________________
[ ૩૪ ]
ધર્મમંગળઃ
જીવનરક્ષાના ઉપાય પણ તે વધારે જાણે, કામ કરવાની
ગ્યતા પણ વિશેષ પ્રમાણમાં હોય. વિવેકરૂપી ઈન્દ્રિય એકલા માનવી પાસે જ છે, એટલે તો માનવજન્મની ઝંખના દેવ પણ કરતા હોય છે એમ આપણને કહેવામાં આવે છે. ભૌતિક જગતની જેમ એક બીજું વિરાટ આંતરજગત છે અને એને પરિચય વિવેકવડે જ થઈ શકે છે. ભૌતિક જગતમાં જેમ ગુરૂત્વાકર્ષણ જેવા અનેક નિયમો અને વ્યવસ્થાઓ છે તેમ આંતરજગતમાં પણ બધું વ્યવસ્થિત અને નિયમિત હોય છે. ભારે વજનવાળી વસ્તુને અદ્ધર આકાશમાં ઊડાડીએ તે પછી તે પૃથ્વી ઉપર પડવાની એ નિયમ જેમ આપણે ચોક્કસપણે જાણીએ છીએ તેમ આંતરજગતને આ નિયમ છે કે વિશ્વમાં દુર્જનતાને પરાભવ જરૂર થવાને અને સજજનતાની પ્રતિષ્ઠા જ થવાની. એ નિયમ પણ આ વિવેકની સહાયથી જ આપણે જાણી શકીએ છીએ. આંતરજગતની અથવા તે ધર્મજગતની આટલી સાદી-સીધી વાત પણ ન જાણે તેનાસ્તિક છે એમ કહેવામાં કઈ બાધ નથી.
શારીરિક આરોગ્ય જાળવવું હોય તે ભૌતિકનિયમો આપણે બરાબર પાળવા જ પડે. ગમે તે-ગમે ત્યારે ખાઈએ–ગમે ત્યારે ઊંઘીએ કે આરામ લઈએ એ સ્વછંદ એન નભાવી લે આત્માનું આરોગ્ય મેળવવાની ને જાળવવાની જેને ધગશ છે તેને ધર્મજગતના નિયમોને બરાબર અનુસરવું જોઈએ. શરીરનું આરોગ્ય ત્રણ પ્રકારે ઓળખાય
