________________
ભ૦ મહાવીર
જૈન સંસ્કૃતિનું શુદ્ધ સ્વરૂપ જેને જાણવું હોય, જૈન સિદ્ધાંતમાં પ્રરૂપેલા ત્યાગ-વિરાગ-ક્ષમા અને આત્મકલ્યાણની દિવ્ય શક્તિ સમજવી હોય તેને ભગવાન મહાવીરના જીવનની નાની-મોટી સર્વ ઘટનાઓ માર્ગદર્શક બની રહે છે. જેનો ભ૦ મહાવીરને આસન્નઉપકારી માનીને એમના નામસ્મરણની સાથે જ મસ્તક નમાવે છે. સાંપ્રદાયિકતાની ખાતર નહિ, પણ અતિહાસિક દ્રષ્ટિથી જોઈએ તે પણ સિદ્ધાર્થ રાજાના એ પુત્ર-વર્ધમાનકુંવર-મહાવીરસ્વામીએ જ અંધકારમાં ભટકતા પ્રાણીઓને આખે અને પ્રકાશ આપે હતે. ચકખુદયાણ અને મગદયાણ –ચક્ષુ આપનાર અને માર્ગ દર્શાવનાર તરિકેની એમની ખ્યાતિ અને ઉપકારકતા આજે સૌ કોઈ સ્વીકારે છે. તેઓ રાજકુમાર હેવા છતાં આત્માના કલ્યાણ તેમજ વિશ્વના મંગળ અર્થે ખરેખરી સિહવૃત્તિથી ભાગ-વિરાગના માર્ગે વિચર્યા હતા. જે વખતે યજ્ઞાદિમાં હોમાતા પશુઓના બલિદાનને લીધે પવિત્ર ભૂમિ રક્તરંગી બની હતી અને બીજા અન્યાયે તથા પાખંડેને પણ પાર નહોતો રહ્યો ત્યારે ભગવાન મહાવીરે કષ્ટ અને ઉપસર્ગોની પરંપરા સહન કરીને પણ અહિંસા-સત્યનું સ્વરૂપ પ્રબોધ્યું અને એ રીતે અંધકારના થરના થર વિખેરી નાખ્યા. અજ્ઞાનમાં સડતી અને અનેકવિધ અત્યાચારથી છુંદતી પશુ-પ્રાણું અને માનવીની મોટી સંખ્યાએ છૂટ
