________________
ધર્મ અને સમાજ
[ ૧૦૫ ] પ્રાણુસ્વરૂપ બનવી જોઈએ. આપણી ધમ પરાયણતાએ આસપાસના વર્ગમાં એવી ભાવનાની ચીણગારી પ્રકટાવવી જોઈએ. આજે સમાજ ધર્મથી અલગ પડી ગયા છે. સમાજમાં પણ નાના મેાટા વાડા અને તડા પડી ગયા છે. મતભેદ અને વિવાદ પણ ધૂંધવાઈ રહ્યા છે. સમભાવ વિસ્તારવાની આપણી પાસે દેવદુલ ભ સંજીવની હાવા છતાં-ભ્રાતૃભાવ અને સહિષ્ણુતાની આટઆટલી અણુમૂલી ઔષધીએ હાવા છતાં આપણા સમાજ આટલા નિભક્ત, દુળ અને ભીરુ કેમ દેખાય છે ? સમાજ રત્નની ખાણુ છે એ ભૂલી જવાયું છે. ધમ અને સમાજ એ બન્નેના ચેાગથી આખુ અંગ અને છે એ વાત તરફ્ આપણું દુર્લક્ષ થયુ છે. એટલે જ સમાજરૂપી પડખું પક્ષાઘાતથી પીડાઈ રહ્યું છે. પશ્ચિમના મુલકામાં ધમ કરતાં પણ સમાજ વધુ પ્રધાનતા ધરાવે છે. કાઈ શ્રીમંતને સારી ક્ળાસામગ્રી પ્રાપ્ત થાય, નવીન અદ્ભુભૂતતા મળી આવે તેા તે એમજ માનશે કે એની ઉપર સમાજના પ્રથમ હક્ક છે. સમાજની પ્રતિષ્ઠિત સસ્થાને જ તે સમર્પણુ કરશે. એમની સામાજિક સંસ્થાએ જોનારા પ્રેક્ષકે ઘડીભર ચકિત બની જાય છે. આપણે સમાજ-દેહની અવગણના કરી છે. આપણા સમાજના દીન, મધ્યમ સ્થિતિના ભાઈઓની આપણે કવચિત્ જ સંભાળ લઈએ છીએ, સમાજના બાળકના ભાવ પણ ભાગ્યે જ પૂછીએ છીએ, સમાજમાં રૂઢીની જડતા કે વહેમાનુ કેટલું પ્રાબલ્ય છે, કયાં આગળ કેટલી અ'ધશ્રદ્ધા અને કાયરતાના થાણા જામ્યા છે તે જોવાની
"
