________________
નામો (નામનિક્ષેપ સિવાયના) બાકીના નિક્ષેપોને પણ સ્પર્શ કરતા હોવાથી સજીવ અને જાગૃત પણ છે. આ બધા નામોને એક જ ત્રાજવે તોળી શકાય તેમ નથી. કેટલાક નામ નામ રૂપે જ સાર્થક હોય છે, જ્યારે કેટલાક નામ નામ હોવા છતાં સ્વતઃ મંત્રાક્ષર બની જાય છે અને મંત્રનું બળ તે નામમાં પ્રસ્ફટિત થાય છે. આપણા ચોવીસ દેવાધિદેવના પવિત્ર નામ સર્વથા સ્વતંત્ર, ભિન્ન ભિન્ન એક એક મંત્રરૂપ છે.”
પૂજ્યશ્રી આગળ કહે છે, “આ વિશ્વમાં કે મનુષ્ય જગતમાં દુઃખની જે પરંપરા છે તેને વિભાજિત કરીએ તો લગભગ ૨૪ પરંપરા દૃષ્ટિગોચર થાય છે. વધારેમાં વધારે દુઃખસમૂહ ચોવીસ ભાગમાં આટોપાઈ જાય છે. અન્ય પ્રકારના દુઃખો ભલે સંખ્યામાં વધારો કરે પણ તે આ ચોવીસમાં જ સમાવિષ્ટ થઈ જાય છે. સંસારના આ ધ્રુવ એવા ચોવીસ દુઃખોનું નિવારણ કરવા માટે માનો ચોવીસ તીર્થકરો જન્મ ધારણ કરે છે, ચોવીસ દેવાધિદેવની ઉત્પત્તિ થાય છે અને પ્રત્યેક પ્રભુના નામ એક-એક દુઃખના નિવારણ માટે અમોઘ શસ્ત્રરૂપ બની જાય છે. આ અભિનવ ગ્રંથમાં ચોવીસ તીર્થંકર ભગવાનના રૂપ મહાશક્તિનું અવલંબન કરી તેમના નામને મંત્રાક્ષર રૂપે ગોઠવીને પ્રયોગ કરવાની પ્રેરણા આપી છે. કયા તીર્થકરનું નામ કયા દુઃખ માટે શસ્ત્રરૂપ છે, તેનું વિવેચન આ ગ્રંથમાં બારીકાઈથી કરવામાં આવ્યું છે.”
“દેવાધિદેવોના નામ મંત્રના પરિણામના રહસ્યોની જે વાત આ ગ્રંથમાં કરવામાં આવી છે, તે વાત નિશ્ચિત રૂપે પ્રમાણભૂત, તત્ત્વસ્પર્શી અને શાસ્ત્રોક્ત વાત છે તથા તે ગુપ્ત રહસ્યો દ્વારા ઉપકાર થતો હોય તેવી મંગલમય વાત છે. અગ્નિ સ્પર્શથી દાહ થાય તે સ્વતઃ પ્રમાણભૂત છે, તેમ આ વાત એવી સ્પષ્ટ છે કે તેમાં બીજા કોઈ પ્રમાણની જરૂર નથી. જેમ અગ્નિનો સ્પર્શ થાય તો દાઝી જવાય, તેમ આ મંત્રજાપનો સ્પર્શ થાય તો ફળની પ્રાપ્તિ અચૂક થાય, આ એક સૈદ્ધાંતિક તત્ત્વ છે. પ્રમાણના આધારે તત્ત્વ પરિણિત નથી, પરંતુ તત્ત્વ પરિણતિના આધારે પ્રમાણ છે. આ ગ્રંથ અલૌકિક, મૌલિક તેમજ તત્ત્વ પરિણતિને સ્પર્શ કરતો હોવાથી સ્વતઃ પ્રમાણભૂત છે.”
યુગદિવાકર પૂ. શ્રી નમ્રમુનિ મ.સા. કહે છે કે “જ્ઞાનીના દરેક પ્રગટતા શબ્દો મંત્ર બને છે. પ્રભુ નામ જ મંત્રરૂપ છે. ગોંડલ ગચ્છશિરોમણી ગુરુદેવ શ્રી જયંતમુનિ મ.સા.ના પરમ જ્ઞાનભાવોથી પ્રગટેલા અદ્ભત રહસ્યો તેમની જ્ઞાનચેતનાનો ચમત્કાર જ છે. તીર્થંકર પરમાત્માઓના નામમાં રહેલી અનંત શક્તિઓને જૈન સમાજ જાણતો જ હશે, પણ તે રહસ્યનું ઉદ્ઘાટન કરી તેઓએ આપણને પરમકૃપાના કારણ બનાવી દીધા. તીર્થંકર પરમાત્માનું નામ દ્રવ્યલાભ અને ભાવલાભ, બન્નેનું કારણ છે અને આપણા સર્વ દુઃખોનું નિવારણ કરે છે.”
પૂજ્ય વીરમતી મહાસતીજીના કહેવા મુજબ “શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રમાં ચોવીસ તીર્થકરોની સ્તુતિનું મહત્ત્વ સમજાવતાં કહ્યું છે કે,
“चउव्वीसत्थएणं भंते ! जीवे किं जणयइ ?
चउव्वीसत्थएणं दंसणविसोहि जणयइ ।” હે પ્રભો ! ચોવીસ તીર્થંકરોની સ્તુતિથી જીવને શું લાભ થાય છે ? તેમની સ્તુતિથી દર્શનવિશુદ્ધિ થાય છે, અર્થાત્ સમ્યગ્દર્શન નિર્મળ અને દેઢ થાય છે. તેથી સિદ્ધ થાય છે કે શુદ્ધ ભાવે પરમાત્માનું નામસ્મરણ કરવાથી પાપકર્મો ટળે જ છે.
હવે આ પુસ્તકના મંત્રોનો પરિચય કરીએ, અર્થ જાણીએ એ પહેલાં એના રચયિતા પૂજ્યશ્રી જયંતમુનિ મ.સા.નો સંક્ષિપ્ત પરિચય મેળવીએ.
પંડિતરત્ન પરમ દાર્શનિક ગોંડલ ગચ્છ શિરોમણી પૂ. જયંતમુનિ મ.સા.ની વિદ્ધતા અને જ્ઞાનની ગંગોત્રી માનવસેવા અને શિક્ષણરૂપે લગભગ છ દાયકા સુધી પૂર્વ ભારતના નાના ગામડાપેટબારમાં વહી. પ્રસિદ્ધિ અને માન સન્માનથી જોજનો દૂર માત્ર માનવસેવાના લક્ષથી સેવાયજ્ઞની ધૂણી ધખાવી હતી. સૌરાષ્ટ્રના ગિર વિસ્તારના દલખણિયા ગામમાં ઈ.સ. ૧૯૨૪ ના વિજયાદશમીના દિને ધર્મપરાયણ કુટુંબમાં તેમનો જન્મ થયો. પિતા જગજીવનભાઈ (સંત પિતા) અને માતા અમૃતબહેન એક જ ઘરમાંથી પાંચ વ્યક્તિએ સૌરાષ્ટ્ર કેસરી પ્રાણ પરિવારમાં દીક્ષા લીધી. શાસ્ત્રાભ્યાસ માટે પૂ. જગજીવન મ.સા. સાથે કાશી તરફ વિહાર કર્યો. ત્યાં ત્રણ વર્ષ સુધી પંડિતો જૈન મંત્ર, સ્તોત્ર અને ચંદ્ર
૧૮૩
જ્ઞાનધારા - ૨૦
