________________
[૪૦]
ધર્મમંગળઃ માની લઈએ તે સમાજને પાયો જ ખળભળી ઊઠે. આત્મનિષ્ઠ મહાપુરુષો પિતાના વિરોધીઓ અને અપરાધીઓ ઉપર પણ કરુણા અને મત્રીની વર્ષા વરસાવે છે, પણ એમના અનુયાયીઓ, અનુરાગીઓ કે ભક્તો જે એમના પગલે ચાલવા ને મળે તે પછી ધર્મનું સ્થાન સંસારમાંથી ભૂંસાઈ જાય. " સમાજના સભ્યો એકબીજાના સહવાસમાં આવે છે, એક બીજાના સંઘર્ષણમાં પણ આવે છે. હવે તેઓ જે માનવપ્રેમ, મિત્રી, સંયમ, અહિંસા વિગેરે ન કેળવે તે એમની માનવતાને શું અર્થ છે? માનવીને વિકાસ શી રીતે થાય? વાસણને માંજવાથી એ સાફ અને ઊજળું બને છે. આપણે એક-બીજાના સંઘર્ષણમાં ને સંપર્કમાં આવીએ છીએ અને તેની સાથે રવાભાવિક ઉચ્ચ ગુણ દાખવીએ છીએ એટલે તે આપણું માનવતા વધુ સાફ અને ઉજજવલ બને છે. મત્રી, કરુણા, સંયમ વિગેરેની વાતો કે ચર્ચા આપણે ગમે તેટલી કરીએ, પણ જે કેઈના સીધા સંપર્કમાં જ ન આવીએ અને જે સદ્ગુણોની ચર્ચા કરીએ છીએ તેને પરચો ન બતાવીએ તો આપણું જ્ઞાન કે ચર્ચા શા કામના ?
નર્મદા જેવી નદીના ગાળ-લીસા પત્થર તે તમે ઘણી વાર જોયા હશે. પત્થરમાં આ સુંવાળપ કયાંથી આવી? એક પાષાણને ટુકડે તમે કેઈ કારીગરને આપે અને કહે કે નદીના વહેણમાં તણુતા પત્થર જેવો સુંવાળે બનાવી દે, તે તેને વિચાર થઈ પડશે. વર્ષોના વર્ષો થયાં
