Book Title: Chidvilas
Author(s): Dipchand Shah Kasliwal
Publisher: Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/008229/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates zAha dIpacaMdajI kAzalIvAla racita dravya-guNa-paryAya cihna vilAsa : prakAzaka : zrI digaMbara jaina svAdhyAya maMdira TrasTa sonagaDha. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : prakAzaka : zrI digaMbara jaina svAdhyAya maMdira TrasTa sonagaDha. bIjI AvRtti 2000 prata vIra saMvata 2503 vikrama savaMta 2033 mudrakaH- rajanIkAnta ema. paTela bhAvanagara. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates Thanks & Our Request This shastra has been kindly donated by Hevika Foundation (haste Kamal, Vijen, Hemal Bhimji Shah and Family), London, UK who have paid for it to be "electronised" and made available on the internet. Our request to you: 1) We have taken great care to ensure this electronic version of Chidd Vilas is a faithful copy of the paper version. However if you find any errors please inform us on Rajesh@ AtmaDharma.com so that we can make this beautiful work even more accurate. 2) Keep checking the version number of the on-line shastra so that if corrections have been made you can replace your copy with the corrected one. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates Version History Date Changes Version Number 001 1 Jan 2003 First electronic version. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (bIjI AvRtti prasaMge ) prakAzakIya nivedana A 'cid vilAsa ' graMtha, adhyAtma ane siddhAMtanuM sUkSma jJAna jemane hatuM tevA zrI dIpacaMdajI kAzalIvAla no racela che. graMtha nAno hovA chatAM, saiddhAMtika viSayanI sUkSmatA ane nirUpaNa mahAna paramAgamomAM hoya tevo viSaya temaNe A graMthamAM lakhyo che. te saMbaMdhI TUMkAmAM " bhUmikA " mAM varNana karela che; graMtha kartAnI bIjI paNa racanAo, anubhava-prakAza, jJAna darpaNa, adhyAtma paMca saMgraha, bhAva dipikA vagere paNa jIjJAsu mumukSuoe svAdhyAya karavA yogya che. gujarAtI bhASA mumukSu samAja A graMthane saraLatAthI samajI zake te mATe prathama vikrama saMvata 2006 mAM gujarAtI anuvAdamAM A graMthanuM prakAzana karavAmAM Avela tyArabAda ghaNA samayathI prApya nahi hovAthI ane mumukSuonI mAgaNI rahevAthI bIjI AvRttirUpe hAla prakAzana karavAmAM Avela che. 52ma pUjya gurudevazrI kAnajIsvAmI nA mahAna prabhAvanA udaye pratidina sat dharma-prabhAvanA vRddhigat thaI rahI che, ane A sat sAhitya dvArA sArAye bhAratamAM tattva-pracAra ati suMdara thaI rahyo che, ane A TrasTamAM prativarSa lAkho rUpiyAnuM sAhitya vecANa thAya che; te pU. gurudevazrI no mahAna pratApa che; samAja upara anupama upakAra che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 4 : A graMthano gujarAtI anuvAda prathama saMskaraNa vakhate bhAIzrI bra. caMdulAla khImacaMdabhAIe karI Apela, te badala temano AbhAra mAnavAmAM Ave che. A bIjI AvRttinuM mudraNa zrI rAdhezyAma pri. presanA mAlika zrI rajanIkAnta paTele karI ApavA badala temano AbhAra mAnavAmAM Ave che. aMtamAM, A adhyAtma graMthanA svAdhyAyathI mumukSu jIvo nijahIta sAdhe tevI bhAvanA che. lI. bIjA zrAvaNa vada-7 zrI di. jaina svAdhyAya maMdira TrasTa sonagaDha sonagaDha. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates bhUmikA [1] A graMthanuM nAma zrI "civilAsa' che. tenA kartA pa. dIpacaMdajI zAhu kAzalIvAla che. A graMthamULa hiMdI (-TUMDhArI) bhASAmAM che. temAM ApavAmAM AvelA viSayo mumukSuo saraLatAthI samajI zake tethI gujarAtI bhASAmAM teno anuvAda prasiddha karavAmAM Ave che. [2] vastusvarUpa yathArthapaNe samajyA vagara koI jIva kadI paNa dharma lezamAtra karI zake nahi. ane vastusvarUpa samajavA mATe dravya-guNa-paryAyanuM jJAna karavAnI jarUriyAta hovAthI A graMthamAM tenuM svarUpa aneka paDakhAMothI samajAvavAmAM AvyuM che. temAMthI khAsa lakSamAM