________________
[ ૭૪ ]
ધર્મમંગળઃ અંતરના રિપુઓને ઓળખી એમને હણ્યા-હતવીર્ય કર્યા એમને નમસ્કાર કરે અને એ નમસ્કારનું સતત ચિંતન કરતાં તમે પણ એ અરિઓના પાશમાંથી છૂટવા કટિબદ્ધ બને. જે અંતરના રિપુઓને જીત્યા તેને દુનિયામાં કઈ દુશ્મન નથી રહેતે–એની કરુણા, મિત્રીની અમીધારા ભાગીરથીના પ્રવાહ કરતા અસંખ્ય ગણી વેગવાન બની સમસ્ત પૃથ્વીતળને છાઈદે છે. શરીરે જે દુર્બલ હોય છે તે બીજા કૃત્રિમ ઉપાયથી થોડા દિવસ ભલે પિતાના સ્વાથ્યનું રક્ષણ કરે, પરંતુ ખરી કસોટી વખતે તે એનું સ્વત્વ પરખાઈ જવાનું. જેણે ટાઢ-તડકામાં દેહને કર્યો હશે-જે ખરો ખડતળ હશે તે જ એવી કસોટીમાંથી અણીશુદ્ધ બહાર નીકળશે. તે જ પ્રમાણે જેણે અંતરના રિપુઓને દમ્યા હશે તેનું સામર્થ્ય હજારે સૂર્યના સામટા પ્રકાશ કરતાં અધિકા તેજથી ઝળકી ઊઠશે. એ અંતરરિપુઓ ઉપર જય જન્મ, જરા, રોગ ને મૃત્યુને પણ તુચ્છવત્ કરી દેશે.
શ્રમણ સંસ્કૃતિના તિર્ધરેએ માત્ર “નમે અરિહંતાણું” ને “નમે સિદ્ધાણં' જેવા સરળ મંત્રમાં કેટલું અપૂર્વ અને અભુત રહસ્ય ભરી દીધું છે તેની હવે તમે કંઈક કલ્પના કરી શકશે. એમણે કઈ જમ્બર સરજનહાર કે કરુણાનિધાન કે જલદી પ્રસન્ન બની જાય એવા દેવ-દેવીને શરણે જવાનું અને દીનભાવે કરગરવાને માર્ગ નથી બતાવ્યું. એમણે તે કહ્યું. અરિહંતને અને સિદ્ધને નમસ્કાર કરેઃ આચાયને, ઉપાધ્યાયને અને સર્વ સાધુઓને
