________________
•K
(řો. ૧૨-૧૩-૧૪) * गुर्जरविवेचनादिसमलङ्कृतः *
*0*
-
त्रिषु समयेषु तृतीयचतुर्थपञ्चमलक्षणेषु स केवली केवलैककर्माङ्गधरो भवति, केवलकार्मणकाययोगी भवति, 'तदा' तत्र समये स केवली केवलकार्मणकाययोगत्वादनाहारको भवति, यदाह
"औदारिकप्रयोक्ता प्रथमाष्टमसमययोरसाविष्टः । मिश्रौदारिकयोक्ता सप्तमषष्ठद्वितीयेषु ॥१॥
कार्मणशरीरयोक्ता चतुर्थके पञ्चमे तृतीये च ।
समयत्रये च तस्मिन् भवत्यनाहारको नियमात् ॥२॥" ॥९२-९३॥
अत्र यः केवली समुद्घातं करोति, तदाह
यः षण्मासाधिकायुष्को, लभते केवलोद्गमम् । करोत्यसी समुद्घातमन्ये कुर्वन्ति वा नवा ॥९४॥ ગુણતીર્થ
[ ૨૭૭ ]
•
અનાહારી=આહાર ગ્રહણ કરવાના પરિણામથી શૂન્ય હોય છે. (આહારગ્રહણ ઔદારિકાદિ સ્થૂલ શરીરથી થાય અને એ વખતે તે સ્થૂલશ૨ી૨નો વ્યાપાર જ ન હોવાથી, ત્યારે જીવ આહારકગ્રહણ કરે નહીં, અર્થાત્ અનાહારી બને.)
-
આમ સમુદ્ઘાત કરનાર કેવળજ્ઞાની મહર્ષિના યોગ અને અનાહાર અંગે પ્રશમરતિપ્રકરણમાં પૂજ્ય ઉમાસ્વાતિમહારાજે જણાવ્યું છે કે
પ્રથમશ્લોકાર્થ : સમુદ્દાત કરનાર કેવળજ્ઞાની મહાત્મા, પહેલા અને આઠમા સમયમાં ઔદારિકકાયયોગવાળા ઇષ્ટ છે. તથા સાતમા, છઠ્ઠા અને બીજા સમયમાં ઔદારિકમિશ્રકાયયોગવાળા ઇષ્ટ છે. [પ્રશ. શ્ર્લો. ૨૭૩]
દ્વિતીયશ્લોકાર્થ : : તથા ચોથા, પાંચમા અને ત્રીજા સમયમાં કાર્યણકાયયોગવાળા ઇષ્ટ છે... અને આ ત્રણે (–ત્રીજા, ચોથા, પાંચમા) સમયમાં તે કેવળજ્ઞાની અવશ્ય અનાહારક હોય છે. [પ્રશ. શ્લો. ૩૭૪]
-
હવે બધા કેવળજ્ઞાનીઓ સમુદ્દાત કરે જ – એવો નિયમ નથી. તો કયા કેવળજ્ઞાનીઓ સમુદ્દાત કરે ? એ બતાવવા ગ્રંથકારશ્રી ફરમાવે છે
** સમુદ્ઘાત કરનારા કેવળીઓ લ
શ્લોકાર્થ : છ મહિના અધિક આયુષ્યવાળો (=જેનું આયુ છ મહિના કે તેનાથી વધુ બાકી હોય તેવો) જીવ જો કેવળજ્ઞાન મેળવે, તો તે અવશ્ય સમુદ્દાત કરે જ... અને બીજા જીવો કરે કે ન પણ કરે. (૯૪)
