Book Title: Dharmmangal
Author(s): Sushil
Publisher: Vanechand Dharamshibhai and Devshibhai Velshibhai
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005678/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dha meM maM ga La vyAkhyAnakA2 upAdhyAya zrI devacaMdrajI mahArAja saMpAdaka zrIyuta suzIla Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pass educat aaaaaane dharmamaMgaLa vyAkhyAnakAra upAdhyAya zrI devacaMdrajI mahArAja -------------se sa. 2470 ] sapAdaka zrIyuta suzIla prakAzaka zAha vanecaMda dharamazIbhAI zAha devazIbhAI velazIbhAI bhAvanagara. -------- D [vi. sa. 2000 ----- baro..aavse ... ... *covet ...... (c)(r) Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - --- hIbIvALA svAgaratha zAha dharamazI jhAbhAInA maraNuthe temanA supara bhAI vanecaMda dharamazIbhAI taraphathI 500 kepI bheTa mudrakazeTha gulAbacaMda devacaMda AnaMda prI. presa-bhAvanagara Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamamagI org dhammo maMgalamukilu, ahiMsA saMjamo tavo / devAvi taM namasaMvi, jassa dhamme sayA maNo // -ahiMsA, saMyama, tarUpa dharma utkRSTa maMgaLa che. jenuM mana sadA e dharmamAM lAgeluM che tene deve paNa name che. zramaNa saMskRti maMgaLa-pradhAna che. sukhanI pAchaLa deDanAra kharuM jotAM te mRgajaLa pAchaLa ja deDato hoya che. paNa sukha karatAM maMgaLane jeNe utkRSTa mAnyuM, saMyama-tapa ne ahiMsAmAM utkRSTa dharmamaMgaLa che evI zraddhA sthApI tene AkuLatA mUMjhavI zakatI nathI. saMyamI-tapasvI ahiMsaka nirAkuLa banI jAya che. ane jeNe jIvanamAM nirAkuLatA anubhavI te maMgaLa-mAgane pathika banavA sAthe, pitAnI aMdara ghUghavatA anaMta sukha-zAMtinA mahAsAgaranI zItaLa lahere mANe che. eTale ja zramaNa saMskRtinA jyotirdharoe meghagaMbhIra svare gAna karela cheH sarvamaMgaLamAMgalya sarvakalyANakAraNe pradhAne sarvadharmANa jaina jayati zAsanam Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAma viSaya - 14 37 49 1 Asakti 2 saMyama 3 AdhyAtmika Arogya 4 dharma samAjanuM rakSeNa kare che . 5 jIvanane mULaprazna 6 samyagdarzana 7 name arihaMtANuM 8 krAMtikArI tripadI 9 anekAMtavAda 10 dharma ane samAja 11 tapa ane jJAna 12 bhAvazUnya kriyA 13 guNasthAna 14 saMsevaka 15 bha0 mahAvIra 88 107 20. sa 141 149 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA upAdhyAya zrI devacaMdrajI mahArAja kacchI sa'. 1978nuM cAturmAMsa bhAvanagaramAM rahyA hatA. e vakhate emane vizeSa paricaya thayA. emanA vicArAnIudAratA ane guNagrAhakatA jotAM tee sava pakSAgrahathI para che evI DhAi paNa zrotAnA dghi upara chApa paDyA vinA na rahe. emanA vyAkhyAmAM paNa zramaNusaMskRtinA sUra aNuaNI UThe che. matAgraha ke sa'kucita sthiticustatA emane mudla priya nathI. vArtAlApa ane vyAkhyAneAmAM. paNu mukhyatve teo AtmakalyANu, sAmAjikatA ane saMgha-saMgaThThananA ja prazno carce che. cAturmAsa daramiyAna emaNe ApelA vyAkhyAneAnI dUka noMdha ke je bhAI rasikalAla nareAttamadAsa khadhAre rAkhelI te mane jyAre suprata karavAmAM AvI ane e TIppaNu uparathI vyAkhyAne taiyAra karavAnI sUcanA maLI tyAre mane eka prakAraneA AnaMda thayeA. upAdhyAyajI mahArAjanA vicAreAthI huM paricita hatA. me e vyAkhyAneAmAM khUTatI kaDIo umerI vyAkhyAne kheAdhaka ne mAdaka khane e paddhattie A pustakamAM gUMthyAM che. upA. mahArAja vihAra karI gayelA haiAvAthI dareka vyAkhyAna emanI najara nIcethI pasAra karAvavAnuM banI zakayuM nathI, eTale pUratI kALajI rAkhavA chatAM upA. mahArAjane kayAMya anyAya thavA pAmyA haiAya te tene mATe huM javAkhadAra chuM. e sivAya A pustaka viSe mAre khIjuM tA zuM kahevAnuM heya ? suzIla Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vRjapALa jaina pustaka prakAzana kAryAlayanA maiktike 1 kartavya kaMkaNa.. 2 mRgAvatI satIne rAsa. 3 taravAvatAra ( ra) 4 vividha puSpavATikA. 5 tatvArtha sUtra-sArtha. 6 siddhAMtarahasya bhAga 1 le. 7 vividha viSaya ratnAvalI. 8 vidyamAna tIrthaMkara viMzati 9 yAne saMgrahazataka (sAthe). piSadha vrata 10 gahelI saMgraha, 11 ThANAMga sUtra bhAga 1 le. (patrakAre mULa ane TIkAnA bhASAMtara sahita). 12 dharmamaMgaLa yAne vyAkhyAnasaMgraha Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmamaMgaLa Page #9 -------------------------------------------------------------------------- Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Asakti mANase dharma ane vyavahAra viSe UhApoha karavA mAMDyo tyArathI eka gaMbhIra prazna haMmezA tene mUMjhave che. duHkha ane pApa e zI vastu che? kharekhara ja je pApa ne duHkha hoya te te zI rIte utpanna thayAM? mANasa vicAra karavA lAgyo tyArathI te AjanI ghaDI lagI e keyaDo ukelavA mathe che. jemane bahu UMDA vicAra karavAnI Teva ke kurasada nathI hotI temanAmAM duHkha temaja pApa viSe keTalAka vicAre rUDha jevA banI gayA hoya che. sukha ane duHkha e bane ApekSika zabda che. A apekSA nathI samajAtI tyAM ghaNI vAra bhrama ane vahema ghusI jAya che. e bhrama ane vahemamAMthI chUTavA pahelAM te ApaNe sukha-dukha ja samajI levAM joIe. ' tame ghaNI vAra joyuM haze ke ekane je sukharUpa lAge che te ja bIjAne duHkharUpa lAge che. sAhitya ke kAvyanI carcAmAM, abhyAsamAM tarabaLa rahenAre mAnavI game tevuM khAI-pIne calAvI leze. ene sAruM kAvya, sAhitya ke navalikA vAMcavA maLe che te bhUkha-tarasya paNa temAM Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' [2] dharmamaMgaLaH tallIna banI jaze. vacce melAM ke phATelAM haze te paNa tenI paravA nahi kare. paNa jeNe sArAM miSTAnna khAvAmAM AnaMda mAnyo che, navAM-kaDakaDatA IstrIbaMdha vastrathI dehane zaNagAravAmAM meseja mAnI che te pelA kavi ke sAhityapremI pratye dayAnI najare joze. te kaheze keH " Akho divasa pithAmAM ja AMkhe pheDe che-bicArAne khAvA-pIvAnuM ke paheravA-oDhavAnuM paNa bhAna nathI. sAva vedIye che." sAhityanA abhyAsIne pelA zokhIna mAnavInuM jIvana dayAjanaka lAgaze. e kaheze keH "bhAI sAheba TApaTIpamAMthI ja navarA nathI thatA. sAhitya ke kAvyane daivI AnaMda enA bhAgyamAM ja nathI-khAvuM-pIvuM ne phakkaDa thaIne pharavuM e ja emane mana jIvanasArthakya che." sAhityarasika pilA vaibhavIne tuccha-dukhI gaNe che jyAre vaibhavI pelA sAdhujIvana gujAranArane kaMgALa mAne che. tyAre e bemAM kharuM keNa? ApaNe bIjAonI vAta javA daIe. ApaNI pitAnI jAta viSe vicAra karIe to paNa eka divasa ApaNe jene sukharUpa mAnatA hatA tene bIje divase duHkharUpa nathI mAnatA ? nAnA hatA tyAre nAnI-najIvI ramakaDA jevI vastumAM AnaMda letA, paNa e AnaMda UDI gaye. te pachI kuTuMba-parivAra ane samAja ke jJAtinI paTelAImAM rasa levA lAgyA, paraMtu thoDe ko-mIThe anubhava thatAM ja ApaNe enAthI kaMTALIe chIe. gurudeva ke munimahArAja pAse jaIne zAstrazravaNa karavA ane Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Asakti [3] Atmahita sAdhavA-tapa, virAgamAM dhyAna parevavA prayatna karIe chIe. ApaNuM sukhanI bhAvanA ane dRSTi e pramANe palaTAtI ja rahe che. tame araNika muninI vAta to sAMbhaLI haze. araNika muni dhAma tApamAM gocarI karavA nIkaLyA che. tApa asahyA lAgavAthI eka chAparA nIce theDI vizrAMti levA UbhA che. eTalAmAM eka gaNikAnA AmaMcyA te enA vilAsabhavanamAM jAya che ane tyAM ja rahI jAya che. emanI pAchaLa emanI mAtA gAMDI nArInI jema araNikanI zodhamAM nIkaLe che. pitAnA dehanuM bhAna bhUlelI mAtA "araNikA araNika !? nA jApa japatI, araNikane paLe paLe sAda karIne bolAvatI zerIe zerIe bhame che. pAchaLa chokarAnAM TeLAM kautuka karatAM phare che. - eka chokare kahe cheH "A rahyo araNikA vivaza mAtA e tarapha jue che ane jhADanA ThuMThAne, pattharanA pALiyAne pitAne putra mAnI enI upara vahAla varasAve che. paNa bIjI ja kSaNe jyAre ene lAge che ke A kharo araNika nathI-A te ThuMThuM mAtra che tyAre te sAcA araNikanI pAchaLa pharI bhaTakavA maMDI jAya che. ekane mUkI bIjAne pakaDavA chatAM araNika jema Agho ne Aghe ja rahe che tema ApaNe paNa eka sukhane hajI pUre upabhega karI chUTIe te pahelAM ja e sukhane tuccha gaNuM bIjA ja viSaya tarapha vaLIe chIe. araNikanI mAtA je gAMDI hatI te Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] dharmamaMgaLa; ApaNe sukhanI zodhamAM bhamatA ane ghaDIe paLe nirAza banI besanArA, ochA pAgala nathI. paNa e vAta javA daIe. rega, zeka, jarA, mRtyu jevAM duHkhanI te keIthI paNa nA pADI zakAya nahi. evAM dukhe che ke jene duHkha ja kahevA paDe-je mANasanI zakita ke IcchAbahAranI vAta gaNAya. AvAM duHkha kyAMthI AvI paDatAM haze? eka varga ema kahe che ke IzvaranI IcchA ja je evI hoya te pAmara mAnavI zuM kare? IzvaranI marajI pAse ApaNuM zuM cAle? ' - Izvara je sarvazaktimAna ane maMgaLamaya hoya te mAnavajAta sAthe saMkaLAyelAM A dukhe kema sAMkhI le? e sarvazaktimAna heya te paNa jagatanAM ghaNuM duHkhe DhALavAne asamartha che. jagata jyAre bAlyAvasthAmAM hatuM tyAre IzvaranA katRtva upara khUba bhAra mUkele. Izvarane rAjI rAkhavA pazu-prANInAM balidAna ApavAnI rUDhIo paNa pADelI, paratu Izvara saMbaMdhI e purANuM kalpanA Aje keIne saMtoSa ApI zakatI nathI. Izvara jo maMgaLamaya heya te enA rAjyamAM duHkha, anyAya, atyAcAra, rAga-mahAmArI kadi na saMbhave. eTale vicArane jema jema vikAsa thate game tema tema mANasane pitAnAM karelA karmonuM ja phaLa bhegavavuM paDe che e nizcaya vadhu nyAyasaMgata lAge. karma eTale A bhavanAM karma ke pUrvabhavanA karmanA Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Asakti [5 ] paripAka evo prazna thaze. paNa ApaNe ahIM e zAstrIya carcAmAM nahi utarIe. ApaNuM dharmaciMtakee rAgadveSAdine duHkhanA bIjarUpa mAnyA che. jeNe A bIjane banyAM che temane saMsAramAM avataravApaNuM ke saMsAranA sukhaduHkha veThavApaNuM nathI rahetuM. rAgAdi aMtarazatrune jeNe haNyA che te ja sarvazaktimAna che-te ja maMgaLamaya che. e sarvazaktimAna ane maMgaLamaya prabhunuM dhyAna, smaraNa ke ciMtana karavAthI ApaNumAM rAgAdi zatru sAme jhukavAnI ane duHkhamAMthI chUTavAnI preraNA temaja zakti maLe che. paNa tame kaheze ke rAga-dveSAdi duHkhanAM mULa che ema amAre zA sAru mAnI levuM ? ene uttara samajavA tamAre bahu UMDA pANImAM utaravAnI jarUra nathI. dhAro ke tamAre eka vastunI jarUra che. khare vakhate tamane te nathI maLatI tyAre tamane saheje krodha caDe che. jeNe aMtarAya Ubho karyo hoya tenA pratye paNa tamane aNagame chUTe che. eka vastu pratyenA rAgemATe tamArA cittanI prasannatA oLI nAkhI. tame samajadAra he-vivekI ho te tarata ja tamArI mane vRtti malina banI che, ane have cittanI zuddhi temaja sthiratA meLavavA ja joIe evo nizcaya karaze. paNa jo tame rAga-dveSanA raste AgaLa vadhe, rAga athavA AsaktinA prerAyA tame nIce ja gabaDatA jAo te Akhare duHkhanI khAImAM ja DUbavuM paDe. "gItA "kAre e adhogatine kama barAbara samajAvyuM cheH Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhama gaLaH [ } ] dhyAyato viSayAn puMsaH saMgasteSUpajAyate, saMgAta saMjAyate kAmaH kAmAt krodho'bhijAyate / krodhAdbhavati saMmohaH saMmohAt smRtivibhramaH, smRtibhraMzAt buddhinAzaH buddhinAzAt praNazyati / pahelAM te mANasa viSaya, bhAgApabhAga tarapha AkarSIya che. lakSmI, vaibhava, vilAsa prApta karavA, bheALuM bALaka dIvAnI jyeAtane pakaDavA mathe tema mathe che. rAtadivasa jene sukhanI sAmagrI mAnI lIdhI hAya che tenuM ciMtana-raTaNa karavA maDe che. A raTaNa, A rAga, A AsaktimAMthI pramaLa vAsanA-lAlasA prakaTe che. krame krame emAMthI kAma, krodha, meAha, kartavyamUDhatA vigere janme che. enI smRti, jJAna, lakSya DeALAya che. Akhare e sarvanAzanI adhArI khAImAM gamaDI paDe che. ApaNA aMtaramAM paLe paLe rAga-dveSanAM je vAvAjhoDAM UThe che ane je vAvajhoDA ApaNI viveka ke buddhine paNa AvarI le che tenI sAme satata sAvacetI rAkhIe; Asakti, kAma, krodha, meAhanI vRttinA aMkurane UgatAnI sAthe ja DAMbhI daIe teA pelA taphAnA, meATA parvata uparathI pasAra thatI AMdhInI jema ApaNane caLAvI ke DAlAvI zake nahi. je nizcaya karIne bese che ke rAga-dveSanA game teTalA praca Da vAvAjhoDA Ave, paNa ApaNe te cittanI prasannatA athavA zAMti tajavI ja nathI tene e Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Asakti [ 7 ] tephAne kaMI hAni karI zaktA nathI. paNa jeo vAtavAtamAM krodhAMdha banI jAya che, vAtavAtamAM lobha-lAlacane vaza banI, madArInA mAMkaDAnI jema nAcavA maMDI paDe che temanAM mana, garIba lokenA khaDanA jhuMpaDAnI jema sAmAnya pavananA susavATA lAgatAM ja astavyasta banI jAya che. AvA loke hAthe karIne potAnI dazAne dayApAtra banAvatA hoya che. mANasa jyAre pitAnI mAnavI tarikenI sthiti bhUlI jAya che-pate vRttionA pravAhamAM taNAvA mATe nathI ja , paNa banI zake eTalA baLathI jhajhumIne paNa sAme kAMThe pahoMcavAmAM ja kharuM puruSArtha che e vAta visarI jAya che tyAre te sUkA pAnanI jema ahIMthI tahIM athaDAya che- mAnavajanmanuM sArthakya sAdhI zakatA nathI. zrImAna zivanAtha zAstrIe pitAnA eka pravacanamAM jAta-anubhavanuM AvuM eka udAharaNa ApyuM che : mArA eka saMnyAsI mitra sAthe ekadA jela jevA gaye. saMnyAsIe svAbhAvikapaNe gerUA raMganAM vastro paheryA hatAM. jelanA judA judA vibhAgo jotAM chevaTe ame sakhata majUrI karatA kedIonI keTaDI pAse gayA. tyAM pahoMcyA ke tarata ja eka kedI amArI samipa AvyuM ane mArA saMnyAsI mitranA pagamAM mAthuM jhukAvI eka bALakanI jema dhrusake dhrusake raDI paDyo. thoDI vAre saMnyAsI mitranA samajAvavAthI e zAMta thayo. paNa tenI sAthenI vAtacIta uparathI amane eTaluM samajAyuM ke e kedI eka divase Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8] dharmamaMgaLaH gerUA vastravALe bhekhadhArI ha-saMsAratyAgI hate; paNa koNa jANe kema eka strInA sahavAsamAM Avyo ane enuM eTalI hada sudhI adhaHpatana thayuM ke mArI pratyenA atyaMta rAgane lIdhe te ghAtakImAM ghAtakI kAma karavA lalacA. adAlate tene kALAM pANInI sajA pharamAvI hatI. je mANase AtmasAdhanA athe eka divase sAMsArika rAgadveSathI cheka alaga rahevAno nizcaya karyo hate te mANasanI AvI adhogati saMbhavatI hoya te sAmAnya pAmara mANasanuM zuM gajuM? rAga athavA mehanI pAchaLa krodha, lobha, mAyA, kUDa-kapaTanuM moTuM lazkara dhasI Ave che- ane dhADapADunI jema ja mAnavInI aMtaralakSmI lUMTI laIne tene kaMgALa banAvI de che. A rAga, moha athavA Asakti kevI rI-chupIthI dilamAM praveza kare che te paNa A prasaMge samajI levuM joIe. enuM sAcuM svarUpa kaLavAmAM na Ave to jAyeajANe enA paMjAmAM sapaDAI javAya. keI eka vastu tarapha hRdayanuM AkarSaNa thAya ane te vastunI prAptimAM AnaMda tathA aprAptimAM kaleza thAya te AkarSaNa temaja udvega A rAganuM mULabIja che. sukhanI lAlasA ane manaHsaMyamanI nabaLAI e bane A AsaktinA upAdAne-mULa sAmagrI che. je vastu athavA je sthitine mAnavI sukhakara mAre tene meLavavA, tene pitAnI banAvavA mathe e svAbhAvika che. unALAnA divase mAM Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Asakti [ 9 ] tame ghaNA mANasone zItaLa havAvALA bagIcAmAM beThelA joze. emane koI belAvavA nahotuM gayuM. paNa emane ema thayuM ke tApamAMthI bacavA-vizrAMti levA sAru, A suMdara sthAna che eTale ja teo vagara AmaMtraNe AvIne bAgamAM besI gayA. sukhanI lAlasA ja temane ahIM sudhI kheMcI lAvI. dArUne vyasanI dArUne sArI vastu te nathI ja mAnate. jenA sevanathI pitAnAM tana, mana ne dhananI barabAdI thatI hoya tene sArI vastu keNa kahe? evI UMdhI parIne keNa hoya? chatAM kharekhara dArUDIye, dArUnA pIThAnuM mauna AmaMtraNa pAchuM vALI zakato nathI. dArU pIdhA pachI bhAnamAM AvatAM e ja vyasanI ghaNI vAra pitAnI ane parivAranI durgati joine ce-dhAra AMsue raDate hoya che. dArU harAma che ema kahIne pratijJA paNa kare che ke kaI divasa ene ochAyo sarakho paNa nahi lauM. paNa peluM vyasananuM bhUta ene kyAMya jaMpavA detuM nathI. pelI eka kahevata che tema "huM te mUkuM, paNa have e mane nathI mUkatuM " evI enI dazA thAya che. ApaNe pote paNa keTalIka vAra mananA nizcaya pramANe vartI zakatA nathI. pralobhananI saheja havA lAgatAM ApaNA nirNayanA mahela DagamagI jAya che. eka tarapha sukhanI lAlasA-kSaNika sukhanuM AkarSaNa ane bIjI tarapha zithilaDhacupacu manavRtti-A beno lAbha laIne rAgadazA anartho Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10] dharmamaMgalA nI paraMparA UbhI karI vALe che. lebha-lAlacanA hAthamAM je keIeka vAra baMdI bane che te saheje chUTI zakatuM nathI. tame pUchaze ke "tyAre zuM amAre sukha mAtrane sadatara tyAga kare sukhane mAtra mRgajaLa jevuM ja mAnI levuM?" sukha meLavavAne, AnaMdamAM tarabaLa rahevAne prANImAtrane janmasiddha haka che enI koI nA nathI pADatuM. paNa sukhanA viSayamAM buddhimAnee zeDo te viveka rAkhavo ja joIe. dArU ke gAMjAne vyasanI sukhanI AzAe mAdaka padArthonuM sevana kare che paNa e sukha pariNAme kevI durdazA tarapha laI jAya che te koNa nathI jANatuM? kSaNika, asthAyI ThagArA sukhane sukha kahevuM e narI bhramaNA che. e chetarapIMDImAMthI bacavuM hoya te mANase nitya ane anitya sukhane viveka rAkhavo joIe. e vivekane ja zAstroe aMtaranA dIpaka tarike oLakhAve che. eka dAkhalo ApuM. dhAre ke eka juvAna paradezamAM ga che.mA-bApanI, nehI-AptajananI, bhAIbhAMDunI zILI chAMya mUkIne paradezamAM vepAra-dhaMdho kare che. enA manamAM eka ja abhilASA hoya che je DI mUDI thaI jAya te pAcho svadeza jauM ane vRddha mAtApitAne nizcita banAvIne temanI yathAzakti sevA-suzruSA karuM. paradezamAM ene barAbara ThatuM nathI, paNa enuM dhyeya te dravyasaMcayanuM che. rAtadivasa mahenata kare che. bhAgyayoge thoDuM dhana kamAya che. evAmAM kusaMgatane cepa ene lAge che. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Asakti [ 11 ] mULa dhyeya bhUlI jAya che ane pitAnA detenI sAthe raMgarAgamAM taNAya che. jenI khAtara bhAIbhAMDuone paNa tyAga karyo ane mA-bApa paNa jenI rAha jotAM varasa varasa jevaDA divasa vItAvI rahyA hatA te dhana svacchedamAM veDaphAI jAya che. nitya sukhanuM dhyeya jeo bhUlI jAya che ane tene badale kSaNika-anitya sukha-vilAsanI pAchaLa deDavA maMDe che temanI paNa evI ja durdazA samajavI. sarakhe sarakhI sAhelIonA dhyeya viSe AnaMdaghanajI mahArAje pitAnA eka padamAM bahu majAnI vAta kahI che. cAra-pAMca panIhArIo cAlI jAya che-mAthe pANabharelAM beDAM mUkyA che. te jatAM vAta karatI-AnaMda kalela karatI, eka bIjIne tAlI ApatI cAlI jAya che, chatAM mAthA upara pANInuM beDuM che te dhyeya nathI bhUlatI. sukhanI abhilASA te sau koI prANIne heya paNa ApaNuM dhyeya te sthAyI-nitya sukha meLavavAnuM che-kSaNika sukhanI mehinImAM bhUlIne duHkhanI paraMparA vaheravAnuM nathI. - sukhanI IcchA e bUrI vastu nathI, paNa anitya sukhanI khAtara ApaNe ApaNuM mULa dhyeyane bhUlI jaIe te daza daSTAMte durlabha evo mAnavadeha vyartha ja gumAvI dIdhe gaNAya. bhaktimArganA anuyAyIoe paNa prakArAMtare e ja vAta kahI che. teo kahe che ke pagamAM eka kAMTo vAgye heya te tene kADhavA bIje kAMTe vAparavo paDe. pachI to bane kAMTA pheMkI devAnA che. paNa prAraMbhamAM je anitya Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 12 ] dharmamaMgaLa: sukhanI lAlasA na chUTatI hoya te e vRttine IzvarabhaktimAM vALavI joIe. saMsAranA padArthomAMthI manane chUTuM pADIne bhaktimAM paravavuM joIe. ghaNA bhakto Izvarabhajana karatAM pitAnA dehanuM paNa bhAna bhUlI jAya che. keTalAke eTalA tallIna banI jAya che ke saMsAra emane ghelA-gAMDAmAM ja gaNI kADhe. mukhyatve emane uddeza anitya AnaMdamAMthI nitya-zAzvata sukha-AnaMda meLavavAne hoya che. bha0 mahAvIra ane gautamabuddha jevA puruSoe paNa saMsArane nitya sukhane ane virAga-viveka-tyAga-saMyamano evo ja saMdeza suNAvyuM che. e banne zramaNa saMskRtinA tirdhare mULa te kSatriyakumAre-rAjakumAre hatA. samRddhi ane vaibhavanI emane tyAM UNapa nahetI paNa emane lAgyuM ke saMsAranAM duHkha, saMtApa, janma, jarA, mRtyumAMthI bacavuM hoya te rAga-dveSa, Asakti, meha, mamatAnA paMjAmAMthI chUTavA sivAya bIjo keI rAjarasto nathI, eTale pite rAjamahelanA sukha-vaibhava tajI virAgane paMthe lIdhuM. anityamAMthI nityamAM javAne, gAme gAma pharIne saMdeza saMbhaLAvyo. dharatIno ke rAjyalakSmIne vijetA e kaMI sAce vijetA nathI. aMtaranA arione eTale ke rAgAdi zatruone haNanAro e ja sAco vijetA che, eTaluM ja nahi paNa evA vijetA banavAnI dareka mAnavImAM svAbhAvika sattA tema ja cagyatA rahelI che e vAta emaNe eka yA bIjI rIte bhArapUrvaka uccArI. ahaMtane namaskAra e ja kharA. sarvazaktimAna Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Asakti [ 13] ane maMgaLamaya prabhune namaskAra che. pAkhaMDIo ane pakSonI pUjA-bhaktimAM jagata jyAre mazagUla hatuM tyAre e zramaNasaMskRtinA samartha pracArakoe AtmabaLa ane AtmAvalaMbananI amara vANI saMbhaLAvI. Aje e vANI bhale jUnI banI heya paNa enI upayogitA ghaTavAne badale vadhI che. ApaNe joIe chIe ke vijJAne Aje pAravinAnAM sAdhane UbhA karI vALyAM che-jaMgalo, parvata, dariyA jevA jambara aMtarA Aje kaMI ja bIsAtamAM nathI chatAM mAnavajAta pahelAM karatAM vadhu sukhI, nizcita ke niSAdhika banI hoya ema keI kahI zakaze ? sAcI vAta te e ja che ke dArU pIne mardonmatta banelA jevA lobha-lAlasA ane bIjA aMtaripuoe Aje vizvamAM ukApAta macA che. Aje nahi te AvatI kAle paNa e jaDavAdanA pUjArIone ahaMtanuM zaraNa svIkAravuM paDaze. aMtaranA ripuonuM damana karyA vinA saMsAranA jIvone sAru bIjo eke taraNepAya nathI. | ' -- - Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 cama pazcimanA vijJAne mAnavInA sukha-sagavaDanI khAtara aneka prakAranI zodha karI paraMtu ApaNe Aje pratyakSapaNe eTaluM joI zakIe chIe ke vipula pramANamAM sAdhana sAmagrI upajAvavA chatAM mAnavajAta sukhI banI zakI nathI. je sukhanAM sAdhano hatAM te sAdhane e ja tarapha nArakIya yAtanAo UbhI karI vALI che. saMsAramAM khAna-pAnanI sAmagrIne ke vastra, vAhana vigere muddala tUTe nathI, chatAM mAnava-jagat Aje aneka prakAranI viTaMbaNAothI gherAI gayuM che. kAraNa eka ja lAge che. pazcime vijJAnanA baLe yaMtro ane sAdhane sajya, mAtra kema jIvavuM-saMyamI chatAM sukhamaya jIvana kema gALavuM te batAvavAmAM pazcimanI saMskRti niSphaLa nIvaDI che. Arya saMskRti kahe che ke sAdhane ochAM haze te cAlaze, paNa je saMyamapUrvaka jIvaze ane bIjAne jIvavA deze te tamArA jIvananI svasthatA, Arogya ane ullAsane keI lUMTI ke harI zakaze nahi. saMyama sukhaprAptine mULa maMtra che. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sayamaH [15 ] saMyama ane dharmane nikaTane saMbaMdha che e vAtanI huM nA nathI pAData. paNa Aje e vAta nathI karavI. rojanA vyavahArika jIvananI sAthe saMyamane kevo saMbaMdha che ane e saMyama mAnavajIvanane kevA suvarNa raMge raMgI zake che te ja mAre tamane kahevuM che. havA, anna, pANI ne vastra e jIvananI prAthamika jarUrIyAta che. havA-pANI vinA keI prANI vadhu vakhata jIvI zake nahi. prakRti paNa eTalI udAra che ke prANIne havA-pANInI khoTa na khamavI paDe tevI goThavaNa karI che. aMdhArI galImAM, aMdhArA oraDAmAM rahenAra mANasa potAnAM ajJAna ke vahemane lIdhe duHkhI thAya e judI vAta che, bAkI kudaratI havA prakAza ne pANInI bheTa te prakRtimAtAe chUTe hAthe karI che. " bAkI rahyAM anna-vastra. hiMdustAna jevA khetIpradhAna dezamAM annanI taMgI te kaI divasa na hoya ane je dezamAM rU puSkaLa pramANamAM UgatuM hoya, tema avakAzanA vakhatamAM kAMtaNa-pIMjaNa ane vaNATa cAlatAM hoya tyAM vastranI tANa kema paDe? paNa A te svAbhAvika sthiti thaI have anna ne vastranI bAbatamAM ApaNe pUrato saMyama na jALavIe te madhyama temaja garIba bhAI ene meMghavArInI kevI bhayaMkara nAgacUDamAM phasAvuM paDe tene anubhava A yuddhasaMgae saune DeghaNe aMze karAvyuM che. Aje vastuonI taMgI nathI, paNa jyAM svaccha Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16] dharmamaMgaLa . paNe saMghare karavAnI vRtti mukhya hoya tyAM pIDana ane avyavasthA sivAya bIjuM zuM pariNAma Ave ? dhanike paisAnA jore bIjAnA meDhAne keLIye jhuMTavI le, garIbene deha DhAMkavA pUrAM vastra na maLe athavA te baLavAne DeDa batAvIne nabaLAnAM anna-vastra paDAvI le te temAM saMyama te nathI ja, paNa sAmAjiktA athavA vyavasthAnA nAme paNa meTuM mIMDuM mUkAya. ApaNe IdriyasaMyama upara khAsa bhAra mUkIe chIe. ApaNu dharmajIvanane pAye ja saMyama che. enA AdhyAtmika svarUpanI huM nA nathI pAData. paNa te sAthe, je saMyamane artha ane Azaya barAbara samajAya te ApaNA sAmudAyika jIvanamAM paNa enI AdubhUta asara thayA vinA na rahe. jIvananI jarUrIyAtane TuMkAvI devI e saMyama che. ene artha e thayo ke bIjAo potAnA jIvananI jarUrIyAta pUrI karI zake evI emane sagavaDa ApavI. A pramANe jarUrIyAte vaheMcI levAthI keIne bIjAnuM jhuMTavI levAne-lUMTI levAne ke saMgraha karavAne lAbha nathI thatuM. samAjanuM gADuM sahajapaNe cAle che. bIjA zabdamAM kahIe te saMyama, jIvavAne ane jIvavA devAnA sidhdhAMtane vyavahArika amala che. razIyA jevA sAmyavAdI rASTra muDIvAdanA zeSaNane aTakAvavA kAyadAnI ane zAsanadaMDanI sahAya lIdhI che. eTaluM chatAM e keyaDe hajI pUrepUre ukelA nathI. parigraha pari. