________________
હર ક્ષણ તેઓ સાવધાન રહેતા કે ગુરુઆજ્ઞા વિરુદ્ધ તેમના ભાવોની પરિણતિ તો નથી ને અને તરત જ ચેતી જતા. તેઓ પૌષધ આદિની સાધનામાં લયલીન બની ગયા, જેથી તેમની વિષયવાસના કે એશઆરામની વૃત્તિઓ સર્વથા સમાપ્ત થઇ ગઇ. પરદેશી રાજા તરફથી ભોગપૂર્તિ ન થતાં રાણી અકળાવા લાગી અને આવેશમાં આવી રાણીએ રાજાને ભોજનમાં વિષ આપી દીધું. શરીરમાં વેદના થતાં જ રાજાને સર્વ હકીકતની જાણ થઇ, તે છતાં પણ વારંવાર ગુરુની આજ્ઞા સ્વરૂપ ગુરુમંત્રના ઊંડા ચિંતનમનનમાં રાજા પરદેશી સરી ગયા અને સમતાની સાધનામાં પુષ્ટ બની ગયેલા રાજાને રાણી પ્રત્યે લેશમાત્ર દ્વેષભાવ જમ્યો નહીં. રાજાની ભાવધારા એ જ હતી કે મારે રમણીય રહેવાનું છે, મારે શાંત રહેવાનું છે. જીવનનો અંત સમય સમીપ આવેલો જાણી રાજાએ અનશન વ્રત ગ્રહણ કરી લીધું અને પોતાની પરિસ્થિતિ માટે કોઇને દોષી ન માનતા સર્વ જીવો સાથે ભાવપૂર્વક ક્ષમાયાચના કરી, મૈત્રીભાવ સાથે, આત્મભાવમાં સ્થિત બની, સમાધિપૂર્વક દેહનો ત્યાગ કર્યો. પરદેશી રાજા સૂર્યાભદેવ રૂપે ઉત્પન્ન થયા અને ભવિષ્યમાં દેવાયુષ્ય પૂર્ણ કરી મહાવિદેહ ક્ષેત્ર મનુષ્ય રૂપે જન્મ લઇ, સંયમ અંગીકાર કરી સિદ્ધ, બુદ્ધ, મુક્ત થશે.
“તું શાંત બન્યો છે, તું શાંત જ રહેજે અને ફરી અશાંત ન થતો” - ગુરુ કેશી શ્રમણ દ્વારા આ એક સામાન્ય લાગતું વાક્ય, પરદેશી રાજાની પ્રકૃતિ અને પ્રવૃત્તિને બદલાવનાર ગુરુમંત્ર બની ગયો અને એમના આત્માનો તારક અને ઉદ્ધારક બની ગયો ! ગુરુમંત્ર માત્ર વર્તમાન જ નહિ પરંતુ ભાવિને પણ દિવ્ય બનાવે છે !
જૈન સાહિત્યમાં એવી અનેક કથાઓ છે જેમાં ગુરુની આજ્ઞા, ગુરુના વચનો શિષ્ય માટે મંત્ર બનીને તારણહાર બની જાય છે.
