________________
[૬૪].
ધર્મમંગળઃ
વ્યાની વાત સાંભળીએ છીએ. પુણ્યશાળી હોય તે તે તેને ઉપભોગ કરે છે, પણ જે અભાગી હેય-એને ભાગ્યમાં જ ન હોય તે એ ધન સુવર્ણ પણ ભમરા થઈ ઊડી જાય છે એમ આપણને કહેવામાં આવે છે. એને અર્થ એ જ કે શ્રદ્ધા જેવું અમૂલ્ય ધન આપણને માતાપિતા તરફથી વંશવારસામાં મળે છે, પણ જે અભ્યાસ, તપશ્ચર્યા, મનન, ચિંતન જેવી પુણ્યસામગ્રી સંકળાયેલી ન હોય તે કુલાભિમાનની જેમ શ્રદ્ધા પણ અભિમાની–ઘમંડી બનાવી દે. આપણા વંશપરંપરાગત આચારે ભલે શુદ્ધ હોય, પણ શુદ્ધ શ્રદ્ધા વિના સમ્યગદષ્ટિ નથી મળી જતી. અભ્યાસના બળે આંબવગરને માનવી ઘરમાં–શેરીમાં ગમે ત્યાં ફરીહરી શકે પણ એથી કરીને એની પાસે નિર્મળ દષ્ટિ છે એમ તે ન જ કહેવાય. સાચી દષ્ટિ નથી હોતી તે ઘણી વાર શુદ્ધ આચાર–વ્યવહાર આપણામાં કવચિત એ મદ જગાવે છે કે ધીમે ધીમે આપણે અધઃપતન તરફ ઘસડાઈ ગયા વિના નથી રહેતા.
સમ્યગ્ગદર્શન કેને કહેવું છે તે તમે ઘણી વાર સાંભળ્યું છે. “હું શુદ્ધ જ્ઞાનમય આત્મા છું, બાકી બધી પ્રપંચજાળ છે.” એ અનુભવ કરે એ સમ્યગદર્શનની ટૂંકામાં ટૂંકી વ્યાખ્યા છે. પણ એ વ્યાખ્યા પ્રમાણે જીવનને કેવી રીતે ઘડવું એ એક મહાન સમસ્યા છે. સાદામાં સાદા અને સરળમાં સરળ સિદ્ધાંતને જીવનમાં વણી દેવા એ સામાન્ય સાધના નથી.
