________________
આ સ્તોત્ર તથા ‘વિસહર ફુલિંગ’ મંત્રનું નિર્માણ સત્યસંકલ્પવાળા ભદ્રબાહુ સ્વામીએ કર્યું છે. પોતે જે ઇચ્છે તે કાર્ય શબ્દ દ્વારા અવશ્ય કરી શકે તેવી શક્તિને સત્ય સંકલ્પ કહેવામાં આવે છે. આવી શક્તિ વિશિષ્ટ તપ કરનાર તથા મહાવ્રતોનું આચરણ કરનાર મુનિઓમાં હોય છે. ‘આ મંત્રથી આ કાર્ય થાઓ’ તેવી સંકલ્પ સાથે શબ્દોની સંયોજના દ્વારા નિશ્ચિત કાર્ય થાય છે. જે અધિષ્ઠાયક દેવને અનુલક્ષીને મંત્ર નિર્મિત થયો હોય તે દેવ યંત્રમાં અધિષ્ઠિત થાય છે અને મંત્ર કે સ્તોત્રના જાપ-કર્તાને ફળ આપે છે.
મંત્ર અને યંત્ર :
મંત્ર અને યંત્ર ભિન્ન હોવા છતાં બંને એકબીજા સાથે ગાઢ સંબંધ ધરાવે છે. દેવ અધિષ્ઠિત વિશિષ્ટ અક્ષરોની રચના તે મંત્ર છે. મંત્ર દ્વારા શક્તિનો ઉદ્ભવ થાય છે અને સત્-ચિત્ આનંદ સ્વરૂપી ઈશ્વરનો સાક્ષાત્કાર થાય છે. યંત્ર મંત્રાધિષ્ઠિત દેવદેવીનું ઘર, નગર કે શરીર છે. મંત્રના દેવ યંત્રમાં સાક્ષાત્ રૂપે નિવાસ કરે છે. મંત્રદેવ અને યંત્ર એકરૂપ હોય છે. યંત્ર શરીર છે તો મંત્રદેવ તેમાં રહેલો આત્મા છે. મંત્રમાં શબ્દ, સ્થાન તથા અર્થનું મહત્ત્વ હોય છે અને યંત્રમાં આકૃતિ અને તેની ગોઠવણીનું મહત્ત્વ હોય છે.
શ્રી ઉવસગ્ગહરં સ્તોત્ર મંત્રમય સ્તોત્ર છે. મંત્રનું મહત્ત્વનું અંગ યંત્ર છે. આત્મા અને દેહની જેમ મંત્ર અને યંત્ર ઓતપ્રોત હોય છે. મંત્રદેવને રહેવાનું ઘર એટલે યંત્ર. યંત્ર અને મંત્રદેવતામાં કોઈ ભેદ નથી. મંત્ર શબ્દપ્રધાન હોય છે, જ્યારે યંત્ર આકૃતિપ્રધાન હોય છે. જે કાર્ય મંત્ર કરે છે તે જ કાર્ય યંત્ર પણ કરી શકે છે. માટે યંત્રમાં દેવ-દેવી, તેનો પરિવાર, બીજાક્ષરો, વર્ણો કે વિશિષ્ટ આકૃતિઓને જ્યાં સ્થાપન કરવાનું વિધાન હોય ત્યાં જ સ્થાપવા આવશ્યક છે ને તો જ તે ફળદાયી બને છે.
દેવો યંત્રને આધીન છે, યંત્રો મંત્રને આધીન છે અને મંત્રો મંત્રકર્તાને આધીન હોય છે. જેટલા મંત્રો તેટલા જ યંત્રો હોય છે. મંત્ર કે સ્તોત્રના જાપથી જે ઊર્જા કે પોઝીટીવ વાઈબ્રેશન ઉત્પન્ન થાય છે તે યંત્રમાં ઝીલાયા છે. માળા પણ એક યંત્ર જ
જ્ઞાનધારા - ૨૦
છે. માળા લઈને જાપ કરતાં હોય તો વાઈબ્રેશન માળામાં ઝીલાય અને પછી સામે રાખેલ યંત્રમાં પ્રવાહિત થાય છે. યંત્રમાંથી આ વાઈબ્રેશન કોસમોસ (બ્રહ્માંડ) માં જાય અને વિશ્વમાં વ્યાપક બની બ્રહ્માંડમાં રહેલા તેવા પોઝીટીવ વાઈબ્રેશનથી પ્રભાવિત બની, વિશેષ બલશાળી બની પુનઃ જાપકર્તામાં પરિવર્તીત થાય છે.
શ્રી ઉવસગ્ગહરં સ્તોત્રની લઘુવૃત્તિમાં યંત્રોનું વિશદ્ વર્ણન છે. પ્રાચીન હસ્તલિખિત પોથીમાં ઉવસગ્ગહરં સ્તોત્રનો ‘વાપીયંત્ર’ જોવા મળે છે. તેની આલેખનવિધિ સહિત યંત્ર અત્રે આપેલ છે. ઉવસગ્ગહરં સ્તોત્રની પાંચ ગાથાના ૨૪ યંત્રોની વિધિવત્ આલેખનવિધિ તથા તેના ફળનું વિશદ વર્ણન ‘ઉવસગ્ગહરં સ્તોત્ર વિવેચના' ગ્રંથમાં છે. પ્રાપ્તિસ્થાન નંબર છે -પાવનધામ, કાંદીવલી, પ્રીતિબેન, ૦૨૨૨૮૬૫૯૩૨૪, બકુલભાઈ, ૦૨૮૧-૨૪૬૮૮૩૭
જૈન મંત્ર, સ્તોત્ર અને યંત્ર
વાપી યંત્ર
|૪|