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMyama [ 17 ] mANa e zramaNa saMskRtine eka sidhAMta che. A bhAvanA, je ApaNe zAMtithI vicArIe to mUDIvAdanA svacchedane redhavA mATe rAmabANa upAya che. parigraha upara saMyama rAkhanAra jema pitAnI manovRtti upara vijaya vartAve che tema bIjI tarapha samAjane paNa sukhI ane svastha banAve che. e bhAvanAo ApaNAmAM hatI eTale ja keI aitihAsika ke paurANika kALamAM samAjanA be vargo vacce kayAI vaimanasya ke virodha nathI dekhAte. kRtrima sAmyavAda keTalIka vAra zaktizAlIne kuMThita banAve che, paNa pitAnI jarUriyAtanI maryAdA AMkanAra saMyamI mAnavI pite pitAnI zaktine vikAsa sAdhe che eTaluM ja nahi paNa potAnA audAryathI samAjanuM paNa hita sAdhe che. samudAyamAM ke rASTramAM badhA ja kaMI eka sarakhI zaktivALA nathI hotA. keI buddhizAlI hAya, keI baLavAna haya, keI sAhasika hoya, koI sevAbhAvI hoya te kaI pAmara ke azakta paNa hoya. buddhizAlIo athavA sAhasike je jIvananI jarUriyAtane hada karatAM paNa vadhu saMcaya kare kiMvA dhana-saMpatti bhegI karavAmAM ja samaje te zarIramAM eka ThekANe khUba lohI bharAI jAya, ane zarIra vikRta dekhAya tevI ja samAjanI paNa sthiti thAya. be-cAra ke pAMca-pacIza maTA zrImata-dhanavAna hoya tethI karIne A samAja dhanavAna che ema na kahevAya; paNa ja kaI ya, ke keItha IsAka ke # paNa Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] dharmamaMgaLa: je dhanasaMcayanI sAthe saMyamanI bhAvanA keLavavAmAM Ave te AjanI Athika guMcavaNe ghaNekhare aMze ukalI jAya. varga varga vacce je asaMteSa temaja vaimanasya jovAmAM Ave che te bhUMsAI jAya-bhrAtRbhAva sahaja bane. saMyamanI sAthe AtmavikAsane atyaMta nikaTane saMbaMdha rahelo che. je sAce saMcamI che te pitAne ekalAne ja jIvavAne adhikAra che bIjAnuM game tema thAya evI halakI mane vRtti nahi rAkhe. sAco saMyamI pite puNyanAM phaLa bhegave che ema mAnI bIjA dIna bhAIo tarapha avajJA ke tiraskAranI daSTithI nahi jue. e te pagale pagale pitAnI jema ja dareke dareka prANIne jIvavAnesukhathI jIvavAne kudaratI hakka che ema mAnaze-te bIjAne kaLiye jhuMTavIne pite baDabhAgI athavA bahAdUra che ema nahi mAne. saMyama athavA Atmazuddhine jeTalo saMbaMdha AtmA, dharma, ane paraloka sAthe che teTalo ja samAja tathA rASTranI sAthe paNa che e ApaNe na bhUlavuM joIe. "huM ekale chuM-mAruM kaI nathI ane huM keIne nathI" e bhAvanA virAga, audAsinya keLavavAne sAru ThIka che paNa e nakArAtmaka bhAvanAmAMthI svataH evI bhAvanA UgI nIkaLavI joIe keH "mArI te dareka bhUta-prANuM-mAnavanI sAthe maitrI che-mArA jevuM ja caitanya prANadhArI mAtramAM-ekediyathI laI paMcendriya sudhInA mAM dhabakI rahyuM che Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sacama [ 19 ] mArI sudIdha` bhayAtrAmAM keNu jANe keTalAya prANIonI sAthe AtmIyatA-kuTu khabhAvanAnI suMvALI gAMThathI badhAye hAIza. Aje e sakhaAA yAda nathI paNa ethI karIne jemane rAtA mUkIne Avye chuM athavA jemanI khAtara meM aneka vAra AkraMda karyAM che temanI sAthe mAre kAI prakAranA snehasaMbaMdha ja nahAtA ke nathI ema thADu ja kahI zakAya ? mAre keAInI sAthe levAdevA nathI ema mAnavuM e teA svArthAMdhatAnI parAkASThA che. ApaNAM sukha, duHkha, ha, zAka samAja temaja dezanI sAthe phUlaguthaNInI jema ja gu'thAyA che. ApaNe bhale bharata cakravartInA arIsA bhuvana jevA mahelamAM rahetA hAIe ane zAlibhadranI jema devatAnI RddhisamRddhi bhAgavatA hAIe, paNa AsapAsa dAvAnaLa saLagI UThe, mATA rAgacALA phATI nIkaLe athavA teA ulkApAta jevI aNadhArI Aphta varase tyAre enI jhALa ApaNane spardhA vinA nathI rahetI. hajAro gAu dUra cAlI rahelA yuddhanI asaramAMthI Aje kANu mukta rahI zakayuM che ? eTale ke "mArAM puNya bhAgavI rahyo chu " ema mAnI samAja ke dezanI avagaNanA karavI e narI ajJAnatA che. have jo dareke dareka mAnavI AvI AtmIyatA keLave ane khanI zake eTalA sayamathI jIvavAnuM svIkAre tA AjanI duniyAnI adha karatAM paNa vadhu samasyA ApeApa ukelAI jAya. " mAruM kAi nathI '' ema Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 20 ] dharmamaMgaLaH mAnavA chatAM, pAse be paisA haze te upayogI thaze e vRtti te chUTatI ja nathI. mANasAI karatAM paNa paisAnI zakti vizeSa cheH pAse paise haze te sevA-cAkarI karanAra keIka maLI Avaze e prakAranI ApaNuM manavRtti ApaNane mArgavimukha banAve che ane mANasAI jevI keI vastu ja duniyAmAM nathI evI ApaNA aMtaramAM rahelI chUpI nAstiktAne UghADI pADe che. alabatta, e vAta kharI che ke Aje dadIne pAra nathI rahyo. Arogya ane baLanI khumArI dAkhavate mAnavI kayAre bIchAnAvaza banaze te kahevAya nahi-e pote ane enA Azrita kayAre kapheDI sthitimAM mUkAze te paNa na kahevAya. AvI DAmADoLa sthitimAM eka mAtra AzrayarUpa dhanasaMcayanuM zaraNa na le te mAnavI bIjuM kare paNa zuM? . sAdhama jevuM sagapaNa bIjuM eke nathI e sUtra yAda kare. sAdharmI eTale eka ja dharma ke eka ja siddhAMtane mAnanAro e saMkucita artha karavAnI jarUra nathI. jeo eka-bIjAnI sAthe vinA saMkece maLIhaLI zake che-eka bIjAnA sukha-duHkhamAM bhAga laI zake che teo bahALA arthamAM sAdhamI ja che. kharI rIte te je manuSya che te darekane sAdhama ja che. samAjamAM AvA sAdharmIo sArI saMkhyAmAM hAya-sukha-duHkhanA prasaMgemAM, Akta ke lAcArInI sthitimAM teo dilejAnIthI bhAga laI zaktA heya te dhanasaMcayane je nakAmuM mahatva maLI gayuM che Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sama [ 21 ] ghaNIvAra je ThagAruM ane muzIbatamAM mUkanAruM bane che te ghaNuM ochuM thaI jAya. dravya pratyenI mAha-mamatArUpI nAgacUDamAMthI samAjanA mATo bhAga chUTI jAya. e rIte jo saMyamanI sAthe sevAbhAva bhaLe te dUdhamAM sAkara bhaLyA jevuM thAya-dravyasaMcaya karyo hAya tA. ja saghaLI sukhasAmagrI ane anukULatA maLI rahe e vicAra mAnavatAnA ghAtaka che. Aje arthazAstra ane rAjakAraNa parasparamAM evA guMcavAI gayA che ke ekalI Arthika sUjhavaNanA ke ekalI rAjanItinA vicAra ja nathI AvatA. AjanA yugamaLe athavA teA AjanI sarakArI rAjanItie dravyanA mahimA ghaNeA vadhArI dIdhA che. dhananI mAhinIe jANe ke saunI upara eka jAtanI bhUrakI nAkhI dIdhI che. ApaNA sAmAjika saMbAmAM AtmIyatAbharI je sahAnubhUti ubharAtI hatI te Aje lAbha-lAlacanA agnispathI ghaNe bhAge sUkAI javA pAmI che. zramayuganA zreSThIo nirlobha ke niSa~na tA na hatA--emaNe dhananA bhaMDArI bharyAM hatAM; paraMtu emaNe dhananA je sadupayeAga karyA che te jotAM e dhanabhaMDArAnI mAlIkI keAI eka vyakti ke eka kuTuMbanI nahi paNa samasta samAjanI hatI ema lAgyA vinA na rahe. zramaNu-tapasvIonA upadeza ane preraNAnA maLe e dhanakuberoe sAmAnya lAge pa@Aga bhAgavavA chatAM mukhyatve te samAjanI vividha jarUriyAta pUrI pADavAmAM ja dhananI sArthakatA joI che. evA mahAnubhAvAnAM je Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra2] dharmamaMgaLa; chUTAMchavAyAM caritre maLe che te uparathI eTaluM saheje siddha thAya che ke pitAnI svArthavRtti upara je saMyama rAkhe che ane pitAnA bIjA mAnavabaMdhuonuM sukha vadhAravA prayatna kare che te pitAnuM ane mAnavajAtinA sukhanuM pramANa vadhAre che. pitA putrane arthe cheDe saMyama svIkAre che, putrane sukha ApavA mathe che. putra mATe thAya, raLate-kamAte thAya ane mAtapitAnI sevA-cAkarI kare e bhAvanA te emAM rahelI ja che. paraMtu evI rIte jemanI pAsethI sukhanI AzA rAkhI zakAya temane ja sukhI banAvavAne prayatna karIe te samAjamAM svArthanuM ja sAmrAjya vatte. dhAre ke ApaNe raste jatAM moTA khADAmAM paDI jaIe ane pitAnI meLe bahAra nIkaLI zakIe nahi eve samaye putra ke sagA-saMbaMdhI madade Ave e niyama nathI. raste jatAM keI paNa rAhadArI pAsethI ApaNe sahAyanI AzA rAkhIe. mAnavajAta je cheka ja svArthI bane te pachI kaI keIne sahAya ja na kare-e pramANe saMsAra narakAgAra banI jAya. saMsArane svarga jevo banAvavA hoya te pratyeka mANase potAnI AsapAsanA mAnavasamAjanA sukhano prathama vicAra karavo joIe. dhAre ke eka gAmamAM mAtra be ja mANase vase che-jeo ekabIjAne oLakhatA ja nathI athavA te oLakhavA chatAM parasparanA sukha-dukhamAM bhAgIdAra banavuM ja joIe e siddhAMta nathI svIkAratA. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMyama [ 23 ] bhAgyacage eka jaNa mAMdo paDe che. ene pANI pAnAruM kaI nathI maLatuM. emanI pAse game teTalI dhanasaMpatti hoya to paNa zuM kAmanI? ethI UlaTuM eka gAma evuM kahe ke jemAM be mANasa rahetA hoya ane eka-bIjAnA sukha-duHkhanA haMmezA bhAgIdAra hoya. A bane bhale garIba hoya te paNa eka-bIjAnI sevA-saMyamanI huM ke teo potAne saMsAra sukhathI calAvI zakavAnA. paNa tame kadAca kaheze ke mAnavInA parasparanA saMbaMdhamAM saMyamanI vAta samajAya che, paraMtu zramaNa saMskRtie prANI-pazu mAtranI sAthe maitrI bhAvanA keLavavAnI je vAta kahI che te avyavahAru nathI ? AtmA amara che ane ghaNA kALathI deha badalate Avyo che e vAta jemane mAnya hoya temane ekedriyathI mAMDI paMcendriya sudhInA prANIo sAthenI maitrI muddala avyavahAru nahi lAge. ekaMdriya jevA jIva ane mUMgA pazuprANI belI zakatA nathI, paNa temane lAgaNI hoya che e vAta vijJAne siddha karI batAvI che. bIjI vAta e paNa che ke saMyamanI maryAdA AMkavA jaIe to vaLI pAchA ApaNe svArthanA kIcaDamAM lapeTAI jaIe. saMyama ane sukhane saMbaMdha je samajAyo hoya te pachI saMyama kiMvA. upakAranI maryAdA banI zake eTalI vistRta banAvavI joIe. vizvanA prANI-mAtrane jeNe Atmavat mAnyA te pite virATa banI jAya che. te potAnA saMyama athavA Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [24] dharmamaMgaLaH tyAganI sImAnI saMbhALa rAkhavA nathI besate. kharI vAta te evI che ke jeNe saMyamanA sukha-sauMdaryane eka vAra cheDe paNa rasa cAkhe heya te pitAnA saMyama ane tyAgane paNa AkAza jeTalA udAra ane vyApaka banAvavA mathe che. . saMyamI banyA vinA keI mANasa svAbhAvika sukha ke sauMdaryane upaga karI zakatuM nathI. bhANa upara jamavA besanAra je kevaLa peTabhare ja haze te te bhejananA rasa ke AhalAdane pUro anubhava nahi karI zake te te akarAMtIyAnI jema peTane khADo pUravA maMDI jaze. paNa jeNe pitAnI jIbha upara kAbU meLavyuM che, jeNe potAnI ruci saMyamapUrvaka keLavI che te UNe dara rahevA chatAM bhajananA rasAsvAdane pUre upabhega karI zakaze. bhUkha-tRSA e ApaNuM ane prANImAtranI svAbhAvika lAgaNI hoya che, paNa sabhya gaNAtI mAnavajAtie saMyama ane ci keLavatAM bhUkha ane tRSA upara paNa potAne vijaya vartAvyA che. bhUkha ke tRSA lAge eTale game tyAre-game tevuM khAI-pI levuM ene ApaNe sabhyatA nathI mAnatA. bhakSyAbhaDhyane je ApaNe viveka keLavyuM che, vrata-tapanAM je niyama aMgIkAra karyA che te badhAmAM ApanuM svAbhAvika saMyamabhAvanA dekhAI Ave che. - bIjA prANIo karatAM mAnavI vadhu buddhizALI ane zaktizALI che, paNa e buddhi ke zaktine upaga je ApaNe Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMyama [ 5 ] svachaMda ke asaMyama keLavavAmAM karIe te mAnavamAM ne dAnavamAM kaI lAMbe phera na paDe. zakti ane buddhibaLa jyAM vizeSa tyAM saMyama ane tyAganI mAtrA paNa vizeSa pramANamAM rahevI joIe. e ja mAnavatA che. eka saMyamI ane eka zIkArIne eka jhADImAM pharatA kala. acAnaka tyAM koyalane TahukAra saMbhaLAya che. saMyamI mANasa pilA zIkArIne kahezeH "mitra ! sAMbhaLa ! kekIlAnA paMcama svaramAM keTalI mIThAza che ?" zIkArInA hAthamAM tIra-kAmaThuM haze te tenI vRtti kudaratI rIte keyalane hAthamAM sapaDAvavAnI thaze. ene samajAvanAra keIna hoya te te pahelI take keyalanuM nizAna tAkyA vinA nahi rahe. ghaNI vAra zIkArIo zekhanI khAtara kudaratanA AvAM suMdararamaNIya paMkhIonI hatyA kare che-jIbhanA rasanI khAtara svaccha de UDatA e prANIonA prANa laI le che. e prakAranA zIkArI karatAM saMyamI puruSa-ke je zAMtithI eka khUNAmAM UbhuM rahI, e nirdoSa paMkhInuM gIta sAMbhaLe che te zIkArI karatAM hajAragaNe rasa ane sauMdaryane upabhoga karato hoya che. e upaga paNa eTalo pavitra che ke te rasepabhega kAvyarUpa banI jAya che. - svArtha, hiMsA, saMcaya e badhA sauMdarya ane sukhanA zatruo che. sAdhano ane sagavaDo vigeremAM mAnavajAti game teTalI pragati kare to paNa zramaNasaMskRtie svIkAreluM A sUtra te trikAlAbAdhya che ke jyAM sudhI buddhimAna Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra6 ] dharmamaMgaLa zaktimAna mAnavI saMyama nahi keLave, potAnA sukhanI apekSAe bIjAnA sukhane vicAra nahi kare tyAM sudhI jIvana ane jIvananI siddhio tenAthI mRgajaLanI jema dara ne dUra ja rahevAnI. " che ane jIvavA de" eTaluM ja basa nathI-huM jIvIza te paNa bIjAnI khAtaraH jIvIza paNa bIjAne jIvADavAnI khAtara e siddhAMta jIvanamAM vaNAI ja joIe. subhASi te jyAM tapa, saMyama ne virAga vase che tyAM abhimAna ke meha-mamatA TakI zakatA nathI. tamArA saMyama ke tapanI e rIte kasoTI karI joje. vyasanane nAnuM ke najIvuM na gaNI kADhatA. dekhAya che kIDI jevuM, paNa emAMthI ja hAthInuM LiyuM ghaDAya che. jJAna tapathI ane tapa jJAnanI ArAdhanAthI zobhe che. bIjAne oLakhavA karatAM pitAne ja oLakhavA pitAnuM aMtaHkaraNa saMzodhavuM emAM badhuM samAi jAya che. -upA) zrI devacaMdrajI [ bhAvanagara mukAmenA vyAkhyAnamAMthI ] Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhyAtmika Arogya zArIrika AraNya hoya tyAM svAbhAvika baLa, skRtti ne utsAha paNa hoya. TADha, taDake ne bIjA upadra sAme jhUjhavAnI je zakti tenuM ja bIjuM nAma Arogya. bImAra mANasa, jeNe sAhasa, kutti gumAvyAM che te nAnuM sarakhuM jokhama kheDavAne bhAgye ja taiyAra thaze. zArIrika Arogya jevuM ja AdhyAtmika Arogya paNa che ema kahIe to cAle. mAtra ene kartavyapradeza jude hoya che. AvuM AdhyAtmika Arogya mAnavaprANI sivAya bIjA kaI prANInA bhAgyamAM lakhAeluM jANyuM nathI. AdhyAmika Arogya jeNe meLavyuM hoya che tenA saMvedana bIjAo karatAM vadhu gaMbhIra, pavitra ane tIvra hoya che. eka-be dRSTAMta ApavAthI e vAta vadhu spaSTa thaze. eka bhAIe eka divase vAtavAtamAM kahyuM? "mArA pitA mULathI ja dhArmika vRttinA ane saraLa prakRtinA hatA. eka vAra teo bahArathI gharanA AMgaNAmAM AvIne UbhA rahyA te ja vakhate jhADa upara pAnanA guMDa vacce beThelA eka suMdara pakSI tarapha temanI najara gaI Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] dharmamaMgaLa: mArA pitA niyapaNe naI AvI. ane sujhI ke mArA pitA bhAgye ja kaI prANIne dubhavatA, paNa te divase koNa jANe kema paNa evI avaLI buddhi emane sUjhI ke e paMkhIne pakaDavAnI lAlaca thaI AvI. pakSI paNa bahu UMce na hatuM-nirbhayapaNe namelI DALa upara hIMcatuM hatuM. mArA pitAthI na rahevAyuM. eka kIDIne paNa kadi na dubhavanAra pitAjInuM aMtaranuM Arogya bagaDayuM ke keNa jANe zuM thayuM. paMkhI pakaDavAnA melA mane rathathI teo chUTA rahI zakyA nahi. sau pratye neha-mamatA dharAvanAra pitAjIe dhIme dhIme jaIne pAchaLathI jhaDapa mArIne paMkhI pakaDI lIdhuM. baMdIvAna banelA paMkhIo pAMkhe te khUba phaphaDAvI paNa tene kaMI dI na vaLyo, bahu jora karavA jatAM eka pAMkha tUTI gaI, sAva naramagheMsa jevuM banI gayuM. nirdoSa paMkhIne mRtavat sthitimAM saMDovAyeluM joIne pitAnuM haiyuM bharAI AvyuM. emane pitAnI bhUla samajAI e vakhate pote keTalA ghAtakI banyA hatA tenuM bhAna thatAM emanuM aMtara pazcAttApathI levAI gayuM. paNa have zuM thAya? paMkhIne chUTuM te mUkI dIdhuM paNa ghavAyeluM prANI UDavAnI zakti gumAvI beThuM hatuM. have e dazya jevA jeTalI himmata paNa emanAmAM nahAtI rahI. dIna vadane teo gharamAM AvyA. kaI paNa belyA vinA pitAnA sthAne jaIne chAnAmAnA besI gayA. A eka ja prasaMge emaNe pitAnuM AdhyAtmika svAsthaya gumAvyuM hatuM, paNa te divasa pachI emanA hoM uparano ullAsa. sadAne mATe Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhyAtmika Arogya [ 29 ] UDI gaye. roja prasanna dekhAtA pitAjInA jIvanamAM jANe ke A ghAtakI kRtye haLAhaLa bharI dIdhuM. e vAtane ghaNA divasa vItI gayA. paNa ame jevA ke kaI kaI vAra paMkhI uparanA jUnA atyAcArane dekhAva emanI najara AgaLa khaDe thaI jato ane mAthAmAM cakarI AvatI hoya evI tIvra vedanA anubhavatA. jIvyA tyAM sudhI e pazcAttApane na bhUlI zakayA. eka divase amAre tyAM eka kanyAne janma thayo. banyuM evuM ke janmatAM ja enAM banne paga khoTA paDI gayelA. mArA pitAe jyAre e vAta sAMbhaLI tyAre emane je duHkha thayeluM tenuM varNana thaI zakatuM nathI. bhAre saMkaTane viSe aDaga rahenAra e mahArathI te divase gAMjI gayA. emanI AMkhamAMthI AMsunI dhAra cAlI nIkaLI. emaNe kaheluM paNa kharuM ke "duniyA jANe ke na jANe, paNa pApanuM phaLa maLyA vinA nathI rahetuM. have te e pApanuM prAyazcitta veThI lIdhA vinA bIje kaI mArga nathI." - A anutApa, A pazcAttApa, A tIvra ane gaMbhIra saMvedana e AdhyAtmika ArogyanuM eka cihna che. mAnavaprANI sivAya A agni same pazcAttApa ApaNe bIje kyAMya nahi bhALIe. mANasa sadA kALa sA-nara nathI rahI zakto tema tenuM AdhyAtmika Arogya paNa haMmezA ekadhAruM nathI rahetuM-jIvanamAM nabaLAInI paLe paNa Ave che. paraMtu eka vAra bhUla ke doSa thayA pachI AvI pazcAttApanI Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 30 ] dharmamaMgaLa ane AtmasaMzodhananI taka maLavI e te mAnavInuM eka mahAna saubhAgya che. pazcAttApanI chUpI-aNachUpI bhaThThImAM sekAtA mAnavIenI vyathAo je ApaNe UMDA utarIne tapAsIe te mANasajAtane mATe A eka moTI Aphata heya ema ja prathama dRSTie lAge. pazu-paMkhI ane abudha jane kevA sukhathI haratApharatA hoya che? dukha Ave tyAre bhagavI, levuM e ThIka che, paNa A anutApa te mANasa hAthe karIne nathI vaherI lete? mUDha mANaso-jemanA dilamAM pazcAttApa ke prAyazcittane mATe kaMI sthAna ja nathI hotuM teo kevA svacchedathI-kevA nizcitapaNe jIvI zake che? e anutApanuM sAmuM palluM paNa jovA-tapAsavA jevuM che. pazcAttApa jema mAnavInuM sadbhAgya che. mAnavIne viziSTa adhikAra che tema bIjI tarapha AtmaprasAda, AtmAne AnaMda e paNa mAnavajAtanuM eka bIjuM parama saubhAgya che. mahAtmA Isune viSe ema kahevAya che ke ghAtakI hatyArAo jyAre emane phAMsI pAse laI gayA ane kharekhara phAMsanA lAkaDA sAthe bAMdhyA tyAre emaNe mAtra ATaluM ja kaheluM: "mArI mAraphate IzvarI saMketa siddha thAya che e joIne huM AnaMda pAmuM chuM." bhayaMkara mRtyune najara sAme jevA chatAM-trAsa upaje evA atyAcAra veThavA chatAM AtmAnA AnaMdathI taraboLa banelA AvA zabdo uccAravAne manuSya sivAyanA bIjA koI jemAM anutApanuM sA nizcitapaNe ja nathI hota Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhyAtmika Arogya [ 31 ] prANIne adhikAra che kharo? mahAtmA isunA zabdomAM ke bhavya, nirmaLa AtmaprasAda taravare che? eka bIje dAkhale utAruM vartamAnapatramAM ja A ghaTanA vAMcelI. madrAsa taraphanA eka relve-sTezana upara sAMdhAvALA pitAnA nAkA (peInTa) upara paga rAkhIne Ubhe hato. banne taraphathI be AgagADIo vegapUrvaka dhasI AvatI hatI. sAMdhAvALe je ekAda paLane pramAda kare te seMkaDe musApharanAM jAnamAla jokhamAI jAya. eTalAmAM acAnaka ja eka kALe nAga pelA sAMdhAvALAnA pagane bAjha. yamarAjanA sagA bhAI jevA gaNAtA nAgane vadhu vakhata vizvAsa kema rAkhI zakAya? AvI sthitimAM have teNe zuM karavuM ? je te potAnuM ekalAnuM ja hita jue-vAM che te peluM peInTa mUkIne bhAgI javuM paDe ane poInTa mUkahyA pachI musApharonI zI durdazA thAya? ema ne ema aDagapaNe UbhuM rahe te sApa kaMI ene sage to naheAte ja. pitAnuM ane pitAnA kuTuMba parivAranuM zuM thAya te paNa ene vicAravAnuM hatuM. A prakAranuM manomaMthana DIvAra cAlyuM haze, paraMtu tene nirNaya karatAM bahu vAra na lAgI. have tyAM ja te Ubhe rahyo-je thavAnuM hoya te thAya, paNa pitAnA vizvAse mukAelA kartavyathI bhraSTa te na ja thavuM ema mAnIne te khaDe rahI gayo. sadbhAgye AgagADIne dhamadhamATa sAMbhaLatAM ja sarpa gabharAine bIjI dizAmAM cAlyA gaye. pAcha Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 3ra ] dharmamaMgaLa nathI A hakIkata relvenA adhikArIonA jANavAmAM AvatAM temaNe pelA sAMdhAvALAne sAruM InAma ApeluM. eka sAmAnya garIba ane abhaNa mANasanA jIvanamAM paNa pitAnI javAbadArI samajavAnA ane jiMdagInA jokhame pharaja adA karavAnA AvA dAkhalA maLI Ave che. saMsAramAM AvA aneka banAva banatA haze. enI neMdha levAnI kene navarAza hoya che? keTalAMya strI-puruSe maunabhAve raDI letAM haze ane UjaLe moDhe bahAra nIkaLI sagAM-saMbaMdhI ke ADezIpADozInA dukhe dukhI banI. pitAnA jIvananI kImatI paLe temaja dravyane paNa bhega ApatAM haze! keTalIye kuLavadhuo ane sannArIo pitAnAM sukha ke Aregya tarapha daSTipAta suddhAM na karatAM kuTuMba ane parivAranI sevA-zuzraSA karatI, pitAnA jIvanane ghasI nAkhI Akhare smazAnanI soDamAM zAMti letI haze. jagatanI AvAM anupama ane svargIya balidAne aNadhAyA ja rahI javAnAM. ATalI vAta te cekakasa ke mAnavasamAjamAM je mUMgI kartavyabuddhi, nizabda Atmaga ane niSkAma balidAna jevuM kaMI na hatA te samAja, saMskRti jevI kaI vastu A pRthvInA paDa upara nabhI na zakatanabhata te sUkAna vinAnA vahANanI jema tenI bUrI dazA heta. alabatta, pALelAM pazu keI koI vAra pitAnA mAlekanI khAtara khuvAra thaI jAya che paNa. mAnavInI Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhyAtmika Arogya [ 33 ] kartavyaniSThA ke Atmabhega sAthe tenI tulanA na thaI zake. mANasamAM pitAnI javAbadArI samajavA jeTale je viveka-dIpa satat prakAza ApaNe joIe chIe, tenI sAthe bhega ApavAnI je bhAvanA thaDA yA vadhu pramANamAM ApaNe anubhavIe chIe te te kharekhara mAnavasvabhAvanuM eka gUDha rahasya che. enA svarUpane vicAra karatAM ApaNe dimUDha banI jaIe. e rIte eka tarapha UMDe anutApa ane bIjI tarapha unnata AtmaprasAda ane e ubhayanI upara sonerI kaLazanI jema dIpatI kattavyaniSThA te kaI varadAna ja hoya ema lAge che. e traNenA samudAyane tamAre viveka kahevo hoya te viveka, hitAhitajJAna kahevuM hoya te tema; paNa e ja mANasanI mANasAI athavA durlabha mAnavajanmanI mahattA che ene lIdhe ja dharmajIvana Take che ane TakyuM che evA nirNaya upara AvavuM paDe. vivekane keTalAke AtmAnI Indriya kahe che, keTalAke AtmAne prakAza kahe che. rUpa, rasa, gaMdhavALI vizvanI skUla vastuo ApaNI bAhya IdrinA viSayo che tema AtmAnI Indriya-viveka, eka divya-arUpI sattAnI jhAMkhI karAve che. eka IndriyathI mAMDI pAMca Indriya dharAvatA prANadhArIonI vAta te ApaNe jANIe chIe. Indriye jema vadhAre tema jIvananAM sukha-dukha davAnI zakti paNa adhika hoya che- Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 34 ] dharmamaMgaLaH jIvanarakSAnA upAya paNa te vadhAre jANe, kAma karavAnI gyatA paNa vizeSa pramANamAM hoya. vivekarUpI Indriya ekalA mAnavI pAse ja che, eTale to mAnavajanmanI jhaMkhanA deva paNa karatA hoya che ema ApaNane kahevAmAM Ave che. bhautika jagatanI jema eka bIjuM virATa AMtarajagata che ane ene paricaya vivekavaDe ja thaI zake che. bhautika jagatamAM jema gurUtvAkarSaNa jevA aneka niyamo ane vyavasthAo che tema AMtarajagatamAM paNa badhuM vyavasthita ane niyamita hoya che. bhAre vajanavALI vastune addhara AkAzamAM UDADIe te pachI te pRthvI upara paDavAnI e niyama jema ApaNe cokkasapaNe jANIe chIe tema AMtarajagatane A niyama che ke vizvamAM durjanatAne parAbhava jarUra thavAne ane sajajanatAnI pratiSThA ja thavAnI. e niyama paNa A vivekanI sahAyathI ja ApaNe jANI zakIe chIe. AMtarajagatanI athavA te dharmajagatanI ATalI sAdI-sIdhI vAta paNa na jANe tenAstika che ema kahevAmAM kaI bAdha nathI. zArIrika Arogya jALavavuM hoya te bhautikaniyamo ApaNe barAbara pALavA ja paDe. game te-game tyAre khAIe-game tyAre UMghIe ke ArAma laIe e svachaMda ena nabhAvI le AtmAnuM Arogya meLavavAnI ne jALavavAnI jene dhagaza che tene dharmajagatanA niyamone barAbara anusaravuM joIe. zarIranuM Arogya traNa prakAre oLakhAya Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhyAtmika ArAmya [ 35 ] (1) kaI prakAranA rAga ke pIDA thAya te tenI vedanA anubhavAvI joIe, nIrAga zarIranuM e paheluM lakSaNa. (2) khAnapAnamAM ruci ane tRptie khIjuM lakSaNa ane (3) geMgamAM kAma karavAnI smrutti e trIjuM lakSaNa. eve niyama che ke sAjA-sArA zarIramAM kaI dardI ke rAga thAya tA tarata ja tenI vedanA thayA vinA na rahe. vedanA jANavA ke samajavA jeTalI zakti jenA zarIramAM na hAya tA vaidyo paNa evA daradIne mATe hAtha khaMkherI nAMkhe. dardInI vedanA ja na hoya te samajavuM ke dardInI madhI prANazakti haNAI gaI che. te ja pramANe sAjA-sustha zarIravALAne niyamita AhAra-pANI maLe zAMti vaLe. AhAranI ruci gaI eTale kAMIka paNa rAganAM mULa paDyAM che. besI rahevu na game-kaIka paNa kAma kAma sivAya tene cena ja na paDe. eTale tene jarUra samajavuM ke zarImAM sudRDha zarIravALAne karavuM ja joIe. AtmAnA AreAgyanA pazu AvAM ja traNa lakSaNA che. pApanA tivrapaNe pazcAttApa thavA e paheluM lakSaNa, puNyane viSe AtmaprasAdanA anubhava thavA e khIjuM lakSaNa ane kantavya karavAmAM draDhatA tathA AnaMda e trIjuM lakSaNa, A AdhyAtmika AreAgya, sarva prakAranI dhamasAdhanAnuM mULa che. dehanI unnati ke vikAsanA AdhAra jema dehanA svAsthya upara rahelA che tema AdhyAtmika unnati nila vivekavi upara AdhAra rAkhe che. dharmakaraNInI laganI sAthe AtmAnA Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 36 ]. dharmamaMgaLaH vivekadIpane vadhu ne vadhu sateja rAkhavAne udyama seva . joIe. rUDhIo, praNAlikAone pAra nathI, dezAcAra ne kuLAcArane paNa keTalAke dharmAcaraNa samajI beThA hoya che. viveka vinAnI paraMparAo ane vidhiomAM malinatA ke aMdhazraddhAne pesI jatAM bahu vAra nathI lAgatI. eTalA sAru ja viveka daSTi upara dhamapurue pharIpharIne bhAra mUke che. subhASita bha. mahAvIranuM cyavana paNa mAMgalika che azADa zudi 6 garbhasaMkramaNa-Ase vadi 13 janma-caitra zudi 13 dIkSA-mAgazara vada 10 kevaLajJAna-vaizAka vada 10 nirvANa-Aso vada amAsa rUDhIo, nirarthaka kriyAkAMDe ane bhaya, vahema jevA nAgapAzamAMthI choDAvanAra e saMsAranA tAraNahAranA kalyANakadine smaraNamAM rAkhaje ane emanA upadezanuM ciMtana karI anusaravA mathaje. -upA0 zrI devacaMdrajI [ bhAvanagara mukAmenA vyAkhyAnamAMthI ] Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma samAjanuM rakSaNa kare che dha kSati dhArmii | dharma dhArmikanuM rakSaNa kare