________________
ગુણસ્થાન
[ ૧૩૯ ]
અહીં છૂટી જાય છે. કેવળ આત્મા અને આત્માને સ્વાભાવિક ઉદ્યોત અને ઉદ્યમ પ્રત્યક્ષ થાય છે. દેહ હેય પણ નામ માત્રને. આથી વધુ શક્તિમાન આત્મા દેહમાં રહી શકે નહિ. આ પુરુષમાં લેકેને આકર્ષવાનું અજબ ખેંચાણ હોય છે. એમની વાતો સીધી સાદી હોય છતાં એમાં અપૂર્વતા લાગે. એમની પાસે કેઈ અપવિત્રતા કે વેરવિરોધ ટકી શકે નહિ. ક્રાંતિ અને શાંતિ હાથમાં હાથ મીલાવે. બકરી ને વાઘ એક આરે પાણી પીવે એમ જે કહેવાય છે તે આવા પુરુષના પુણ્યબળથી.
(૧૪) સિદ્ધ-સંસારની સાથે એમને કંઈ નીસબત નથી રહેતી. -
આ ચૌદ ગુણસ્થાનકે જૈનધર્મમાં કહ્યા છે, પણ તે ઉપરથી એકલા જૈનોને જ એની સાથે સંબંધ છે એમ નથી માનવાનું. પ્રાણીમાત્રને આત્મપ્રગતિના માર્ગમાં એ પગથિયા પસાર કરવા જ પડે છે. જૈન તત્વચિંતકેએ આત્મવિકાસની એ સીઢી પુષ્કળ અનુભવ અને ચિંતનના પરિણામે રચી છે. જેનસિદ્ધાંત પક્ષપાતશૂન્ય છે. જૈન ધર્મમાં માને અથવા પિતાને જૈન કહેવરાવે તે જ આ સીઢી ચડી શકે એમ નથી. અંતરના પરિણામેની જેટલે અંશે શુદ્ધિ હોય, કક્ષાની જંજાલમાંથી જેટલે અંશે છૂટા થવાય તેટલા અંશે આ પ્રગતિની સીઢી ઉપર સૌ કેઈને એક સરખો અધિકાર છે. શાસ્ત્રીય પરિભાષામાં ગુણસ્થાનકની વર્ણના વિસ્તારથી કરવામાં આવી છે–એને લેકગ્ય વાણમાં
