________________
૭૨] - -
૦
-
[
* श्रीगुणस्थानक्रमारोहः * | (સ્નો. ૨૦) -
-- – ગુણતીર્થ - શરીરવ્યાપી બનીને, એક અંતમુહૂર્ત જેટલા કાળમાં કષાયમોહનીય કર્મના ઘણા અંશોનો નાશ કરે છે અને નવા બાંધે પણ છે.
(૩) મરણ સમુદ્યાત :
જ્યારે એક અંતર્મુહૂર્ત આયુષ્ય બાકી હોય, ત્યારે શરીરના પોલા ભાગોને આત્મપ્રદેશોથી ભરી શરીર જેટલી જાડાઈ-પહોળાઈવાળો બને છે. પણ લંબાઈમાં જઘન્યથી અંગુલના અસંખ્યાતમા ભાગ જેટલો અને ઉત્કૃષ્ટથી એક દિશામાં ઉત્પત્તિસ્થાન સુધી અસંખ્ય યોજન જેટલો બને છે. પછી અંતર્મુહૂર્તકાળમાં આયુષ્યકર્મનાં ઘણાં દલિકોનો નાશ કરીને મૃત્યુ પામે છે.
(૪) વૈક્રિયસમુદ્યાત :
૦ વૈક્રિય શક્તિવાળો જીવ, શરીરમાંથી આત્મપ્રદેશોને બહાર કાઢી, શરીરના પોલા ભાગોને આત્મપ્રદેશોથી ભરે છે. જાડાઈ-પહોળાઈમાં શરીર પ્રમાણ બને છે. અને લંબાઈમાં સંખ્યાતા યોજનની દંડાકૃતિ બનાવે છે. અંતર્મુહૂર્ત-કાળ આ પ્રમાણે રહી, તેનાથી વૈક્રિય વર્ગણાના પુદ્ગલોને ગ્રહણ કરી ઉત્તર વૈક્રિય શરીર બનાવે.
(૫) તૈજસસમુદ્દઘાત :
૦ ‘તેજોલેશ્યા' નામની શક્તિવાળો જીવ, વૈક્રિયસમુદ્ધાતની જેમ જ સ્વશરીરપ્રમાણ જાડો-પહોળો બને છે... અને સંખ્યાત યોજન પ્રમાણ દંડાકૃતિવાળો બનીને અંતર્મુહૂર્તકાળમાં તૈજસ વર્ગણાના પુદ્ગલ ગ્રહણ કરી તેજોલેશ્યા છોડે છે.
(૬) આહારકસમુદ્યાત :
૦ આહારક લબ્ધિવાળા ચૌદ પૂર્વધર આહારક શરીર બનાવે... અને તે શરીર બનાવતી વખતે આ સમુદ્દાત કરે છે. તેઓ પણ શરીરમાંથી આત્મપ્રદેશો બહાર કાઢીને શરીરપ્રમાણ જાડાઈ-પહોળાઈ કરે... અને અંતર્મુહૂર્ત-કાળમાં ઘણાં બધાં આહારકવર્ગણાના પુદ્ગલોને ગ્રહણ કરી, આહારક શરીર બનાવે.
(૭) કેવળીસમુદ્યાત :
૦ વેદનીયાદિ કર્મને આયુષ્યકર્મની તુલ્યસ્થિતિએ બનાવવા માટે કેવળી ભગવંતો જ આ સમુઘાત કરે છે. આ સમુઘાતનો કાળ માત્ર આઠ સમયનો જ હોય છે.
