________________
[ ૧૨ ]
ધર્મમંગળ:
સુખની લાલસા ન છૂટતી હોય તે એ વૃત્તિને ઈશ્વરભક્તિમાં વાળવી જોઈએ. સંસારના પદાર્થોમાંથી મનને છૂટું પાડીને ભક્તિમાં પરવવું જોઈએ. ઘણા ભક્તો ઈશ્વરભજન કરતાં પિતાના દેહનું પણ ભાન ભૂલી જાય છે. કેટલાકે એટલા તલ્લીન બની જાય છે કે સંસાર એમને ઘેલા-ગાંડામાં જ ગણી કાઢે. મુખ્યત્વે એમને ઉદ્દેશ અનિત્ય આનંદમાંથી નિત્ય-શાશ્વત સુખ-આનંદ મેળવવાને હોય છે.
ભ૦ મહાવીર અને ગૌતમબુદ્ધ જેવા પુરુષોએ પણ સંસારને નિત્ય સુખને અને વિરાગ-વિવેક-ત્યાગ-સંયમનો એવો જ સંદેશ સુણાવ્યું છે. એ બન્ને શ્રમણ સંસ્કૃતિના
તિર્ધરે મૂળ તે ક્ષત્રિયકુમારે–રાજકુમારે હતા. સમૃદ્ધિ અને વૈભવની એમને ત્યાં ઊણપ નહેતી પણ એમને લાગ્યું કે સંસારનાં દુઃખ, સંતાપ, જન્મ, જરા, મૃત્યુમાંથી બચવું હોય તે રાગ-દ્વેષ, આસક્તિ, મેહ, મમતાના પંજામાંથી છૂટવા સિવાય બીજો કેઈ રાજરસ્તો નથી, એટલે પિતે રાજમહેલના સુખ-વૈભવ તજી વિરાગને પંથે લીધું. અનિત્યમાંથી નિત્યમાં જવાને, ગામે ગામ ફરીને સંદેશ સંભળાવ્યો. ધરતીનો કે રાજ્યલક્ષ્મીને વિજેતા એ કંઈ સાચે વિજેતા નથી. અંતરના અરિઓને એટલે કે રાગાદિ શત્રુઓને હણનારો એ જ સાચો વિજેતા છે, એટલું જ નહિ પણ એવા વિજેતા બનવાની દરેક માનવીમાં સ્વાભાવિક સત્તા તેમ જ ચગ્યતા રહેલી છે એ વાત એમણે એક યા બીજી રીતે ભારપૂર્વક ઉચ્ચારી. અહંતને નમસ્કાર એ જ ખરા. સર્વશક્તિમાન
