________________
કુપદષ્ટાંતવિશદીકરણ / ગાથા : ૫-૧ (૧) અવચ્છેદકાવચ્છેદન, (૨) સામાનાધિકરણ્યન.
(૧) જેમ “વહ્નિઃ ૩w: હાદિનના ' ! આ પ્રકારના અનુમાનમાં અવચ્છેદકાવચ્છેદન અનુમિતિ કહેવાય છે અર્થાત્ યાવતું વહ્નિ ઉષ્ણ છે, એ પ્રકારની સિદ્ધિ થાય છે, તેથી વહ્નિત્વવિદેન વહ્નિમાં ઉષ્ણત્વની સિદ્ધિ થાય છે, જેને ન્યાયની ભાષામાં અવચ્છેદકાવચ્છેદન અનુમિતિ થઈ, એમ કહેવામાં આવે છે.
(૨) “પર્વતો વહ્નિમાન ઘુમા આ પ્રકારના અનુમાનમાં સામાનાધિકરણ્યથી વત્રિમત્ત્વની અનુમિતિ થાય છે અર્થાત્ પર્વતત્વનું સમાન અધિકરણ છે, એ પ્રકારની અનુમિતિ ધૂમથી થાય છે, પરંતુ પર્વતત્વવિદેન યાવતુ પર્વતમાં વત્રિમત્ત્વની અનુમિતિ થતી નથી. આથી જ જે જે પર્વતમાં ધૂમ છે, તે તે પર્વતમાં જ વહ્નિ છે, પરંતુ દરેક પર્વતમાં વહ્નિ છે, તેમ સિદ્ધ થતું નથી.
તે જ રીતે પ્રસ્તુતમાં પૂનાવશ્લેન લેશ પણ કર્મબંધ નથી, તેવું કોઈ અનુમાન કરે તો એ પ્રાપ્ત થાય કે, શુદ્ધ પૂજા અને અશુદ્ધ પૂજા એમ બધી પૂજામાં કર્મબંધ નથી; અને તેવી પૂનાત્વાવસ્કેવેન નિર્દોષત્વની અનુમિતિના બાધ માટે જ પૂ. અભયદેવસૂરિ મહારાજ સાહેબે કેચિત્કારનો મત આગમ અનુપાતી નથી, તેમ કહેલ છે. અને વિધિશુદ્ધ પૂજાસ્થળમાં રહેલા પૂજાત્વના અધિકરણમાં નિર્દોષત્વની અનુમિતિ સ્વીકારવામાં કોઈ દોષ નથી, અને તે સ્થાનમાં કેચિત્કારનો મત સંગત છે, એ પ્રકારે બુદ્ધિમાને વિચારવું જોઈએ. પાા ઉત્થાન :
પૂર્વ ગાથાઓમાં સ્થાપન કર્યું કે, વિધિશુદ્ધ પૂજામાં લેશ પણ કર્મબંધ નથી, પરંતુ વિધિરહિત એવી પૂજામાં જ કાંઈક કર્મબંધ અને ઘણી નિર્જરા છે, અને તેને સામે રાખીને પૂજ્ય અભયદેવસૂરિ મહારાજે સાધુને અપાતા અશુદ્ધ દાનના દષ્ટાંતને પૂજામાં યોજેલ છે. ત્યાં કોઈ શંકા કરતાં “નનું' થી કહે છે – અવતરણિકા :
ननु परिमाण(णाम)प्रामाण्ये विधिवैगुण्येऽपि को दोष इत्याशङ्क्याहઅવતારણિતાર્થ :
પરિણામના પ્રામાણયમાં વિધિની વિકલતા હોવા છતાં પણ કયો દોષ છે? એ પ્રમાણે આશંકા કરીને કહે છે –
