________________
ભ૦ મહાવીર
T૧૫૧]
પંડિતે–જેઓ કેટલીયે શંકાના જાળાં-જાંખરાં વચ્ચે અટવાઈ જવાથી મૂળ અને શુદ્ધ માગ જોઈ શકતા નહોતા, તેમને, એમની પિતાની શાસ્ત્રશૈલીથી સમજાવ્યા અને શંકા-શલ્યરહિત બનાવ્યા. ગણધરવાદમાં આ હકીકત બહુ સ્પષ્ટપણે રજૂ કરવામાં આવી છે. શંકાનું નિરાકરણ થતાં જ ઈન્દ્રભૂતિ જેવા એમના સમયના સમાજનેતા પ્રભુ મહાવીરના માર્ગને અંગીકાર કરે છે. સામાન્ય માનવીની શક્તિ અને ધીરજ ખૂટી જાય એવાં કાર્યો ભ૦ મહાવીરની દીર્ઘ તપસ્યા અને કરુણાના પ્રતાપે સહેજે સિદ્ધ થતાં હોય એમ લાગે છે.
ભગવાન મહાવીરે હિંસા, અજ્ઞાન અને વહેમના કાદવમાં ગળાબૂડ બની ગએલી જનતાને ઉદ્ધાર કર્યો, ચંડકૌશિક જેવા વિષધરને પણ પિતાની અસીમ ક્ષમાશક્તિથી ઉદ્ધર્યો એટલું જ નહિ પણ પ્રાણી માત્રની અંદર જે અદ્ભુત સત્તા રહેલી છે તેને મેઘગંભીર સ્વરે ઉપદેશ કર્યો. જન્મથી કેઈ ઉચ્ચ નથી, નીચ નથી–અસંખ્ય દેવદેવીઓના કલ્પિત ભય કે ત્રાસથી ગભરાઈ જઈને પોતાને પામર માની લેવાનું નથી એ પ્રકારની નિર્ભયતાને મંત્ર પણ ભગવાને જ સંભળાવ્યો.
ગુલામી કંઈ એક જ પ્રકારની નથી હોતી. આજે આપણે રાજકીય ગુલામીમાંથી છૂટવાને ઘણું મથીએ છીએરાજકીય સાથે આર્થિક અને ઔદ્યોગિક ગુલામીને ત્રાસ પણ એછે નથી. પરંતુ વાસનાની ગુલામી કેવી ભયંકર હોય છે, એ ગુલામીના મૂળ કેટલા ઊંડા હોય છે તેમજ