એક ગુરુના અનેક વિદ્વાન શિષ્યોમાં એક શિષ્યને જ્ઞાન ગ્રહણ ન થતું હતું. તે બરાબર ભણી ન શકે. તેમનાથી એક શબ્દ પણ કંઠસ્થ થઇ ન શકે. શિષ્યએ ગુરુને પ્રાર્થનાક રતા કહ્યું કે, “હે ગુરુદેવ ! મારાથી કંઠસ્થ થતું નથી તો મારા માટે શું યોગ્ય
છે?” ગુરુએ કહ્યું, “તમે રાગદ્વેષનો નિગ્રહ કરો અને તેના માટે તમે મા રુસ મા તુર નું રટણ કરો.” મુનિ સરળ હતા. ગુરુની આજ્ઞા સહજ રીતે સ્વીકારી લીધી હતી. “મા સુરત મા તુરસ" નું રટણ સતત ચાલુ રહેતું પણ સમય જતા મંદ સ્મરણ શક્તિના કારણે
મા રુસ મા તુસ” ની બદલે માસતુસ માસતુસ નું રટણ થવા લાગ્યું. સહપાઠીકોઓ મશ્કરીમાં તેમનું નામ માસતુસ રાખી દીધું. તે કોઇ પર રાગદ્વેષ કરતા નહિ. તેમના માટે ગુરુ પાસેથી પ્રાપ્ત થયેલા શબ્દો મંત્ર બની ગયા હતા. એમને પૂર્ણ શ્રદ્ધા હતી કે તે ગુરુમંત્રનું રટણ જ તેમને તારશે. બાર વર્ષ સુધી નિરંતર “માસતુસ માસતુસ” નું રટણ અને ચિંતન ચાલતું જ રહ્યું. તેમને એવો વિકલ્પ ન આવ્યો કે મારા સાથે અને મારા પછી દીક્ષા ગ્રહણ કરનારા સંતસતીજીએ કેટલા બધા સૂત્ર અને ગાથા કંઠસ્થ કરી લીધા છે, પણ હું કેવળ એક જ મંત્રનું રટણ કરું છું. ધીરતાપૂર્વક એક જ પદ ગોખતા ગોખતા અને કોઇ પ્રત્યે રાગદ્વેષ ન કરવા તેવો ભાવ ભાવતાં ભાવતાં મુનિ ક્ષપકશ્રેણીએ ચડ્યા અને અજ્ઞાનના બધા આવરણો તૂટી ગયા, ત્યાં જ તેમનો કેવળજ્ઞાનનો સૂર્ય ઝળહળી ઉઠ્યો. માસતુસ મુનિએ ગુરુમંત્રને આત્મસાત્ કરી કલ્યાણની કેડી કંડારી લીધી.
જ્યારે સામાન્ય લાગતા શબ્દો સગુરુના શ્રીમુખેથી શિષ્યને પ્રદાન થાય છે ત્યારે તે શબ્દો સામાન્ય નથી રહેતા. તે શિષ્ય માટે શબ્દો નહિ પણ મંત્ર બની જાય છે, મંત્ર જ નહીં મહા મંત્ર બની જાય છે. તેનાથી પણ આગળ વધીને તે જીવનમંત્ર બની જાય છે અને ગુરુમંત્ર બની જાય છે ! સમર્પિત શિષ્ય માટે ગુરુમંત્રથી શ્રેષ્ઠ અન્ય કોઇ વિકલ્પ જ ન હોય. જ્યારે શ્રેષ્ઠ સમર્પણ હોય ત્યારે જ સુયોગ્ય ગુરુ પાસેથી તેમને ગુરુમંત્ર મળે છે. ગુરુમંત્રમાં શિષ્યનું ગુરુ સાથેનું જોડાણ હોય છે. ગુરુમંત્રમાં શિષ્યના સર્વ અવગુણોને દૂર કરવાની ક્ષમતા હોય છે. અનેક શ્રેષ્ઠ આત્માઓ ગુરુમંત્ર પ્રાપ્ત કરીને તરી ગયા !
ગુરુ એ હોય જે શિષ્યનું ભૂત, ભવિષ્ય અને વર્તમાન જાણી શકે છે. શિષ્યની રુચિ અને પ્રકૃતિ અને અન્ય એવા લક્ષણોને ધ્યાનમાં રાખીને શિષ્યની વિનયપૂર્વકની અરજી સ્વીકારીને ગુરુ શિષ્યને ગુરુમંત્ર પ્રદાન કરે છે. જૈન મંત્ર, સ્તોત્ર અને યંત્ર
ર૫૩
રપર
જ્ઞાનધારા - ૨૦
