Agam 02 Ang 02 Sutrakrutanga Sutra Part 03 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 191

१८०
सूत्रकृताङ्गसूत्रे सदसद्विवेकी विद्वान् पडिलेहिया' षविधजीवनिकायान् प्रतिलेख्यपर्यालोच्य 'सव्वे' सर्वेऽपि प्राणिनः 'अकंतदुक्खा' अकान्तदुःखा-अमियदुःखादुःखद्वेषकाः सुखवांछकाश्च भवन्ति, 'अभो' अस्मादेव कारणात्-मतिमान् 'सव्वे' सर्वान् 'न हिंसया' न हिंस्यात्, कस्याऽपि प्राणिनो विराधनं न कुर्यात्-इति । विद्वान-एतेषु कायेषु युक्त्या जीवत्वं प्रसाध्य, सर्वेऽपि जीवाः सुखलिप्सवो दुःखद्वेष्टारो भवन्तीत्याकलय्य कमपि न हिंस्यादिति भावः ॥९॥ मूलम्-एयं खु णाणिणो सारं जं न हिंसइ कंचण ।
अहिंसासमयं चैव ऐयावंतं विजाणिया ॥१०॥ छाया-एवं खलु ज्ञानिनः सारं-यन्न हिनस्ति कञ्चन ।
अहिंसासमयं चैव-एतावन्तं विज्ञाय ।।१०॥ वाला बुद्धिमान पुरुष षटू जीवनिकायोंका विचार करे । यह सोचे कि सभी प्राणी दुःख को अप्रिय समझते हैं-सभी दुःख के वेषी और सुख के अभिलाषी हैं, इस कारण से मतिमान किसी भी प्राणी की विराधना न करे।
भावार्थ यह है कि मेधावी पुरुष इन छहों निकायों में जीवत्व सिद्ध करके और यह निश्चय करके कि सभी जीव सुख के अभिलाषी और दुःख के द्वेषी हैं, किसी भी प्राणी की हिंसा न करे ॥९॥ 'एयं खु णाणियो' इत्यादि ।
शब्दार्थ--'णाणिणो-ज्ञानिनः' ज्ञानी पुरुषका एवं खु सारं-एवं खलु सार' यही-प्राणातिपात से निवृत्त होना यही सार है 'जन कंचण हिंसा-यन्न कञ्चन हिनस्ति' जो वह किसी जीव की हिंसा नहीं માન પુરૂષ ષટ્ જવનિકાયને વિચાર કરે તે એમ વિચારે કે-બધા જ પ્રાણિ દુઃખને અપ્રિય સમજે છે. બધા જ દુઃખના દ્વેષી અને સુખને ઈચ્છનારા છે. તે કારણે બુદ્ધિમાન કેઈ પણ પ્રાણીની વિરાધના ન કરે.
કહેવાનો ભાવ એ છે કે–બુદ્ધિમાન પુરૂષ આ છ એ નિકામાં જીવ પાર્ગ સિદ્ધ કરીને અને એ નિશ્ચય કરીને-સઘળા છે સુખને ઇચ્છનારા છે. અને દુઃખને દ્વેષ કરનારા છે. કેઈની હિંસા ન કરે. ૯ __ "एवं खु णाणिणो' छत्याल
शहाथ--'णाणिणो-ज्ञानिनः' शानी ५३५ने'एवं खु सार-एवं खलु सारं यस अर्थात् प्रातिपातथी निवृत्त 20 सा२ छे. 'ज न कंचण हिंसइ-यन्न कञ्चन हिनस्ति' २ प सरता नथी. 'अहिंसा
श्री सूत्रतांग सूत्र : 3