________________
–
–
–
-
(શ્નો. ર૩) . ગુર્નવિવેવનાવિસમતઃ
[૪૬] "जो अविरओऽवि संघे, भत्ति तित्थुण्णई सया कुणई ।
अविरयसम्मद्दिट्ठी, पभावगो सावगो सोवि ॥१॥" तथाऽविरतसम्यग्दृष्टिगुणस्थानस्थो जीवस्तीर्थकृदायुर्द्विकस्य बन्धात् सप्तसप्ततेबन्धकः, तथा मिश्रोदयव्यवच्छेदादानुपूर्वीचतुष्कसम्यक्त्वोदयाच्च चतुरुत्तरशतस्य
– ગુણતીર્થ – હવે અવિરતસમ્યગ્દષ્ટિ ગુણઠાણે કેટલી કર્મપ્રકૃતિઓનો બંધ-ઉદય-સત્તા હોય, તે બતાવવા ગ્રંથકારશ્રી કહે છે –
- અવિરતગુણઠાણે બંધ-ઉદય-સત્તા જ બંધઃ મિશ્રગુણઠાણે કહેલ બંધપ્રાયોગ્ય ૭૪ પ્રકૃતિમાં (૧) તીર્થંકર નામકર્મ, (૨) મનુષ્પાયુષ્ય, અને (૩) દેવાયુષ્ય – આ ત્રણ પ્રકૃતિનો બંધ ઉમેરવાથી, ચોથે અવિરતસમ્યગ્દષ્ટિ ગુણઠાણે રહેલો જીવ ૭૭ પ્રકૃતિઓનો બંધ કરે છે.
ઉદયઃ મિશ્રગુણઠાણે કહેલ ઉદયપ્રાયોગ્ય ૧૦૦ પ્રકૃતિમાંથી મિશ્રમોહનીયનો અહીં ઉદયવિચ્છેદ થતાં ૯૯ પ્રકૃતિ.. અને તેમાં (૧-૪) ચાર આનુપૂર્વી, અને (૫) સમ્યક્વમોહનીય - આ પાંચ પ્રકૃતિઓનો ઉદય ઉમેરાતા કુલ ૧૦૪ પ્રકૃતિઓનો ઉદય આ ગુણઠાણે રહેલા જીવને હોય છે...
સત્તા આ ગુણઠાણે ચરમશરીરી ક્ષાયિકસમ્યક્તવાળા જીવને (૧-૭) દર્શનસપ્તક, અને (૮-૧૦) પોતાના ભોગવાતા મનુષ્યાયુષ્ય સિવાય બાકીનાં ત્રણ આયુષ્ય – આ ૧૦ પ્રકૃતિની સત્તા ન હોય, એટલે એ વિના બાકીની ૧૩૮ પ્રકૃતિઓની સત્તા હોય... આ ગુણઠાણાથી (૧) ઉપશમક, અને (૨) ક્ષપક – બે પ્રકારના જીવો હોય છે. (ઉપશમસમ્યક્ત પામી ઉપશમશ્રેણિ માંડનારો જીવ “ઉપશમક કહેવાય, અને ક્ષાયિકસમ્યક્ત પામી ક્ષપકશ્રેણિ ચડનારો જીવ “ક્ષપક' કહેવાય...) તેમાં (૧) ઉપશમકને ચારથી અગ્યાર ગુણઠાણા સુધી - તમામ પ્રકૃતિની સત્તા સંભવિત હોવાથી - ૧૪૮ પ્રકૃતિની સત્તા હોય...
-. છાયામિત્રમ્ - (3) યો વિરતોષિ સ ૪િ તીર્થોન્નતિ સા કરોતિ |
अविरतिसम्यग्दृष्टिः प्रभावकः श्रावकः सोऽपि ॥१॥
2 અલબત્ત, ઉપશમશ્રેણિ આદિવાળા ઉપશમકને નરક-તિર્યંચાયુષ્યની સત્તા ન હોય, પણ એ જીવો ઉપશમ અવસ્થાથી પતન પામીને એ આયુષ્ય બાંધી તો શકે છે જ... એટલે તેઓમાં યોગ્યતા તો પડેલી જ છે... અને માટે જ સંભવસત્તાને લઈને તે બે આયુષ્યની સત્તા બતાવી હોય તેવું લાગે છે.
-
—
-
-
-
-
-
-
