________________
[ ૧૧૬]
ધર્મમંગળ બીજાના પ્રકાશમાંથી પિતાને આત્મદીપક ચેતાવે છે.
શક્તિશાલીએ કે અધિકારીઓને વિનય તે સૌ કોઈ કરશે-સામે ચાલીને તેમનું સ્વાગત કરશે. જેના પ્રતાપે પ્રતિષ્ઠા અને પૈસાની વૃદ્ધિ થાય તેને પણ સૌ કોઈ સત્કારશે. પરંતુ વિનય ગુણને ઉપાસક-તપસ્વી એવી માયાથી નહિ અજાઈ જાય. વેષ કે બાહ્ય ચિન્હ ને એ વધુ પડતું મહત્વ નહિ આપે. જ્ઞાનને આરાધક, લેકકલ્યાણને પુરસ્કર્તા, કે વૈરાગ્ય રંગને ઉપાસક જ્યાં જ્યાં એ વસ્તુઓ રોશે ત્યાં ત્યાં એનું વિનય-તરબે હયું ભક્તિભાવથી થડકી ઉઠશે.
આ વિનય આપણા સમુદાયમાં ઠીક ઠીક અંશે છે એમ તમને લાગશે, પણ જ્યાં સ્ફટિક સરખો શુદ્ધ વિનય તપ આચરાતે હોય ત્યાં વાડાબંધી ન હોય, ત્યાં એક કે ચેારા પણ ન હોય એ વાત લક્ષમાં રાખવાની છે. વિનયની દૃષ્ટિ જેટલી શુદ્ધ તેટલી જ વેધક હોય છે. વિનયી જ્ઞાની અને તપસ્વીને, અધ્યાત્મી અને લોકહિતેષીને એકસરખે આદર-સત્કાર કરશે, પણ તે રૂઢી કે અર્થહીન પરંપરાનું દાસત્વ તો નહિ જ સ્વીકારે. અંધશ્રદ્ધા, ભય કે વહેમને વિનય–તપની સાથે કઈ સગપણ નથી.
વૈયાવચ્ચ એટલે કે સેવા-દુઃખીઓની ગરીબની, તપસ્વીઓની, જ્ઞાનીઓની સેવા એ પણ આભ્યન્તર તપ છે. તપને તેઓ શુષ્ક અને શૂન્યમય માનતા હોય તેમણે આ વૈયાવચ્ચની તપસ્યાને શાંતિથી વિચાર કરે જઈએ, તપનું આવું