che. kheDUta pite khetarapharatI vADa bAMdhe che, ane e vAta ja khetaranuM jatana kare che. dharma eka evI killebaMdI che ke jenA Azraye rahenAra mAnavI nizcitapaNe pitAne vyavahAra calAvI zake che. dharma na hoya te samAja, rASTra vigere kALanA pravAhamAM vilIna thaI jAya. sUrya-caMdra jevA gaganavihArI nakSatranA viSayamAM ema kahevAya che ke madhyAkarSaNane eka e jambara niyama vate che ke jene lIdhe e addhara pharanArAM virATa graha-nakSatra pitapatAnI maryAdAmAM rahIne niraMtara gati karyA kare che. samAja athavA rASTranuM gurUvAkarSaNa jo koI hoya te te dharma. - mAnavasamAjanI sthiti ane pragatine jarA vicAra karo, eTale dharmane mahimA samajAze. mAnavInI jema ja siMha, vAgha, varU jevA hiMsaka prANIo A pRthvItaLa upara ghaNuM lAMbA samayathI vasatA AvyAM che. eka kALe emanuM ja bhayanuM zAsana cAlatuM. prAcIna samayamAM temanI haiyAtInAM puSkaLa ullekha maLe che. zahero zeDAM hatAM ane Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 0 ] dharma maMgaLaH gAma gAma vacce meTAM vana ane araNyA hatAM te vakhate A jaMgalI pazuone trAsa ocha nahe. paNa teo pitAne samAja na bAMdhI zakayA. samAjanI racanA mATe je dharmabuddhi joIe te temanAmAM rahetI. je teo pitAnA bhAI-bhAMDuonA sukha-duHkhamAM bhAga laI zakayAM hatasamAja rakSAnI khAtara udAra banI zakyAM hatA te temaNe ATalA lAMbA samaya daramiyAna khUba unnati karI lIdhI heta. bhale e hiMsaka prANIo rahyAM, paNa je temanAmAM samAja racavAnI ane vyavasthA karavAnI thelI zakti heta te zuM teo TUMkA samayamAM ATalA nAmazeSa banI jAta, kharAM? "mAre baMdhu, mAruM kuTuMba, mAre deza" evI keI pavitra bhAvanA pazu-prANImAM nathI hotI-aMdara aMdara laDatAM temane aTakAvavA e sahaja vAta nathI, eTale te temaNe parasparamAM laDI potAno vinAza netarI lIdhe. aMdara aMdaranI IrSA, vera keIne jaMpavA detAM nathI. e adharma te che ja, samAjavirodhI paNa che. A doSane lIdhe vikarALa ane baLavAna pazu ekabIjAne sahakAra sAdhI zakatA nathI. mAnavImAM paNa e doSa nathI ema kaI kahI zakaze? jagatanA ItihAsa tarapha saheja dRSTi kare. eka deza upara pitAnuM Adhipatya sthApavA, samAjanA sabhyone sadAne mATe potAnA gulAma banAvavA athavA te pitAnAM sukha-svachaMdanI khAtara bIjAne dAsatvanI beDImAM bAMdhI rAkhavAnA vijetAoe ane Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma samAjanuM rakSaNa kare che [ 39] baLavAnee ochA prapaMca karyA che? Aje paNa je yuddho khelAya che ane prajAne vaza rAkhavA je sAdhane vaparAya che te jotAM mAnavI pazuthI caDhiyAta che ema kai himmatapUrvaka kahI zakaze? mAnavInAM IrSA, vera ane hiMsaktA jotAM te pazu hajAra daraje caDhiyAtuM che ema ja kahevuM paDe, chatAM mAnavI dhAre te hiMsA, vera, svArthanuM DuM paNa niyamana karI zake che-pAzavavRtti upara kAbU meLavI zake che, e ja mAnavasamAjanI killebaMdI che. eTale paNa dharma che te samAja sthira ane kiMcit nizcita rahI zake che. satya, nyAya, sevA, pavitratA jevA ucca koTInA guNe mAnavI dharAve che tethI ja samAja Take che. saMsAratyAgIo, ekAMtavAsIo athaoNt tapasvIo ane munione mATe ja dharmanI cejanA athavA AvazyakatA che ema keTalAka sAmAnya zraddhALuo mAnI le che. pite prapaMcamAM DUbelA hovAthI dharma na pALI zake, dharmapAlanane emane dAva na cAle, bAkI che tyAgIo ane virAgI mahAtmAone mATe ja dharma nirmAye che ema pitAnI azakti ke UNapanA bacAvamAM kahe che. - tyAgI-saMyamI-virAgI puruSonI sAdhanAne ApaNe eka bAju rAkhIe. saMsAranA teo tAraNahAra che e zaMkA vagaranI vAta che paraMtu eTalA uparathI sAmAnya mAnavIne zire dharma viSayaka javAbadArI ja nathI ema Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [40] dharmamaMgaLaH mAnI laIe te samAjane pAyo ja khaLabhaLI UThe. AtmaniSTha mahApuruSo pitAnA virodhIo ane aparAdhIo upara paNa karuNA ane matrInI varSA varasAve che, paNa emanA anuyAyIo, anurAgIo ke bhakto je emanA pagale cAlavA ne maLe te pachI dharmanuM sthAna saMsAramAMthI bhUMsAI jAya. " samAjanA sabhyo ekabIjAnA sahavAsamAM Ave che, eka bIjAnA saMgharSaNamAM paNa Ave che. have teo je mAnavaprema, mitrI, saMyama, ahiMsA vigere na keLave te emanI mAnavatAne zuM artha che? mAnavIne vikAsa zI rIte thAya? vAsaNane mAMjavAthI e sApha ane UjaLuM bane che. ApaNe eka-bIjAnA saMgharSaNamAM ne saMparkamAM AvIe chIe ane tenI sAthe ravAbhAvika ucca guNa dAkhavIe chIe eTale te ApaNuM mAnavatA vadhu sApha ane ujajavala bane che. matrI, karuNA, saMyama vigerenI vAto ke carcA ApaNe game teTalI karIe, paNa je keInA sIdhA saMparkamAM ja na AvIe ane je sadguNonI carcA karIe chIe tene paraco na batAvIe to ApaNuM jJAna ke carcA zA kAmanA ? narmadA jevI nadInA gALa-lIsA patthara te tame ghaNI vAra joyA haze. pattharamAM A suMvALapa kayAMthI AvI? eka pASANane TukaDe tame keI kArIgarane Ape ane kahe ke nadInA vaheNamAM taNutA patthara jevo suMvALe banAvI de, te tene vicAra thaI paDaze. varSonA varSo thayAM Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dha samAjanuM rakSaNa kare che [ 41 ] je patthara rAja retInI sAthe, peAtAnA jevA khIjA TukaDAo sAthe athaDAya che--kUTAya che tenAmAM saheje evI suMvALapa AvI jAya che ke kArIgara paNa mathe te evuM lIsApaNu nahi lAvI zake. saMparka ane saMghanA ja e prabhAva che. saMsAranA pravAha paNa eka rIte teA nadInA pravAha jevA che. saMsAranA pUramAM taNAte mAnavI ghaNA-ghaNAnA sa'pa'mAM Ave che ane tene navuM jANavAnu tathA zIkhavAnuM paNa puSkaLa maLe che. je keAI evA sapakamAM nathI AvatA tene ApaNe mUDha athavA jaMgalI gaNI kADhIe chIe. sa'sAranI gaDamathalamAM athaDAtA, kUTAtA mAnavI saMskArI, anubhavI ane che. sAmAjika saMparkane lIdhe khaDakhacaDI gaNAtA mAnavI gheADIghaNI suMvALapa meLave che. kArIgaranA TAMkaNAnI jema anubhavA tene ghaDe che. ceAgavAziSThamAM eka sthaLe kahyuM che ke taro'pi hi jIvanti, jIvanti mRgapakSiNaH / sa jIvati mano yasya, mananena hi jIvati / / + vRkSalatA paNa jIve che ane pazu-paMkhI paNa jIve che. kharuM jIvana te te che ke je mananathI jIve che. je manana kare che, vicAra kare che, viveka keLave che ane dharmamaya jIvana jIvavA mathe che te ja yathArtha jIvana che. A vicAramaya jIvana ja mAnavInI vizeSatA che. sasArI hAya ke cAMgI hAya, paNa vivekadRSTi jemane varI che, je Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 42 ] dha maMgaLa : Atmahita ane leAkahitanI dRSTie ja jIvananI upaceAgitA samaje che te sva-parakalyANanA sAdhaka tarikenI akSayakIti meLave che. A manana athavA viveka che eTale te parama sukha ane aizvamAM rahenArA mAnavI anukULatAothI paNa akaLAI UThe che enA AtmA peAkArI UThe che ke A bhAgeApabhAga e ja sastra nathI--emAM jIvana veDaphI nAkhavuM e eka prakAranA AtmaghAta che. bhagavAna mahAvIra ane emanA samakAlIna gautama buddhanA jIvanane jarA vicAra karA. e e rAjavaMzI kSatriyakumArone kaI vastunI khATa hatI ? dAsa-dAsIo ane lakSmI ke sattA te emanA pAda-prakSAlana karatI; chatAM jyAre emaNe joyuM ke ajJAna ane adhamamAM janatA gaLADUma garakAva che tyAre saMsAranAM sukha ke aizvaryAM, sapa kAMcaLI utAre tema, emaNe tajI dIdhAM, e tyAgIoe AtmAnuM temaja janasamudAyanuM keTaluM kalyANa kayu" che tene AMka koI mUkI zakayuM nathI. dharmane nAme cAlatI hiM`sA ane pAkhaDAmAMthI bacAvI leAkasamudAyane emaNe navuM jIvana ApyuM. duniyAbharanA vividha rASTromAM je dezabhakatA, sazeAdhaka ane sAhasikA thaI gayA che temanA jIvananA vicAra karaze teA paNa tamane lAgaze ke jee mananamAM ja jIvyA che, jemanI aMtaraSTi khIlI che temaNe peAtAnA sukhApazeAgane tilAMjalI ApavAmAM ane peAtAnI 7 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma samAjanuM rakSaNa kare che [43] AsapAsanA samudAyane AgaLa vadhAravAmAM evI ja sihavRtti dAkhavI che. pazu-pakSI ke ta-latAnI jema mANasa khAI-pIne ezaArAma karavAne ja sajA hatA te A balidAna, sarvasvane bhega ApavAnI A pavitra mane vRtti kayAMthI udbhavata? samAjarakSA ke svAtaMtryaprApti kaI rIte zakya banata? dareka deza ne dareka yuga vadhate-e che aMze AvA puruSo pedA kare che. teo dhAre te pitAnA sukhanI khAtara joIe te karatAM paNa vizeSa sAmagrI meLavIne zAMtithI jIvana pUruM kare. paraMtu e sukha, e zAMti emane mRgajaLa jevI lAge che. potAnA mAnavabaMdhuo ane nirdoSa pazu-prANIo anyAya ane atyAcArathI rIbAtA heya te vakhate emane gharanI, mahelanI cAra divAlo vaccenI zAMti AganA bhaDakA jevI akArI lAge che. samAja athavA rASTranA svAtaMtrya ke sukhavRddhi mATe jeo ahoniza ciMtAmagna rahe che ane sarvasvane bhega dharavAne prasannavadane taiyAra rahe che teo jAtidharanI jema no prakAza, na ullAsa prere che ane samAja tathA rASTranA parama hitaiSI kiMvA tAraNahAra manAya che e viSe be mata nathI, paNa jeo tapa, saMyama ane svAdhyAyamAM nimagna rahI samAja ke saMsAranI ghaDabhAMjathI alipta jIvana gALe che temane dharma samAja ke prANI samudAyane zI rIte upayegI thato haze e prazna keTalAke pUche che. bhAratIya sabhyatAnA ItihAsamAM AvA dharmadhuraMdharo athavA mahArathIo Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 44] dhamamaMgaLaH sthira-ujajavala nakSatranI jema prakAzI rahyA che. hajAre jana dUra rahevA chatAM sUrya-caMdrane prakAza pRthvI upara satata patharAI rahe che tema e dhamapuruSonAM jIvana hajAre varSanA gALA vadhIne mAnavasamAjane navacetana prere che. kaI rIte navacetanA Ape che e ja vAta kahuM. je mahAtapasvIoe-saMsAravirAgIoe sthaLa sukhapaga karatAM AtmAnA AnaMda-puruSArtha-sauMdarya tarapha adhika dhyAna ApyuM ane AtmAnA baLa-teja pAse bIjAM baLa tucchavat che ema pradhyuM temanA jIvanamAM jarAka UMDA utarIne joIe te tyAM kalpanAmAM paNa na samAya evI siddhi ane samRddhi chalakAtI najare paDaze. eka daSTAMta laIe- bha0 mahAvIrane dIkSA lIdhA hajI thoDA mahinA ja thayA hatA. vihAra karatA teo asthikagAmamAM AvyA ane tyAM gAmabahAra-eka TekarA upara yakSanA maMdiramAM rahyA. lekee kahyuM ke A maMdiramAM rahevA jevuM nathI. je koI rAtavAse rahe che te bIje divase jIvate bahAra nIkaLatuM nathI. yakSane trAsa varNavye jAya tevuM nathI. mahAvIra e vAta sAMbhaLIne jarA ya calAyamAna na thayA. temaNe pitAne nizcaya na badalyA. teo tyAM ja rAtavAse rahyA ane yakSe pitAnI badhI zakti mahAvIra prabhune pajavavAmAM kharcI nAkhI. Akhare e yakSane prabhu mahAvIranA caraNamAM jhUkavuM paDayuM. yakSane paNa uddhAra thaI Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma samAjanuM rakSaNa kare che [ pa ] gaye. AvI bIjI paNa ghaNI ghaTanAo bha. mahAvIra ane gautama buddhanA caritramAM maLI Ave che. have dhAre ke ApaNe je gharamAM rahetA hoIe te ghara bhUtiyuM che ane tyAM nAnA-moTA upadrava thayA kare che ema je kaMI kahe ApaNe te gharano tyAga karavAmAM jarA jeTale ya vilaMba karIe? bIje ThekANe sAruM sthAna maLatuM hoya te jANI joIne-lokavAyakAnI uparavaTa thaIne evA gharamAM paDI rahevAnuM keNa pasaMda kare ? rogazokanA upadravanI vAta javA daIe. je gharamAM rahevAthI vagara kAraNe glAni ke becenI thatI hoya te game tevuM AlIzAna tema ja sagavaDavALuM hoya ane vagara bhADe maLatuM hoya te paNa keI DAho mANasa te pasaMda nahi kare. duHkha, glAni, upAdhithI dUra rahevAne e eka rAjamAge che. ane vyavahAramAM ApaNe badhA tenuM ja anusaraNa karIe chIe. zatrune sAmane ja karo na paDe e rIte zatruthI Aghe rahevuM e ThIka che. paNa e zatrune jItavAne rasto nathI eTaluM te sau kaI kabUla karaze. zatrunA julama ke atyAcArathI bacavuM e eka vAta che ane zatrunuM jora jaDamULamAMthI nikaMdI nAkhavuM e bIjI vAta e che. zaktizAlI puruSee A bIjo mArga vadhu pasaMda karyo che. jeo jagatane nirbhayatAne pATha zIkhavavA mAge chepaiya ane sahiSNutA jevA AdhyAtmika guNe vikasAvavA mAge che teo yakSa ke bIjA atyAcArIonI dhAka Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 46 ] dharma maMgaLa: dhamakIne leza mAtra macaka na Ape e dekhItI vAta che. teo kahI zake keH " cakSamAM ke atyAcArImAM jo julama karavAnI tAkAta che teA tenA prasannapaNe sAmanA karavAnI mArAmAM ethI ya adhikI zakti che. " saMpatti, sagavaDa ne sattAnA maLe sukhanAM sAdhanA vasAvavAM e maneAvRttimAM ApaNe eTalAkhadhA TevAI gayA chIe ke e sAdhanA peAte keTalI vikRtie UbhI kare che, keTalI ka gALiyata athavA kAyaratA janmAve che te jovA-- samajavA jeTalI zakti ja nathI rahetI. mAMdagI jevA TANe davAdArUnA upacAra karavA paDe te samajI zakAya, paNu davAdArU ja jo sasva banI bese te e mAMDhagI kAyamanI thaI jAya. mAMdagI etA ghaDI-be ghaDInuM duHsvapta ja gaNAvuM joie. bImArI pedA karanArAM khaLA sAme laDI levu' ane emane parAsta karavAM e ja kharuM. ArAgya che ane evuM Arogya sau koine prakRtithI ja vareluM hoya che. sukha e zarIranA nahi paNa AtmAnA guNu che. AtmAnA ucca guNAnI rakSA karavA jatAM kaddAca zArIrika sAnukULatAne tyAga karavA paDe te paNa kharo dhArmika eve vakhate kaMgALa ke kAyara nahi dekhAya. zArIrika sukhanI khAtara te gulAmI maradAsa nahi kare. prAtaHsmaraNIya puruSanA jIvanacaritrAmAMthI nirjharatA e edhapATha Aje lagabhaga bhUlAI javAyeA che. tapa-sacama vigere mAnavInA mAdhyAtmika vikAsa arthe ce|jAyA hatA te pazu Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dha samAjanuM rakSaNa kare che [ 47 ] Aje jyAre lagabhaga rUDhIbaddha banI gaelA joIe chIe tyAre kheda thAya che. Aje saMsAramAM sukhamaya jIvana kema jIvavuM tene eka LAnu rUpa ApavAmAM Ave che. jIvavAnI paNa eka kaLA che. enI kAI nA nathI pADatuM. paNa sAcI jIvanakaLA je dhama puruSAe jANI hatI--jagatane zIkhavI hatI ane jemaNe sAdAmAM sAdI vANIthI upadezyu` hatu` ke dharma ja tamAruM' rakSaNa karaze. mATe dharmanuM game te bhege paNa pAlana karajo-e dhama ja sukhamaya jIvananI saghaLI samRddhienA bhaDAra khAlI Apaze e vAta vIsarAI gaI che. duHkha, julama, kAyaratA ane gulAmI sAme chellI sImA sudhI laDI levAnI ane evA sAttvika saMgrAma khelatAM je je vighnA ke AphtA AvI paDe tenA nirvikArapaNe sAmane karavAnI jemaNe vividha dhama karaNI temaja narI AtmazuddhinI sarvocca kaLA khatAvI tenI sarakhAmaNImAM mUkI zakAya tevI bIjI koI kaLA jagatamAM jaDavI muzkela che. dhamanA aMga jevA gaNAtA niyama ane AcAra vigerenA ataHsvarUpa tapAsIe-manana-ciMtanadvArA tenA rahasya ukelavA mathIe ane tene jIvananA mArgadarzakarUpa gaNIe te ApaNu temaja samAjanuM, zAsananuM tathA rASTranu paNa ekaMdare kalyANa ja thAya. zramaNusaMskRtinA mahimA digatavyApI ane Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASi ta ahiMsA, maitrI jema Atmika che tema nibha yatA paNa AtmAnA guNa che. bha. mahAvIranA jIvanamAM satra niyatA ane upasargInI sAme paNa meru jevI aDagatA ja dekhAya che. 5 Bian Liu thI banI zake teTalA dUra raheje. rAga-dveSanA kadAca enA raMgamAM raMgAvu paDe te paNa tame tamArA sva bhAvathI keTale dUra gayA che tene teAla kADhatA rahejo. Wan Bian Wan dareka kAryamAM upayAga rAkhajo. pavananA vaTALathI sUku pAna jema dhasaDAya che tema sa`sAranA vAvaTALamAM bhAna bhUlIne dhasaDAze niha. upayeAga eTale jAgRti. Liu Wan ' bhUla thaI javI sahaja che. paNa e bhUlane bhUla samajI evI bhUlanA bhega na banavAmAM mAnavIne puruSAya che. R Wan Xin vikathA ke parinaMdyAmAM paDaze nahi. jeo pAte doSathI bharelA che temane bIjAnAM doSa jovAne zu' adhikAra che ? ApaNe AtmAnI zuddhinA ja paheragIra banIe teA paNa khasa che. S cu suddhinA cAra prakAraH mati--jemAM tarkanI pradhAnatA hAya. buddhi--jemAM vartamAnakALanI vicAraNA heAya. smRti--jemAM bhUtakALanI yAdI hAya. prajJA--jemAM traNe kALanA vicAra hAya. --pA. zrI devacaMdrajI [ bhAvanagara mukAmenA pAkhyAnamAMthI ] Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanane mULa prazna bAlyAvasthA svathI bharelI hoya che. yauvana paNa ochuM ujajavaLagI nathI. paNa mAtapitAnA khoLA khUMdata ane lADathI ucharata kumAra jyAre saMsAravyavahAranA pravAhamAM taNAya che ane uparAuparI AvatA mojAMo sAthe athaDAya che tyAre enAM ghaNAMkharAM svapna UDI jAya che. je saMsAramAM sukhanI zILI laharIonI eNe AzA rAkhI hatI tyAMthI jyAre unhI lAya uThatI anubhave che tyAre tenuM moM karamAI jAya che. yuvakemAM sAhasa ane zakti hoya che eTale te pratikULatAo sAthe laDI letAM ekadama - thAkI jatA nathI, nirAza paNa nathI banatA; parantu sau keInA jIvanamAM evI paLe te jarUra Ave che ke jyAre ema lAge che ke "saMsAra ATale niSphara-ATale dUra haze ema nahatuM dhAryuM." kavivara TAgore "ekalo jA ne re !" evI matalabanuM eka ghaNuM bhAvapUrNa gIta racyuM che. hatAza coddhAnA | dilamAM vyApelo aMdhakAra I nAkhavA mAgatA hoya tema Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [40] dharmama'gaLa : teo kahe cheH " tArI sAthe kAI Ave yA na Ave tane kAI satkAranAruM hoya yA na heAya, tArA AMsu lUchanAruM kAI hAya yA na heAya-paNa tu ekalA tArA vyamAge AgaLa cAlyeA jA ! tArA mAthe muzaLadhAra megha varasatA hAya, pagamAM kAMTA vAgatA hAya, ghAra aMdhakAramAM rastA paNa na jaDatA hoya eTaluM ja nahi paNa tane joine leAkeA peAtAnA dIvA elavI nAkhatA hAya to paNa tu tAre ekalA AgaLa jA ! '' A prakAranuM dhaiya, A prakAranI ThaMDI tAkAta e te devadula'bha vastu che. paraMtu je veLA sagA-saMbadhIo ne mitrA paNa cheDIne cAlyA jAya, svAgata-sanmAnane badale ThekaThekANethI jAkAro maLe, eka tarapha Arthika viTabaNA mUMjhavatI hAya, bIjI taraph AmajananA vicAganA viSAda aMtaramAM AganI jema dhIkhatA hAya eve vakhate saMsAra keTaleA svArthI, viSama ane vicitra che tenA anubhava thAya che. ghaNuM ghaNuM joyA pachI jJAnI puruSAe paNa e ja niSka kADhyo che ke saMsAra ghaDIbhara sudara ane avanavA ujaLA ragAthI chalakAtA dekhAya, paNa nIce te kAMTAM ja pAtharyA che e na bhUlatA. A duHkha, viSAda, nirAzA che eTale ja dhamamA zeAdhAyA che. jIvananA e mULa prazna haiyAtI na dharAvatA hAta to mAnavajAtane je dhama jevI amUlya vastunI bheTa maLI che-dharmanA je aneAkhA vArase maLyo che te na maLata. ja Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanane mULa prazna [ pa ] A jamAnAmAM ke A dezamAM ja duHkha ke viSAdanI jhaDIo varase che ane bIjA deze kerA rahI jAya che ema mAnI levAnuM nathI. dareka yuga ane dareka dezane AvA anubhave thayA che ane temAMthI ja alokika Adarzo ane tenI siddhinA mArga sUjhayA che. tRSAturane pANIne eka pyAle maLatAM keTalo AnaMda thAya che? saharA jevA sUkA raNamAM musApharI kheDatA koI pravAsIne kapANI jhaMkhatA e musApharane pANInI kIMmata pUche te pANInA eka pyAlA mATe game te bhega ApavA taiyArI batAvaze. tRSA che eTale te mUlya vinAnA pANInI ATalI kIMmata che. AtmA je AvI tarasathI taraphaDato na hota to dharmanuM mUlya koNa AMkata? eka saMskRtakavie prabhunI stuti karatAM eka sthaLe evI matalabanuM kahyuM che ke "prabhu ! A leke ApanA caraNamAM mAthuM namAve che te kaMI ApanI upara upakAra karavA nahi. teo saMsAramAM anekavidha saMtApathI evA dAjhayA che ke emane ApanA zaraNa vinA bIje kayAMI TADhaka nathI vaLatI eTale ja ApanI chatrachAyA nIce deDI AvyA che. unALAmAM garamIthI baLate mAnavI jema caMdrakiraNane Azraya le temaja teo ApanA Azraye AvyA che." duHkha ane vedanAnA anubhave ja saMsAramAM dhamanI zeAdha karI che. e dharma ja prANadhArIne paLe paLe himmata, AzvAsana ane dhairya Ape che ke "duHkhathI gabharAI jaIne Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ para] dharmamaMgaLa: hAyaya karavAthI kaMI vaLavAnuM nathI-jIvana nirarthaka nathIjIvananuM paNa dhyeya hoya che. tuM tane satata parAdhIna mAnI na letuM-tuM maravA mATe ja nathI janme tuM saMpUrNa svataMtra ane ajara-amara che." jIvanamAM e preraNA anaMta dIparAzinI garaja sAre che-aMdhakAramAM AthaDatA mAnavInA mArgamAM prakAza pAthare che. nirAzAne lIdhe bhAMgI gaelA haiyAmAM vAnI zakti bhare che. sAMsArika vedanA ja ene bAhya raMga-rAgasukhavilAsanI mUcchImAMthI jagADe che ane aMtaramAM UMDe ne UMDe utaravAnI preraNA Ape che. mitra ane virodhIothI tarachoDAyelA-sarvatra tiraskAra pAmatA mAnavIne e kahe cheH "A duHkhanI pAchaLa sukhanuM eka sarovara chalakAI rahyuM che. dukhathI DarIne hatAza na banate. Aje tane bhale ghara aMdhakAra dekhAte heya, te paNa tAre mATe svargIya prakAza rAha joI rahyo che. tuM amRtane ja adhikArI che." duHkha athavA vedanA nAme oLakhAtI A vastu Akasmika ke artharahita che ema keNa kahe che? e bhayAnaka che-arucikara che, paNa aniSTakara che ema je koI kahe te tene nAstika athavA vicArazunya ja kahevuM paDe. dukha aMtarAya UbhA kare che ema paNa na kahevAya-navA mArga zodhavAnI ane navI tAkAta purAvavAnI emAM e svAbhAvika sattA rahelI che. duHkha jIvanamAM jaDatA bharI de che ema keI kahe che te paNa mAnavA jevI vAta nathI. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanane mULa prazna vilAsa ane khuzAmata mANasane mUDha athavA jaDa banAvI de, paNa Apatti ke upAdhi te ene cetanAvAna banAve cheH badhAM bArI-bAraNAM baMdha hoya tyAM eka navI ja bArI khelI de che. ekalA sukhamAM vizvama ane unmArgane bhaya che. duHkha kaI divasa keInI paNa beTI khuzAmata nathI karatuM-e te svaccha arIsAnI jema mAnavIne pitAnuM svarUpa batAvI de che. vividha vahemo, rUDhIo ane arthazUnya lokAcAre sAme sukhI athavA samRddha gaNAtA mAnavIoe kadi baLavAne vAvaTe pharakAvyo jANe che? dukha ke zeSaNanI bhaThThImAM zekAIne-ghaDAIne pAkA thaelA samUha ja e kaMTake ukheDIne pheMkI devAne ane neve saraLa-rAjamArga taiyAra karavAno puruSArtha dAkhave che. dukha nastaranuM kAma kare che. dehamAM bharAyelA kupita maLane jema zastrakriyA sApha kare che tema duHkhanI vividhatA navI vizuddhionI bheTa dhare che. duHkhanI anubhUtimAMthI ja vicArazIlae darzanazAstra saMbaMdhI mULa ane gUDha samasyAonAM samAdhAna zodhyAM che. duHkhanI anubhUtie ja rUDhIgata mArgone parihAra karavAnI ane navA alaukika mArgo zodhI kADhavAnI cetanA jagAvI che. zArIrika racanAmAM tAvane je sthAna che te ja sthAna jIvana-racanAmAM duHkhane che ema paNa keTalAke kahe che. ghaNI vAsa khAnapAnamAM svaccheda ke atizayatA AvI jAya che athavA te vadhAre paDatA thAka ke ujAgarAne lIdhe zarIra bA-" Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [54] dharmamaMgaLaH jAya che tyAre tAva Ave che. A tAva eka prakAranI cetavaNI che-rega nahi paNa reganI sUcanA mAtra che. pIDAdAyaka lAgavA chatAM e tAva aMdaranI zaktione jAgRta kare che ane je maLa moTA da pidA karavAne samartha hoya che tene bahAra kADhavA mathe che. tAva svAcya athavA ArogyanI ja bheTa laIne Ave che, e ja pramANe dukha aniSTa ke bhayaMkara lAgatuM hoya te paNa ene dhvani je ApaNe sAMbhaLI zakatA hoIe te te UMghamAMthI uThavAne ane vaibhAvika dazAmAMthI jAgavAne ja gUDha maMtra suNAve che. duHkhathI dabAcelAe ke dInajane ahebhAgI che, kAraNa ke eka divase emane AtmA e duHkha-dAridrayane lIdhe ja jAgavAne ane svargIya prakAza emane lAdhavAne evI matalabanuM bAIbalamAM eka kathana che. duHkha ke je jaDatA ke mUDhatA bhaNuM laI jAya che. tenI ahIM vAta ja nathI, paNa je duHkha puruSAthIone jAgRta kare che ane emanI niyitA ke kAyaratAne khaMkherI nAkhe che e ja duHkhane mahimA ahIMyA bAIbala-kAre gAya che. bhalabhalA bhakto ane sAdhake e paNa eka yA bIjA prakAre duHkhanI evI ja yAcanA karI che. je duHkha buddhi ane hRdayamAM saMbha macAvI de, je duHkha ALasya ke vaibhavavilAsane tuccha gaNavAnI tAkAta prakaTAve e duHkhAnubhUtine mahimA kavie paNa pUrepUre gAI zakyA nathI. eka bhaktajanane keIe pUchyuM: "bhakto upara ja Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanane mULa prazna [ pa pa ] bhagavAna duHkhanAM vAdaLa kAM varasAvatuM haze ?" sAmAnya rIte saMsArIo zraddhALuonAM duHkha athavA dainya ja carmacakSuothI jue che. emanAM aMtaramAM dheya, sahiSaNutA, samabhAvanI kevI zAMta dhArAo vahetI hoya che te jovAnI daSTi emanI pAse nathI hotI. bhakta javAba ApyoH "dhAro ke tame bIchAnAvaza ha-vaidyoe uThavA-besavAnI ke paDakhuM pheravavAnI paNa manAI karI hoya. tamArI sevA-cAkarI karanArA sagA-saMbaMdhIo rAta-divasanI ciMtA ane zramathI thAkI gayA hoya. sau sUtAM heya eTalAmAM tame jAge ane tamane pANInI tarasa lAge te tame kone jagADe? tame jANe che ke so thAkIne lotha thaI gayA che. emane keIne UMghamAMthI uThADavA e eka prakAranuM ghAtakIpaNuM che. eka tarapha tRSAne vega tamane becena banAvI rahyo che, bIjI tarapha rAtadivasa tamArI sevAcAkarI karIne thAkI gaelA sagA-saMbaMdhIo sUtAM che temAMnA keIne jagADavAnI tamArI himmata nathI cAlatI. have tamAre zuM karavuM? e vakhate vicAra karatAM tamane je parama AtmIya lAgaze-jene thoDuM vadhu duHkha ApavAthI enuM dila nahi dubhAya ema lAgaze evA ja sva-janane tame jagADaze ane e svajana paNa ghaDIbhara pitAne trAsa bhUlI jaI, tamArI tRSAne zAMta karaze." . bhakto prabhunA parama AtmIya jevA gaNAya. duHkha athavA pariSaha dvArA emane jAgRta karavAno ja devI Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 56 ] dharmamaMgaLa saMketa hoya che. guruo athavA vaDIle paNa je ziSya athavA je saMtAna adhika AtmIya je hoya tenI ja . upara vakhatevakhata na be nAkhatA hoya che. vakhate vakhata ene ja upAlaMbha ane upadeza ApatA hoya ema nathI banatuM? vastutaH e dukha nathI, e eka prakAranI mamatA che. - duHkhane tAvanI upamA upara ApI che. tAvanI garamI jema jema vadhe che tema tema sustha zarIramAMthI prasveda nijhare che. e prasveda zarIrane zItaLa banAve che. garamInI e eka pratikriyA che. , jemanAmAM AdhyAtmika Arogya hoya che temanAmAM e tApa samabhAva athavA sahanazIlatAnI zILI niraNIo vahAve che. bhayaMkara saMtApa, parisaha ane upasargo vakhate paNa munijanone samatArasamAM snAna karatA-samatArasamAM tarabaLa banatA ApaNe ApaNA kathAnakamAM sAMbhaLIe chIe. A saMtApa, A dukha che eTale ja samatArasanI A lahANuM che. dhyAnastha avasthAmAM UbhelA metArya muni jevA tapasvInA zIre dhagadhagatA agninI cItA khaDakovA chatAM emaNe zAMti ane samatAnI je punita gaMgA vahAvI che tenI sarakhAmaNimAM e Aga paNa keTalI tucchanirmAlya lAge che? jene duHkha gabharAvI ke thatharAvI zakatuM nathI, duHkha ke Aphatane sAmane karatAM je pAcho Daga nathI bharate, saMtApa ke anyAyane paNa je mitranI jema bheTe che, dukha Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvananA mULa prazna [ 57 ] bharapUra anubhavAne paNa je jIvananI eka prayAgazALA lekhe che ane enA avAjanA atha cIMtavI, bhaveAbhavanA AMtaravarIAne ALakhe che--emanA pIchA paDe che--parAjIta kare che te sa`sAranA mULa praznane ukelI kRtakRtya mane che. kamala suMdara che, paNa enuM mULa tA kAdavamAM ja hoya che, vasaMta raLIyAmaNI, praphulla lAge che, paNa tenu ce mULa te himamAM ja chupAyeluM hoya che. dhamanuM mULa paNa du:khamAM ja DhaMkAelu che. vIranI jema duHkha mAtranA sAmanA karavA, duHkhanAM kAraNeAnA vicAra karavA ane tenA mULa khe cI kADhavA e ja parama maMgaLa athavA parama kalyANuprAptinA mukhya matra che. subhASita deha pAMca bhUtanuM putaLuM che. dehanI bhakti te pazuo paNa kare che. dehabhakta karatAM kuTuMbabhakata caDhiyAtA, enA karatAM pADozInI sevAbhakti karanArA uttama ane enAthI jJAtibhakta, sa`dhabhakta ke dezabhakta caDhiyAtA. sarvazreSTha prabhubhakta. 