Book Title: Agam 02 Ang 02 Sutrakrutanga Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
૨૦૧
सूत्रकृताङ्गसूत्रे
किश्च यत्किमपि दुःखं सुखं वा भवति तत्सर्वं जीवा : ( सयं कर्ड) स्वयंकृतम् (दुक्खं) दुःखं सुखं वा अनुभवन्ति किन्तु (णनकडे) नान्यकृतम्, अन्येन ईश्वरकालादिना कृतं नानुभवन्तीति । किन्तु नैतेषां कथनं युक्तियुक्तम्, यतस्तीर्थकर गणधरादयः (विज्जाचरणं) विद्याचरण - ज्ञानक्रिया हेतुकम् ( पमोक्खं) प्रमोक्षं वदन्ति न तु केवलेन ज्ञानेन केवलया वा क्रियया मोक्षो भवतीति भावः ॥ ११ ॥
टीका- 'ते' ते 'समणा' श्रमणाः - शाक्यादयः 'य' च तथा 'माहणा' माहना:- परतीर्थिका ब्राह्मणा क्रियावादिनः- ये क्रिपया एत्र ज्ञाननिरपेक्षया तपः संयमाराधनलक्षणया एव मोक्षमिच्छिन्ति । ' एवं 'एवम् इत्थम् 'अक्वंति आख्यान्ति - प्रतिपादयन्ति । किमाख्यान्तीत्याह- 'लोगं' लोकम् - स्थावरजङ्गमात्मकम् 'समिच्च' समेत्य - स्वस्व कृतकर्मभोक्तृत्वेन ज्ञात्वा 'तहा तहा' तथा तथा तेन तेन प्रकारेण यथा यथा क्रिया क्रियते तथा तथैव स्वर्गनरकादिरूपं फलं भवतीति कथयन्ति । किञ्च - यक्किमपि सुखं दुःखं वा भवति तत्सर्वम् 'सयं कडं' स्वयमेव
सार ही फल होता है । वे यह भी कहते हैं कि दुःख स्वयंकृत है, परन्तु तीर्थकर गणधरों का कहना है कि ज्ञान और क्रिया से ही मोक्ष होता है ॥ ११ ॥
टीकार्य - शाक्य आदि श्रमण और परतीर्थिक ब्राह्मण, जो क्रियावादी हैं, वे ज्ञाननिरपेक्ष अकेली तप एवं संयम की आराधनारूप क्रिया से ही मोक्ष मानते हैं। वे कहते हैं - यह स्थावर एवं जंगम जगत् अपने अपने किये कर्मों को भोगता है। जो जैसी क्रियाकरता है उसे वैसा ही स्वर्ग नरक आदि रूप फल प्राप्त होता है । तथा जो भी सुख या दुःख होता है, वह सब अपने ही द्वारा उपार्जित किया हुआ भोगा
મળે છે, તેઓ એવું પણ કહે છે કે દુઃખ તે પેાતાના જ પેદા કરેલ છે. અન્ય દ્વારા કરાયેલ નથી. પરંતુ તીથ કર અને ગણુધરાતુ' કથન છે કે જ્ઞાન અને ક્રિયાથી જ મેક્ષ થાય છે. ૫૧૧૧
ટીકા”—શાકય વિગેરે શ્રમણ અને પરતીર્થિક બ્રાહ્મણ કે જેએ ક્રિયા વાઢિયા છે, તેઓ જ્ઞાન સિવાય એકલા તપ અને સયમની આરાધના રૂપ ક્રિયાથી જ માક્ષ માને છે. તેઓ કહે છે કે આ સ્થાવર અને જંગમ જગત્ પાત પેાતાના કરેલ કર્મને જ ભાગવે છે. જેએ જે રીતની ક્રિયા કરે છે, તેને એજ પ્રમાણે સ્વર્ગ, નરર્ક વિગેરે રૂપ ફળ પ્રાપ્ત થાય છે. તથા જે કાંઈ સુખ અથવા દુઃખ થાય છે, તે બધુ જ પાતે પ્રાપ્ત કરેલ કના ફળ રૂપે
श्री सूत्र तांग सूत्र : 3