________________
સંઘસેવક
[ ૧૪૫ ] એવા એના સ્મથ નથી. સ્વમાન ગયા પછી વ્યક્તિત્વ જ નથી રહેતું. પણ અહીં તા આપણે જેને હું પદ અથવા ઘુમડ કહીએ છીએ તેની જ વાત થાય છે. જે સઘસેવક છે તે પેાતાના વ્યક્તિત્વને ઉજ્જવળ રાખવા છતાં ગવને લાકસમુદાયમાં એંગાળી દે છે.
ઘણીવાર સામાન્ય સંસારીના જીવનમાં નિરાશાનાં મેાજા' ફરી વળે છે. તેા પછી સંઘસેવકના જીવનમાં એવા ટાકટીના પ્રસંગે આવે એમાં આશ્ચર્ય નથી. સંઘસેવકે વિરાધ માટે પૂરતી તયારી રાખવી જોઇએ. જાણી જોઇને એ સંઘષ કે વિરોધ પેદા ન કરે, પણ જેણે રૂઢીબધ્ધતા, વહેમ, અજ્ઞાન સામે મારચા માંડયા હોય તેને વિરાધવટાળ વચ્ચે સપડાવું જ પડે. એ વખતે અંતરમાં આશા અને શ્રધ્ધાના દીપક એલાવા ન ષામે એની પૂરી તકેદારી રાખવી જોઈએ. સંઘ કે સમુદાયના દરેક માણુસ પેાતાનું હિત કે કલ્યાણુ વિચારી શકે એમ હુંમેશા નથી અનતું. વિશાળ સમૂહમાં રૂઢીપ્રેમીઓ અને ટૂંકા સ્વા જોનારા પણ હાય છે, તે શુભ પ્રવૃત્તિના હાર્દ સુધી પહોંચી શકતા નથી. એમની સખ્યા માટી હાય તે સમાજસેવક ભારે દુશ્મનાવટ વહેારી લે છે. નાના વર્તુલમાં સઘસેવકને ઘણી અથડામણા વેઠી લેવી પડે છે. જેમને પેાતાના આત્મીય કે સ્વજન માન્યા હૈાય છે તેઓ જ કેટલીવાર વિરાધીની છાવણીમાં ભળી જાય છે. આવા વિરોધીતું મળ શરૂઆતમાં એટલુ મૂંઝવનારુ હાય છે કે સંઘસેવકની
૧૦
