________________
K
(řો. ૧)
यदाह -
* गुर्जरविवेचनादिसमलङ्कृतः
***
(8)
“मिच्छत्तमभव्वाणं तमणाइमणंतयं मुणेयव्वं । भव्वाणं तु अणाइसपज्जवसियं तु मिच्छत्तं ॥१॥
[84]
इयं च स्थितिः सामान्येन मिथ्यात्वमाश्रित्य दर्शिता, यदि पुनर्मिथ्यात्वगुणस्थानस्य स्थितिर्विचार्यते तदा अभव्यानाश्रित्य साद्यनन्ता भव्यानाश्रित्य सादिसान्तेति ।
तदा मिथ्यात्वगुणस्थानस्थो जीवो विंशत्युत्तरशतबन्धप्रायोग्यकर्मप्रकृतीनां मध्यात् तीर्थकृत्कर्माहारकद्वयाबन्धात्सप्तदशोत्तरशतबन्धकः, तथा द्वाविंशत्युत्तरशतोदयप्रायोग्यकर्मप्रकृतीनां मध्यात् मिश्रसम्यक्त्वाहारकद्विकतीर्थकृत्कर्मेति पञ्चप्रकृतीनामनुदयात्ગુણતીર્થ
“અભવ્ય જીવોને આશ્રયીને એ મિથ્યાત્વ અનાદિ-અનંત સમજવું... અને વળી ભવ્યજીવોને આશ્રયીને એ મિથ્યાત્વ અનાદિ-સાંત હોય છે.”
•
* મિથ્યાત્વગુણસ્થાનનો સ્થિતિકાળ -
ઉપર સામાન્યથી મિથ્યાત્વને આશ્રયીને સ્થિતિકાળ બતાવ્યો હતો. પણ જો એ મિથ્યાત્વરૂપ ગુણસ્થાનને આશ્રયીને સ્થિતિકાળ વિચારાય, તો એનો કાળ આ રીતે આવે –
(૧) અભવ્ય જીવોને આશ્રયીને મિથ્યાત્વગુણસ્થાન ‘સાદિ-અનંત’ કાળ રહે... તે આ રીતે - પૂર્વે અનાદિકાળથી તો અવ્યક્તમિથ્યાત્વ હતું એટલે એને તો ગુણસ્થાનક તરીકે ન કહી શકાય. કારણ કે, વ્યક્તમિથ્યાત્વબુદ્ધિની પ્રાપ્તિ એ જ ગુણસ્થાનક તરીકે અભિપ્રેત છે. હવે એ જીવ જ્યારે સંજ્ઞીપંચેન્દ્રિય વગેરેમાં આવી વ્યક્તમિથ્યાત્વ પામે, ત્યારે એનામાં મિથ્યાત્વગુણસ્થાનની સાદિ=શરૂઆત થાય... અને એ કદી સમ્યક્ત્વ પામવાનો ન હોવાથી એનું એ મિથ્યાત્વગુણસ્થાન અનંતકાળ સુધી અકબંધ રહે.
(૨) ભવ્ય જીવોને આશ્રયીને મિથ્યાત્વગુણસ્થાનનો કાળ ‘સાદિ-સાંત’ છે. તે આ પ્રમાણે - અવ્યક્તમિથ્યાત્વ છોડી વ્યક્તમિથ્યાત્વ પામે ત્યારે સાદિ. અને સમ્યક્ત્વ પામે ત્યારે એ મિથ્યાત્વ જતું રહેવાથી સાંત...
હવે મિથ્યાત્વગુણઠાણે કેટલી કર્મપ્રકૃતિઓનો બંધ-ઉદય-સત્તા હોય, એ જણાવવા ગ્રંથકારશ્રી કહે છે—
छायासन्मित्रम्
मिथ्यात्वमभव्यानां तदनाद्यनन्तं ज्ञातव्यम् । भव्यानां त्वनादिसपर्यवसितं मिथ्यात्वम् ॥१॥