5 E Wan sAmAyika che te dharmAMkaraNI, paNa e karaNIvaDe sama bhAva keLavavAnA che; kaseATInI paLeAmAM samabhAvanI parIkSA ApavI paDe te pUrepUrA mArka meLavavA taiyAra rahejo. te ja sAmAyika sAka thaze. Tong 5 phALa paLe paLe palaTAya che, paNa kALanI sAthe mANasa keTalA palaTAya che ? -upA. zrI devacaMdrajI [bhAvanagara mukAmenA vyAkhyAnamAMthI] Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdarzana samyagadarzana, samyagUjJAna ane samyaphacAritra e traNenA yogathI mokSane mArga sAdhI zakAya che e arthanuM saMskRta sUtra (saganajJAnarAtriALa mokSamA) ApaNAmAM sArI peThe prasiddha che. paNa jyAM mekSanI vAta AvI tyAM saMsAranA sAmAnya mAnavIne enI sAthe bahu saMbaMdha na hoya ema ApaNe mAnI laIe chIe. mokSanI vAta te jJAnIo-tapasvIo-sAdhake ke ArAdhake ja kare evI ApaNuM manamAM eka gAMTha vaLI gaI hoya che. mekSane badale sukha ke kalyANanI vAta je kaI mAMDe te e sAMbhaLavA ke samajavA jevI kharI; kAraNa ke e udhAranI vAta nahi paNa rokaDanI vAta banI jAya che. sAcI vAta e che ke mokSamArga eTale ja kalyANamaMgaLa athavA sukhanA mArganI vAta. sAMsArika sukha ane mokSanuM sukha e bemAM mahatvane bheda rahelo che. saMsAranuM sukha haMmezA parAdhIna hoya che, jyAre mekSanuM svAdhIna hoya che. sukhaprApti mATe ke zAsakAre ke upadezake manAI nathI karI. emanuM kahevuM te eTaluM Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagadarzana [59] che ke je sukhane AdhAra Idri athavA vAsanA upara hoya te ThagAruM sukha che. ghaDIbhara ene sukha mAnI laIe te paNa kalyANa te nathI ja. jemAM kevaLa sukhane AbhAsa hoya, pariNAme viTaMbaNuM ane enAMe mRgajaLa pAchaLa doDIne khuvAra thavAnuM hoya te buddhizALI mAnavInuM dhayeya kema bane? eTale ja parama kalyANa, niravadhi maMgaLamayatAnA mArgane dharmapuruSoe mokSamArga tarike oLakhAvyo che. e ja ApaNuM saunuM dhyeya rahevuM joIe. ' e beyanI vAta hamaNuM eka kere rAkhIe. sAmAnya kalyANa je kaI vAMchatuM hoya teNe paNa pitAnI dRSTi barAbara keLavavI joIe. samyagadarzananA svarUpane vicAra karavAthI e daSTi prApta thAya che. kalyANamAga mATe jaina darzane sarvaprathama e dRSTinI ja AvazyaktA svIkArI che. jaina darzana eTale sudhI kahevAnI himmata kare che ke ApaNuM jJAna game teTaluM vizALa, talasparzI heya paNa je samyagadarzanasamyagadaSTi ja na hoya te e jJAna paNa chIcharuM, nakAmuM banI jAya che. jJAnanuM kAma vastusvarUpa batAvavAnuM che, paNa vastusvarUpa jANyA pachI emAM keTaluM mAtra jANavA jevuM, keTaluM AcaravA jevuM ane keTaluM tajI devA jevuM che teno viveka na heyate e jJAna paNa zuM kAmanuM? je dRSTi kartavyAkartavya samajAve, je daSTivaDe he pAdeyane viveka jAge te samyagUdarzana che. eTalA sAru ja jJAna karatAM paNa dazanane adhika mahattva apAyuM che. samyagajJAna ane samyagadarzana vacce Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 0 ] dha magaLaH bhedarekhA AMkavI muzkela che. tattvavAdIoe e viSaya ghaNI sUkSma zailIthI carco che. TUMkAmAM emanuM kahe vAnuM tAtpaya eTaluM ja che ke jJAna te prathama thAya che, paNa haiya--upAdeyanI viveka jAgRti thatAMnI sAthe ja te jJAna samyajJAna banI jAya che. samyagdarzananI sAthe zraddhA paNa rahelI ja che e bhUlavAnuM nathI. ekalI zraddhAnA nAmathI paNa e oLakhAya che. enA artha e ke je kaIM duHkhanA kAraNarUpa che. tenAthI peAte bhinna che evA anubhava karavA ane peAtAnA zuddha svarUpanI upAdeyatA aMgIkAra karI azuddha rUpanA tyAga karavAnA nizcaya karavA tenu' ja khIjuM nAma sabhyagUdana. keTalAka padArthanuM svarUpa te samajatA hoya che, emanI dRSTi paNa zuddha heAya che, paraMtu zraddhAnA abhAve svarUpanuM jJAna takalAdI-arahita banI jAya che. zraddhA vinA mAtra dRSTi ke jJAna jevAM upayegI thavAM joie teTalAM thaI zakatAM nathI. eka dAkhaleA laieH jhera khAvAthI kheALIyAmAMthI prANa UDI jAya che athavA tA AganA sparza karavAthI krUjhAya che e jJAna tA lagabhaga saune hAya che ane zraddhA paNa hAya che, paraMtu jevAM kama karIe chIe tevA ja tenA paripAka vedavAnA hAya che evI matalabanI vANI divasamAM daza vAra uccAravA chatAM emAM zraddhAnA aza keTalA che tenI jo parIkSA karavA besIe te prAyaH zUnya ja nIkaLe. Izvara phAInI Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagadarzana [ 61 ] upara prasanna thaIne navAjI zvetA nathI-Izvarane evI ghaDabhAMjamAM utaravuM peAsAya ja nahi ema mAnavA chatAM eTale ke ApaNe pote ja sukha athavA duHkhanA sarjaka chIe evI mAnInatA dharAvavA chatAM kAI prabaLa zakti pAse kevAM dIna athavA pAmara manI jaie chIe ? e vakhate ApaNI AtmazraddhA kayAM UDI jAya che ? bhalabhalA IzvaravAdIe, jeo IzvaranI karuNA ane nyAyanI zakti upara meTAM bhAkhyA racatAM haiAya che teo paNa kasATInI paLeAmAM calita thaI jAya che. hiMsA na karavI joie, asatya elavu joIe kAraNa ke e badhAnAM pariNAme ApaNu patana thAya che. e jJAna athavA dRSTi te ApaNane mAtAnA dhAvaNa sAthe ja maLe che, IzvaravAdIo paNa ene InakAra tA nathI ja karatA paraMtu zraddhAnA prazna Ave tyAre e jJAna jANe ke varALa banIne UDI jAya che. huM zuddhasvarUpa che, kanI bhUtAvaLa ja mArI pAchaLa paDI che ane enA ja nacAvye hu. nAcI rahyo chuM, evuM AMjaNu tA ApaNe AMkhamAM AMjyu. hAya che ja ' paraMtu jIvananI nAnI meATI ghaTanAomAM, zraddhAnA abhAve, ApaNuM e aMjana dhAvAI jAya che. samyagdarzananI sAthe zraddhAne AvI rIte zA sAru sAMkaLI dIdhI haze tenI have tame kalpanA karI zakaze. 6 na aMdhazraddhAe zraddhAnI zaktinA bahu upahAsa karyAM che e vAta ApaNI ajANI nathI. zraddhA na rAkhavI Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 62 ]. dharmamaMgaLaH e jANe ke keTalAkenuM mukhya sUtra banI gayuM che. eka vAra zraddhA rAkhI hoya te keIka divase aMdha zraddhAmAM sarI javAya ne? mATe zraddhA ja kaI viSayamAM na rAkhavI e keTalAka nizcaya karI beThA hoya che.. vastutaH prakAza ane aMdhakAra vacce jeTalo bheda che teTale ja zraddhA ane aMdhazraddhA vacce bheda rahelo che. zraddhA mANasamAM baLa-sAhasa ne hairya prakaTAve che. aMdhazraddhAnI pAchaLa abhimAna, kaleza ane saMbha rahelAM hoya che. vaijJAnike kayalAne ane hIrAne eka ja padArtha mAne che-tatvataH e baMnemAM bheda nathI ema teo puravAra kare che chatAM jhagamagatA hIrAmAM ane kelasAnA kALA kaTakAmAM keTaluM vaiSamya che ? lehamAMthI ja dUdha pariName che, chatAM lehI ane dUdhamAM jamIna-AsamAna eTale taphAvata nathI ? aMdhazraddhA ane zraddhA vacce evuM ja aMtara che. keTalAka buddhivAdIo tarka ane yuktine vadhu mahatva Ape che. temane evI bIka lAge che ke je zraddhAne dhamajIvananA pAyArUpe svIkArazuM te pachI viveka, parIkSA, kasoTI badhuM UDI jaze. teo kavacit kahe che paNa kharA ke zraddhAne ane parIkSAne na bane. kharI vAta evI che ke viveka athavA parIkSA vinA zraddhA saMbhavatI ja nathI. ekale viveka athavA takavAda sAhasika vepArInI jema kamANe te karaze paNa saMcaya athavA upaga nahi karI zake. buddhi, taka, yukti athavA parIkSA Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagadarzana [ 63 ] pradhAnatA nakAmI che ema te kaI kahetuM nathI, paNa je ene ja jIvanane pAye banAvavAmAM Ave te tenI upara AdhyAtmikatAnI mahelAta caNI zakAya nahi. zraddhA ja e vivekanA pAyAne vadhu saMgIna banAve che. vijJAnavAda tarka, buddhivAdamAM mAne che paNa pragane aMte je puravAra thAya che temAM te emane zraddhA rAkhavI ja paDe che. A zraddhA emanI mUDI che. ene aMtaramAM sahisalAmatapaNe saMgharI AgaLa vadhe che. je ema na kare eTale ke prAganA paripAkarUpe phaLelA nirNayamAM zaMkA kare-tyAM paNa asthiratA anubhave te temanuM vijJAna nirupayogI bane. thoDI paNa nagada mUDI hoya te vepAra kheDI zakAya. zraddhA e nagada mUDI che. vastu mAtranI, tava mAtranI parIkSA kare, suvarNanI jema kasoTI karo emAM kaIne vAMdhA-virodha nathI paNa je suvarNa siddha thAya tene kAca mAnIne pheMkI na deze e ja zraddhAvAdIonA kahevAnI mULa matalaba che. amuka prakAranI zraddhA ApaNane vaMzavArasAmAM maLe che. mAtapitAnA sahavAsamAMthI ane samAja sAthenA saMparkamAMthI paNa lAdhe che, paraMtu e ApaNe pite upArjelI mIlkata nathI-abhyAsa, manana ke parIkSApradhAnatA dvArA te saMgIna, sthira banelI nathI hotI. e nANuM te che ja, paNa kharekharI bhIDa vakhate te kAmamAM Avaze ke nahi te ApaNe nathI jANatA. lokakathAmAM - ApaNe ghaNI vAra amukane tyAM ekAeka dhananAM caru nIka Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [64]. dharmamaMgaLaH vyAnI vAta sAMbhaLIe chIe. puNyazALI hoya te te tene upabhoga kare che, paNa je abhAgI heya-ene bhAgyamAM ja na hoya te e dhana suvarNa paNa bhamarA thaI UDI jAya che ema ApaNane kahevAmAM Ave che. ene artha e ja ke zraddhA jevuM amUlya dhana ApaNane mAtApitA taraphathI vaMzavArasAmAM maLe che, paNa je abhyAsa, tapazcaryA, manana, ciMtana jevI puNyasAmagrI saMkaLAyelI na hoya te kulAbhimAnanI jema zraddhA paNa abhimAnI-ghamaMDI banAvI de. ApaNA vaMzaparaMparAgata AcAre bhale zuddha hoya, paNa zuddha zraddhA vinA samyagadaSTi nathI maLI jatI. abhyAsanA baLe AMbavagarane mAnavI gharamAM-zerImAM game tyAM pharIharI zake paNa ethI karIne enI pAse nirmaLa daSTi che ema te na ja kahevAya. sAcI daSTi nathI hotI te ghaNI vAra zuddha AcAra-vyavahAra ApaNAmAM kavacita e mada jagAve che ke dhIme dhIme ApaNe adhaHpatana tarapha ghasaDAI gayA vinA nathI rahetA. samyaggadarzana kene kahevuM che te tame ghaNI vAra sAMbhaLyuM che. "huM zuddha jJAnamaya AtmA chuM, bAkI badhI prapaMcajALa che." e anubhava kare e samyagadarzananI TUMkAmAM TUMkI vyAkhyA che. paNa e vyAkhyA pramANe jIvanane kevI rIte ghaDavuM e eka mahAna samasyA che. sAdAmAM sAdA ane saraLamAM saraLa siddhAMtane jIvanamAM vaNI devA e sAmAnya sAdhanA nathI. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagadarzana [ pa ] aMtaramAM e vAta UDI na utarI hoya te rakhe ne daMbhI banI javAya e bhaya paNa rahelo ja che. keTalIka vAra zuSka vedAMtIo brahma ane mAyAnI ghaNuM lAMbI pahoLI carcA karatA hoya che, paNa jyAre pitAnI upara keI Aphata utarI Ave che tyAre daMbhanA jADA-pAtaLA badhA paDadA phATI jAya che. "huM zuddha svarUpe AtmA chuM" evI zraddhA dharAvavA chatAM harSa-zeka ke lAbha-hAninA prasaMge mUMjhAtA nahi heya-cittamAM saMkaleza ke vihavaLatA nahi anubhavatA hoya evA keTalA haze? bahAranI kaI paNa asara ja kharA zraddhALu upara na paDavI joIe ema nahibAhya ghaTanAnI harSa-zekanI chAyA paDe e svAbhAvika che, paNa mULa vAta e che ke jene pitAnA zuddha svarUpa viSe pUrI-acaLa zraddhA hoya tene bAhya ghaTanAo mUMjhavI ke caLAvI zakatI nathI. nATakamAM harizcaMdra jevA satyavAdI rAjAne abhinaya karanAra pAtra jyAre rAjyane, strI-putrane tyAga kare che tyAre tenI duHkhada dazA joIne kaI evo prekSaka haze ke jenI AMkhe AMsuthI nahi bhIMjAtI hoya? abhinaya karanAra pAtra paNa sAcesAca strI-putra-rAjya gumAvI detA hoya evo abhinaya batAve che. vastutaH ene pitAne te kaMI gumAvavA jevuM ja hetuM nathI-be ghaDI pachI jyAre paDadAnI aMdara cAlyA jaze tyAre rAjA harizcaMdrane badale nATakakaMpanIne nekara banIne Ubho rahI Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 66 ] dharma magaLaH jaze. sasAranA huSa-zAkanA vAvAjhoDA vaMcce paN. AtmazraddhALunI evI ja sthiti heAya : saMsAranA raMga ane chAyA jhIlavA chatAM aMtaramAM te e peAtAne zuddha svarUpI AtmA ja mAnatA haiAya. AtmasvarUpa viSe jene pAkI zraddhA che tene duniyAbharanuM rAjya maLe te paNa ema mAne ke e rAjya mAruM nathI. aizvarya ke Akta vacce paNa huM teA e ja chuM, AvI zuddha STi jene prApta thaI hAya tene duHkhanA dariyA ke sukhanI mAdaka laharIe zI rIte calita karI zake? evI STi jene lAdhI che te ja zu sAcA vIra ke vijetA nathI ? sabhyaSTi kAInI sAthe melecAle nahi, keAInI sAthe haLemaLe nahi athavA le ke maLe te paNa e jANe ke janamanA rAgI ke rAtaDa jevA hAya evI kAI panA pALIpASI heAya te manamAMthI kADhI nAkhajo. je samyagdaSTinA dila-dariyAmAM vizvamaitrInAM moTAM meAjAe uchaLatAM hAya, jenI vANI ane dRSTimAMthI narI prasannatA aratI hAya, je sanA zubhecchaka ane sevaka hoya tenA mAM upara ane tenI dareka pravRttimAM praphullatAnI tAjhagI ja chalakAtI hAya, virAdha ke visaMvAda jevuM enA jIvanamAM kai ja na hoya. e Atmanimagna hoya chatAM kuTuMba, samAja ke rASTra pratye lAgaNIzUnya na hoya. AtmAnA svarUpanI jene jhAMkhI thaI hAya te potAnA ke parAyA jevA bhedanI paNa pelI pAra pahoMcI jAya che. ene sava Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagadarzana [ 67 ] koI potAnA AtmAnA ja aMza dekhAvA lAge che. jene te pitAnuM kartavya samaje che temAM e pUrA jomathI jhUkI paDe che. samyagadaSTine ane mehane, dveSane ke daMbhane ghaDIke banatuM nathI. samyagUdaSTi kharA khelADInI jema ja saMsAranA medAnamAM khele che-hAra, chata ke niMdA athavA prazaMsA tene nirAza ke nirutsAha nathI karI zakatAM. bAkI je khare khelADI nathI, jeNe khelADIne burakhe ja mAtra meM upara DhAMkI dIdho che te pitAne bhale samyagadaSTi kahevarAve, paNa e daMbha ene pitAne ja Akhare te duHkhadAyaka thaI paDe che. eTalA mATe mAtra samyagadaSTinA nAma ke rUpa upara ekadama ApharIna na thaI jatAM, vivekapUrvaka enI kasoTI karaje-AtmacikitsA karajo eTaluM ja kahevuM ahIM basa thaze. subhASita jenI samyagadaSTi vikasI che te saMsAramAM dhAvamAtAnI jema rahe. dhAvamAtA bALakane uchere che paNa tene potAnuM karIne mAnatI nathI. tema samyagadaSTi bhale saMsAramAM rahe paNa saMsAra sAthe levA nathI. 'ka ja ghI cIkaNuM che. paNa jIbha ghIthI cIkaNuM thatI nathI tema samyagRSTine cIkAza cuMTatI nathI. -upA, zrI devacaMdrajI [bhAvanagara mukAmenA vyAkhyAnamAMthI - Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'nameA arihaMtANu' ariAne eTale ke duzmanAne jeNe hraNyA che temane namaskAra. paMca parameSThI maMtranuM A prathama pada che. namukkAra maMtra jevA ameAgha matra bIje nathI. Aje ApaNe e maMtranA prathama padanA ja vicAra karIe. jaina sa'skRtinA apUrva rahasyanI pratIti emAMthI ja maLI raheze. prANI-jagata zatruothI gherAelu che. aMtaraMga zatrunI vAta javA dyo. zIyALAnI kaDakaDatI TADha, unALAnA dhIkhatA tApa ane varSARtunI dheAdhamAra jaLa- dhArA; RtunA palaTA ane vakhatevakhata utarI AvatA rAgacALA, duSkALa ane dharatIkaMpa jevA akasmAte zu prANIone AchA pajave che? unALAnA divaseAmAM jyAre taphAnI pavana pukAvA lAge che tyAre garIba-garakhAnI jhuMpaDIonAM chAparAM UDI jAya che. zIyALAnA divaseAmAM jyAre hima vadhe che tyAre jhADanA mALAmAM bharAI beThelA 5'khIe paNa thIjI jAya che ane jyAre varSonI jhaDI varase che tyAre pRthvI ne AkAza maLI gayAM hAya ane pralayanA bhaNakArA vAgatA haiAya evA bhaya lAge che. prakRti jANe ke Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ name arihaMtANuM [ 69 ] ahoniza vaMsalIlA ja khelatI hoya ema zuM nathI lAgatuM? eka divase mANasa prakRtinA A tephAne ane aMdhakAra, vijaLI-megha vigere joIne e to kaMpI UThate ke IndradevanI kRpA sivAya bacavAno bIje kaI mArga ja nathI ema dhArI tene prArthanA maMDI jate. vividha prakAranA utpAte joIne bhayabhIta mAnavIe karoDe deva-devIonI ane emane balidAna ApavAnI prathAo paNa zarU karI dIdhelI. Aje ApaNe jUnAM rUDhI-rivAjo ane vahemamAMthI keTaleka aMze mukta thayA chIe. prakRtinA vinAzaka baLenI sAme kema thavuM ane e ja baLane racanAtmaka kAryamAM zI rIte javA e kaLA ApaNe zIkhI lIdhI che. vinAzaka baLonI sAme jhajhate mAnavasamAja sabhyatAmAM krame krame AgaLa vadhe che. duzmane bhale rahyA, paNa ApaNe kaMgALa nathI, duzmananI sAme mukAbalo karI levAnI ane vijyane varavAnI tAkAta te ApaNAmAM rahelI ja che e prakAranA AtmavizvAsa upara sabhyatAnuM maMDANa thayuM. arine enA kharA svarUpamAM oLakhavAnI ane ene hatavIrya banAvavAnI kaLA ApaNe zIkhavI zarU karI, paNa "namo arihaMtANuM maMtranI e te sthaLa bhUmikA hatI. - vijJAnazAstrIoe virodhI baLe upara pitAne adhikAra sthApita karyo te khare paNa saMsAramAM zAMti, ArAma, sauhArdane abhiSeka karavAne badale temaNe bhayaMkara saMgharSaNe ane pratispardhAnI rAkSasI mAyA UbhI karI. prakRtinA zatru Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [[ 70] dharmamaMgaLa: baLane vaza karavAthI je lekee sukha-zAMtinI AzA rAkhI hatI temanAM svapna UDI gayAM. UlamAMthI cUlamAM paDavA jevuM thayuM. je vijJAnIo ema kahetA hatA ke " phakara nahi, prakRtinA chupA bhaMDAranI cAvI maLI gaI chehave svarganuM rAjya hAthaveMtamAM ja che" emaNe jyAre jagatabharanAM zeSaNayaMtra ane sAmrAjyalebha joyAM tyAre temane paNa dharatI mArga Ape te samAI javuM joIe ema ja lAgyuM haze. sukha-zAMti arthe sarjAyelA vijJAne Aje keTalI hiMsA-IrSA-veranI cItAo saLagAvI che ane temAM kareDe. mANasanA hADa-mAMsanAM kevAM balidAna devAya che e hakIkata Aje koNa nathI jANatuM ? je vaijJAnike prakRtinA rahasyane pakaDavA deDatA hatA temane paNa jyAre rega, jarA, mRtyu jevA saMsAranA sanAtana zatruonuM rahasya hAtha na AvyuM tyAre emane vijJAnanI zakti pAse pUrNa virAma mUkavuM paDayuM. bahirlaganA ghaNAkharA baLanuM svarUpa jANavA chatAM e rega, jarA ne mRtyunuM rahasya te aNasamajAyuM ja rahyuM. vijJAnanI jyAM samApti thAya che tyAMthI ja adhyAtmane AraMbha thAya che. AryAvartanA ghaNAkharA ciMtako ane tapasvIone emAMthI ja preraNA maLI che. dIrgha ciMtana ane tapane aMte emane samajAyuM ke saMsAra zatruonI senAthI gherAyelo che ema nahi paNa aMtaramAM ja zatrunI chAvaNI paDI che. bahArathI game teTale duzmano parAjya kare, paNa te pitAne veSabadale karI judA ja svarUpamAM dekhAvAnA. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo arihaMtANuM [ 71 ] vartamAna ItihAsa racanAmAM e vAta barAbara dekhAI Ave che. sukhathI jIvavA mATe mAnavIe vividha prakAranAM astra-zastra-upajAvyAM, vijJAnanI madadathI prakRtinA virodhI baLane dAsAnudAsa jevA banAvyAM, paNa eTalethI saMtoSa na thaye. navA deza hastagata karavA, navA bajAro UbhA karavA ane pitAnA mAnavabaMdhuone gulAmInI jaMjIramAM jakaDI rAkhavAnA payaMtra racAyA. mULa duzmanane haNyA pachI, potAnI zaktine vijaya vAvaTA pharakAvyA pachI, mAnavI nizcita bana joIe tene badale teNe bIjA hajAro zatruo pedA karyA. lekakathAmAM ApaNe ghaNIvAra evA rAkSasonI kathA sAMbhaLIe chIe ke teo mULa te bhAre tapasvI hatA ane tapanA prabhAve ja temaNe khUba tAkAta meLavelI: paNa e tAkAte emane unmatta jevA banAvI dIdhA ane Akhare emanI zaktimAMthI ja emane adhaHpAta thaye. bAhya duzmanene haNavA ane zAMti-vyavasthA-mAnavatAnI pratiSThA karavA nIkaLele zaktizALIone saMgha avaLA mAge utarI paDaye. - Aje keTalAka vicAraka zaktinI khAtara zaktinI upAsanA karavAnuM mAMDI vALavuM joIe ema kahI rahyA che- kAraNa ke mAtra pAzavI baLa upara mustAka rahevuM e eka prakAranuM jaMgalIpaNuM che. je vizvane vazIbhUta karavuM hoya te zaktine badale prema athavA mitrIne ja prayoga karavo joIe. zakti haMmezA virodha UbhuM kare che. ene badale je ApaNe sneha-sauhArda keLavIe te jagatamAMthI yuddha temaja saMhAra Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 73 ] dharmamaMgaLaH adazya thAya. paNa Aje zaktinA ghenamAM cakacUra banelA mahArathIonA gaLe e vAta utare tema nathI, kAraNa ke svArtha, vaibhava, tRSNA, lobha ane adhikArane thaDe paNa bhega Ape paDe e temane pAlavatuM nathI. te vizvane jemaNe dehadamana, saMyama, kSamA, dharyuM ne vairAgyane mahimA samajAvyuM ane te sAthe prANuM mAtra sAthe maitrI saMbaMdha bAMdhavA chatAM aMtaranA zatruone haNavAno ane Akhare siddhi varavAne maMtra suNAvyo-arihaMtane ane siddhane namaskAra karavAno mArga nirde teo zuM zaktinA sAmAnya upAsako haze? duzmanI sAme azakta ke dubaLo kyAM sudhI laDI zake ? kAyara ke pAmarane te AtmasamarpaNa karI devA sivAya bIjuM bhAgye ja sUjhe. paNa e zatruo bahAra ke AsapAsa hatA ema rakhe kaI mAne. e aMtaramAM chupA hatA, kAma-krodha-mada-maha jevA zatruo AtmAnuM aizvarya akaLapaNe lUMTanArA hatA eTale te emaNe vadhumAM vadhu zaktine saMcaya karavAnI, vadhumAM vadhu sAvaceta ane jAgrata rahevAnI paNa sUcanA ApI ane ene baMdha bese tevA vidhiniSedha temaja AcAra-vyavahAronI guMthaNI karI. bAhya duzmane sAthe laDanAra je AdhyAtmikatAzUnya heyamitrIzUnya hoya te pelI eka vArtAmAM kahyuM che tema mAlathI bharelA gADAvALe jakAtamAMthI bacI javA AkhI rAta bIje mAge bhaspe, paNa savAra thatAM ja pAcho jenAthI bIte hate te ja jakAtanA nAkA pAse AvIne Ubhe rahyo-AkhI Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo arihaMtANu [ 73 ] rAtanI mahenata mAthe paDI, tenA jevI ja ApaNe paNa durdazA thAya. bAhya zatruone haNanArA ane temAM ja vijaya ke siddhi mAnanArAo jANe ke potAnA ja paDachAyA upara prahAra karI rahyA hoya evI e dhamaprarUpakene pUrepUrI pratIti thaelI hovI joIe. tethI ja emaNe bahAranI badhI zaktione aMtara tarapha vALavAne ATalo Agraha karyo che. name arihaMtANuM pAThanA prarUpake dInatA ke dubaLatAnA nahi paNa javalaMta zaktipuMja ane cirajAgRta AmadaSTinA ja ArAdhake hatA. alabatta teo virAga, saMyama ne tapanA puraskartA hatA, paNa kharuM jotAM e ja zaktinA mULa, jharAo che. emAM je ThaMDI tAkAta che tenI pAse astra-zastra ke hiMsAnI pracaMDa dhAra paNa buThThI banI jAya che. zatruothI pitAnuM rakSaNa karavuM e prANI mAtranI prAthamika ane svAbhAvika bhAvanA hoya che. paNa zatruo jyAM pAravinAnA heya, avAranavAra veza badalIne-kavacit pralezanarUpa banIne te kavacit bhayaMkara rokasvarUpa dharIne AvatA heya-tyAM parimita zaktivALo mAnavI keTalI sAvacetI rAkhI zake? pagale pagale jyAM kAMTA vAgatA hoya tyAM pRthvI AkhIne cAmaDAthI maDhI levAnuM keI kahe te te mUrkhAIbharyuM ja gaNAya. eTale ja zramaNa saMskRtinA - prarUpake e ane pracArakee aMtaranA ario tarapha badhuM lakSa keMdrita karavAnI salAha ApI. emaNe kahyuM ke jemaNe Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 74 ] dharmamaMgaLaH aMtaranA ripuone oLakhI emane haNyA-hatavIrya karyA emane namaskAra kare ane e namaskAranuM satata ciMtana karatAM tame paNa e arionA pAzamAMthI chUTavA kaTibaddha bane. je aMtaranA ripuone jItyA tene duniyAmAM kaI duzmana nathI rahete-enI karuNA, mitrInI amIdhArA bhAgIrathInA pravAha karatA asaMkhya gaNI vegavAna banI samasta pRthvItaLane chAIde che. zarIre je durbala hoya che te bIjA kRtrima upAyathI thoDA divasa bhale pitAnA svAthyanuM rakSaNa kare, paraMtu kharI kasoTI vakhate te enuM svatva parakhAI javAnuM. jeNe TADha-taDakAmAM dehane karyo haze-je kharo khaDataLa haze te ja evI kasoTImAMthI aNIzuddha bahAra nIkaLaze. te ja pramANe jeNe aMtaranA ripuone damyA haze tenuM sAmarthya hajAre sUryanA sAmaTA prakAza karatAM adhikA tejathI jhaLakI UThaze. e aMtararipuo upara jaya janma, jarA, roga ne mRtyune paNa tucchavat karI deze. zramaNa saMskRtinA tirdharee mAtra "name arihaMtANuM" ne "name siddhANaM' jevA saraLa maMtramAM keTaluM apUrva ane abhuta rahasya bharI dIdhuM che tenI have tame kaMIka kalpanA karI zakaze. emaNe kaI jambara sarajanahAra ke karuNAnidhAna ke jaladI prasanna banI jAya evA deva-devIne zaraNe javAnuM ane dInabhAve karagaravAne mArga nathI batAvyuM. emaNe te kahyuM. arihaMtane ane siddhane namaskAra kareH AcAyane, upAdhyAyane ane sarva sAdhuone Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ name arihaMtANuM '[ 73 ] namaskAra kareH paNa enI sAthe emane namaskAra karavA jeTalI gyatA paNa keLave ane emanA mArge siMhavRttithI saMcaravAnuM baLa meLavo. arihaMtane oLakhanAra ane emane kharA aMtarathI namana karI, hRdayakamaLamAM pratiSThita karanAra bhIru, kaMgALa ke gopabheganI vastuone bhIkhArI to na ja hoya. zaktizAlIone kharA zaktizAlIe ja oLakhI zake che ane emanI vacce ja pavitra saMbaMdha guMthAya che. arihaMta bhagavAnane namaskAra karavA hAyaemane namaskAra pahoMce evI jhaMkhanA rahetI hoya te ApaNe keTalI aMtaHzuddhi sAdhI tenuM pratyeka paLe AtmanirIkSaNa karavuM joIe. je arihaMta ke siddhanA sAcA svarUpane pIchAnatuM nathI, jene pitAnA aMtararipuonA julama ke anyAyanuM bhAna nathI te mukhethI game te belI jAya tene zuM artha che? zaktinI upAsanAnuM eka meTuM meju, ema kahevAya che ke, sArA hiMdustAna upara chavAI gayuM hatuM. zAtamAgIonAM thANAM ThekaThekANe jAmI gayAM hatAM. bhairavI ane mahAkALI jevI zaktinI pratIka gaNAtI devIonI pUjA-arcanA ane naivedya pAchaLa bheLe samAja ghele banyA hatA. paNa kALakrame emAMthI evI vikRti janmI ke enuM nAmanizAna paNa bhUMsAI gayuM. zaktinI jarUra hatI ane che, zaktinI upAsanA paNa jarUranI che; paraMtu kevaLa 'bAhyopacAthI e zakti nathI AvatI. keI nIssAkhera Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ s ] dha magaLaH kaipha kare tyAre thADA unmAda dAkhave, paNa e kai enI zakti na kahevAya. unmAdane aMte te jarUra pachaDAvAnA ane rahIsahI zakti paNa gumAvI besavAnA. bAhyopacArA ane hi'sAmaya navedyoe zaktipUjAnI evI ja durdazA karI. zramaNu saMskRti zaktinI vAta mAnya rAkhe che, paNa e zakti ker ke unmAdanI na heAvI joie. aMtaranA mela dheAvAtAM je svatvanAM nimaLa jharaNAM aMdarathI puTe e ja sAdhakanI kharI kamANI che. name arihaMtANunA maMtradraSTA e zakti ja nathI vAMchI, zaktinI sAthe maitrInA pazu sudara samanvaya sAce che. je zakti sAthe jJAna ane vizvamaitrI guMthAelA heAya temAM vikRtinA bhaya rAkhavA jevuM kaI ja nathI hetu. e rasAyaNu heAvA chatAM mAtAnAM dUdha jeTalu ja nIreAgI ane svAsthyakara che. yuddhanA medAnamAM ghaNI vAra ApaNe bhavAnI, aMbAjI ne zaMkaranA bhaktAne jaya aMbe, jaya bhavAnI, hara hara mahAdevanA lalakAra sAthe zatruonI vacce ghusI jatAM vAMcIe chIe. arihaMtanA upAsakane evI bhISaNa ke gaganabhedI gaja nA karavAnI jarUra nathI. e te paLepaLanA sainika hAya che ane teA jIvanabhara aMtaranA ripu sAthe yuddha kheDavAnAM heAya che. eTale te prabhu mahAvIre gautamasvAmIne eka ja vAta kahyA karI cheH gautama! paLane paNa pramAda karIza mA ! " aMtaHzuddhinA sAdhaka game taiTaleA zaktizAlI hoya teA ca gAphela ke praznadavaza na Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namA ariha MtANa [ 77 ] rahe. kAma, krodhAdi zatruonu AkramaNa kayAre-kaI dizAmAMthI, kevA rUpamAM Avaze te ka MI kahevAya nahi. arihaMta bhagavAnanA upAsaka mAtra mukhathI matrAccAra karavAmAM ja peAtAnI kanyasamApti na mAne. jene e matranA sAce raMga lAge te te pUrepUrA raMgAI ja jAya-e mAtra muzIbata TALavA ke sAMsArika vAsanAnI siddhi meLavavA mATe ja e ciMtAmaNi ratnane vaTAvI na nAkhe. 