rAkhavA lAyaka keTalAka viSayo tarapha mumukSuonuM dhyAna ahIM kheMcavAmAM Ave che AtmAno sarvajJa svabhAva [3] ghaNA jIvo kahe che ke AtmAno sarvajJasvabhAva na hoI zake; ane tenuM kAraNa teo evuM kahyuM che ke jo sarvajJane mAnIe to AtmAno kAMI puruSArtha raheto nathI. vaLI teo ema kahe che ke para saMbaMdhInuM AtmAnuM jJAna vyavahAranaye che ane vyavahAra japTho che mATe sarvazapaNuM jUThuM che. temanI A mAnyatAo taddana mithyA che ema A graMthamAM nIcenA zabdomAM kahyuM che: Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates jema arisAmAM ghaDo, vastra vagere dekhAya che, tyAM je dekhavuM' te to upacAradarzana nathI; (tema jJAna) jJayone pratyakSa dekhe che te to jUThuM nathI, paraMtu ATaluM vizeSa che ke upayoga jJAnamAM sva-para prakAzakazakti che, te potAnA svarUpa prakAzanamAM nizcaLa vyApya-vyApaka vaDe lIna thayelo akhaMDa prakAza che; paranuM prakAzana to che, paraMtu vyApakarUpa ekatA nathI tethI upacAra saMjJA thaI. vastu zakti upacAra nathI. te ja svaccha (7) zakti che, jema arisAmAM, jo ghaTa paTa dekhAya che to nirmaLa che ane jo na dekhAya to malina che. tema ja jJAnamAM jo sakaLa jJaya bhAse to nirmaLa che, na bhAse to nirmaLa nathI. jJAna potAnA dravya-pradeza vaDe to zeyamAM jatuM nathI-zeyamAM tanmaya thatuM nathI. jo e pramANe tanmaya thaI jAya to yAkArono nAza thatAM jJAnano vinAza thaI jAya, mATe dravyathI ( jJAnane) zeyavyApakatA nathI. jJAnanI koI evI paraprakAzaka zakti che te zaktinA paryAya vaDa yone jANe che." (pR. 13-14). lakSaNa:- jJAnanuM lakSaNa sAmAnyapaNe nirvikalpa che, te ja svapara prakAzaka che. vizeSa ema kahIe chIe ke je kevaLa svaveda ja (arthAta mAtra potAne jANanAra) che te sva-para prakAzaka nathI to mahA dUSaNa thAya. svapadanI sthApanA paranA sthApanathI che. paranI sthApanAnI apekSA dUra karavAmAM Ave to svanuM sthApana paNa siddha thatuM nathI. mATe para prakAzaka zakti mAnavAthI sarva siddhi che." (pR. 16) [4]-A uparathI siddha thayuM ke jeo AtmAno sarvajJasvabhAva nathI mAnatA teo AtmAne mAnatA ja nathI, tethI temane "dharma' aMze paNa pragaTe nahi. [ 5] keTalAka ema mAne che ke AtmAno svabhAva sarvajJa che ke nahi te jhaMjhaTamAM ApaNe paDavuM nahi, paNa ApaNe to rAgane pRthaka Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 7 : karavo; teone AtmAno anirNaya che tethI temane paNa jarAya dharma pragaTe nahIM. kramabaddha paryAyanuM yathArtha jJAna [6] AtmAne sarvajJa mAnatAM e paNa siddha thayuM ke dareka dravyanA kramabaddha paryAyo yathAavasare pragaTe che. te paryAya pragaTa thAya tyAre je naimittika bhAva-zuddha ke azuddha thAya temAM nimitta yathAavasare potapotAne kA2Ne hoya ja che. A saMbaMdhamAM A graMthanA nizcayaadhikAra pR. 55mAM nIce pramANe kahyuM che 66 "(7) je kALa viSe je kAMI jema thavAnuM che tema ja thAya ene paNa nizcaya kahIe chIe. (8) vaLI je je bhAvanI jevIjevI rIta vaDe pravartanA che (te te) bhAva tevI tevI rIta pAmIne parIName-ene paNa nizcaya kahe che. ,, [7]-A pramANe AtmAne sarvajJasvabhAva, ane nimittanaimittika saMbaMdhavALA paryAyosahitanA dravyonA tamAma paryAyo kramabaddha hovAnuM jeNe svIkAryuM tene pa2nI ane vikAranI kartAbuddhi chUTI jAya che. (8) eka ja samaye kAraNakArya tathA zAzvata ane kSaNika evA upAdAnanA be bhedo dareka paryAyanI svataMtratA batAvavA mATe A graMthamAM kAraNakAryanuM svarUpa bahu sArI rIte pR. 35 thI 37 tathA 40-41mAM ApyuM che; teno khAsa abhyAsa karavAnI jarUra che. A saMbaMdhamAM kahyuM che ke 66 (1) " kAraNa ane kArya pariNAmathI ja thAya che." (pR. 6) (2) " paryAyanuM kArya paryAyathI ja thAya che." (pR. 40) Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 8 : (3) "paryAyanuM kAraNa paryAya ja che, guNa vinA ja (arthAt guNanI apekSA vagara ja) paryAyanI sattA paryAyanuM kAraNa che. paryAyanuM sUkSmatva paryAyanuM kAraNa che. paryAyanuM vIrya