________________
૪૧
ફૂપદષ્ટાંતવિશદીકરણ / ગાથા : ૪ અલ્પ પાપકર્મ બંધાય છે, એ પ્રમાણે બીજા વડે પ્રતિપાદન કરાયું છે. તેમાં યુક્તિ આપે છે –
પરિણામનું પ્રામાણ્ય છેઃનિર્જરા અને પાપબંધ પ્રત્યે આપનાર જીવતા પરિણામનું કારણ પણું છે.
અહીં પ્રશ્ન થાય કે, નિશીથભાષ્ય ગાથા-૧૯૫૦માં કહ્યું છે કે, સંસ્મરણસંયમનો નિર્વાહ, થતું હોય છતાં અશુદ્ધ દાન આપવામાં આવે તો આપનાર અને લેનાર બંને માટે અહિતનું કારણ છે, તેથી અકારણમાં અશુદ્ધ દાન આપનારને બહુ નિર્જરા થાય છે, તેમ કેમ કહી શકાય ? તેથી કહે છે –
સંથરામીત્યાતો ... રતિ પાકા અને સંથરમ એ ગાથામાં અશુદ્ધ દાન આપનાર અને લેનાર બંનેને અહિત માટે છે. એ પ્રમાણે જે કહેલ છે, તે વ્યવહારથી આપનાર જીવ સાધુના સંયમનો વિરોધક છે તે અપેક્ષાએ કહેલ છે, અને દાયકનું લુબ્ધકદષ્ટાંતથી ભાવિતપણું હોવાને કારણે અને અવ્યુત્પાપણું હોવાને કારણે દેવગતિવિષયક શુભ અલ્પ આયુષ્કતાનું કારણ તે દાન બને છે. (એથી કરીને આપનાર જીવતા પરિણામની વિચિત્રતાથી અશુદ્ધ દાન આપનારને ઘણી નિર્જરા અને અલ્પ પાપબંધ થાય છે, એ પ્રમાણે બીજાઓએ યોજન કરેલ છે.) આ અતિદેશ અવ્યુત્પની પૂજમાં જાણવો.
‘તિ” શબ્દ ગાથા-૪ના કથનની સમાપ્તિ સૂચક છે. - “સતુ-કારનેડપિ...થી ફૂદવ્યરૂતિ સુધીના કથનનો ભાવાર્થ:
બીજાઓ કહે છે કે, સાધુને અશુદ્ધ દાન આપવાનું કોઈ કારણ ન હોય તો પણ ગુણવાન પાત્રને કોઈ અમાસુક દાન આપે તો તેવા પરિણામને કારણે અવિવેક અને ગુણવાનની ભક્તિના પરિણામને કારણે, ઘણી નિર્જરા અને અલ્પતર પાપકર્મબંધ થાય છે; કેમ કે, ઘણી નિર્જરા અને અલ્પતર પાપબંધ પ્રત્યે પરિણામનું પ્રમાણપણું છે અવિવેજ્યુક્ત પરિણામનું કારણ પણું છે. - અહીં પ્રશ્ન થાય કે, નિશીથભાષ્યની ગાથામાં કહ્યું કે, અશુદ્ધ દાન આપવાનું કોઈ કારણ ન હોય તો આપનાર અને લેનાર બંનેનું અહિત થાય છે, તેનો વિરોધ આવશે; કેમ કે, અશુદ્ધ દાન આપનારનું પણ અહિત થાય છે, તેમ કહ્યું છે. તેથી ખુલાસો કરે છે –
નિશીથભાષ્યના કથનમાં વ્યવહારથી સંયમનું વિરાધકપણું છે, માટે અકારણમાં