'namA arihaMtANu" ne nameA siddhANu" teA ApaNA jIvananA dIpaka jevA, jIvananA mULa sAmarthya jevA, jIvananI amUlya sapadA jevA anI rahevAM joIe, teA ja e matra pAmyAnI sAkatA che. prabhu-prAthanAnA eka gItamAM kavivara ravIndranAtha ThAkura kahe che ke " he prabho ! tu mArI upara dayA kara ema huM nathI kahetA, karuNAnI dhArA varasAva evI paNa yAcanA nathI karatAH huM teA UlaTu ema kahu chuM ke mArI upara duHkha, anyAya ne AphatanI jhaDI khuzIthI varasAva ! paNa eka sarate ke mArAmAM e sahana karavAnuM maLa-dhaiya Apaje !" namA arihaMtANanA upAsaka paNa e ja vAta kahuM che. arihaMta pAse dayA ke karuNA, sapatti ke sattA mAgavI nakAmI che. e te maMtranA raTaNa ane manana--citana dvArA ema kahe che keH duzmanA bhale rahyA-emane hu oLakhu chu, emanI sAthe khuzIthI laDI laIza, paNa bhagavan ! teM je maLa, zakti, vIya sphurAvyAM ane emane mahAta karyAM tevuM khaLa mane Apaje. ane arihaMta ke Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 74 ] dharmamaMgaLa siddha bhagavAna sivAya evuM baLa kurAvavAnI bIjA . konAmAM gyatA che? zramaNa saMskRtinA zraddhALuo ghaNIvAra keIregI ke zekasaMtaptanI pAse jaIne namrabhAve kahe cheH "arihaMta bhagavAnanuM smaraNa kareH e tamArAM tamAma duHkha-vinne cUra karI nAkhaze." eno artha eTalo ja ke je kaI saMpUrNa zraddhA ane samajaNa sAthe eka vAra "namo arihaMtANuM ane maMtra uccAre te tenAM ajJAna, bIka, nirAzA, dhUmasanA gADhAM daLa sUyateje vIkharAI jAya tema nestanAbUta thaI javAM joIe. arihaMtane namaskAra karatAMnI sAthe ja zraddhA ane sAmarthyanI dIpti regI ke duHkhInA vadana upara jhaLahaLI uThavI joIe. "name arihaMtANuMnA maraNa ke uccAranI sAthe ja enA upAsakanA aMtaranA dvAra upara lAgelA lekhaMDI tALAM tatkALa tUTI javAM joIe. AvuM sAmarthya je maMtramAM bharyuM hoya tenI upara kaI bhASya ke vivecana karavA mAge te paNa zabdamAM keTaluMka kahI zake? kharI rIte te e zUravIrene ja maMtra che. kaI eka bhajanamAM bhakti gAyuM che tema "kAyaranuM nahi kAma je ne !" Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krAMtikArI tripadI 'tripadI' e zuM che? tripadImAM evuM te zuM hoya che ke gautama gaNadhara jevA puruSa enA AdhAre dvAdazAMgInI racanA karavA-bhagavAna mahAvIranA upadezane pallavita karavA mathe che? bIjuM kaMI nahi kahetAM, catuvidha saMghanI sthApanA karyA pachI prabhue tripadI ja kema kahI ? TUMkAmAM kahevuM hoya to ema kahI zakAya ke tripadI A yuganA ane sarva yuganA eka mahAna praznanA nirAkaraNarUpa che. tripadI eka prakAre gaMgotrI che. gaMgotrInA AchA nirmaLa jharaNAmAMthI mahAnadI gaMgAno vistArayukta deha ghaDAya che tema tripadInA AchAM nIramAMthI zramaNa saMskRtinI patitapAvanI bhAgIrathI kalakala nAda karatI vahe che. tripadI eTale utpAda, vyaya ane prauvya. vastu mAtra pratisamaye pedA thAya che, nAza pAme che ane sthira paNa rahe che. A rIte bhagavAne haMmezA eka ja vAta kahI haze ema nahi, emaNe ghaNA upadeze ApyA che, daSTAMte kahyA che ane vividha zaMkAonAM samAdhAna paNa kyAM che, paraMtu e sarvanuM hRdaya je kaI hoya to tripadI. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 80 ] dharmamaMgaLaH vastunuM svarUpa samajavA mATe tripadI jevuM, virodhamAtrane zamAvanAruM samanvayavALuM sUtra bIjuM nathI. tyAya ane tattvavidyAnA pradezamAM tripadIe je sthira ane ciraMtana prakAza pAtharyo che te te Aje paNa joI zakAya che. paraMtu tripadInA pratApe bhAratanA sAmAjika ane sAMskRtika vistAremAM krAMtinI je adbhuta ane punita havA vahI tene ItihAsa paNa ochA bedhaka ke mane raMjaka nathI. saMskRtinI zuddhi ane vikAsamAM tripadIe ghaNe bhAre bhAga bhajavyo che ane hajI paNa e karatAM vadhu bhAga bhajavavAnI enAmAM yogyatA che. bha0 mahAvIranA yugamAM, saMzodhakoe ane vidvAne e eka avAje kabUlyuM che tema rUDhIo, anuSThAne ane arthazUnya vidhiniSedhanA asahya bhAra nIce bheLI janatA evI te dabAI hatI ke je mahAvIra, buddha ane gautamasvAmI jevA gaNadharee yathArtha mArgadarzana na karAvyuM heta-svAbhAvika mAnavadharmanuM UMDuM rahasya sAdI zailImAM na prabeThuM heta te kadAca saikAo lagI UThIne UbhI na thaI zakata. eka te sarvazaktimAna IzvaranA kapa ne reSanI vAta sAMbhaLIne-zrAdhIne emanAM hAtha-paga ane mana tathA buddhi paNa bahera mArI gayAM hatAM, sarvazaktimaMta sarajanahAranA nAma ane lIlA sAMbhaLI loka bhaya ane bhaktinI lAgaNI anubhavatAM. Izvara ja saMsAramAM kartA-hartA che, mAnavInI pAmaratAne kaI pAra nathI. pApIo ane Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krAMtikArI tripadI [ 81 ] atyAcArIo mATe IzvaranA nAmane bhaya nirupayegI nathI, paNa eka vAra bhayano sIkako beThe eTale tene durupayoga karanArA dujane paNa AvI maLe che. sRSTikartA IzvaranI sAthe tenA pratinidhio ane dalAlonI jamAta jotajotAmAM jAmI gaI. bheLI-bhadrika-ajJAna janatAnI bhAMgI gayelI keDa upara emaNe jeTalo bhAra bharAya teTale bharavA mAMDyo. yAne bahu ujaLuM rUpa maLI gayuM che. paNa rAjAdhirAje ane lakSmIpatio yajJanI pAchaLa dhana, dhAnya ane ghatAdine je dhUmADo karatA ane niHsahAya prANIonAM je rakta vahAvatAM te jotAM to ene vizuddha dharmakriyA kema kahevI e prazna thaI paDe che. eka rAjasUya ke azvamedhanI kalpanA ja karI juo ! keTalAye bhUdene divasonA divase sudhI lAgalAgaTa agnijavALAmAM Ahutie arpatA ane seMkaDe zramajIvIone veThanA bhAra nIce chUMdatA tame joI zakaze. pApane kSaya, A rIte dhanadhAnya jevI jIvanasAmagrInA kSayathI thato hoya te zrImate ane sattAdhIze sivAya puNyazALI banavAnuM saubhAgya bIjA keIne sAMpaDe ja zI rIte ? Izvare ja A pazu-prANIo ane A anna vigere yajJArtha saryo che ane e yajJamAM ja hemAvAM joIe ema te yavAdIo khullA zabdamAM kahetA. - yajJa, hema ke evI koI bIjI vidhithI rakhene je kayAika vijaya maLI gaye, duzmana zaraNe AvyuM ke roga Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 82 ] dharmamaMgaLaH zeka TaLI gayuM te pachI yajJanA pratApane mahimA lake jIbha upara ramI rahe emAM te pUchavApaNuM ja na hoya. Izvarane . prasanna karavAnI AvI badhI kriyAo leTarInI TIkITa jevI ja hoya che. hajAra jaNa TIkITa kharIde temAM InAma te gaNyAgAMDyAne ja maLe che. paNa jemane InAma maLe che teo jIvatI-jAgatI jAherakhabara jevA banI jAya che. keTalAkane vaLI keTarInI TIkITa kharIdavAnuM vyasana ja thaI paDyuM hoya che. emane zraddhA hoya che ke eka divase te jarUra lAge rUpiyAne ceka maLavAne-enAM ja svapna jotAM bese che. yajJa-yAga jevA anuSThAnamAM rAcatA zraddhALuonI paNa IzvarI kRpA meLavavAnI evI ja kaIka manodazA haze. Izvarane prasanna karavA mANase sadAcArI banavuM joIe ema kahevAmAM Ave to te samajI zakAya, paNa tame game teTalAM pApa karyo haze te paNa amuka dharmakriyAthI prabhune prasanna karI zakaze ema jyAre bhArapUrvaka kahevAmAM Ave tyAre te Izvara pite paNa kadAca zaramane mAryo nIcuM joI ja haze. e jamAnAmAM rAjA jema prajAjane upara atyAcAra gujArI zakatA ane chatAM keIthI tenI sattA sAme cUM ke cAM thaI zake nahi tevI ja sthiti IzvaranA nAme paNa pravartatI hovI joIe. atyAcArI rAjA pAse jema keI prakAranuM zANapaNa na cAle tema IzvarI svachaMda bhadrika janasamudAye muMge meDhe nIbhAvI ja levAM joIe. tyAM buddhi, tarka ke nyAyane te jarA ya sthAna na maLe. amuka Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krAMtikArI tripadI [ 83 ] kuLamAM tame janma lIdheA, amuka zAstramAM kahyA pramANe tame naivedya ke dAna dIdhA athavA zaktizAlIone thADAM namatAMbhajatAM rahyAM eTale tamAre buddhine jarAye takalIph ApavAnI jarUra nathI. ATaATalAM maMtra-ta MtrA che, ATaATalA vidhividhAna che--puNya kamAvAnA gaMgAsnAnathI mAMDI azvamedha cahna sudhInA hujArA upAyA vidyamAna che, tamAre dhanA viSayamAM-vizvanA viSayamAM buddhinA upayAga karavAnI kaMi jarUra ja nathI. buddhi calAvaze| te nAhakanA izvarI kASa vahArI leze. AvA yugamAM bhagavAna mahAvIre 'tripadI ' ne amara temaja manAmugdhakara matra saMbhaLAvyeA, jyAM izvara ane vizva viSe bhAtabhAtanA pAkhaDA cAlatAM hatAM tyAM sAmAnya mAnavI paNa samajI zake evI zailImAM dharmanuM chUpuM rahasya khullu' karI khatAvyuM. izvaranA ane pAravagaranA yakSa kSiNIonA bhayane lIdhe ka patI-dhrUjatI janatA samakSa prabhu mahAvIre tripadIrUpe, jenI jyeAta jhAMkhI ja na paDe evI eka prakAzarekhA prakaTAvI. emaNe leAkeAne samajAyu : vijJAnazAstrI jeTalI dRDhatAthI ane zraddhAthI kahuM tema kahyuM: "sasAranI kAI paNa vastu ce. nathI e nAza pAmatI, nathI e navI pedA thatI. avasthA jarUra badalAya che eTale navI vastu upajI ane jUnI nAza pAmI ema lAgaze. dAkhalA tarIke sAnAnu` kaDu bhagAvIne teneA hAra banAvarAvA tA kaDu' nAza Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 84 ] dha magaLaH pAmyuM, hAra navA utpanna thayA ema lAgaze; paraMtu sAnu tA e ja che. e ja pramANe lAkaDuM maLe che tyAre enA aNu kAyalAmAM, rAkhamAM, dhUmADAmAM badalAI jAya che paNa enA eke kaNanA nAza nathI thatA-navA eke upajatA nathI. vastu mAtranA viSayamAM ema ja bane che." A vastu-svabhAve, A tripadInA upadeze leAkeAne vicAra karatA manAvI dIdhA. jemanA dhaMdhA IzvaranA bhaya upara cAlatA haze, jemanI AjIvikA IzvaranA nAme cAlatI haze temaja prAmANikapaNe sRSTitvamAM jeo mAnatA haze temanAmAM te vakhate Ache khaLabhaLATa nahi thayeA hAya. paNa dareka krAMti vakhate ema ja ane. tripadI paNa krAMtikArI hatI. eNe bhalabhalA diggaja paMDitAnA sthira-acala * meru jevA Asana paNu DAlAvI nAMkhyA. traNa ja paDhe juganuzavyApI paDaLa utArI nAkhyA. vicArazIlAne emaNe eka apUrva sRSTi ApI. IzvaranI ja A badhI racanA che ema mAnanArAne paNa e uparathI eTaluM samajAyu` ke game tema paNa Izvarane anArdi-anaMta tA mAnavA ja paDe che, teA pachI vastumAtranA A svAbhAvika dhama che ema mAnIe te temAM zuM khATuM che? Izvarane badale sasArane ja anAdi krama na mAnavA tripadInI pavitra jaLadhArA svarUpa pAmatI AgaLa vahevA lAgI. dhIme dhIme vadhu gaMbhIra saMsAranI vastuonA bhagavAne prakaTa e bheda samajAvyA. eka jIva ane khIje Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krAMtikArI vipadI [ pa ] ajIva. jIva kadi ajIva na bane ane ajIva kadi jIva na bane. jI paNa aneka che ane temanI avasthA paNa badalAya che, paraMtu jIvane nAza nathI thatuM ane paugalika padArtho paNa palaTAtA rahe che. ene paNa nAza nathI. dAkhalA tarike eka mANasa potAnA khetaramAM lIMbaDe vAve che, bIje mANasa AMbo vAve che, trIje vaLI nAraMgI, drAkSa vigere repe che. A badhAmAM mATI, pANI ane havA eka ja prakAranA hoya che, paNa bIjanA bhede judAM judAM vRkSa vikAsa pAme che. lIMbaDAnuM bIja je podugalika AhAra, paSaNa meLave che temAMthI kaDavAza pariNumAve che, AMbo mIThAza pariNumAve che, drAkSa khaTamadhuratA pariNumAve che. parasparathI svAda ane raMgamAM bhinna hovA chatAM eka ja prakAranAM pudgala judA judA paryAyamAM pariName che. pazuo ghAsa eka ja prakAranuM khAya che, paNa gAya, bheMsa, ghoDA, bakarAnA deha judI rIte ghaDAya che. Izvarane saMsAranA sarjanahAra mAnanArA ane Izvara ja rAtadivasa beTho beTho vRkSenA pAna-phaLa ghaDato haze, pazuonAM judAM judAM dehanAM aMgopAMga goThavatA haze ema mAnanArAone jyAre A buddhigamya vAta barAbara samajAI haze tyAre temane keTalo AhUlAda ane Azcarya thayAM haze? AMbAnA geTalAmAMthI AMbe ja thAya, lIMboLImAMthI kaDavo lIMbaDo ja thAya e prakArano bIja mAtrane acaLa svabhAva jANyA pachI-vastutaH vastunuM svarUpa samajyA pachI mANasane eka navI ja dRSTi lAdhe che. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 86 ] dharmamaMgaLaH enA ghaNAkharAM bhaya, vahema, aMdhazraddhA UDI jAya che. vastu svarUpa jene samajAya che tene hajAre deva-devIonAM adbhuta camatkAre AMjI zaktA nathI. jaDa-jagatanA viSayamAM pAzcAtya paMDitAe ghaNuM navI navI zodha karI che paNa bhagavAna mahAvIre sAMsArika jIvonA uddhAra tathA patananI je vAte barAbara vijJAnanI zailIe samajAvI che te tarapha hajI adhyAtmapremIo sivAya bIjAnuM bahu lakSa nathI gayuM. kaSAyanAM svarUpa ane tenA pariNAma viSe paNa bhagavAne puSkaLa prakAza pADyo che. - rAgadveSa jevA kaSAyathI jyAM sudhI koI mukta na thAya tyAMsudhI saMsAranA paribhramaNamAMthI bacavAne ke nirupArSika parama zAMti bhegavavAne kaIne paNa paravAne maLI jato nathI. kaSAyanA melamAM-kIcaDamAM sadA ALoTyA karo ane Izvara kaI divase uddhAra karaze evI AzA rAkhe te nakAmI che. kaSAyathI ja karmabaMdha thAya che ane bhalabhalA jJAnI ke tapasvIne paNa ene vipAka cheDI dete nathI. bIjI rIte tame puSkaLa dharmakiyAe kare, tame pUrA zraddhALu ane dharmaparAyaNa che evI lokonA dila upara chApa pADe, paNa jo tame kaSAyathI bharelA haze te tenuM pariNAma tamAre bhogavavuM ja paDe e sArvabhauma vidhAna che. rAjA ke raMka, Astika ke azraddhALu, paMDita ke jJAnI e kaI bheda tyAM cAlI zakato nathI. gurUvAkarSaNanA niyama karatAM paNa e niyama vadhu vyApaka ane gaMbhIra che. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAMtikArI tripadI [ 87 ] A rIte bhagavAne tripadInA krAMtikArI maMtra sAthe vastu-svabhAva ane karma tathA tenA vipAka saraLa zailIe lekene samajAvyA. kulInatAnI, pratiSThAnI, pAraMgatatAnI chApa laIne je dhuraMdhare nIrAMte beThA hatA teo saLavaLI uThayA. keTalAya pAkhaMDIoe bhagavAnanA siddhAMtane svachaMdI rIte viredha karyo. ghaNA te bhagavAnanA zaraNe AvyA. keTalAke kALanA pravAhamAM vilIna thaI gayA. 'tripadI ane tenA prarUpakane mahimA Aje paNa ciranUtana je lAge che. vastusvabhAva ane karmabaMdha tathA enA paripAka viSe jemAM zuddha vaijJAnika nirUpaNa heya te vacane sadA kALa tAjA ane preraNAdAyI hoya e svAbhAvika che. eTale te tripadInA puNya-pravAhanA bane tIre tatvajJAna ane adhyAtmanA udyAne UgI nIkaLyAM che- kALanA jabara vAvAjhoDA vacce paNa sarvajJa prabhunI krAMtikArI vANuM navAM navAM puSpa-phaLa Aje paNa prakaTAvI rahI che. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMtavAda jaina kuLamAM jeNe janma dharyo che tene ahiMsA zIkhavavI na paDe. kuTuMbanA saMskAra ane vAtAvaraNamAMthI ja geDe ghaNe aMze ene maLI jAya. jaina bALaka bhale ahiMsAnI sUkSma vyAkhyA na kare, ekendriyAdika viSe vigatavAra vivecana paNa na karI zake, paraMtu enAmAM dayA, anukaMpAnI lAgaNuM te jarUra. rahe. ahiMsA jevuM ja bIjuM eka kImatI tattva che-ane te anekAMtavAda ja. svAduvAda tathA anekAMta jevA prAge to tame ghaNI vAra vyAkhyAmAM sAMbhaLyA haze. anekAMtane tame vidvAne ke tatvavettAo mATe khAsa viSaya mAnI lIdhe haze. evI jhINI bhAMjagaDamAM keNu utare ema kahIne tame anekAMtavAda viSe vicAra karavAnI bahu jarUra nahi mAnI heya. kharI rIte te ahiMsA jeTalo ja anekAMtavAda upayogI che-jainadharma ane jaina siddhAMtanA prANasvarUpa che. anekAMta e mAtra vAda ke carcAne viSaya nathI. jIvanamAM tene ghaNuM mahatvanuM ane upayogI sthAna che. anekAMtane mahimA bhUlyA tyArathI ApaNe Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMtavAda [ 89] nAnA-moTA vivAdamAM DUbI gayA ane cakavartI jevA jaina zAsanane prabhAva paNa jhAMkhe paDyo. nyAyazAstrIee ane ciMtakee A anekAMtanA viSayamAM khUba prakAza nAkhyA che. ApaNe enAthI eTalA badhA aMjAI gayA ke anekAMtane mAtra graMtha ke vyAkhyAnanI ja vastu mAnI lIdhI. AtmIyatAnA vikAsa, matrInA sthirIkaraNa ane vRddhi mATe anekAMtavAda saMjIvanIrUpa che e vAta bhUlAI gaI anekAMtavAdathI viruddha ekAMtavAda te sau koI jANe che. ene mATe sAta AMdhaLAoe joyelA hAthInuM daSTAMta ApaNAmAM khUba pracalita che. je janmAMdha puruSe mAtra hAthInA paga ja tapAsyA hatA teNe nizcayapUrvaka evo ekAMtavAdaUbhe karyo ke hAthI thAMbhalA je hoya che, jeNe kAna tapAsyA hatA teNe e durAgraha pakaDI rAkhe ke hAthI supaDA je hoya che. A pramANe sAte jaNAe pitApitAne ekAMtavAda pakaDI rAkhe. jene AMkha che ane je hAthIne saMpUrNa AkAramAM joI zake che tene te A badhA durAgrahIo ja lAgavAnA. te te ema ja kaheze ke-sau sAcA che, paNa eka aMza. pakaDIne beThA che-sava ane saravALo karIe to emanI vacce kaI prakArane vivAda na rahe-saune pitAnI bhUla samajAya ane parasparamAM laDatA A sAte jaNa mitra banI jAya. duniyAmAM durAgraha jevo DakhIle duzmana bIje nahi heya. pite je kaMI joyuM, mAnyuM, svIkAryuM te ja sAcuM; bAkI badhA khoTA-bAkI badhA mithyAvAdI ane narakagAmI. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [9] dharmamaMgaLa A prakAranI mAnyatAe Aja sudhImAM jagatamAM je anartho upajAvyAM che te tapAse te tamane emaja lAgaze ke kramAM krUra atyAcArIo karatAM paNa ApaNA pitAnA durAgrahae A duniyA upara anekagaNuM bhayaMkara Akta utArI che. amuka dhamane, e dharmanA mULagraMthane ane e dhameM svIkArelA Izvarane mAne, enI sanmukha mAthuM jhukAve, nahitara prANadaMDa svIkAravA taiyAra thaI jAo evI dhamakIo apAyelI ane sAcesAca hajAro-lAkhe nirdoSanAM lehIthI dharatI raMgAI gaelI. evI hakIkate ItihAsamAM AlekhAI che. ekAMtavAdanI ja A phara lIlA che. ekAMtavAdanI AvI aniSTatA joIne ja bhagavAna mahAvIre ahiMsAnI sAthe anekAMtavAdane svargIya mahimA paNa batAvyuM. ahiMsA karatAM enuM jarA ye ochuM mUlya na AMkatA. ahiMsA ane anekAMtavAdanA vajI jevA pAyA upara jaina darzana UbhuM che. je tAtvika praznonA kaI rIte samAdhAna thaI zakatAM nahotAM-zaMkAonA vAdaLa vadhu ne vadhu gADha banatAM hatAM tenA samAdhAna anekAMtathI ja zakya banI zakaze ane zaMkAnA vAdaLa vIkheravAne paNa anekAMta ja samartha che ema bhagavAna mahAvIre pradhyuM che. Aje ghaNu vAra ApaNane pUchavAmAM Ave che ke "jaina dhamanuM keI evuM pustaka che ke jenI aMdara jaina dharmane badhe sAra AvI jAya, bIjuM kaMI vAMcavuM ja na paDe." bIjA dharmomAM dharma viSayaka ekeka graMtha e hoya che. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMtavAda [ 91 ] jaina dhamamAM evA kAI khAsa graMthanA ullekha nathI pazu jaina dhamanuM maulika svarUpa jene samajavuM hAya tene kAI khAsa graMthanI jarUra ja kayAM che ? jainonA anekAMtavAda jANI le eTale asa. judI judI dRSTinA samanvaya kema karavA e sUtra samajAyu' eTale aMtaramAM Ape|Apa prakAzanu pUra relAI jaze. anekAMtavAda je samaje che te keAInA matanu' khaMDana karavAnA udyama karavAne badale, sAMpradAyikatAmAM rAcavAne badale samanvaya athavA samabhAva vadhAravAnA-pracAravAnA prayatna karaze. je darzonA ekAMtavAdanu nirUpaNa kare che ane evA ekAMtavAdane lIdhe ja je mithyAdana manAyAM che tene paNu jaina dana snehathI satkAre che ane SaDedana jina aMga bhaNIje' SaDjhanAne paNa jaina dazananI aMdara ja samA veza thaI jAya che ema eka snehavatsala pitAnI jema uccAre che. jaina danane kAinI sAthe virAdha nathI, kAinI sAthe dveSa nathI, keAInI sAthe vivAda ke vaimanasya nathI: e teA kahe che ke-pakSavAda tajI do ane jevA pakSavAda mUkI deze ke te ja kSaNe anekAMtavAdanI nirupadravI zAsanasImAmAM AvIne UbhA rahezeA. jyAM samanvaya che, jyAM samabhAva che, jyAM matasahiSNutA che tyAM jainadharma che. bhagavAna mahAvIranA pAta!nA samayamAM keTalA pakSavAda hatA-keTalA ekAMtavAdIo hatA, jANeA che ? pAMcapacIsa ke seA-khasA nahiM, traNaseA tresaTha. pakSa tarike e Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 92 ] dhama gaLaH mithyAvAda hatA. paNa e ja pakSavAdIe jo bIjAnA dRSTikANu samaje, apekSAe vicAre te e mithyA maTI jAya ane sAvabhauma anekAMtane mahimA hRdayaMgama thAya, AgamAmAM e badhA pAkhaDIonA matavAdanI pUrI vigata nathI maLatI. mAtra kriyAvAda, akriyAvAda, ajJAnavAda ne vinayavAdane ekAMtavAda tarike oLakhAvyA che. Aje ApaNAmAM Astika-nAstikanA bheda paDI gayelA dekhAya che. ApaNI sAthe je sammata na thAya tene ApaNe aDha daIne nAstikanI upAdhithI navAjI daie chIe. kharI vAta tA evI che ke je AtmAmAM, paraleAkamAM, IzvaramAM mAne te Astika ane na mAne te nAstika. AstikavAdI dharmI ja hAya ema ekAMtabhAve na kahevAya. AtmAmAM, paraleAkamAM mAnatA hAya paNa vahema ke rUDhIonI pakaDamAM sAI paDyo hoya tA ekalA AstikavAda" zuM kare ? AstikavAdI hAya paNa madya-mAMsanI Asakti tajI zakatA na hAya ane bIjo bhale nAstikavAdI hAya paNa sadAcAra, nIti, tapa-japamAM mAnatA hoya te enA anAdara kema karAya ? eka kALavAdIne kalpA : e kaheze ke ApaNuM karyuM zuM thavAnuM hatuM ? e teA kALa jyAre pAkaze tyAre je sajAyuM haze te thaze. khIjo kaheze ke kALanI upara AdhAra rAkhIne hAtha joDIne besI rahIe te ApaNA parAkrama ke puruSArtha nI zI kImata che ? kALa pAke tyAM sudhI rAha jovI te karatAM : Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMtavAda [ 23 ] gheADA paNa prayatna karavA zuM khATA ? eka jaNa kALavAdane ekAMtika satya mAnI ALasa ane pramAdamAM paDI rahe che, bIjo puruSArthamAM mAne che. anekAMtavAdanuM AMjaNa A banne ekAMtavAdI na AMje tyAM sudhI parasparamAM vivAda karyAM karavAnA. eka bIjAnA dRSTikANu samajavAnA prayatna kare tA emane bannene eka satya samajAyA vinA na rahe. kALa jevI prabhAvavALI eka vastu che ane puruSArthanA mahimA paNa pAra vinAnA che. paNa e bannene judA kema pADI zakAya ? puruSAtha vinAnA kALavAdI gajeDI ke svasasevI manI javAnA, jyAre naryAM puruSA vAdI eka divase nirAza ne nirutsAha jevA khanI javAnA. paripAka mATe anukULa kALa Avazyaka vastu che ema ene mAnavuM paDaze. kALane ApaNe jamAnA ke yuga kahIe chIe. jamAnA adalAya, yuga palaTAya tenI sAthe mANase thADA samanvaya karatAM zIkhavuM joIe. eka jamAnAmAM mATA varadhADA ane sAmaiyA, jamaNuvAra ane prabhAvanA dhama ne puSTi ApanArAM lekhAtAM. Aje annakaSTanA divaseAmAM jo e ja kALanI prathAone vaLagI rahIe te yugaSTi ja ApaNAmAM nathI ema kahevu' paDe. judA judA khaLA vacce samAdhAna na karIe, ekAMta athavA Agrahane pakaDIne besI rahIe tA bhagavAne anekAMtanA je vAraso ApaNane ApyuM te zuM kAmanA? ApaNe e vArasAne ayeAgya nIvaDyA ema kahevAya ke nahi ? Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 94] dharmamaMgaLa: ghaNAke bhavitavyatA athavA Izvara upara AdhAra rAkhIne niSkriya athavA edI jevA banI jAya che. bhavitavyatAne mAnavI ja nahi ema keI nathI kahetuM tema IzvaranI bhakti ke zraddhA nakAmAM che ema paNa nathI. sau pitapatAne sthAne zeze. jyAM prayatnanI jarUra tyAM heya bhavitavyatAne sthApe, dayA, sahAnubhUti jevA IzvarI-daivI guNonA vikAsanI jarUra hoya tyAM huMpada ke abhimAnano abhiSeka kare te goTALe thaI jAya. vaidya khAvAnI ane caLavAnI ema be prakAranI davAo Ape, paNa je pIvAnI davA cALavAmAM vAparIe ane cALavAnI davA pIvA mAMDIe te pariNAma zuM Ave tenI kalpanA karo. samanvayanI dRSTi jyAM nathI hotI tyAM AvI ja durdazA thavAnI. ekalo svabhAvavAda paNa anarthakArI che. ApaNI AsapAsa athavA vizvamAM je kaMI bane che te banavuM joIe mATe ja bane che e vAta ThIka che, paNa je eTaluM mAnIne lamaNe hAtha daIne sau kaI besI rahe te zuM thAya? bahu bImAra ane baMdhANa jevA ekAMtavAdI pitAnuM ke paranuM kalyANa karI zake? svabhAvanI sAthe ghaTanA mAtranI kArya kAraNanI paraMparA paNa tapAsavI joIe. nyuTane gurUtvAkarSaNane niyama che ane ema kahevAya che ke e niyamanA pratApe vijJAnanI duniyAmAM ghaNuM camatkAra thayA. A gurU- tvAkarSaNa eka prakArane svabhAvavAda nathI ? pAkeluM phaLa jhADa uparathI UMce na jatAM nIcuM paDyuM e svAbhAvika hatuM. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMtavAda [95 ] paraMtu nyUTane enI kArya-kAraNa paraMparA tapAsI ane vidvAne pAse khullI karI batAvI. jeTalo kArya-kAraNuvAda upayogI che eTale ja svabhAvavAda paNa upayogI che. paraMtu e ane vAdIo je pitAnA ekAMta Agrahane pakaDI rAkhe te bane mithyAvAdI bane-kALanA aMta sudhI jhagaDyA kare. jaina darzana AvI viruddha lAgatI daSTie vacce samanvaya zedhe che-eka akhaMDa satyanuM darzana karAve che. vizvanA ghaNuM prazno ApaNe ukelI zakatA nathI, paNa eTalA uparathI je ApaNe ema mAnI laIe ke dharma, adharma ke pApa-puNyanI carcA ja na karavI, ajJAnatAne ja AzIrvAdarUpa mAnI levI te ApaNe ekAMtavAdanI aMdhArI khINamAM gabaDI paDIe. ajJAnavAda jema bUra che tema ApaNe jJAnanA pradezamAM badhe pharI vaLyAne dAva karIe te paNa te huMpada ja gaNAya. eka rIte jJAnamAM ApaNe bahu pachAta - chIe. paNa ajJAnavAda zreyaskara che ema te na ja kahevAya. ghaNuM ghaNuM nathI samajAtuM tethI te namra, saraLa banIne ApaNe jJAnanI ArAdhanA athavA upAsanA karavI joIe. e ja pramANe ekale zuSka vinayavAda paNa vAMjhI che. vinayabhakti sAthe sevAnI tatparatA ane AtmavikAsa arthenI tAlAvelI aMtaramAM jAgavI joIe. TUMkAmAM kahuM te jaina dharma je kriyAvAda ane ayiAvAdane, IzvaravAda ane anIzvaravAdane, ajJAnavAda ane jJAnavAda, bhakitavAda ane abhakitavAda, devavAda ane puruSArthane Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 96 ] dharma maMgaLaH samanvaya sAdhyA che, badhI daSTie samagra satyane parakhavAnI je zailI ApI che te jaina dharmanA jagata uparanA mATAmAM moTA upakAra che. anekAMtavAdyane mAtra pustakanA eka viSaya mAnyA tyArathI ApaNe pote ekAMtavAdanA aMdhArAmAM gu'cavAI gayA eTaluM ja nahi paNa aMdara-aMdaranA vivAda ane vikhavAda vadhArI mUkyA. anekAMtavAda jIvanavyavahAranA vyAkaraNarUpa che e ApaNe bhUlyA. anekAMtavAda te zatrune paNa mitra manAvavAnI tAkAta dharAve che e maMtra vIsaryAM : pariNAma e AvyuM ke bIjAne dhama pamADavAnI vAta te dUra rahI, ApaNe pAte ja paraparAgata vArasAthI vaMcita rahyA. aneka prakAranI rUDhIe, paraparA, vahemeAnA nAgapAzamAM adhAI gayA. anekAMtavAda jIvanamAM utaraze tyAre e nAgapAza chedAze ane jaina dhama mAMgaLamaya che e sadeza hiMgatamAM guMjI uThaze. subhASita jaDa ane cetananA bheda jene parakhAye| tene mRtyuneA bhaya spI zake nahIM. AtmA amara che evI jene zraddhA hAya te kAithI paNa zA sAruM Dare Wan 5 AtmArUpI taLAvamAM mithyAtvanA garanALAmAMthI je kramarUpI pravAha Ave te Azrava. mithyAtva dhaTe tema Azrava paNa ghaTe. Azrava ghaTatAM aviratipaNuM ghaTe ane aviratipaNa dhaTe eTale kaSAya pAtaLA paDe ane kaSAya ghaTe eTale pramAda paNa vidAya le-pachI AtmAnA ceAJa zuddha pravAhamAM vahe. 5 -upA0 zrI devacaMdrajI [bhAvanagara mukAmenA vyAkhyAnamAMthI ] Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma ane samAja manio, AcAryo ke tapasvIo mAtra dharmanI ja vAte kahe, emanAthI samAja ke saMsAranA maMgaLa ke hitanI vAta paNuM na thaI zake ema keTalAka ardhadagdho kahe che. sAcI vAta te e che ke jemaNe saMsAranA prapaMcane tyAga karyo che te ja saMsAranA mArgadarzake che. bhagavAnane mammadayANamArgadarzaka tarike biradAvavAmAM Ave che, cakakhudayANa-AMkhe ApanAra tarike emane ahesAna mAnavAmAM Ave che, ene artha e ja ke je rIte saMsAranuM hita thAya-saMsAramAM devI aMzane vikAsa thAya athavA te mAnavatAne saMcAra thAya e paNa tyAgIo ane tapasvIo, dharmAcAryo ane dharmopadezakanA kartavyane eka bhAga che. je dhAraNa kare te dharma evI dharmanI vyAkhyA karavAmAM Ave che. saMsArane ke samAjane adhogati tarapha jatAM reke-ene maryAdAmAM rAkhe ane krame krame AdhyAtmika unnati tarapha dorI jAya te dharma. dehamAM jema prANa che ane prANane lIdhe ja dehanuM teja che tema dharma saMsAranA prANasvarUpa che. jenI aMdarathI catanya Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 98 ] dha magaLa UDI gayu hAya te kalevara kahevAya che--ene kAM te agnisaMskAra karI devA joie athavA daphnAvI devuM paDe; sa MdharAya teA nahi ja, je samAjamAM dharUpI prANu nathI tene kevaLa nAmanA ja samAja samajavA, dharma vinAnA samAja nizcetana ane nisteja bane che. tenI apeAgatinI kAI sImA ja nathI rahetI. samAjahita ane dhArmikatA e banne alaga alaga nathI. dhama dhArmika vinA thADA ja rahI zake ? vajramAM pANI na rahe tema ceAgye samAja vinA dhama TakI zakatA nathI. mane eka-bIjAne AzrayIne rahyA che. dhama mAtra sthAnakeAmAM, maMdiramAM ke vividha prakAranA kriyAkAMDAmAM ja rahe che e bhrAMti paNa kADhI nAkho. gurumahArAjAo upadeza Ape ane tame sAMbhaLI le eTale eka prakAranuM dhakattavya pUruM thayuM ema nathI mAnI levAnuM, sainika tAlIma le che, paNa e tAlImanA upayega jo raNamedAna upara karavAmAM na Ave te ekalI tAlImathI zuM vaLavAnuM ? kaI sainika ema kahI zake kharo ke huM lazkarI tAlIma laiza, paNu lazkaramAM dAkhala te nahi ja thauM ? je mANasa sainyamAM pravezavAnI nA pADe te game teTaleA bahAdura ke khaLavAna hAya te paNa nakAmeA ja gaNAvAnA. e ja pramANe jeNe dhamanAM sUtro ane siddhAMtA yathAmati sAMbhaLyA che, je dhamane mAge pagalAM bharavA utsuka che te samAjahitanA sainikAmAM eka mukhya sanika che. e ema na kahI zake ke mArA dharma mAtra apAsarA Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma ane samAja [ 9] ke maMdirapUrato ja che. e te jyAM jyAM adharma, anyAya, atyAcAra jevuM jaNAya tyAM tyAM dharma, nyAya ane nItino ja pakSa le-meTI saMkhyA athavA mahAna sattA pitAnI sAme hoya te paNa pitAnA aMtaranA avAjane guMgaLAvA na de. eno artha e nathI ke samAja ke saMsAranA hitamAM mAnate hoya te sarvadA saunI sAthe laDatA-jhagaDo ja rahe. dharma ane samAjane saMbaMdha che samaje che, dharmanuM DuM paNa yathArtha svarUpa je pIchAne che te kajIyAkhora ke uddhata na ja hoya-tema pAmara ke cheka dIna paNa na hoya. eka bAju te jema arthazUnya rUDhIonI gulAmI na svIkAre temAM svArthanI khAtara anyAya ke anItinI kadamabesI paNa na kare. AvA dhArmika jema dharmane prabhAva vistAre che tema bIjI rIte samAja paNa evA dharmaparAyaNethI ujajvala ane pragatizIla bane che. sAmAyika ane pratikamaNa jevI pAvanakArI kriyAethI te tame paricita che. samabhAva keLavavAnI-zatru ane mitrane samabhAve nihALavAnI ane samasta prANI upara AtmIyatAnI amIdraSTi varasAvavAnI tAlIma e kriyAomAMthI ja maLe che. jaina saMskRtie vizvane kevI upakAraka ane arthagaMbhIra kiyAone vAraso Ape che tenI eka vAra kalpanA karI juoH jaina saMskRti sUrya, caMdra ke iMdranI ArAdhanA karavAnuM nathI kahetI, AzuteSa-jaladI prasanna thaI janArA deva ke kuMjavihArI jevA puruSonI upAsanA paNa Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 100 ] dharmamaMgaLa na saMskRtine maMjUra nathI. e to samabhAva ane AtmazuiddhimAM ja mAnanArI che. sAmAyika kare, pratikramaNa kare, thata-saMyama kare ane e rIte samabhAva keLave, pApathI nirmaLa bane, dehika vAsanAothI svataMtra thaIne banI zake eTalA AtmAnI samIpe pahoMco. A zuM kevaLa svArthasiddhinI kriyAo che? sarvArthasiddhi sivAya jaina saMskRtinuM bIjuM koI mahatvanuM sUtra tame sAMbhaLyuM che? sarva maMgaLamaya arthonI siddhi jaina kriyAkAMDa vAMche che, eTaluM ja nahi paNa sarvodayane viSe paNa ene zraddhA che-sAmayika ane pratikramaNa jevA kriyAkalApathI e artha siddha karavAnI enI nema che. eka jaNe, dhAre ke, seMkaDe sAmAyika karyo che, paNa samAjanA vividha saMgharSaNe vacce je e samabhAvane divya ujajavaLa camakArA na dAkhavI zake te e sAmAyikanuM keTaluM mUlya AMkavuM te tame ja nakkI karI lejo. eka mANasa vepAra-udyogamAM khUba dhana kamAye heya, paNa vahevAramAM bhIkhArI jevI dazA bhagavate hoya te tenI saMpatti zuM kAmanI dhArmika kriyAonI camaka sAmAjika ke vyavahArika zatranI aMdara paNa dekhAvI joIe. ghaNA mANacAne ApaNe ema kahetA sAMbhaLIe chIe ke amArA dharma je lekakalyANakArI bIje dharma nathI. sau pitapitAnA kuLadharma viSe zraddhApUrvaka ema ja mAne che. paNa je dharma mAtra che ke vidhi-vidhAnanI aMdara ja samAI Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma ane samA [ 101 | jatA hoya tenI lAko bahu kImate nathI AkatA. mANusa mukhathI peAtAnA dhamanI mahattA na gAya, chatAM jo tenA vahevAramAM nyAya, dayA, saMyama, paropakAra, namratA dekhAI Ave te te pote sanmAnanIya Thare che. eTaluM ja nahi paNa peAtAnA vaMzapara parAgata dharmane paNa eTale aMze ujaLA karI khatAve che. mANasanI buddhimattAnI ke tapasvItAnI chaTA enA mukha ke sRSTimAM dekhAI Ave che te ja pramANe dhama keTalA pariNamyA che te samAja sAthenA tenA saMbaMdhamAM barAbara jaNAI Ave che. eTale ja dhama ane samAjane prANa tathA deha jevA saMbaMdha che, ema bhArapUrvaka kahevAmAM Avyu che. sa'sArane te niHsAra kahyo che-saMsAranA samayeAthI cheka chUTA thaI javAnuM bhagavAne upadezyu che, teA pachI sa`sAra athavA samAjane AvI agatya kema apAya? evI tamane zaMkA thaze. sasAra niHsAra che evAta kharI che, paNa ahIM saMsArano a sAMsArika svArtha, abhimAna athavA lAbha-lAlacabhaya-prapaMca vagere samajavAnA che. saMsArane asAra samajI tame tamArI svAtu khalidAna DhA, sa`sArane anitya mAnI tamArI kIrtti ke pratiSThAne tuccha mAneA e badhu barAbara che, paraMtu saMsAranu` zreya-kalyANa thatu hoya te paNa na karavu' evA atha emAMthI nathI kADhavAnA. tamArA puNyamaya vyavahAranI samAjanA aMtaramAM UMDI chApa paDatI hAya, tamArA nimaLa nyAyasaMgata AcaraNanuM anukaraNa karavAnI samAjanA khIna Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 102 ] dharma maMgaLaH mANasAne AkAMkSA jAgatI haiAya te tame eka rIte sarvAMtkRSTa sAmAjika sevA ja karI rahyA che. ema mAnajo. keTalAkA sa'sAramAM peAtAnA pAsA avaLA paDe eTale ke kai khATa jAya athavA te virodha jAgI paDe te sa'sArane gALA bhAMDavA ma`DI jAya che. tame sa'sArane niMdA ke game te karo, sa'sAra tA je che te ja rahevAnA che. kharekhara jo tame sa'sArane asAra, anitya ane duHkhamaya mAnatA hai| te tamAre banI zake eTalA svAsa badhA chedI nAkhIne, leAbha- lAlaca-bhaya-krodha vigerene tilAMjalI ApIne virATa janasamudAyamAM sAtvikatAneA vikAsa thAya tevA bhagIratha prayatna karavA joie. tame sarvasvanA tyAga karavAnI sthitimAM hA te judI vAta che, paNa jyAM sudhI tame samAja sAthene saMparka jALavI rahyA cheA; jyAM sudhI tame samAjanI vacce harA-pherA che, sAmAjika vyavasthA, sAmAjika adhAraNanA lAbha le che. tyAM sudhI je prakAre samAjanAM sukhazAMti-kSema-kUzaLatA jaLavAI rahe, samAja surucisa panna mane, zikSaNa saCskAra ane nitya-naimittika vyavahAromAM nyAya-saMyamanI suvAsa bhaLe e dareka dharma parAyaNa gRhasthe jovu joie, samAjanA prapaMce| niMdanIya che, samAjanAM pApa-phUDa-kapaTa tyajavA ceAgya che, paraMtu samAja pAte upekSAne ceAgya nathI. kamaLa suMdara hAya che, paNa tenuM janmasthAna kIcaDamaya hAya che. samAja peAte kIcaDamaya hAvA chatAM ghaNA suMdara phUlAne janma Ape che-eTale paNa samA Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhama ane samAja [ 103 ] januM adhika hita thAya tenI ApaNe saMbhALa levI joIe. samAjanI pAsethI je puSkaLa pramANamAM lAbha le che paNa ApavAmAM samajato nathI te ene karajadAra che. samAjane ApaNuM madadanI pagale-pagale jarUra che evuM beTuM abhimAna paNa na rAkhatA. tame dhanika che ke vidvAna, tame sattAdhikArI che ke bhAre lAgavaga dharAvanArA he, game te he, tamArA meM sAme joine samAja beThe che ema na mAnaze, vyaktionI caDatI-paDatI te pANInA mojA upara nAcatA sUkA pAna jevI ja mAnaje. lakSamI, pAMDitya ke sattAnuM ghena athavA unmAda be-cAra divasanI cAMdanI jevAM ja hoya che. vyaktie cAlI jaze, samAja te rahevAnuM ja che-nAnA-moTA samAje kadAca moTA samUhamAM samAI jaze, paNa janatAno pravAha te atUTa rahevAne che. A janatAnI, A samAjanI jeTalI sevA banI zakaze teTalI amara rahI jaze. sAmAjika sevAmAM sthala padArtho ja dharAvA joIe e niyama nathI. je keI samAja pratye zraddhA dharAve che ane potAnI mauna sAdhanA dvArA samAjane tyAga, sahiNutA, samAnatAnA raMgathI raMge che, tenI bahu kIrti bhale na gavAya, paNa te pitAnA AtmAne rasa samAjamAM reDI jAya che. samAja e rasathI gauravAnvita bane che. evA mauna tapasvI sAdhake samAjanA kharA jyotirdhare che. sabhAo gajavanArA, vartamAnapatramAM moTA akSare Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmamaMgaLa [ 104] pitAnA nAmanA akSare camakAvanArA ja samAjanA sevake nathI hotA. moTA dAnezvarIe ke sAhasika mahAjane ja samAjane kaMika ApI zake ema paNa nathI. jene ADaMbara ke dhamAla priya nathI, je mAna ke pratiSThAthI bhaDakIne A ja rahe che ane chatAM potAnA samAjamAM navA yugane anu25 saMskAro umeravA rAtadivasa mathana kare che, ajJAna ane jaDatAne dhoI nAkhavAne dhIrajathI maMDyo rahe che, pitAnA ahaMbhAvane ogALI daI samAjane pragatinA Adarza tarapha dhapAve che te samAjasevaka ekalA samAjanI ja nahi paNa dharmanI pratiSThAne devaja pharakAvI jAya che. dhAmiktA eka prakAranI sAdhanA che. e sAdhanAnuM pratibiMba samAjamAM paDavuM ja joIe. eka tarapha dhArmikatAne pracAra vadhatuM jatuM hoya ane bIjI tarapha samAja svAtha, kaMjusa ne kAyara banate jato hoya te kayAMIka paNa daMbha ke kapaTa che ema mAnI cikitsA karaje. je samAjamAM dhArmikatAne prakAza hoya tyAM aMdhakAra rahI ja na zake. dhArmikenI meTI saMkhyA hovA chatAM je samAjamAM svArtha ne saMkucitatAnA akhADA jAmI paDyA hoya te kAM ApaNe samAjanuM mahatva bhUlyA chIe ane kAM te ApaNI dhArmikatAne raMga kA hai joIeH bemAMthI eka anumAna upara AvavuM paDe. dharmakriyAo athavA te vividha yama-niyamanA pratApe A samAja dedipyamAna bana joIe. vyaktinI sAdhanA krame krame samAjanA Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma ane samAja [ 105 ] prANusvarUpa banavI joIe. ApaNI dhama parAyaNatAe AsapAsanA vargamAM evI bhAvanAnI cINagArI prakaTAvavI joIe. Aje samAja dharmathI alaga paDI gayA che. samAjamAM paNa nAnA meATA vADA ane taDA paDI gayA che. matabheda ane vivAda paNa dhUMdhavAI rahyA che. samabhAva vistAravAnI ApaNI pAse devadula bha saMjIvanI hAvA chatAM-bhrAtRbhAva ane sahiSNutAnI ATaATalI aNumUlI auSadhIe hAvA chatAM ApaNA samAja ATalA nibhakta, duLa ane bhIru kema dekhAya che ? samAja ratnanI khANu che e bhUlI javAyuM che. dhama ane samAja e bannenA ceAgathI Akhu aMga ane che e vAta taraph ApaNuM durlakSa thayu che. eTale ja samAjarUpI paDakhuM pakSAghAtathI pIDAI rahyuM che. pazcimanA mulakAmAM dhama karatAM paNa samAja vadhu pradhAnatA dharAve che. kAI zrImaMtane sArI kLAsAmagrI prApta thAya, navIna adbhubhUtatA maLI Ave teA te emaja mAnaze ke enI upara samAjanA prathama hakka che. samAjanI pratiSThita sasthAne ja te samarpaNu karaze. emanI sAmAjika saMsthAe jonArA prekSake ghaDIbhara cakita banI jAya che. ApaNe samAja-dehanI avagaNanA karI che. ApaNA samAjanA dIna, madhyama sthitinA bhAIonI ApaNe kavacit ja saMbhALa laIe chIe, samAjanA bALakanA bhAva paNa bhAgye ja pUchIe chIe, samAjamAM rUDhInI jaDatA ke vahemAnu keTaluM prAbalya che, kayAM AgaLa keTalI a'dhazraddhA ane kAyaratAnA thANA jAmyA che te jovAnI " Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 106 ] dharmamaMgaLaH paNa bhAgye ja koIne phurasada haze, jANe ke aMganuM eka avayava chUTuM paDI gayuM hoya tema ApaNe samAja alaga paDI gayA che. e jIve che ane gati paNa kare che, paraMtu dezakALanA pravAhamAM ghasaDAyA vinA nathI rahevAtuM tethI ja te gatizIla ane jIvaMta lAge che. bAkI enAmAM prANazaktinuM je baLa hevuM joIe, puruSArthane je ullAsa dhabaka joIe, yama-niyamanI je svargIya chaTA chavAI javI joIe tevuM kaMI dekhAtuM nathI. A samAja thoDo vakhata Take te paNa e pitAne prabhAva zI rIte pADe? jene dharma prANavAna hoya te dharmanA anuyAyIone samAja paNa eTalo ja prANavAna hoya. samAja ApaNI pArAzIzI che. dhArmikatAmAM yathArtha raMga ke AtApa keTale A te sAmAjika saMbaMdhamAM dekhAI anave joIe. tame " vidvAna ho ke dhanavAna ho, tapasvI che ke kamAgI he paNa dhamakaraNa temaja dhArmika guNavRddhinI sAthe samAjanA saMgaThana ane saMpa, samAjanI kuzaLatA ane keLavaNI tarapha tamArI daSTi javI joIe, sAmAjika saM5, saMgaThananI kIMmata samajAze eTale samAjamAMthI ja evA udAra, sevAbhAvI puruSa pAkaze ke je dharma ane samAjane eka sUtre bAMdhI, bIjA baMdhu samAjone eka na Adarza pATha bhaNAvaze. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapa ane jJAna zramaNa saMgha tapana jeTale mahimA varNavyA che ane Aje paNa pUrvakAlIna gaurava ItihAsane viSaya banavA chatAM tapanI sAthe je saMbaMdha zramaNasaMghe sAcavI rAkhyo che te jotAM tapazcaryA zramaNa saMskRtinI eka maulika vastu che ema kahyA vinA na cAle. tapa ane jJAnane Avo sarasa samanvaya e jaina saMghanI vizeSatA che. tapasvItA te pUrve paNa hatI paNa ene vizuddha banAvavA ane vikasAvavA saMghanA puNyazAlI pUrvapuruSoe je bhagIratha prayatna karyo che te mATe sarva saMpradAye jaina saMskRtinA aNu raheze ema kahuM te temAM atizayokti nahi thAya. ItihAsanAM prathama kiraNa bhAratIya saMskRtinA AkAzapaTa upara prakaTe che te vakhatanA tapovane ane AzramanuM smaraNa kare. . bhagavAna mahAvIranA vihArakramamAM ghaNe sthaLe AvA AzramanA ullekha Ave che. tapanI pradhAnatAne lIdhe ja e Azrame tApasanA kahevAyAM che. bhagavAna mahAvIra dIrtha tapasvInuM biruda pAmyA che, paNa emanI pahelAM pArzvanAtha prabhunA samayamAM paMcAgni-tApa veThatA eka Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 108 ] dharma maMgaLa: yegInuM citra ApaNuM najare caDe che. pArthaprabhue kamaThanI najara sAme baLatA lAkaDAmAMthI sa5ne uddhAra karyo ane tene ajJAna kaSTanI vyarthatA samajAvI e hakIkata sau jANe che. gautama buddhadeve paNa eka sthaLe ghaNuM ghaNuM tapazcaryAe karelI ema pite ja kahe che. A badhAM varNane uparathI bhAratIya saMskRtimAM tapazcaryAnuM sthAna te hatuM ja e nirvivAda vAta che. gautama buddha jyAre tapamAM jarA narama paDyA tyAre emanA mAnItA ziSyo paNa emane saMga choDIne cAlyA gaelA. emane ema ja lAgeluM ke jeNe tapazcaryAmAMthI dila cerI lIdhuM te pitAnuM kalyANa zI rIte karavAne hato? aMgIrasa nAmanA RSi paNa ghera tapasvI hatA ema kahevAya che. je koI paNa mahad AzayathI prerAyelA hatA, jeo kaMIka paNa siddhi meLavavA utsuka hatA, jemAM A loka ane paralekanI samasyA ukelavA iMtejAra hatA teo badhA tapazcaraNathI ja khare mArga lAdhaze ema mAnatA. AmAM moTo bhAga ajJAnakaSTa-kAyakalezane hate. dehadamana sAthe ahiMsA, viveka, saMyamane meLa besa joIe e vAta A tapasvIomAMthI bahu thavAnA dhyAnamAM AvI haze. gautamabuddha te vadhu paDatI tapazcaryAne niSedha karavAne prerAyA hatA. bha0 mahAvIre e tapanI paraMparAne jALavI rAkhI eTaluM ja nahi paNa ene vizuddha karI. bIjI bAju jeo jJAnamArganI ArAdhanA karatA hovAne dAvo karatA hatA ane Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapa ane jJAna [ 109 ] dhIme dhIme daMbha ke pAkhaMDamAM lapasatA jatA hatA temane bhagavAna mahAvIre pitAnA jvalaMta chAtavaDe navo ja prakAza Ape. sAmAnya rIte bAhya, ugra tapazcaryA tarapha lokenuM vadhAre dhyAna jAya che. eka mANasa prakhara sUryakiraNanI vacce UbhuM rahIne tapa karate haze, eka hAtha UMce rAkhIne ke eka paga addhara rAkhIne divasanA divase vitAvo haze tene jevA lokonAM TeLAM bhegAM thaze. e tapasvI paNa pitAne dhanya mAnaze, paraMtu e bAhya tapanI pAchaLa je kaMI prakAranI aMtaraMga vizuddhi, viveka kiMvA Atmarati nahi hoya to tenI keDI jeTalI paNa kImata nahi aMkAya. prAcIna yugamAM vidyAthIo guruonA Azrame abhyAsa karavA jatA. tyAM teo brahmacarya pALatA ane sArAmAM sAduM jIvana vItAvatA. AzramanAM ghaNAM mahenata-majUrInAM kAma paNa e brAcArIe ja karatA. tyAM zrImaMta ke garIbanAM saMtAna jevA bheda na hatA. AcArya sau pratye samadaSTithI nihALatA. vidyAthIo e rIte je nAnA-moTA tapa AdaratA tethI temanI vidyA paNa potAnuM ane paranuM kalyANa karavA samartha banatI. tapazcaryA vinAnuM tattvajJAna kevaLa zuSka pAMDitya banI jAya che. tatvajJAnanI sAthe AcaraNane meLa te besavuM joIe ne? eka mANasa buddhimatAmAM, dhAre ke, bRhaspatinI sAthe hariphAI karate hoya, paNa je enA AcaraNamAM tapanI vizuddhi na pravezI hoya te e pAMDitya zuM kAmanuM jJAna eka prakAranI zakti che. zaktine Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 110 ] dhamaM maMgaLaH upayoga atyAcAra gujAravAmAM thAya te e zakti bhayaMkara rUpa dhare. te ja pramANe jJAnane tapane paTa maLe te te mahAupakArI bane e sahelAIthI samajAya tevI vAta che. jJAna tapathI zebhe che. * tapathI eTale ke AcaraNathI cheka alaga paDI gaelA jJAna-vijJAnanI bhayaMkaratA jevI hoya te jarA yuropanA deze tarapha najara kare. atyAranA yuddhanI vAta javA dyo. paNa je svataMtra rASTro gaNAya che temane bIjA rASTronI keTalI bIka rahe che? jApAna razIyAthI cetatuM rahe che. jarmanI phrAMsa ane brITanathI bItuM rahe che. mitro vacce paNa khullA dile vAta karatAM saMkeca rAkhavuM paDe che. eka jaNe te eTale sudhI kahyuM che ke-jJAna ane vijJAnamAM AgaLa vadhelA kahevAtA dezone, baLA pAse rAkhIne lazkarI taiyArI sAthe bhejana karavA besavuM paDe che-ezake pIstala rAkhIne sUvuM paDe che. chupI bAtamI, chupI polIsa, chupI taiyArIo ja emanA jIvananI zAMti jANe ke bharakhI jAya che. A badhuM jotAM ekaluM jJAna duniyAne mAthe ghora saMkaTarUpa heya ema nathI lAgatuM? eTale ja ApaNuM prAtaHsmaraNIya puruSoe jJAna ane tapane sahAdara jevA gaNyA che. ta5 jJAnaprAptimAM kAraNarUpa che eTaluM ja nahi paNa jJAnane pacAvavAmAM tapa ghaNe meTo bhAga bhajave che. jJAnanA ajIrNanuM mAraNa tapa jevuM bIjuM nathI. zraddhAnI sAthe jJAnane jeTalo nikaTane saMbaMdha che teTale ja tapanI Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapa ane jJAna [ 111 ] sAthe paNa che. ema kahevAya che ke cha tapasvIo eka divase eka meTA jJAnI pAse gayA ane pote jijJAsu che ema kahIne vadhu jJAna mATe araja karI. pelA jJAnIe javAba ApeH Apa badhA mahAtapasvIo che e huM jANuM chuM, paraMtu hajI tamAre eka varasa sudhI zraddhApUrvaka tapazcaryA ane brahmacaryapUrvaka ahIM rahevuM paDaze. e pachI khuzIthI tamAre je kaMI pUchavuM hoya te pUchajo-ame jANatA hoIzuM te tamane khullA dile kahIzuM." A rIte tapane mahimA jJAnathI jarAye utarato nathI. ane ekalI zramaNa saMskRtie ja e svIkAryo che ema paNa nathI. zramaNasaMskRtie ene AtmamukhI banAvavAnI keTalI kALajI rAkhI che te tenA aMtaraMga tapanA vivaraNa uparathI joI zakAya che. Aje bAhya tapa tarapha ApaNe vadhu jhoka che-bAhya tapa sAthe aMtaraMga tapano bhAva bhAgye ja keI subhAgI-zraddhALu pUchate haze. aMtaraMga tapa, tapasvIne Atmasanmukha banAve che, paNa e uparathI bAhya tapane niSedha karavAmAM Ave che e artha nathI kADhavAne. aMtaraMga vizuddhimAM je mAnate hAyaAMtarazuddhi jenuM dhyeya hoya tene paNa bAhya tapa upagI ane upakAraka che ja. sAmAnya janasevAnA kAryamAM e bAhya tapanA avalaMbana vinA eka DagaluM paNa AgaLa na bharAya. upavAsa, UdarI, rasatyAga jevAM tapa jema eka rIte Arogya ane svAthyanI dRSTie hitakArI che tema lokasevAnA kSetramAM eTalA ja asarakAraka che. lekasevakane ghaNI vAra bhUkha, tarasa, Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 112 ] dha magaLaH TADha, taDakA, thAka prasanna vattune veThI levAM paDe che. sevAdhama tA ceAgIAne mATe duSkara che ema kahevAya che, paraMtu jeNe potAnA deha upara tapazcaryAMnu khakhtara paheyu" hAya tene bhUkha, tarasa, ujAgarA mUMjhavI zakatA nathI. lAkakalyANanA vratadhArIone kAI keAi vAra lUkhA-sUkA anna upara nirvAha karavA paDe che, varasatA varasAdamAM ke dhAma dhakhatA mAre pagapALA musApharI karavAnA prasaMga Ave che. Ave vakhate jeNe mAhya tapazcaryAnI vRtti keLavI hAya che te AvI kaseTIemAMthI ArapAra nIkaLI jAya che. enA sevAmaMdirane dIpaka taphAnI pavananA susavATAmAM paNa AlAtA nathIe nirAza ke nirutsAha nathI banI jatA. jJAnapracAranA sAdhakAne paNa Dagale ne pagale khAhya tapa AdaravA paDe che. zramaNasaMskRtinA dhuraMdharA-munipu gavA` te tapazcaryAMthI evA sAelA hAya che ke game te prAMtamAM, game tevI vikaTa paristhiti vacce paNa parama prasannapaNe viharI zake che. bAhya tapanuM ATaluM mUlya che eTale tA enA Adara sau koI kare che. bAkI kharI vAta AMtara tapanI che. bAhya tapa jo suvaNuM che te ataraga tapa suvAsa che. suvarNanI camaka sakucita maryAdAmAM rahe che, jyAre suvAsa tA dizAone vIMdhIne dUra dUra cAlI jAya che. ajJAna kaSTa teA nathI suvaNa ke nathI suvAsa, paNa kathIra samAna che. khAdya tapanI adara je sahanazIlatA che. te ghaNI mUlyavAna vastu che. