________________
(સ્તો. ૨૦૨-૧૦૩) મુર્નવિવેવનાવિલમત:
[ ૨૮૩ ] ૦શીતોશીરVIક્સી, વધુ સ રતૂમ |
તિષ્ઠનૂપુર્વ શીર્ષ, યોવાતીd યિયાતિ II૧૦૨ા व्याख्या-केवलिनो हुस्वाक्षरपञ्चकोगिरणमात्रायुषः शैलवन्निश्चलकायस्य चतुर्थध्यानपरिणतिरूपं शैलेशीकरणं भवति, ततः स केवली 'शैलेशीकरणारम्भी' शैलेशकरणारम्भी 'सूक्ष्मके वपुर्योगे' सूक्ष्मरूपे काययोगे तिष्ठन् 'शीघ्रं' त्वरितं ऊर्ध्वास्पदं 'योगातीतम्' अयोगिगुणस्थानं 'यियासति' यातुमिच्छति ॥१०२॥ अथ भगवान् स केवली सयोगिगुणस्थानान्त्यसमये यत्करोति, तदाह -
રચાયેડડ્રોયછેaq, સ્વપ્રવેશઘનત્વતઃ | करोत्यन्याङ्गसंस्थान-त्रिभागोनावगाहनम् ||१०३॥
—- ગુણતીર્થ –
યોગાતીત તરફ જિગમિષા જ શ્લોકાર્ધ : શૈલેશીકરણનો પ્રારંભ કરનાર, સૂક્ષ્મ કાયયોગમાં રહેનાર તે કેવળજ્ઞાની મહાત્મા, શીઘ્ર યોગાતીતરૂપ=અયોગીરૂપ ઉપરના ગુણઠાણે જવાની ઇચ્છા કરે છે. (૧૨)
વિવેચનઃ “(૧) મ, (૨) રૂ, (૩) ૩ (૪) , (૫) ' એ પાંચ ધ્રુસ્વારનો ઉચ્ચાર કરતા જેટલો કાળ લાગે, તેટલું જ આયુષ્ય જેનું બાકી છે, તેવા પર્વતની જેમ નિશ્ચલ= સ્થિર=બિલકુલ ચંચલતા વિનાના કાયાવાળા કેવળજ્ઞાનીને ચોથા શુક્લધ્યાનની પરિણતિરૂપ શૈલેશીકરણ થાય છે.
શૈલ' એટલે પર્વત, અને શૈલેશ એટલે પર્વતોનો રાજા મેરુ ! મેરુ કેવો સ્થિર હોય છે? તેના જેવી આત્માવસ્થાને શૈલેશી-અવસ્થા કહેવાય.
આ શૈલેશીકરણનો આરંભ કરનાર અને સૂક્ષ્મ કાયયોગમાં રહેનારો કેવળજ્ઞાની, શીઘ્ર ઉપરના યોગાતીતરૂપ અયોગી ગુણઠાણે જવાની ઇચ્છા કરે છે.
હવે તે કેવળજ્ઞાની ભગવાન્ સયોગીગુણઠાણાના છેલ્લા સમયે શું કરે છે? તે જણાવવા ગ્રંથકારશ્રી કહે છે –
- સયોગીના ચરમ સમયનાં કર્તવ્યો » શ્લોકાર્ધ સયોગી ગુણઠાણાના છેલ્લા સમયે શરીરનામકર્મના ઉદયનો વિચ્છેદ થવાથી, પોતાના આત્મપ્રદેશો, ઘન થવાના કારણે, તે જીવ પોતાના ચરમશરીરના આકારથી ત્રિભાગન્યૂન અવગાહના કરે છે. (૧૦૩)
