________________
ક્રાંતિકારી ત્રિપદી
[ ૮૧ ] અત્યાચારીઓ માટે ઈશ્વરના નામને ભય નિરુપયેગી નથી, પણ એક વાર ભયનો સીકકો બેઠે એટલે તેને દુરુપયોગ કરનારા દુજને પણ આવી મળે છે. સૃષ્ટિકર્તા ઈશ્વરની સાથે તેના પ્રતિનિધિઓ અને દલાલોની જમાત જોતજોતામાં જામી ગઈ. ભેળી–ભદ્રિક–અજ્ઞાન જનતાની ભાંગી ગયેલી કેડ ઉપર એમણે જેટલો ભાર ભરાય તેટલે ભરવા માંડ્યો. યાને બહુ ઉજળું રૂપ મળી ગયું છે. પણ રાજાધિરાજે અને લક્ષ્મીપતિઓ યજ્ઞની પાછળ ધન, ધાન્ય અને ઘતાદિને જે ધૂમાડો કરતા અને નિઃસહાય પ્રાણીઓનાં જે રક્ત વહાવતાં તે જોતાં તો એને વિશુદ્ધ ધર્મક્રિયા કેમ કહેવી એ પ્રશ્ન થઈ પડે છે. એક રાજસૂય કે અશ્વમેધની કલ્પના જ કરી જુઓ ! કેટલાયે ભૂદેને દિવસોના દિવસે સુધી લાગલાગટ અગ્નિજવાળામાં આહુતિએ અર્પતા અને સેંકડે શ્રમજીવીઓને વેઠના ભાર નીચે છૂંદતા તમે જોઈ શકશે. પાપને ક્ષય, આ રીતે ધનધાન્ય જેવી જીવનસામગ્રીના ક્ષયથી થતો હોય તે શ્રીમતે અને સત્તાધીશે સિવાય પુણ્યશાળી બનવાનું સૌભાગ્ય બીજા કેઈને સાંપડે જ શી રીતે ? ઈશ્વરે જ આ પશુ-પ્રાણીઓ અને આ અન્ન વિગેરે યજ્ઞાર્થ સર્યો છે અને એ યજ્ઞમાં જ હેમાવાં જોઈએ એમ તે યવાદીઓ ખુલ્લા શબ્દમાં કહેતા. - યજ્ઞ, હેમ કે એવી કોઈ બીજી વિધિથી રખેને જે કયાઇક વિજય મળી ગયે, દુશ્મન શરણે આવ્યું કે રોગ