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ta5 ane jJAna [ 113 ] sUkA ke lukhA bhejana upara nibhAva karanAra, jADAM ke rajathI bharelAM vastro paheravA chatAM mastImAM rahenAra ane game te sthAne paDI rahevA chatAM potAnA Atmahita ke kahitanA AdarzamAM avicaLa zraddhA sevanAra, AsapAsanA samudAyamAM saheje pitAnI chApa pADe che, paNa te sAthe je tenAmAM aMtaraMga tapane prakAza bhaLyo hoya to tenI asara varSo vItavA chatAM bhUMsAtI nathI. jenAthI hRdayanI vizuddhi bane e tapa te zAzvata pradIpa samAna che. A aMtaraMga tapanA ApaNA zAstrakAroe prAyazcitta, vinaya, vaiyAvRtya ane svAdhyAya jevA cha bhAga pADyA che te tamArAmAMnA keTalAke te jANatA ja haze. prAyazcita bhUla athavA pApanuM ja hoI zake. e kaI sevaka ke sAdhaka bhAgye ja haze ke je ema kahI zake ke mArAthI bhUla athavA khalanA kadi thAya ja nahi. pramAda-daSathI bharela mAnavI game teTalI sAvacetI rAkhe te paNa tenAthI bhUla thayA vinA na rahe. bhUla thavI svAbhAvika che, paNa eka bhUlane chupAvavA bIjI bhUla karavI, bhUlenI paraMparA UbhI karavI ane pitAnA ghamaMDa, abhimAnane poSavA dAMbhikatAnI jALa bIchAvavI enA jevI bhayaMkaratA, AtmahatyA bIjI nathI. ApaNe jyAre bIjAnI bhUla joIe chIe ane bhUlanA bacAva mATe khATAM phAMphAM mArate nIhALIe e tyAre ApaNane evA mANasa pratye tiraskAra bhale Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 114 ] dharmama gaLa na Ave paNa dayA te jarUra kure. ApaNI skhalanA viSe paNa bIjAnA manamAM evI ja vRtti janmatI haze te kalpI zakAya. saraLa, namra mANasa peAtAnI bhUla tatkALa joI le che ane bhUla joyA pachI tenuM prAyazcitta karavA taiyAra thAya che. ApaNAmAMnA keTalAke ema mAnI beThA hAya che ke amArAmAM abhimAna ke hu'pada haze te amane bhAre paDaze, emAM khIjAone zuM ? sAcI vAta te e che ke abhimAna jevA, samAjanA hitazatru bIja nathI. tame game teTalA dhanavAna hA, game teTalA vidvAna hA paNa jo tamAruM hRdaya abhimAnathI bhayu haze te! tamAruM bahumUluM dAna paNa ahaMkArane lIdhe malina banaze. dAna tA kadAca samAja svIkArI leze, paraMtu e dAnanI sAttvikatA UDI jaze. Aje ApaNA samudAyamAM dAnezvarIe, upadezaka ane paDitAnA cheka abhAva nathI. te samAjane ghaNI sArI vastuo dhare che, paNa e aSAnA saravALA karazeA tA pariNAma zUnyamAM ja Avaze. abhimAnanI ja e viTa"khanA che. jyAM abhimAna nathI, namratA dInatA athavA AdratA DAya che tyAM nAnAmAM nAnuM dAna paNa dIpI nIkaLe che, samAja mAthuM jhukAvIne tene svIkAra kare che. ApaNA ghaNA nAnA-moTA jhagaDAnA mULa joizu. te abhimAnamAM ja paDayA dekhAze. sagA bhAio ane sAdharmIo vacce paNa dravya ke mAla-mIlkatanI khAtara nahi paNa mAtra abhimAnanI khAtara mATA vivAda ane bheda paDI gaelA dekhAze. A abhimAna viSadharane Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapa ane jJAna [115 ] nivAravA mATe prAyazcita jevI bIjI eke amegha saMjivinI nathI. potAnI nAnAmAM nAnI bhUlane paNa meru samAna mAnavI ane prakaTapaNe tenuM prAyazcitta karI nirmaLa banI javuM e eka prakArane Abhyantara tapa che. bIjA nAnA-moTAM tapa te tame ghaNI vAra karyo haze, paraMtu A Abhyantara tapane pace te laI juo ! tamArI jIvanadaSTi ja bahalAI jaze. samAjamAM je A Abhyantara tapanuM calaNa thaI jAya te daMbha ane chala-prapaMca paNa paLavAramAM devAI jAya. vinaya AtyaMtara tapane bIjo prakAra che. vinaya athavA namratA pote ja ta5rUpa che. je kharekhara vinayI-nama hoya che te koInI paNa avagaNanA nathI karate. vinayInA AMtara dvAra haMmezA UghADA ja rahe che. satya ane jJAnanA suvarNa kiraNe vinayInA aMtarane haMmezA ajavALatAM rahe che. bIjA pratye tucchatA dAkhavanAranA haiyAmAM ajJAna, daMbhane aMdhakAra satata gherAyelo raheto hovAthI, tyAM bIjA paNa pApanA jIvANuo pedA thAya che. paraMtu vinayI te so keIne Adara Apate havAthI namrabhAve, jijJAsAbhAve jJAnIo-cAritrazALIo pratye bhaktibhAva dharAvate hevAthI jANye ajANye paNa mAnasika temaja AdhyAtmika svAo keLavate heya che. vinayIne kaMI gumAvavA jevuM nathI hotuM. Abhyantara tapanA upAsaka tarike vinayI mArA keInI beTI khuzAmata nathI karato. e te jyAM jyAM jJAna, zraddhA, virAga jue tyAM tyAM namI paDe che. e rIte Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 116] dharmamaMgaLa bIjAnA prakAzamAMthI pitAne AtmadIpaka cetAve che. zaktizAlIe ke adhikArIone vinaya te sau koI karaze-sAme cAlIne temanuM svAgata karaze. jenA pratApe pratiSThA ane paisAnI vRddhi thAya tene paNa sau koI satkAraze. paraMtu vinaya guNane upAsaka-tapasvI evI mAyAthI nahi ajAI jAya. veSa ke bAhya cinha ne e vadhu paDatuM mahatva nahi Ape. jJAnane ArAdhaka, lekakalyANane puraskartA, ke vairAgya raMgane upAsaka jyAM jyAM e vastuo roze tyAM tyAM enuM vinaya-tarabe hayuM bhaktibhAvathI thaDakI uThaze. A vinaya ApaNA samudAyamAM ThIka ThIka aMze che ema tamane lAgaze, paNa jyAM sphaTika sarakho zuddha vinaya tapa AcarAte hoya tyAM vADAbaMdhI na hoya, tyAM eka ke ceArA paNa na hoya e vAta lakSamAM rAkhavAnI che. vinayanI dRSTi jeTalI zuddha teTalI ja vedhaka hoya che. vinayI jJAnI ane tapasvIne, adhyAtmI ane lokahiteSIne ekasarakhe Adara-satkAra karaze, paNa te rUDhI ke arthahIna paraMparAnuM dAsatva to nahi ja svIkAre. aMdhazraddhA, bhaya ke vahemane vinaya-tapanI sAthe kaI sagapaNa nathI. vaiyAvacca eTale ke sevA-duHkhIonI garIbanI, tapasvIonI, jJAnIonI sevA e paNa Abhyantara tapa che. tapane teo zuSka ane zUnyamaya mAnatA hoya temaNe A vaiyAvaccanI tapasyAne zAMtithI vicAra kare jaIe, tapanuM AvuM Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ta5 ane zAna [117] suMdara pRthakakaraNa ane spaSTIkaraNa jaina graMtha sivAya bhAgye ja tamane bIje kayAMI maLaze. jainadharma keTale udAra ane vizva premI che te A tapanA bheda uparathI tame joI zakazo. Aje je ke sAdhu-munirAjanI sevA-suzruSA ne bhaktine ja mAtra vaiyAvaccamAM samAveza karavAmAM Ave che ane ene lIdhe ja vaiyAvacca zabda sAMbhaLavAno suyoga sAMpaDe che, paNa ene Azaya te jyAM jyAM saMyama, virAga, tapa, niyama Adine jIvanamAM pradhAnatA maLatI hoya tyAM tyAM A vaiyAvacane mATe mAga khullo karI ApavAnuM che. je tapasvIoe pitAnA Atmazreya mATe saMsAratyAga karyo hoya teo samAjanA zirodhArya che, emanI zAMti ane saMyamayAtrA cAlu rahe te mATe sau keIe emanI yathAyogya sevA-suzraSA upADI levI joIe, te ja pramANe jeo dIna che, bImAra che, azakata che, jeo samAja ke rASTranA bhalA mATe potAnA prANanI paNa paravA nathI karatA teo A prakAranI vaiyAvaccanA adhikArI che. amuka guNe amuka vezanA Azraye ke amuka pradezane avalaMbIne ja rahe evo niyama nathI. vizvasevAnA mArga ane prakAra paNa badalAtA ja rahevAnA. ApaNe jovAnuM che te eTaluM ja ke jyAM jyAM sevAbhAvanA hoya, virAga heya, vizvahitanI vAMchanA heya tyAM tyAM ApaNuM bhakita ane vaiyAvaccane avakAza che. . A vaiyAvacca ke bhakitathI ApaNe keInI upara bhAre ahesAna karIe chIe ema mAnavuM e ghamaMDa che. bAhya Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] dhama galaH tapathI jema bahAranI nirmaLatA, svasthatA svataH prApta thAya che tema aMtaraMga tapathI hRdayanI sukumAra vRttie khIle che: tapa eTale narI zuSkatA ane vilAsa eTale rasikatA evI bhramaNA dilanA khUNAmAM je chupAI beThI hAya tA kADhI nAkhajo. sevAbhAvI ane saMcamIA mahArathI kaThAra dekhAya che, paNa e te emanuM bahAranuM AvaraNa mAtra hAya che--vilAsIonuM evu AvaraNa raMgIluM-rasabhAnu rekhAya che, paNa kharI rIte tyAM ciMtA ane glAninI bhaThThIo ja dhagatI haiAya che. sayarsI ane sevAbhAvInA aMtaramAM tRpti ane zAMtinAM amI ubharAtAM hAya che. vANIthI e sthiti samajAvavAnuM lagabhaga azakaya che. Atmazuddhi mATe jJAna jeTaluM upayAgI che teTaleA ja mAhya ane AbhyaMtara tapa upakAraka che. Abhyantara tapanI Aje avagaNanA thaI rahI che tethI tenI upara ahIM khAsa bhAra mUkaye che. samuccaye tA ema ja kahevuM joI e ke tapa ane jJAna sIkkAnI be bAjuo che. tapazcaraNa-jJAnapUrvakanu tapazcaraNa vyakitane jema vizuddha banAve che tema samAja ane rASTranA aMtaramAM paNa adbhUta khaLa bhare che. tapa ja jJAnane pacAve che ane adhikAdhika zaktizAlI manAve che. tapane navuM dehadamana na mAnajo. jJAnane paNa mAtra buddhinA vaibhava mAnIne besI na rahetA. tapathI vAsanAnA aMtarAyA TUTe che ane aMtaramAM dhIkhatA jJAnarAzi peAtAnI dIpti prakaTAve che. upaniSadakArAe tapanI muta kaThe stuti karI che. emaNe Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapa ane jJAna [ 119 ] eTale sudhI kahyuM che ke-tapanI sahAyathI brAne jANe ane Akhare tapa e ja paramezvara che ema kahIne tapanA mahAmya upara kaLaza sthApyo che. jaina saMskRtie tapane jIvanamAM utAravAnI, vizuddhi keLavavAnI vyavahArika dizAo batAvI che. tapa ane jJAnane sumeLa enuM ja bIjuM nAma vizvamaMtrI, vizvakalyANa ane mAnavajIvananuM sAkaya. CIN ['Itiha HT/Hits: s Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvazUnya kriyA bhaktAmara ane kalyANamaMdiranA mAhAtmyathI kAi zrAvakasatAna ajANyA hAya e lagabhaga asabhavita che. anne stAtrAmAM bhaktirasanAM jharaNu jANe ke be kAMThAmAM ubharAya che. anA ciMtana sAthe jo enA pATha karavAmAM Ave te game tevu zuSka hRdaya paNa bhagavadbhaktithI tarameLa thaI jAya-hRdayanA khUNe khUNAmAM sadharAyelA maLa dhAvAi jAya, zramaNa sa'skRtinI upAsanA eTale zuM te viSe A staMtramAM thADA nirdeza che. bIjAe prabhunI bhakti ane upAsanAmAM, dhyAna ane dhAraNAmAM mAne che-prabhunI kRpA yAce che ane e rIte bhavasamudra tarI javA icche che. ApaNI jaina upAsanA e ja prakAranI heAvA chatAM zalImAM keTaleka aMze judI paDI jAya che. jinadevanI upAsanA eTale zuM e samajavA Aje ApaNe thADe| prayAsa karIzuM. keTalAkeA peAtAnA iSTadevane prasanna karavA savAra-sAMjha aMjali Ape che, kAI kAI vyAkuLa kaThe karagarIne eka vAra emanA mAtra darzana karavA vAMche che ane prabhunA Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvazUnya kriyA [ 121 ] caraNamAM sthAna maLatuM hoya te bIjuM kaMI joItuM ja nathI evI bhAvanAthI ISTadevane rIjhavavA saLa seLa prakAranI pUjAo race che. jenA siddhAMta prabhunI stutimAM mAne che-prabhunA guNagAnathI e aMzo upAsakamAM khIle e prakArane kramavikAsa kabUla rAkhe che. paNa e sAthe eka vAta upara khAsa bhAra mUke cheH yasmAt kriyAH pratiphalaMti na bhAvazUnyAH / eTale ke bhAvazUnya kriyAo game teTalI kare te paNa phaLa na Ape. kalyANa maMdiramAM ApaNe pote e ja vAtane mukatakaMThe uccAra karIe chIe AkarNitopi mahitopi nirIkSitopi, nUnaM na cetasi mayA vidhRto'si bhktyaa| jAtosmi tena jagavAndhava duHkhapAtraM, yasmAt kriyAH pratiphalanti na bhAvazUnyAH // he bhagavad ! he jagabadhu! kaI paNa bhavane viSe meM tamane dIThA haze, pUjyA haze ane sAMbhaLyA paNa haze; chatAM huM duHkhanuM bhAjana, duHkhane pAtra kema tha? bhagavAnanA eka vAra jeNe darzana karyA hoya, pUjyA hoya ane sAMbhaLyA hoya tene saMsAra kaI rIte pajavI zake? ane pajave te prabhunA darzana-zravaNa nakAmAM ja gayAM gaNuya ne? anya darzana te eka vAra evA sIdhA sAkSAtkArathI prANa Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 122 ] dharmamaMgala tarI jAya-ene kaMI upAdhi ja na rahe ema kahe che, te pachI tamArA darzana pAmavA chatAM mArI AvI zocanIya sthiti kema? bhaktithI meM Apane mArA cittamAM sthAna nahi ApyuM hoya ema kadAca kaI kahe che te paNa ThIka nathI. Apane joyA-sAMbhaLyA pachI ApanA pratye bhaktibhAva puryA vinA rahe ja nahi. eTale ke meM cittane viSe Apane sthApyA haze, paNa pUrepUrI zraddhAthI ke pUrepUrI bhaktithI nahi ArAdhyA hoya, nahi upAsyA hoya tethI ja mArI A durdazA kAyama rahI che. have samajAya che ke bhAvazUnya kriyAo phaLatI nathI. he munIMdra! je kharekharI bhakti ane zraddhAthI ApanuM dhyAna dharyuM hoya, hRdayanI zuddhi ane ullAsa sAthe ApanA nAmamaMtranuM zravaNa ke uccAra karyA hoya te hiMar viparaviSaya viSe sameti? zuM ApadArUpI sarpiNI mArI najIka pharakI paNa zake? e ja tetramAM stutikAre kahyuM cheH hRddhartinI tvayi vibho zighilIbhavanti / * janto zani nivihA rA ivaSAda . prabho! tame je hRdayakamaLamAM birAjelA che te prANInA majabUtamAM majabUta gaNAtA karmabaMdha paNa DhIlAM thaI jAya. sadyo bhujaMgamamayA iva madhyabhAga Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvazUnya kriyA [ 123 ] mamyAna vanazivihini caMdmaca-vanane mera Ave ane caMdanavRkSane vIMTaLAI rahelA nAgapAza jema ekadama khasI paDe tema he prabho! je tamAruM dhyAna karyuM hoya te AkarAM karmabaMdha paNa tatkALa DhIlAM thaI jAya. kULadharma tarike vArasAmAM ApaNane jainadharma maLe che e ApaNuM sadbhAgya che. kamarUpI vIMTaLAI vaLelA nAgabaMdhane zithila kare evI dhamakaraNuM maLI che te paNa eka parama saubhAgya che. ApaNA bALake paNa nakakAra maMtra jANe che. sAmAyika, pratikramaNa, poSadha, upavAsa jevI dharmakriyAo paNa ghaNA karatA hoya che paraMtu e kriyAnA mULa artha athavA rahasya pAse pahoMcanArA ane dilamAM bhAvanI devI samRddhi bharanArA te keI virala ja haze. jaina siddhAMta, yaMtravat kriyAkAMDane bahu upAdeya nathI mAnate-te te bhAvamayatAne ja AtmavizuddhinA heturUpa mAne che. sAtvika bhAvane chAMTa paNa na hoya ane jIbha jinezvara bhagavAnanAM stutiste uccAratI hoya, citta kayAMI bhaTakatuM hoya ne hAthamAMnI nakAravALInA maNakA pharyA karatA hoya to tene zuM artha che? hA, keI AzuteSa hAya-eTale ke ApaNA samaraNa ke uccAraNa mAtrathI vaikuMThamAMthI ke himAlayanA zikhara uparathI utarI AvatA deva, "mAga ! mAga ! bhaktaziromaNi! tArI bhaktithI prasanna thaM chuM" ema kahenAra nIkaLI Ave te e judI vAta thaI. mithyAtvanI evI vAte te ApaNe carcatA ja nathI. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 124] dharmamaMgala ahIM te jinezvaradeva, ArAdhaka ke upAsakane potAnI samAna banAvavAnuM sAmarthya dharAve che jeo rIjhatA nathI ane rIsAtA paNa nathI temanI upAsanAnI vAta thAya che. evA devAdhidevanI bhakita, upAsanA, dhyAna, dhAraNamAM bhAvanI ja mukhyatA che-bhAvazUnya kriyAnA phaLanI AzA rAkhavI nakAmI che. eka AcArya te bhAvanI zaktinuM mAhAbhya varNavatA eTale sudhI kahe che ke - bhAvahInasya pUjAdi tapo dAnajapAdikam / vyartha dIkSAdikaM ca syAd ajAkaMThe stanAviva bhAvahIna pUjA-upAsanA, bhAvahIna tapa-dAna-japa ane bhAvahIna dIkSA paNa bakarInA gaLe jhulatA AMcaLanI jema nakAmAM che. je zAstra ane upadezaka bhAvazuddhi, bhAvamayatA upara pahelethI ja ATalo bhAra mUke che tenA anuyAyIomAM bhAvazUnyatA zI rIte pravezI ? mAtra kriyAkAMDa ke vidhividhAnamAM ja badhuM samAI jAya che evI mAnyatA dharAvatA jANe ajANye ApaNe kema thayA? pahelI vAta te e che ke bhAvazuddhi ghaNI vicAraNA-ciMtana-manana mAgI le che. jinadevaprarUpita dharmamAM jAgRtinI pagale pagale jarUra paDe che. he gautama kSaNane paNa pramAda karavAnuM nathI evI matalabanA je uddagAro roja roja ApaNuM kAna sAthe athaDAya che enuM tAtparya e ja che ke-jaina AcAre ane upAsanA vigeremAM AtmajAgRti prathama Avazyaka Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvazUnya kriyA [ 125 ] che. AMkhe| mIMcIne amuka nityaniyama patAvI devAthI kRtakAya thaI javAya e prakAranI mUDhatAne ahIM sthAna nathI. jinezvaradevanA prarUpelA dhama eTale khaDganI dhAra upara cAlavA jevuM vikaTa kAya che. dareka paLe sAdhaka eTalI sAvadhatA na rAkhI zake e samajAya evI vAta che. ane jyAM samUha ke samudAyanA prazna Ave tyAM sau phAI evI jAgRta dazAmAM hoya ema na manAya. eTale pazu krame krame bhAvahInatA zraddhALuonA aMtaramAM aDDo jamAvIne esI jAya che. e eka jAtanI mAnavI nabaLAI che. enA bacAva na thaI zake. paNa upAsaka jo ATalI eka ja vAtanA niradhAra karI le ke bhAvazUnya kriyA kadi phaLatI nathI teA khIjAonI jema mAtra pravAhamAM na taNAya. kAIka divase paNa kriyA mAtranA hetu, rahasya, ciMtavavAnA avakAza meLave ane peAte jIvanavizuddhimAM keTalI pragati sAdhI che tenA tAla kADhe. vepArI jema divasane aMte naphAnukazAnanA hisrAma kADhe tema sAdhaka paNa kriyAmAtranI pAchaLa keTalI bhAvamayatA hatI te jIve-tapAse. ju kAraNa e paNa che ke baMdhu sa'pradAyAnI ApaNI upara vadhateoche aze asara paDyA vinA nathI rahetI. eka divase A dezamAM zaktinI upAsanAnuM eka jabarajasta mAjI pharI vaLyu hatu. zaktienI pratIka samI gaNAtI vividha devIonI pUjA-upAsanA jANe mAnavajIvananI sAktA hoya ane e devIonA pratApe ja sapatti, Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 126 ] dhama ma galaH saphaLatA ane yazakItti AvI maLatI hoya ema manAtuM. kAI garIkha mANasa, dhanavAna banavAnAM sIdhA mAmAM nirAza banyA hoya teA tene emaja lAge ke lakSmI devInI upAsanA karyA vinA kAI pAse| savaLe nahi paDe. kAi paMDita vAdavivAdanI sabhAmAM ttehamada na thA hoya te tene paNa paNa sarasvatI, tArA ke cakrezvarI devInI madada vinA A kArya mAM siddhi nahi meLavAya ema ja lAge. deva devIonI upAsanAe e vakhate bhalabhalA paDitA, dhanArthIo ane sAdhakeAnI buddhi upara bhUrakI nAkhelI. ApaNA jaina sAhityamAM paNa e devIoe praveza karelArAhiNI, prajJapti, vajra'khalA, vAMkuzI, cakrezvarI, naradattA, kALI, mahAkALI, gArI, gAMdhArI, vigere seALa vidyAdevIenuM smaraNa tA Aje paNa karavAmAM Ave che. amuka prakAranA maMtrata Mtra ArAdhyA hoya, vidhipUrvaka ujavyA hoya te tAva, graha, bhUta, zAkinI ane bIjA rAgeA tathA upasargo svataH zAMta thaI jAya, duzmanAnI vacce paNa sAdhakanA jayajayakAra vartI rahe ! caturvidha jaina saMghanI zAMti arthe, zahera prAMta ane dezanI AbAdI athe A prakAranA stAtrA racAelAM. e sa mAM prANIhita ane vizvazAMtinI ja svaccha sphaTika samI bhAvanA hatI. zAkyonA prAmayanI emAM chUpI asara dekhAya che. have vicAra kare ke jyAM moDhe ane vRddho, strI ane puruSA, saMnyAsIe ane sa'sArI, paDitA ane abhaNA-A prakAranI sAdhanA pAchaLa - paDyA hAya, Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvazUnya kriyA [ 127 ] maMtranA akSarono, samajyA vinA ke ardha samajaNa sAthe jApa karavo e ja dharmakriyA manAtI hoya ane akasmAta ge ke zraddhAnA pratApe thoDI saphaLatA paNa maLatI hoya tyAM bhAvamayatA ke bhAvazUnyatAne AMka kADhavAne avakAza sau koIne kayAMthI maLe? eTale ke game te rIte paNa kriyA karavI ane pariNAma bhAgya upara mUkI devuM evA saMskAra rUDha thaI gayA. e saMskAranA jUnA thara nIce ApaNI jaina upAsanA dabAI gaI-guMgaLAvA lAgI.. bhAvahIna kriyAkAMDa jaina daSTine anukULa nathI. jaina upAsanA viveka-vicAraNAthI ghaDIvAra paNa svataMtra nathI rahI zakatI. mULa vAta e che ke ApaNe bIjA keI pAsethI kazuM ja meLavavApaNuM nathI-ApaNe kaIne rIjhavavA nathIrIjhavIne ApaNuM kAma kaDhAvI levAnuM nathI. e viSenI ApaNI mAnInatA paNa eTalI ja spaSTa cheH kalyANumaMdiramAM ja ApaNe uccArIe chIe. dhyAnAjineza bhavato bhavinaH kSaNena dehaM vihAya paramAtmadazAM vrajanti / - he jinadeva! ApanA dhyAnathakI bhavya prANIo kSaNavAramAM zarIrane tyAga karIne paramAtmadazAne pAme che arthAt dhyAnanA baLe aMdarathI ja paramAtmapANuM pragaTAvavAnuM ke vikasAvavAnuM che. dhAtunI sAthe mATI maLI gaelI hoya tene judI pADavA-zuddha dhAtu meLavavA sakhata tApa Apavo paDe che, Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [128] dharmamaMgala tema dhyAna eka prakArane agni che-e agnithI ApaNe kamamaLa dhoI nAkhavAnAM che-agni jema ugra tema kamarUpI raja adhika bhasmIbhUta banavAnI. upAsanAnI A jaina daSTi jeo samajI zakavA samartha hoya che temane jaina daSTinI A viziSTatA anAyAse samajAze. ApaNane kaI zaktie ahIM saMsAramAM dhakelI dIdhAM nathI-tema ahIMnI saMsAralIlA samApta thatAM ja pAchA kayAMIka lIna thavAnA ema paNa nathI. karmamaLanA bhArathI ApaNe eTalAbadhA bhAravALA ane malina chIe ke Apaine A saMsAranA pravAhamAM taNAvuM athavA DUbavuM paDe che. e maLa je dhovAI jAya te DhaMkAelI-dabAelI ApaNI paramAtmadazA prakaTa thAya. ApaNA potAnAmAM anaMtajJAna, anaMtadarzana anaMtazakita vigere chupAyelAM paDyAM che. karmanA AvaraNathI e haMkAI gaelAM hovAthI te saMpUrNa mAtrAmAM prakaTa thatAM nathI. dhyAna athavA upAsanA e AvaraNane nAza karavAnAM sAdhana che. paramAtmavarUpa pAmavA mATe ja paramAtmAnI upAsanA ke bhakti, rastutistotra ke ArAdhanAnA kriyAkAMDa che. paramAtmAnuM dhyAna dharatI vakhate ke enA guNAnuvAda karatI vakhate je ApaNI chupI samRddhi ApaNAthI ajANuM rahe-ApaNe je aMdarathI prakaTAvavA mAgIe chIe te bahArathI maLI jaze evI bhramaNAmAM rahIe te ApaNI kiyA bhAvazUnya bane. pachI te ApaNuM rithati parama Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvazUnya kriyA [12] lakSmIvAna jema ghera ghera bhikha mAgate bhaTake tenA jevI ja thAya. huM keNa chuM-mArAmAM kaI kaI zaktienA bhaMDAra bharelA paDayA che, zA mATe Aje kaMgALa banyo chuM ityAdi prakAranI vicAraNAe je dhyAnanA kALamAM sakure ja nahi, paramAtmAne AdarzarUpa mAnavA chatAM ApaNe pragatinI dizAmAM eka DagaluM paNa AgaLa vadhI zakIe nahi te ApaNe upAsanA saMbaMdhI sAcI daSTi gumAvI che ema mAnavuM rahyuM. kaheze ke jaina dhyAna ke upAsanAnI e ja vidhi athavA zelI hoya te temAM bhaktinI bhInAza zI rIte rahI zake ! jene upAsanA zuSka ke nIrasa nathI. upAsakenI Adarabuddhi, bhakitamayatA, vItarAga. prabhune viSe paNa rahevAnI. jeo vItarAga banyA che temaNe eka divase samasta prANIo pratye je karuNAnI zItaLa' laharIo vahAvI hatI ane je upasarga paraMparAo samabhAve vedI hatI tenAM smaraNamAMthI evI ja bhaktinI AdratA chUTavAnI. vItarAga prabhunA jIvanamAM je karuNA, maitrI, pramedanA maherAmaNe uchaLatA hoya te tenI ThaMDI havAthI upAsaka paNa bhIMjAyA vinA kema rahI zake? jemanI upAsanA karavAmAM Ave che temanA viSe bhaktibhAva te jarUra rahevAne. mAtra bhagavAnanA guNenuM dhyAna dharatAM bhagavAnanA jevuM ja banavAnuM che e dayeya daSTi bahAra na rahevuM joIe. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 130 ] dhama galaH jinezvaranA dhyAnathI, guNagAnathI ke e prakAranA vidhividhAnathI ApaNe pApaprakRtine nirmULa karavA mAgIe chIe--paramAtmA pAsethI keAI prakAranI dayA ke kRpA nathI vAMchatA e ApaNI jaina upAsanAnI vizeSatA che. svAmI samatabhadre paNa peAtAnI chaTAdAra vANImAM e ja vAta kahI cheH na pUjayArthastvayi vItarAge na nindayA nAtha vivAntavaire / tathApi te puNyaguNasmRtirnaH punAtu cittaM duritAM janebhyaH // bhagavan ! pUjA ke bhaktinI Apane kai jarUra nathI, rAgane Ape dUra hAMkI kADhaceA che. ApanI niMdA kAi kare tA paNa Apane kSeAbha nathI thatA. ni MdA ke stuti Apane mATe sarakhA che chatAM huM ApanI stuti ke upAsanA karuM chuM enu kAraNa e ja che ke ApanA guNAthI cittamAM prasannatA vyApe che, pApamaLa dhAvAyAthI mana pavitra bane che. kama maLa dhAvAnI, prabhunA dhyAnathI prabhumaya banavAnI STi e ja thAya jaina upAsanA che. ApaNA saghaLA kriyAkAMDamAM paNa ene ja pradhAnatA apAI che. jayAM e dRSTi, viveka ke zailI na hoya tyAM bhAvazUnyatA che ema samajI upAsaka mAtre bhAvazuddhi karI vALavI joie e ja ahIM mukhya muddo che. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNarasthAna guNasthAna e zuM che? zAstrIya carcAmAM ghaNI vAra e guNasthAnane ulekha thAya che. sAmAnya rIte ene guNaThANuM paNa kahevAmAM Ave che. A guNasthAna ekalA jenoe ja kapyAM ke saryA che evuM kaMI ja nathI. bahirAtmA, aMtarAtmA ane paramAtmA evI traNa saMkSipta bhUmikAo te tame sAMbhaLI haze. jainadarzane e ja sthitine jarA vistArIne cauda bhUmikAnA rUpamAM goThavI che. ema kahevAya che ke gavAsiSTha jevA vedAntanA graMthamAM paNa sAta ajJAnanI ane sAta jJAnanI ema cauda Atmika bhUmikAonuM varNana che. sAMkhyagadarzana paNa kSipta, mUDha, vikSipta, ekAgra ane nirUddha evI pAMca cittabhUmikAe varNave che. cauda bhUmikAonuM e huMkuM vargIkaraNa che ema khuzIthI kahI zakAya. bauddhadarzanamAM paNa AdhyAtmika vikAsane pAMca bhUmikAmAM pRthagUjana, saMtApanna Adi rUpe samAvI dIdhuM che. A rIte ApaNA badhA ja Aryadarzanee saMsArathI mokSa sudhInA krama ane sthiti, temaja kAraNe upara puSkaLa prakAza nAkhyA che. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 132 ] dhama maMgala guNasthAnA cauda che paNa e uparathI gAma ke zaheranI jema dUra dUra haze, vacce kai saMbadha ja nahi DAya ema nathI mAnavAnuM. mAtra ene buddhigamya banAvavA cauda bhUmikAo varNavelI che. mANasa pravAsa karatA asaMkhya sthAnAne sparzatA jAya che, paNa e madhAnuM varNana karavAne ene avakAza nathI maLatA. e tA vacce mATA zahera ke gAmaDA AvyAM hAya tenuM ja theADuM' vivecana karaze. te ja pramANe AtmAnI pariNati teA pAra vinAnI hAya che-- eka rIte e guNasthAnA ja che. pANInA pravAhane kAI amuka mApathI oLakhe athavA samayanA vibhAgane amuka nAmathI ALakhe teA tethI karIne enA sAva nokhA bhAga nathI paDI jatA akhaMDa pravAha te aTUTa ja rahe che. te ja pramANe A guNasthAnAne judA judA nAmathI oLakhAvavA chatAM AtmavikAsanA, svarUpAcaraNanA krama aTTuTa ane ekadhArA ja rahe che. guNasthAnAnI eka akha'Da ' sIDhI che. pagathiyAM judAM judAM dekhAya te paNa ArANunA kramamAM kaI phera nathI paDatA. prathamanA cAra guNasthAnanA sabaMdha samyagdarzana sAthe che. bAkInAnA samyakcAritranI sAthe, sakSepamAM ApaNe te joI laIe ' 1 huM mithyAtvaH samyagdarzana ke samyakcAritra vagaranI prANInI A bhUmikA hoya che. nAnA jIva-jaMtuthI mAMDI mahApaDitA ane rAjAmahArAjAo paNa A bhUmikAmAM paDyA hoya che. