________________
૦
જ
-
ગાય
(સ્સો. ૨૭-૧૮-૧૧-૨૦૦) ગુર્નવિવેચનારસમારો: ક
[ ૨૮૨] स सूक्ष्मकाययोगेऽथ, स्थिति कृत्वा पुनः क्षणम् । निग्रहं कुरुते सद्यः, सूक्ष्मवाचित्तयोगयोः ||९९|| ततः सूक्ष्मे वपुर्योगे, स्थितिं कृत्वा क्षणं हि सः । सूक्ष्मक्रियं निजात्मानं, चिद्रूपं विन्दति स्वयम् ||१00।
|| તુfમઃ qpcldpન્ || व्याख्या-स केवली सूक्ष्मक्रियाऽनिवृत्तिनामकतृतीयशुक्लध्यानध्याता अचिन्त्यात्मवीर्यशक्त्याऽस्मिन् बादरे काययोगे स्वभावतः स्थितिं कृत्वा 'बादरं वाञ्चित्तयोगयुग्मं' स्थूलवचोमनोयोगयुगलं सूक्ष्मीकरोति ॥९७॥
ततः 'स्थूलं' बादरं वपुर्योगं त्यक्त्वा सूक्ष्मवाचित्तयोः स्थितिं कृत्वा बादरं काययोगं सूक्ष्मत्वं प्रापयति ॥९८॥ ___ स सूक्ष्मकाययोगे पुनः 'क्षणं' क्षणमात्रं स्थितिं कृत्वा 'सद्यः' तत्कालं सूक्ष्मवाक्चित्तयोः 'निग्रहं' सर्वथा तत्सम्भवाभावं कुरुते ॥१९॥
-- ગુણતીર્થ અને સૂક્ષ્મમનોયોગનો શીઘ નિગ્રહ કરે છે. ત્યારબાદ તે કેવળજ્ઞાની સૂક્ષ્મ કાયયોગમાં ક્ષણવાર સ્થિતિ કરીને સૂક્ષ્મક્રિયાવાળા પોતાના ચૈતન્યસ્વરૂપ આત્માને પોતે અનુભવે છે. (૯૭-૯૮-૯૯૧૦૦)
વિવેચન : “સૂક્ષ્મક્રિયા-અનિવૃત્તિ' નામના ત્રીજા શુક્લધ્યાનનું ધ્યાન કરનાર તે કેવળજ્ઞાની મહાત્મા, પોતાના આત્માના અચિંત્ય (=કલ્પનાતીત) એવા વીર્યસામર્થ્યથી બાદર કાયયોગમાં સ્વાભાવિક સ્થિતિ કરીને, સૌ પ્રથમ (૧) બાદર વચનયોગ, અને (૨) બાદર મનોયોગને - આ બે બાદરયોગને સૂક્ષ્મ બનાવે છે.
ત્યારબાદ બાદર કાયયોગને છોડીને (અર્થાતુ એમાં સ્થિતિ ન કરીને) અને સૂક્ષ્મ વચનયોગ અને સૂક્ષ્મ મનોયોગમાં સ્થિતિ કરીને બાદ કાયયોગને સૂક્ષ્મ બનાવે છે. (આમ ત્રણે બાદર યોગ સૂક્ષ્મ થાય.)
ત્યારબાદ વળી સૂક્ષ્મ કાયયોગમાં ક્ષણભર સ્થિતિ કરીને શીધ્ર તે જ કાળે સૂક્ષ્મ વચનયોગ અને સૂક્ષ્મ મનોયોગનો સર્વથા નિગ્રહ કરે છે. એટલે કે તે બે યોગ વ્યાપારનું અસ્તિત્વ જ ન રહે તેવું કરે છે.
ત્યારબાદ તે કેવળજ્ઞાની સૂક્ષ્મકાયયોગરૂપ સૂક્ષ્મક્રિયાવાળા પોતાના ચૈતન્યસ્વરૂપ આત્માને પોતે જ અનુભવે છે. આ પ્રમાણે ચાર શ્લોકોનો અર્થ જણાવ્યો.
