________________
ફૂપદષ્ટાંતવિશદીકરણ/ ગાથા : ૪
૩૫ પર્યાલોચનથી, લુબ્ધકદષ્ટાંતભાવિત અને આગમાર્થના અવ્યુત્પષોને જ અશુદ્ધ દાનનો સંભવ છે, અને તેવાઓને જજિનપૂજાનો સંભવ પણ વિધિવિકલતાવાળો જ સંભવે છે.
આ સંમતીતિ અહીં “તિ’ શબ્દ પૂન' થી “સંમતિ' સુધીના કથનની સમાપ્તિસૂચક છે.
બિનપૂનાસગ્નવોરિ અહીં “ગ' થી એ કહેવું છે કે, અશુદ્ધ દાન તો વિધિવિકલતાવાળું છે પણ જિનપૂજાનો સંભવ પણ વિધિવિકલતાવાળો છે. વિશેષાર્થ :
બૃહત્કલ્પભાષ્ય ગાથા-૧૯૦૭ સંવિમવિયા ...સુદ્ધs / નો અર્થ એ છે કે, જે સંવિગ્નભાવિત બાલ છે, તેઓ શાસ્ત્રના યથાર્થ અર્થને જાણનારા નથી, અને જે પાર્થસ્થભાવિત બાલ છે, તે અભિનિવેશવાળા છે. તેઓ ધર્મ સાંભળવા આવ્યા હોય તો ઉપદેશક તેમને ક્ષેત્ર-કાળ અને ભાવને આશ્રયીને સાધુને અશુદ્ધ દાન આપવાની શાસ્ત્રમાં જે વિધિ છે, તેને છોડીને શુદ્ધ દાન આપવાનો ઉપદેશ આપે; કેમ કે, લુબ્ધકદષ્ટાંતથી ભાવિત એવા શ્રોતાને શુદ્ધ દાન આપવા પ્રત્યેનો પક્ષપાત પેદા કરાવવાનો છે. અને સંવિભાવિત એવા બાળજીવોને શાસ્ત્રના સાચા અર્થનો બોધ કરાવવા માટે સાધુને શુદ્ધ દાન આપવાની વિધિ બતાવીને આનુષંગિક રીતે કોઈ વિષમ દ્રવ્યાદિ કારણો હોય ત્યારે સાધુને અશુદ્ધ દાન આપવાની વિધિ બતાવવાની છે. આ પ્રકારનો અર્થ દેશના બત્રીસી શ્લોક-૨૯થી પ્રાપ્ત થાય છે. અને એ અર્થનો વિચાર કરીએ તો લુબ્ધકદષ્ટાંતથી ભાવિત એવા બાળજીવોને અને આગમાર્ગમાં અવ્યુત્પન્ન જીવોને જ અશુદ્ધ દાનનો સંભવ છે. આથી જ તેઓને અશુદ્ધ દાન આપવાનું છોડાવવા માટે બૃહત્કલ્પભાષ્ય ગાથા૧૯૦૭માં શુદ્ધ ઉછ આપવાનો ઉપદેશ ઉપદેશક આપે એમ કહેલ છે.
આનાથી એ નક્કી થાય છે કે, લુબ્ધ કદષ્ટાંતથી ભાવિત જીવોને અને આગમાર્થ અવ્યુત્પન્ન જીવોને જ જેમ અશુદ્ધ દાનનો સંભવ છે, તેમ તેના જેવાઓને જ આગમાર્થ અવ્યુત્પન્નોને જ, વિધિની વિકલતાવાળી જિનપૂજાનો પણ સંભવ છે. માટે જેમ અશુદ્ધ દાનમાં અલ્પ કર્મબંધ અને બહુનિર્જરા કહેલી છે, તેમ અશુદ્ધ જિનપૂજાનું અનુષ્ઠાન જ તેવું છે, એમ કહેવું ઉચિત છે, પણ વિધિશુદ્ધ જિનપૂજાને અશુદ્ધ દાન જેવી કહેવી ઉચિત નથી.
