Agam 02 Ang 02 Sutrakrutanga Sutra Part 03 Sthanakvasi

Book Title: Agam 02 Ang 02 Sutrakrutanga Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 296
________________

समयार्थबोधिनी टीका प्र. श्रु. अ. १२ समवसरणस्वरूपनिरूपणम् २८५
टीका-पुनरप्याह-'ते' ते-तीर्थकरगणधरादयः इहलोगसि' इह लोके अस्मिन् लोके 'चक्खु' चक्षुरिव चक्षुः-पदार्थजातपदर्शकत्वात् यथा लोके चक्षुयोग्यदेशस्थितपदार्थसार्थप्रदर्शका, तमे महानुभावाः यथाऽवस्थितान् पदार्था नवबोधयन्तः प्रकाशकल्पाः। तथा-'णायगा उ' नायकास्तु सदुपदेशदानात मार्गप्रदर्शकत्वेन नेतारः-सर्वतः प्रधाना इत्यर्थः अतएव ते 'पयाणं' प्रजानाम्माणिनाम् ‘हित' हितम् हितकरम्-इह परत्र सुखजनकत्वात् 'मग्गं' मार्गम्मोक्षमार्गम् 'अणुप्तासंति' अनुशासति-उपदिशन्ति-प्रदर्शयन्तीत्यर्थः । तथा'लोए' लोका-चतुर्दशरज्ज्वात्मकः पश्चास्तिकायरूपो वाऽयं लोकः यथा यथा रूपेण शाश्वतो वर्तते 'तहा तहा' तथा तथा-तेन तेन प्रकारेण तं लोकम् 'सासर्य' शाश्व तम् सर्वकालावस्थायित्वेन नित्यम् 'आहु' आहुः कथयन्ति ! अथवा-यथा यथा शाश्वत है, उस रूप से उसे शाश्वत कहते हैं। हे मनुष्य जिसमें प्राणी निवास करते हैं ॥१२॥ ___ टीकार्थ -इस लोक में तीर्थकर तथा गगधर आदि चक्षु के समान है। जैसे चक्षु, योग्य देश में स्थित पदार्थों के समूह को प्रकाशित करती है, उसी प्रकार ये महानुभाव समस्त पदों को यथार्थ रूप से प्रकाशित करते हैं। वे नायक हैं अर्थात् सदुपदेश देकर मार्गप्रदर्शक होने के कारण सर्व प्रधान हैं । इस कारण वे प्राणियों को हितकर इहलोक और परलोक में सुखदायी मोक्ष मार्ग का उपदेश देते हैं । तथा यह चौदह राजू प्रमाण लोक या पंचास्तिकाय रूप लोक जिस अपेक्षा से शाश्वत अर्थात् नित्य है, उस अपेक्षा इसे निस्य कहते हैं-सदा काल स्थित-रहने वाला कहते हैं। अथवा ज्यों-ज्यों मिथ्यात्व आदि શ્વત છે. તે રીતે તેને શાશ્વત કહે છે. તે મનુષ્ય! જેમાં પ્રાણી માત્ર નિવાસ કરે છે. ૧૨
–આ લોકમાં તીર્થકર તથા ગણધર વિગેરે ચક્ષુની બરાબર છે, જેમ નેત્ર 5 દેશમાં રહેલા પદાર્થોના સમૂહને પ્રકાશિત કરે છે, એજ પ્રમાણે આ મહાનુભાવે સઘળા પદાર્થોને યથાર્થ રૂપે બતાવે છે. તેઓ નાયક છે. અર્થાત્ સદુપદેશ આપીને માર્ગ બતાવવા વાળા હેવાથી સર્વ પ્રધાન છે. તે કારણથી પ્રાણિઓના હિતકર આલેક અને પરલોકમાં સુખદાયી મોક્ષ માર્ગને ઉપદેશ આપે છે. તથા આ ચૌદ રાજ પ્રમાણે લેક અથવા પંચાસ્તિકાય રૂપ લેક જે અપેક્ષાથી શાશ્વત અર્થાત નિત્ય છે, એ અપેક્ષાએ તેને નિત્ય કહે છે.–અર્થાત્ સદા કાળ સ્થિર રહેવાવાળા કહે છે. અથવા જેમ
श्री सूत्रकृतांग सूत्र : 3


Page Navigation
1 ... 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596