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNasthAna [ 133 ] 2 jI' sAsAdana: mithyAtva guNasthAnanA anaMtAnuandhI kaSAyeA ahIM paNa hAya che. ahIM mAtra mithyAtva nathI hetu eTale e prathamanA guNasthAna karatAM caDhiyAtuM che. A bhUmikA uparanA prANIne ajJAnI kahevAya, paNu mithyAtvI na kahevAya, bAkI, anaMtAnuba dhI kaSAya heAvAthI mithyAtvamAM kayAre sarI paDe te kahevAya nahi- A guNusthAnavALA jIva paDe teA prathama bhUmikAe pahoMce. sAsAdananA samaya kSaNamAtrane hAya che. jyAre kAi samyaktvI samyaktvathI paDe che tyAre ekAda paLa A pagathiye aTake che. 3juM mizra: ahIM anaMtAnubaMdhI kaSAya nathI hAtA eTale A prathamanI e pagathI karatAM UMce sthAne che, chatAM ahIM pUrNa viveka nathI hAtA-samyaktva ane mithyAtvanuM mizraNa hAya che, tethI ja e guNasthAna paNa mizra guNusthAnanA nAmathI eLakhAya che. purANI devA ekadama pI nathI cheADatI. navu' druna pAmavA chatAM jIva jUnA saMskArAthI kheMcAya che. mizra guNusthAnanI bhUmikA upara enu dvaMdva varte che. ahIMthI e mAga jANe kTAtA lAge che. kAM tA nIce paDe-mithyAtvamAM ane kAM AgaLa unnati kare. '4 chu' avirata samyaktvaH ahIM jIvane samyagdaSTi lAdhe che. avirata kahevAnuM kAraNa eTaluM ja ke A bhUmikA upara Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 134 ]. dharmamaMgala saMyama bahu haLavo hoya che. mana, vacana ke kAyA upara tenI najIvI asara rahe che. 5 muM dezaviratiH deza eTale aMzaH samyagadaSTi jIva ahIM pahoMcyA pachI vratadhArI bane che. mahAvatene dhAraNa karavA jeTaluM sAmarthya na hovAthI zrAvakanA bAra vrata vigere pALavAnI enAmAM yogyatA Ave che. enA Ad, raudradhyAna, maMda hoya che. svAdhyAya, saMyama, tapa, devagurubhakti jevI pavitra karaNImAM ene rasa paDe che. 6 huM pramattaviratiH ahIM ahiMsAdi pAMca mahAvratanuM pAlana hoya che, paNa pramAdane saMbhava che. kartavyane mArga daSTi sanmukha spaSTa hoya khare, paNa AlasyAdinA kAraNe anAdarabuddhi upaje enuM nAma pramAda. vikathA, kaSAya, IndriyaviSaya, nidrA, praNaya vigere e pramAdanA bhede che. pramAda eTale khAsa karIne ahIM pramAdanI tivratA ja samajavAnI che. 7 muM apramattaviratiH saMyamI mANasa aneka vAra pramatamAMthI apramatta ane apramattamAMthI pramattamAM Ava-jA kare che. kartAvyanI aMdara utsAha ke ulAsa akhaMDita rahe e apramattAvasthA ane utsAha maMda paDe eTale pramatta avasthA. 8 muM ane zuM apUrvakaraNa, anivRttikaraNaH samabhAvanA evA apUrva pariNAma ullase ke jevA pahelAM kaI vAra na anubhavyA hoya tethI te apUrvakaraNa kahevAya. Atmika utthAnamAM A pariNAmonI nirmaLa dhArA vahe che. e taddana Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNasthAna [ 135 ] navIna lAge che. e ja pramANe adhyavasAyenI anivRtti eTale draDhatA hovAthI anivRtti guNasthAnaka kahyuM che. 10 muM sUkSmasaMparAyaH mehanIya kamanI vIsa jeTalI prakRtio upazAMta athavA kSaya thayA bAda phakta sUkSama khaMDasvarUpa lebha-kaSAyanuM astitva hovAthI ene sUma saMparAya guNasthAnaka kahevAmAM Ave che. 11 muM 12 muM upazAMta meha ane kSINamehaH A bane pUrNa samabhAvavALA guNasthAna che. mAtra phera eTalo ja ke upazAMtamahIne samabhAva sthAyI nathI hota. kSINa mahIne sthAyI hoya che. 13 muM sage kevalIH ahIM zuddha kSAyikabhAva, utkRSTa kSAyika samyaktva tathA nizcaya kSAyika yathAvAta cAritra varte che. AtmAne ahIM parama vikAsa hoya che. emane , kevalI, ahaMnta, sarvajJa, jivanmukta ke sthitaprajJa game te nAmathI saMbaMdhe. A sthiti meLavyA pachI nIce paDavApaNuM nathI rahetuM. 14 muM aga kevalIH aMtima sthitimAM kevaLI jyAre ekAda kSaNane mATe pUrNa nizcala banI jAya tyAre e nizcala avasthA aga kevalInI avasthA kahevAya. zAstrIya paribhASAnI pakaDamAMthI e varNanane je ApaNe bahAra kADhIe te sAmAnya mANasa paNa e samajI zake. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 136 ] dharmamaMgaLaH (1) jaDa-abUjha-evI bhUmikAnA cho A pagathiyA upara hoya che ke jemane baMdha ke muktine vicAra- . ja nathI AvatuM. sAmAnya rIte ApaNe baMdhanathI, gulAmIthI kaMTALIe chIe-e kaMTALe athavA te vedanA ja muktinAM sAdhana vicAravAnI preraNA Ape che. (2) jemanA dilamAM muktinI tamannA jAgI heya che-jemaNe e mATe cheDe prayatna karyo hoya che, paNa ahIM patanane bahu bhaya rahe che. trIje pagathiyethI paDyo hoya te ahIM aTake che-bahu thoDI vAra mATe. , (3) zithila zraddhA-ahIM mukta banavAnI IcchA te che, prayatna paNa che-mAtra zraddhAnuM baLa zithilAvasthAmAM hoya che. cethA pagathiyAthI je paDe te ahIM aTake. (4) sAcI dhagaza-A sthitie pahoMcanAra sAcI dhagaza dharAvate bane che. bahArathI jotAM e nirudyamI ke niSkiya lAge, paNa muktinI caNagArIo aMtaramAM UDatI rahe che. pahelA pagathiyAthI sIdhA ahIM AvI zakAya che. kharUM kahIe te A bIjuM pagathiyuM paNa che. A pagathiye mAruM-tAruM e prakArane bhAva maMda paDavA mAMDe che. krodha, mAna, mAyAnI caMDALa cokaDI paNa dabAvA lAge che. (5) kartavyaparAyaNatA-A pagathiye kartavyaparAyaNatAne AraMbha thAya che. ahIM kenA pratye pitAnuM zuM kartavya che te samajAya che. kartavyanI daSTie agiyAra bheda batAvavAmAM AvyA che, paNa ahIM e vAta javA Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNasthAna [ 137 ] IzuM. mAtra ahaMtA ane mamatAne mITAvI devA-niSkAma kaceAga jene kahevAmAM Ave che tene anukULa manavAnA e sAdhanA che eTaluM kahevu. khasa thaze. A pagathiye pahoMcanAra bIjAne mADhaka anI zake che. ( 6 ) ALasya-pramAda-sAtamA pagathiye pahoMcanAra sAdhaka ahIM theADeA ArAma levA thANe che. thADI vadhu taiyArI paNa karI levAnI hAya che. jAgRta ane (7) ALasarahita--kharekharA sAvadha. pUrI tamannA ane smruttivALe sAdhaka A pagathiye paheAMcI zake che. enI AtmazraddhA ane maLa eTalAM adbhUta hAya che ke sAmAnya mANasane te zAMta sarAvara jevA ja lAge. (8) AtmadarzI--A bhUmikAe paheAMcanAra, peAtAnI aMdara rahelI zaktine kharAkhara ALakhI le che. duniyAnAM kaSTa ke AphatanI e bahu paravA nathI karatA. emanI pAse pahoMcIe eTale AkhuM vAtAvaraNa jANe adalAi gayu. hAya ema lAge. jemanI mukhamudrA jotAM ja saMdeha AgaLI jAya ema kahevAya che te paikInA A puruSA heAya che. saphaLatA athavA siddhi emanAthI mahu dUra nathI rahetI. ( 9 ) samadarzI--A vanA satAne krodha, mAna, mAyAnI bhUtAvaLa have DArI zakatI nathI. emanAmAM eka Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 138 ] dharmamaMgalaH navI ja zaktine dha vahevA lAge che. emaNe pitAnI aMtanihita tAkAta eTale aMze kurAvI hoya che ke emanAmAM ahaMtA ke ghamaMDa jevuM kaMI rahevA pAmatuM nathI, (10) muktinA pathika--ahIM pitApaNAno sarvathA nAza nahi te paNa enI upara pUro kAbU AvI gaye hoya che. emanI prasanna ane nirmaLa mukhamudrAmAM eka prakAranI jAduI asara hoya che. emanI AsapAsa jijJAsuo ane bhaktajanenI bhIDa jAmavA lAge che. vastutaH e muktimArganA pathika hoya che. (11) upazAMta-dasamI bhUmikAvALAne A agiyAramA pagathiye AvavuM ja paDe e niyama nathI. A pagathiyuM bahu jokhamavALuM gaNAya che. jemaNe pitAnI aMdaranA kAma-krodhAdi duzmananuM mAtra damana karyuM hoya che temanI sAme e caMDALa cokaDI baMDa uThAve che. (12) mehanAza-jemaNe moha-mamatAne nAza karyo hoya che te A pagathiye pahoMce che. jIvanmukta banavAmAM have emane bahu vilaba nathI lAgatuM. ATalI UNapa rahe che te paNa karmanI sAthe eka vAra ghaniSTa paricaya hatuM tene laIne. eTale ke sIMdarI baLI jAya, chatAM vaLa rahI jAya tenI jema chellI asara rahI jAya che. A bhUmikAe pahoMcyA pachI paDavApaNuM nathI. ( 13) jIvanmukta-(ahaMta) kamane vaLagADa Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNasthAna [ 139 ] ahIM chUTI jAya che. kevaLa AtmA ane AtmAne svAbhAvika udyota ane udyama pratyakSa thAya che. deha heya paNa nAma mAtrane. AthI vadhu zaktimAna AtmA dehamAM rahI zake nahi. A puruSamAM lekene AkarSavAnuM ajaba kheMcANa hoya che. emanI vAto sIdhI sAdI hoya chatAM emAM apUrvatA lAge. emanI pAse keI apavitratA ke veravirodha TakI zake nahi. krAMti ane zAMti hAthamAM hAtha mIlAve. bakarI ne vAgha eka Are pANI pIve ema je kahevAya che te AvA puruSanA puNyabaLathI. (14) siddha-saMsAranI sAthe emane kaMI nIsabata nathI rahetI. - A cauda guNasthAnake jainadharmamAM kahyA che, paNa te uparathI ekalA jainone ja enI sAthe saMbaMdha che ema nathI mAnavAnuM. prANImAtrane AtmapragatinA mArgamAM e pagathiyA pasAra karavA ja paDe che. jaina tatvaciMtakee AtmavikAsanI e sIDhI puSkaLa anubhava ane ciMtananA pariNAme racI che. jenasiddhAMta pakSapAtazUnya che. jaina dharmamAM mAne athavA pitAne jaina kahevarAve te ja A sIDhI caDI zake ema nathI. aMtaranA pariNAmenI jeTale aMze zuddhi hoya, kakSAnI jaMjAlamAMthI jeTale aMze chUTA thavAya teTalA aMze A pragatinI sIDhI upara sau keIne eka sarakho adhikAra che. zAstrIya paribhASAmAM guNasthAnakanI varNanA vistArathI karavAmAM AvI che-ene lekagya vANamAM Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 140 ] dharmamaMgala darzAvavI e jarA muzkela kAma che, chatAM ahIM e prakAranI theDI himmata karI che. emAM bhUlacUka hoya te sujanee daragujara karavI. subhASita yauvananA unmAdathI jema cetatA rahevAnuM che, tema lakSmInA unmAdathI paNa sAvadha rahejo. sabhyatA ane pavitra saMskAra hoya te lakSmIne vaibhava sugaMdhamaya bane che. AgaLa baMdha, pAchaLa dhaMdhe dhaMdhAmAM ke dhaMdho paNa je dhaMdhAmAM ye dharma kare te sAheba ke baMde. ! jIva-ajIvanA anubhavajJAnane bhedajJAna kahevAmAM Ave che. e bhedajJAna zAstrArtha karavA mATe, pAMDityane daMbha karavA mATe nathI; paNa huM keNu ane mAruM zuddha svarUpa zuM te jANavA mATe eno upayoga che. - puNya eTale AtmAne prakAza ane pApa eTale vinayavivekanI jaDatA-aMdhakAra. aMdhakAramAMthI prakAzamAM javAne sau koI jhaMkhe che. jhaMkhanA sAcA dilanI heya te komaLa aMkura jema patharanA kaThaNa haiyAne bhedIne bahAra nIkaLe che ane prakAzanA darzana meLave che tema ApaNe paNa prakAza pAmIe. - --upAzrI devacaMdrajI mahArAja Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saghavaka mATI sabhA ke pariSada maLavAnI hAya ane svayaMsevakAnI jarUra paDe te eka kahetAM ekavIsa svayaMsevake hAjara thaI jaze. nAnA-maiATA jamaNavAra ke utsavamAM paNa peAtAnI sevA ApanArA nAjuvAnAnI khATa nahi dekhAya. maDaLamAM athavA saMsthAmAM adhikArIonI jagyA bharavI haze teA eka pramukha ke maMtrIne khadale khuzIthI dasa maMtrIA ane pAMca jeTalA pramukhA jaDI jaze-sAmAnya sabhyAnI nAmamALA tA eTalI lAMkhI manaze ke keArA kAgaLa dvIpI nIkaLaze. A badhAM drazya, ane varNana vAMcatAM ApaNane saheje ema lAge ke Aje sevAbhAva vadhyA che--leAkeAmAM sevAbhAvanI bharatI AvI che. pahelAM je ema kahevAtu ke sevAdhama tA ceAgIone paNa agamya che tene badale Aje sevAbhAva ghaNuM| sastA banI gayA che ema paNa lAge. nAmanI pAse saMghanA sevaka ' lakhavAnA rivAja eTale madhu pracalita che ke saghasevaka banavA mathanAre kayA guNA keLavavA joIe te tarapha bhAgye ja keAInuM lakSa jatuM haze. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 142 ] dhamama gaLaH zAbhAnI khAtara sevaka kahevaDAvanArA ke prasiddhinI khAtara AgaLa paDanArA sevAnI vAta javA daie te| jenA aMtaramAM saMghasevAnI, dhamanI sevAnI ke rASTranI sevAnI dhagaza satata jAtI rahetI haiAya evA viralA ja maLaze. evA sevA dharmAM, saMgha ane rASTranuM gaiArava che, dezanuM kharUM dhana che--AzA ane zraddhAnuM virAmasthAna che. sAcA sevaka ki sAMsArika siddhi ke pratiSThAnI pAchaLa gheleA nathI banatA. saMghasevaka ke leAkasevakanA rAha phUlathI chavAyelA nathI AtA. ane te Dagale ne pagale kAMTA vAge che. paNa evI sAmAnya muzkelIothI janatAne sevaka pAchuM pagaluM` nathI bharatA-jeNe zraddhApUrvaka ema mAnyu ke pAte sevAbhAvI che tene aMgata sukha, ArAma ke yazanI paravA nathI hotI. je kSaNe sevakanA dilamAM evuM praleAbhana jAge ke khIjA hajArA bhAIe puSkaLa dhanasa'caya kare che ane lahera uDAve che, sekaDA bhAio evA che ke je varase-cha mahine ekAda sabhAmAM ke samitimAM jaine prasiddhinI kalagI paherI Ave che te mAre ekalAe ja A sthitimAM zA sAru paDI rahevuM-AvuM praleAbhana jAge te samajavuM ke pote sevakapanA gauravane aceAgya che. keTalAka| sAmAnya sAMsArika sagavaDAne ke vaibhavanA uparaaA bhega khuzI ApI zake che paraMtu emane kIrttinI mAhinInA pAzamAMthI bacavu muzkela thaI paDe che. je saMghasevaka banavA mAgatA hoya ane evA ne evA ja Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsevaka [ 143 nirdoSa sevaka rahevA mAgatA hoya teNe AvA pralobhanethI haMmezA sAvadha rahevuM joIe. yaza ke pratiSThAnI pAchaLa bhIkhArInI jema pharanArA ene meLavI zakatA nathI. ene artha evo nathI ke saMghasevakanA gaLAmAM kIrtidevI pitAne hAra nAkhe ja nahi-kIrti ke pratiSThA maLI jAya te paNa pite ene adhikArI nathI emaja te te mAne. bhUlecUke paNa je AvA pralobhanamAM saMghasevaka phasAya to pote bhUla karI che ema mAnI bhaviSyamAM vadhu sAvaceta rahevAne teNe saMka9pa karavo joIe. A te sevakapaNAnI bhUmikAnI vAta thaI saMghasevakane kartavya dera nizcita ane draDha hovuM joIe eTale ke e je caMcaLavRttino hoya-Aje eka dhyeya svIkAre ane kAle savAre bIje nirNaya karI bese te lokone sAcI TheravaNuM na ApI zake. keTalIka vAra saMghasevake khUba UhApohane aMte nirNaya kare che, emAM samAja ke saMghanuM zreya che ema jAhera kare che, paraMtu enI sAme je vaTeLa UbhuM tho-De virodha jAge ke tarata ja emane pAghaDI pheravI bAMdhavAnI jarUra lAge che. nizcayanI draDhatAne abhAve AvA sevake lekenI zraddhA meLavI ke keLavI zakatA nathI. jeo bhaya ke svArthane aMge pitAnA mAgamAMthI pIchehaTha kare che teo pragatine pAchI Thele che ane bIjA navA sevakanA rAhamAM paNa kAMTAnI jALa pAthare che. meTA-himmatabharyAM TharAva karavA ane e rIte vIratA Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] dhama maMgaLaH batAvavI tenA karatAM je kaMI vyavahArika ane tatkALa siddha thaI zake ema hoya tevA upAyenuM avalaMbana levuM vadhAre ucita gaNAya. saMghasevake pitAnI ane pote je samudAyanI aMdara vase che tenI zaktinI maryAdA AMkavAmAM pachAta na rahevuM joIe. muddAnI vAta eTalI ja che ke saMghasevaka pite zraddhApUrNa have joIe. bIjAonI jema Dhacupacu ke caMcaLa na hoya. ' " saMghasevakane mATe bIjuM eka bhayasthAna che-ane te abhimAna. saMghasevaka hovAne dekhAva karanAra, be hAtha jeDIne bhale Ubho rahe, vinayanI vANI belavAmAM paNa bhale kaMjusAI na rAkhe, paNa te uparathI e nirabhimAna che ema loke mAnI letA nathI. emAM nATakIya DhaMga hevAne saMbhava che. sarakArI adhikArIo paNa patravahevAranI bhASAmAM pitAne "Apane AjJAMkita-namra sevaka" tarike oLakhAve che. paNa ene ApaNe kRtrima vinaya sivAya bIjuM kaMI nathI mAnatA. moTA dekhAvamAM saMghasevaka pitAnI namratA dAkhave te uparathI tene tela nathI thata-nAnA nAnA vahevAramAM, rejIdI vAtacItamAM ane parasparanA saMbaMdhomAM eNe pitAnI nirabhimAnatA batAvI ApavI joIe. je mANase abhimAnane tIlAMjalI ApI hoya che tene kaI duzmana nathI te. pitAnI namratAnA badalAmAM e lokone prema meLave che ane e ja enI kharI mUDI banI jAya che. nirabhimAna banavuM eTale svamAnane paNa tyAga karo Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghasevaka [ 145 ] evA enA smatha nathI. svamAna gayA pachI vyaktitva ja nathI rahetuM. paNa ahIM tA ApaNe jene huM pada athavA ghumaDa kahIe chIe tenI ja vAta thAya che. je saghasevaka che te peAtAnA vyaktitvane ujjavaLa rAkhavA chatAM gavane lAkasamudAyamAM eMgALI de che. ghaNIvAra sAmAnya saMsArInA jIvanamAM nirAzAnAM meAjA' pharI vaLe che. teA pachI saMghasevakanA jIvanamAM evA TAkaTInA prasaMge Ave emAM Azcarya nathI. saMghasevake virAdha mATe pUratI tayArI rAkhavI joie. jANI joine e saMghaSa ke virodha pedA na kare, paNa jeNe rUDhIbadhdhatA, vahema, ajJAna sAme mAracA mAMDayA hoya tene virAdhavaTALa vacce sapaDAvuM ja paDe. e vakhate aMtaramAM AzA ane zradhdhAnA dIpaka elAvA na SAme enI pUrI takedArI rAkhavI joIe. saMgha ke samudAyanA dareka mANusa peAtAnuM hita ke kalyANu vicArI zake ema huMmezA nathI anatuM. vizALa samUhamAM rUDhIpremIo ane TUMkA svA jonArA paNa hAya che, te zubha pravRttinA hArda sudhI pahoMcI zakatA nathI. emanI sakhyA mATI hAya te samAjasevaka bhAre duzmanAvaTa vaheArI le che. nAnA vartulamAM saghasevakane ghaNI athaDAmaNA veThI levI paDe che. jemane peAtAnA AtmIya ke svajana mAnyA haiAya che teo ja keTalIvAra virAdhInI chAvaNImAM bhaLI jAya che. AvA virodhItuM maLa zarUAtamAM eTalu mUMjhavanAru hAya che ke saMghasevakanI 10 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] dharmamaMgaLa ghaNIkharI zakti emAM ja kharacAI jAya che. keI paNa sudhAraka ke zreyaskara pravRttine ItihAsa tapAse te prAraMbhamAM ene pracaMDa virodha thayele dekhAze. e virodha zamyA pachI ke kaMIka vicAra karavA prerAya che. zreyaskara pravRttinA tamAma aMzane ekI sAthe kadAca svIkAra na thAya, te paNa emAM pitAnuM hita, kalyANa hatuM ema mAnI tenI thoDI-ghaNI mahattA keTalAka muktaka The svIkAre che. saMghasevakamAM AzAvAdane prANavAyu na hoya to te AvA pracaMDa virodha ane saMgharSo sAme TakI na zake. bhagavAna mahAvIra ane gautama buddhadevanA jIvanamAM AvA keTalAya prasaMgo banelA tamane yAda haze. gazALA ane jamAlI jevA bhagavAnanA nikaTanA saMparkamAM rahenArAoe eka divasa emane virodha karela-jUdA paDI. gaelA. ane gautama buddhanA saMbaMdhamAM te ema kahevAya che ke emanA vahAlA ane atyaMta AjJAMkita ziSya AnaMde paNa gautamadevane kahI dIdheluM ke "mAre ne tamAre have nahi ane A tamAruM kamaMDaLa?" AnaMda jevA AtmIye gautama buddha devane A zabda saMbhaLAvelA. e kALanA bane puruSone emanA samayamAM ghaNuM viTaMbaNAo veThavI paDelI, chatAM emaNe pitAnA AzA ane zraddhAnA dIpakane ekalAvA na dIdho. vizvanuM parama hita teo sAdhI zakyA-e prakAzanA . AdhAre Aje paNa lokone sanmArga maLe che. - sevaka ane sAmAnya jananA deha eka ja prakAranI mATIthI ghaDAyelA hovA chatAM sauthI mahatvane bheda. eTale Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghasevaka [ 147] ja he ya che ke sAcA saMghasevakanuM dila pilAdanuM hoya che. enI upara game teTalA prahAro thAya, paNa nirAzAne ke azraddhAne pharakavA detA nathI. emane pUrI khAtrI hoya che ke A vaMTeLa eka divase jarUra zamavAne loko pote ja pitAnuM kalyANa samajavAnA ane jene virodha kare che te ja mAge kalela karatA cAlavAnA. saMghasevakanA rAhamAM je AvI muzkelIo, kasoTIo na hoya te pachI sAmAnya saMsArI ane aDaga saMghasevakanA jIvanamAM bheda jevuM ja kAM rahe che? saMghasevaka kasoTIo ane virodhanA kaDavA ghUMTaDA gaLA nIce utAravA chatAM, jANe ke amRtaghUMTa pIte hoya ema ja mAne. e vartamAnamAM nahi, paNa bhaviSyamAM daSTi kareH Ajane divasa vItyA pachI AvatI kAle loke keTalA mArgAnusArI banaze ene vicAra kare, ane emAMthI ja akhUTa preraNA meLave. - saMghasevaka ekale paMDe badhe bhAra upADI zakato nathI. ene sAthIo, sahakArI kAryakartAonI madada levI paDe che. jenI sAthe avAranavAra saMbaMdhamAM AvavuM paDatuM hoya-jemanI pAsethI kAma levAnuM hoya temanI sAthe mIThe vAtsalyabharyo saMbadha jaLavAI rahe joIe. keTaleka sthaLe AvA sahakArIomAM je joIe tevo saMpa ke saddabhAva dekhAtuM nathI-bahArathI saMghanI sevA uThAvavA chatAM aMdara aMdara manaduHkha ke matabheda rahe che. eTale paNa e saMgha dvArake nathI pahoMcate. eka ja uddeza dharA- ' vanAra, eka ja pravRtti pAchaLa bhekha lenArA bhAIo paNa jo parasparanA saMbaMdhamAM nIkhAlasa, udAra ane Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] dharmamaMgala vAtsalyabhAvavALA na hoya te pariNAme sArI saMsthAo paNa vagovAya che. ApaNe vizvapremanI ghaNuM moTI vAta karIe chIe, paNa je ApaNA sAthI-saMgAthIonA nAnA vartanamAM vAtsalyabhAvane cheDo paricaya na ApI zakIe, ekabIjAnI uNapa ane uddhatAIne khamI-khamAvI na zakIe te vizvapremanI vAtane kaMI artha ja nathI raheto. vizvane te ApaNe zI rIte pahoMcI zakavAnA hatA? ApaNA sAthI-saMgAthIo pratye prIti ke vAtsalyabhAva dAkhavA zakIe te e ja vAtsalya vistaratuM vizvapremarUpa banI javAnuM. je saMghasevakane ghaNA sahakArIo sAthe saMparkamAM AvavAnuM bane che ane saMgharSaNa thavA chatAM saMyama ane vAtsalya dAkhavavAnI taka maLe che teo saddabhAgI che. keInI sAthe na bane eTale sUtarane tAMtaNe teDIne pheMkI de tema pitAne saMbaMdha teDI nAkhanArA te hajAro jaNa nIkaLaze. mAtra eve prasaMge saMyama, kSamAzIlatA dAkhavI saMghahita, samAja-saMgaThanane abAdhita rAkhanArA ja khare. kharA saMghasevakanA birUdane dIpAve che. sevAnuM vrata levuM kaThaNa che, paNa ene TheTha lagI nabhAvavuM atizaya kaThaNa che. sevA e ja jene jIvanamaMtra hoya, saMgha sevAne ja pitAnuM jIvana sArthakaya mAnate heya ane saMghasevAnA mArgamAM naDatI muzkelIone phUlanA hAra jevI gaNatA hoya e baDabhAgI te keIkaja nIkaLaze. AvA saMghasevake ja saMghane ghaDe che samAjane saMgaThita kare che ane pitAnI pAchaLa akSaya kIrti mUkI jAya che. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bha0 mahAvIra jaina saMskRtinuM zuddha svarUpa jene jANavuM hoya, jaina siddhAMtamAM prarUpelA tyAga-virAga-kSamA ane AtmakalyANanI divya zakti samajavI hoya tene bhagavAna mahAvIranA jIvananI nAnI-moTI sarva ghaTanAo mArgadarzaka banI rahe che. jeno bha0 mahAvIrane AsannaupakArI mAnIne emanA nAmasmaraNanI sAthe ja mastaka namAve che. sAMpradAyikatAnI khAtara nahi, paNa atihAsika draSTithI joIe te paNa siddhArtha rAjAnA e putra-vardhamAnakuMvara-mahAvIrasvAmIe ja aMdhakAramAM bhaTakatA prANIone Akhe ane prakAza Ape hate. cakakhudayANa ane magadayANa -cakSu ApanAra ane mArga darzAvanAra tarikenI emanI khyAti ane upakArakatA Aje sau koI svIkAre che. teo rAjakumAra hevA chatAM AtmAnA kalyANa temaja vizvanA maMgaLa arthe kharekharI sihavRttithI bhAga-virAganA mArge vicaryA hatA. je vakhate yajJAdimAM homAtA pazuonA balidAnane lIdhe pavitra bhUmi raktaraMgI banI hatI ane bIjA anyAye tathA pAkhaMDene paNa pAra nahoto rahyo tyAre bhagavAna mahAvIre kaSTa ane upasargonI paraMparA sahana karIne paNa ahiMsA-satyanuM svarUpa prabodhyuM ane e rIte aMdhakAranA tharanA thara vikherI nAkhyA. ajJAnamAM saDatI ane anekavidha atyAcArathI chuMdatI pazu-prANuM ane mAnavInI moTI saMkhyAe chUTa Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 150 ] dharmamaMgalaH kArAne dama lIdhe. AtmakalyANa ane lokakalyANa e be bhinna bhinna vastuo nathI, paNa eka ja DhAlanI be bAjuo che ema emaNe pitAnA jIvanavyavahArathI batAvI ApyuM. bhagavAna mahAvIre satya-ahiMsAne pracAra karatAM athavA te prakAzanuM AMjaNa AMjatAM ajJAnIo taraphathI je upasargo sahyAM che te vAMcatAM ApaNe romAMca anubhavIe chIe. bhayaMkaramAM bhayaMkara gaNAtA upasargo paNa bhagavAnanA kaMThamAM phUlanA hAra banI jatA hoya ane Aje hajAro varSa pachI paNa emAMthI zItaLa suvAsa vahetI hoya ema lAge che. AtmAnuM zreya ane vizvanA prANI mAtranuM maMgaLa e jenuM dhayeya bane che tene mAga keTalo kaparo hoya che te A mahAvIraprabhunA jIvanacaritrathI jaNAya che. ajJAnIo te emane virodha kare, paraMtu de ane bhalabhalA paMDitae paNa emanI sAme jhaMjhAvAta upajAve. bhagavAnanI sahiSNutA ane karuNAnI amIdhAramAM vera-virodha taNAI jAya che. jeo virodha karatA hatA teo ja emanA caraNa cUme che. asAdhAraNa karuNA ane kSamAne prabhAva te mahAvIra prabhunA caritramAM jIvaMta banyuM hoya ema spaSTa dekhAya che. vaidika sabhyatA ke jenAM mULa rasa-kasa zeSAI gayAM hatAM, mAtra daMbha ADaMbara ne nIrasa kriyAkAMDa avazeSa rahyAM hatAM temAM bha0 mahAvIre zramaNa saMskRtinuM rasasiMcana karyuM. gautamasvAmI jevA e jamAnAnA prakhara Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bha0 mahAvIra T151] paMDite-jeo keTalIye zaMkAnA jALAM-jAMkharAM vacce aTavAI javAthI mULa ane zuddha mAga joI zakatA nahotA, temane, emanI pitAnI zAstrazailIthI samajAvyA ane zaMkA-zalyarahita banAvyA. gaNadharavAdamAM A hakIkata bahu spaSTapaNe rajU karavAmAM AvI che. zaMkAnuM nirAkaraNa thatAM ja IndrabhUti jevA emanA samayanA samAjanetA prabhu mahAvIranA mArgane aMgIkAra kare che. sAmAnya mAnavInI zakti ane dhIraja khUTI jAya evAM kAryo bha0 mahAvIranI dIrgha tapasyA ane karuNAnA pratApe saheje siddha thatAM hoya ema lAge che. bhagavAna mahAvIre hiMsA, ajJAna ane vahemanA kAdavamAM gaLAbUDa banI gaelI janatAne uddhAra karyo, caMDakauzika jevA viSadharane paNa pitAnI asIma kSamAzaktithI uddharyo eTaluM ja nahi paNa prANI mAtranI aMdara je adbhuta sattA rahelI che tene meghagaMbhIra svare upadeza karyo. janmathI keI ucca nathI, nIca nathI-asaMkhya devadevIonA kalpita bhaya ke trAsathI gabharAI jaIne potAne pAmara mAnI levAnuM nathI e prakAranI nirbhayatAne maMtra paNa bhagavAne ja saMbhaLAvyo. gulAmI kaMI eka ja prakAranI nathI hotI. Aje ApaNe rAjakIya gulAmImAMthI chUTavAne ghaNuM mathIe chIerAjakIya sAthe Arthika ane audyogika gulAmIne trAsa paNa eche nathI. paraMtu vAsanAnI gulAmI kevI bhayaMkara hoya che, e gulAmInA mULa keTalA UMDA hoya che temaja Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1para). dharmamaMgala e vAsanAnI gulAmI bIjI keTalI gulAmIo upajAve che tene khare khyAla zramaNa saMskRti ja Ape che. bhagavAna mahAvIre kharUM kahIe te sAMsArikatAnI gulAmImAMthI prANImAtrane mukta karavAne prathama ninAda suNAvyuM. e rIte jeNe bhayaMkara upasargo veThIne jagatane AMkho ApI, prakAza AkhyA, mArga darzAvyA te puruSa jagatavaMdanIya tathA prAtaHsmaraNaya ane emAM Azcarya nathI. bha0 mahAvIranuM jIvana preraNAne eka akhaMDa jhare che. je keI e caritranuM pAna karaze, ane je temanA pavitra saMskAra jhIlaze tene mArga ane prakAza maLI raheze. bhagavAna mahAvIranuM jIvana eTaluM pratApI ane prakAzamaya che ke e viSe ahIM vadhu vivecana karavAnI jarUra nathI. mAtra eTaluM kahevuM ahIM basa thaze ke bhaktinI gulAmI ke aMdhazraddhAthI prerAyelI ghelachA prabhu mahAvIrane abhipreta nathI. temane jIvanasaMdeza kevaLa jJAna, bhakti ke purUSArtha puratuM maryAdita nathI. emaNe te vAraMvAra ekaja vAta karI che ke karmamaLathI lepAyele mAnavI paravaza ne durbaLa rahevAne-karmabaMdhanamAMthI mukta banelo mAnavI ja sarva sukha, AnaMda, satya-ziva-sAMdane adhikArI banavAne. pratyeka prANIne muktinI e sIDhI upara caDavAne haka che ane zivasuMdarInI varamALa paheravAnI paNa sone sarakhI sattA che. A maMtramAM ja mAnavajAtinA udhAranA bIja paDyAM che. e bIja maMtra ApanAra prabhu mahAvIrane keTIkeTI praNAma heje ! Page #162 -------------------------------------------------------------------------- _