________________
શક્તિસ્ત્રોતઃ શ્રી ભક્તામર સ્તોત્ર
- પૂ. ડૉ. સાધ્વી આરતી जिनेषु कुशलं चित्तं तन्नमस्कार एव च । प्रणमामि च संशुद्धं योगबीजमनुत्तमं ।।
- શ્રી યોગદૃષ્ટિ સમુચ્ચય જિનભક્તિજિન થવાનો ઉત્તમ માર્ગ છે. નમો = નમસ્કાર એ જ ધર્મનું બીજ છે. તીર્થકરો દીક્ષા ગ્રહણ કરે ત્યારે નમો સિદ્ધર અને તીર્થની સ્થાપના કરે, ત્યારે નમો નિત્યરસ શબ્દનું ઉચ્ચારણ કરે છે. આ રીતે સ્વયં તીર્થકરોએ ભક્તિમાર્ગથી જ સાધનાના ક્ષેત્રમાં પ્રવેશ કર્યો છે. ત્યાર પછી ગણધર ભગવંતોથી લઈને ભક્તિસાહિત્યના વિકાસક્રમને નિહાળીએ, તો આચાર્યશ્રી કુંદકુંદે ‘સમયસાર” જેવા દ્રવ્યાનુયોગ પ્રધાન ગ્રંથોની રચના કરી. તેમણે પણ ‘ભાવપાહુડ' જેવા ભક્તિપ્રધાન ગ્રંથની રચના કરીને ભક્તિના માહાભ્યને પ્રગટ કર્યું છે. ક્રમશઃ શ્રી પૂજ્યપાદ સ્વામી, શ્રી સમતભદ્રાચાર્ય, શ્રી સિદ્ધસેન દિવાકર, શ્રી હરિભદ્રસૂરિ, કલિકાલ સર્વજ્ઞ શ્રી હેમચંદ્રાચાર્ય વગેરે મહાન આચાર્યોએ પોતાની આત્મસાધના અને સાહિત્ય સર્જનમાં પરમાત્માનો મહિમા મુક્તમને પ્રગટ કર્યો છે.
સંક્ષેપમાં આગમ સાહિત્યથી લઈને આજ પર્યત દરેક વિદ્વાનોએ ભક્તિને પ્રાધાન્ય આપ્યું છે. જ્ઞાનયોગી પ્રત્યેક સાધકો અખંડ જ્ઞાનના ધારક વીતરાગી સર્વજ્ઞ પરમાત્માના ચરણોમાં સહજ ભાવે ઝૂકી જાય છે અને પોતાના આરાધ્ય પ્રતિ ભક્તિના પુષ્પો અર્પણ કરે છે. પ્રશ્ન થાય કે જ્ઞાનયોગી સાધકનો વળાંક ભક્તિયોગ તરફ કેમ થતો હશે ? પરમાત્માની ભક્તિ જ તેનું સમાધાન કરે છે - “જિનપદ નિજપદ એકતા ભેદભાવ નહીં કાંઈ...” આ ઉક્તિ અનુસાર પરમાત્માનું અનુસંધાન તે જ આત્માનુસંધાન છે. પરમાત્મભક્તિ તે જ આત્મભક્તિ છે. પરમાત્મભક્તિ માટે પ્રગટ થયેલી વીર્યશક્તિ જ અંતર્મુખ બનીને આત્મભક્તિ બની જાય છે. ભક્ત ભક્તિ દ્વારા જ પોતાની શક્તિને પ્રગટ કરે છે, ભક્તિ જ આત્મશક્તિની ગંગોત્રી છે. ભક્તિમાંથી જ આત્મશક્તિ રૂપ નિર્મળ અને પવિત્ર ગંગા પ્રવાહિત થાય છે. સાધકનો ભક્તિભાવ પ્રતિપળ વૃદ્ધિગત થતો હોવાથી શક્તિનો સ્ત્રોત પણ વૃદ્ધિગત થતાં થતાં અંતે અખંડ રૂપને ધારણ કરે છે. ભક્ત, ભગવાન અને ભક્તિ, એ ત્રણ તત્ત્વો અભેદાવસ્થાને પામે છે અને ભક્ત સ્વયં ભગવાન બની જાય છે.
તાહરા શુદ્ધ સ્વભાવને જી, આદરે ધરી બહુમાન, તેહને તેહિ જ નીપજે જી, એ કોઈ અદ્ભુત તાન... ૧૩/૫
- શ્રી દેવચંદ્ર ચોવીસી શ્રી ભક્તામર સ્તોત્રનો ઉદ્ભવ :
લગભગ વિક્રમની સાતમ-આઠમી સદીમાં થયેલા શ્રી માનતુંગાચાર્ય રચિત પ્રથમ તીર્થકર શ્રી આદિનાથ પ્રભુની સ્તુતિ ભક્તામર સ્તોત્ર રૂપે પ્રસિદ્ધ છે.
રાજા ભોજના સમયમાં યંત્ર, તંત્ર અને મંત્રના જ્ઞાતા મયૂરભટ્ટ અને બાણભટ્ટ નામના બે બ્રાહ્મણ પંડિતો હતા. તેમાં મયૂરભટ્ટે સૂર્યની ઉપાસનાથી પોતાના કુષ્ઠ રોગને દૂર કર્યો અને બાણભટ્ટ ચંડિકાદેવીની ઉપાસનાથી પોતાના કપાયેલા હાથ-પગને યથાવતુ કર્યા. આ ઘટનાથી રાજસભામાં ચોમેર બ્રાહ્મણ પંડિતોની સાધનાની પ્રશંસા થઈ રહી જૈન મંત્ર, સ્તોત્ર અને યંત્ર
પ૦
જ્ઞાનધારા - ૨૦
પ૧
