________________
(૨૦) મુનિસુવ્રત સ્વામી પીંડીઓની રક્ષા કરે છે.
મુનિ અને સુવ્રત બે શબ્દના સંયોજનથી મુનિસુવ્રત શબ્દ બન્યો છે.
મુનિ = સાધુ, સંત = ગુરુ, સુવ્રત = શ્રેષ્ઠ નિયમો, વ્રતોનું પાલન. આ મંત્ર ગુરુ અને સુવ્રતોની આરાધનામાં સહાયક બને છે. મનુષ્યના જીવનમાં બે તત્ત્વ મુખ્ય ભાગ ભજવે છે - (૧) ગુરુપદ (૨) વ્રત આરાધના. આ બંને નાજુક અને પરમ ઉપકારી છે. ગુરુભક્તિમાં ત્રુટી આવતા વાર લાગતી નથી અને વ્રતોમાં પણ છિદ્ર પાડતા વાર લાગતી નથી ને બંને પદોની આરાધના ઉત્કૃષ્ટ ભાવે કરે તો અણધાર્યા ચમત્કારી લાભ મળે છે. આ બંને પદ ઉપાસનાનું કેન્દ્ર છે.
દરવાજા પર બધા બે ચોઘડિયાના નામ લખે છે - શુભ-લાભ, તેમાં શુભ તે ભાગ્યોદયનું ફળ છે. લાભ તે ગુરુકૃપાને વ્રત ઉપાસનાનું ફળ છે. આ મંત્રજાપ ગુરુપદ અને વ્રતપદની ઉપાસના માટે સંજીવની રૂ૫ છે. એક પ્રકારની ભયદમની વિદ્યા છે.
હે પ્રભો! આપની પ્રતિષ્ઠા પીંડીઓમાં કરું છું ને ભાવના ભાવું છું. સાધુની જે ક્રિયાઓ છે જેમ કે ગોચરી - વિહાર - પરઠવા આદિની જે ક્રિયાઓ થાય છે તે પગ દ્વારા જ થાય છે. શરીરના કાર્યો ખડે પગે કર્યા, હોંશે હોંશે કર્યા ત્યાં થાક ન લાગ્યો, પરંતુ આરાધના કરવામાં આળસ આવી છે. પ્રભુ આજથી સંકલ્પ કરું છું કે અપ્રમત્ત દશાને કેળવવી ને પુણ્યોદયે જે પીંડીઓ મળી છે તેનો સદુપયોગ કરું, અજ્ઞાનભાવે વિરાધના કરી હોય તેને વોસીરાવું છું. ૩ૐ હ્રીં શ્રીં નેમનાથાય નમઃ ની એક માળા
(૧) જાપ અને કષાય બંનેની તીવ્રતા હોય તો જાપનો વિજય થાય છે. (૨) જાપની તીવ્રતાને કષાયની મંદતા હોય તો ગુણથી જ કષાયનો નાશ થાય છે. (૩) જાપની મંદતા અને કષાયની તીવ્રતા હોય તો કષાયનો ઉપદ્રવ ઊભો રહે. (૪) જાપની મંદતા અને કષાયની મંદતા હોય તો સાધારણ સ્થિતિ રહે.
હે પ્રભો ! નામકર્મના ઉદયે પગની આંગળીઓ મળી છે. તેનો સદુપયોગ કરી નમ્ર બનું. કષાયભાવ થાય ત્યારે પગની આંગળી દ્વારા કોઈને પાટુ પણ મારી દઈએ. હર કોઈને હાથની તેમજ પગની પાંચ પાંચ આંગળીઓ મળી છે, પણ કોઈ ભાગ્યશાળીને છ આંગળી મળે છે. અશુભ નામકર્મના ઉદયે વાંકીચૂંકી આંગળીઓ મળે છે. શુભ નામકર્મનો ઉદય હોય તો સીધી ને પ્રમાણસર મળે છે. કહેવાય છે હાથ પગની લાંબી આંગળીઓ ઉચ્ચ કોટિના પુણ્યવાન સાધક આત્માને જ મળે છે. આપની પ્રતિષ્ઠા કરી હું નમ્ર બની, મંદ કષાયી બની રહું એ જ 3ૐ હું શ્રી નમિનાથાય નમઃ ની એક માળા કરવી. (૨૨) નેમનાથ ભગવાન બન્ને ચરણની રક્ષા કરે છે.
અમંગળ તત્ત્વને નમાવે તે અરિષ્ટ નેમિ - આ મંત્રજાપ કષાયની પ્રબળતાને નમાવે છે. મંગળ તત્વને સ્થિર કરે છે. દુર્ભાગ્યને સૌભાગ્યમાં સર્જન કરે છે.
હે પ્રભો ! નામકર્મના ઉદયથી બંને પગ મળ્યા. આ પગ દ્વારા કોઈને પાટુ મારી મેં મારા પુણ્યને પાટુ માર્યું છે. પુણ્યનો યોગ છે ત્યાં સુધી પગે બરાબર કામ આપ્યું. આજકાલ બધાને પગનો ને ઘૂંટણનો દુઃખાવો થાય છે. ઢાંકણી ઘસાઈ ગઈ છે કારણ પગને ઉઠબેસની કસરત ન મળી, પગ વંદનામાં વાળ્યા નહીં, સાયટીકાનો દુઃખાવો થયો. આ જ પગ દ્વારા સંત સતીઓ વિહાર કરી જીવોની જતના કરે છે. આ જ પગ દ્વારા ગોચરીએ જાય છે ને છઠ્ઠનો લાભ મેળવે છે. આપણે સંતોને કહીએ છીએ કે, અમારા ઘરે પગલા કરવા પધારજો. આમ કેમ કહીએ છીએ ? સાધુ સંત આવે છે ત્યારે ખાલી તેના પગ નથી આવતા, આખું શરીર આવે છે, પણ શ્રાવકના ઘરે જૈન મંત્ર, સ્તોત્ર અને યંત્ર
કરવી.
(૨૧) નમિનાથ ભગવાન પગની આંગળીઓની રક્ષા કરે છે.
નમિ = નમાવવું. બહારના શત્રુઓને કે તીવ્ર ક્રોધાદિ કષાય રૂપ અત્યંતર શત્રુઓને નમાવે તે નમિનાથ. આ મંત્રજાપ આપણા કષાયની તીવ્રતાને ઘટાડે છે અને સામેની વ્યક્તિના તીવ્ર કષાયને મંદ કરી નાખે છે. જાપનો જેટલો પાવર વધારે તેટલી કષાયની મંદતા વધારે.
જ્ઞાનધારા - ૨૦