paryAyanuM kAraNa che. paryAyanuM pradezatva paryAyanuM kAraNa che." (pR. 95 ) [9] kAraNa-kArya saMbaMdhe ghaNA jIvonI eka mahAna bhUla e thAya che ke, dravyamAM upAdAnazakti to che paNa jo nimitta Ave to upAdAnamAM kArya thAya ane na Ave to na thAya-ema teo mAne che. A paNa anAdithI cAlI AvatI be dravyonA ekapaNAnI mAnyatA che. A mAnyatA ayathArtha che ema batAvavA mATe upAdAnanA kSaNika upAdAna ane zAzvata upAdAna ema be prakAra kahyA che. (juo pR. 46) mATe e banne prakAranA upAdAna mAnI, dareka dravyanA paryAya samaye samaye te te samayanA 'kSaNika upAdAna' nA kAraNe thAya cheema samajavuM. ane nimitta to mAtra aupacArika kAraNa hovAthI tene A graMthamAM kAraNa tarIke levAmAM AvyuM nathI. vyavahA2 tathA nizcaya [10] A viSayonuM ghaNuM suMdara svarUpa A graMthamAM ApavAmAM AvyuM che (jAo. pR. 46 thI 59). mumukSuoe e banne nayonuM svarUpa jANavuM ja joIe; kema ke be nayonA viSayanuM jJAna thayA sivAya, banne nayo upAdeya che ke temAMthI eka upAdeya che ?-te jANI zakAya nahi. nayapramANadvArA yuktithI zivasAdhana thAya che. [11] A saMbaMdhe paNa janatAmAM, tyAgI temaja vidvAnomAM moTA bhAge evI mAnyatA che ke banne nayonA viSayo upAdeya che, ane vyavahAra karatAM karatAM nizcaya pragaTe; mATe devadarzana, pUjA, paDiyA, vrata, mahAvratarUpa vyavahAra prathama aMgIkAra karavo ane tema karatAM Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates karatAM nizcaya (zuddha paryAya) pragaTaze.-teonI A mAnyatA mithyA che ema A graMthanA 46 mA pAne nIcenA zabdomAM kahyuM che vyavahArathI parapariNatirUpa rAga-dveSa-moha krodha-mAna mAyA-lobhAdi (che, te) avalaMbana heya karavuM; saMsArI jIvoe eka caitanya AtmasvarUpaviSe avalaMbana karavuM-sarvathA svarUpa upAdeya karavuM." [12]-e pramANe banne nayonuM yathArtha jJAna-vyavahArane heya ane nizcayane upAdeya-grahaNa karavuM te banne nayonuM grahaNa che, paNa vyavahAra nayanA Azraye nizcaya pragaTe ema mAnavAthI to banne nayono nAza thAya che. samyagdarzana eTale niyata [13] upara pramANe potAnA eka caitanya AtmasvarUpa viSe avalaMbana karatAM samyagdarzana pragaTe che; ane samyagdaSTi jIvana sarve dravyanA paryAyo niyata hoya che-evuM yathArtha jJAna-sva taraphanA puruSArtha sahita-hoya che, tethI samyagdarzananuM eka nAma "niyata" che. (juo. pR. 49 chellethI bIjI lITI) samyakatvaguNanI pradhAnatA [14] samyakatva guNanI pradhAnatAnuM kAraNa (pR. 12 mAM) nIce mujaba ApyuM che "samyakatva guNa che te pradhAna guNa che, kemake sarve guNo samyak AnAthI che; sarve guNonuM astitvapaNuM AnAthI che; sarve guNono nizcaya, yathA avasthitabhAva (AnAthI) che. nizcayanuM nAma samyakatva che ke jyAM vyavahAra, bheda, vikalpa nathI, azuddhatA nathI, nija anubhavasvarUpa samyak che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 10 : samyakatvanI cha bhAvanA samyagadarzananuM nizcaya svarUpa to eka ja prakAre che, to paNa tenA svarUpanuM nirmaLa jJAna thavA mATe vyavahAre A graMthamAM samyakatvanA 67 bhedo kahyA che; temAM samyakatvanI cha bhAvanAnuM svarUpa khAsa lakSamAM rAkhavA yogya hovAthI nIce ApyuM che "1. (mULa bhAvanA)-samyakatva svarUpa anubhava te sakaLa nijadharmamULa-zivamULa che, jinadharmarUpI kalpatarunuM mULa samyakatva che, ema bhAve. 2. (dvAra bhAvanA)-dharmanagaramAM pravezavA mATe samyakatva dvAra che. 3. (pratiSThA bhAvanA)-vrata-tapanI, svarUpanI pratiSThA samyakatva che. 4. (nidhAnabhAvanA)-anaMta sukha devAne nidhAna samyakatva che. 5. (AdhArabhAvanA)-nija guNano AdhAra samyakatva che. 6. (bhAjanabhAvanA)-sarva guNonuM bhAjana (samyakatva) che. (A) cha bhAvanAo svarUparasa pragaTa kare che. saMsAranuM mULa mithyAtva che, tema dharmanuM mULa samyakatva che. dharmano artha vItarAgI cAritra che. samyagdarzanarUpa mULa vagaranA vrata ane tapa te bALavrata ane bALatapa che. bALajIvoe bALapaNuM (mithyAtva) TALavA mATe vastusvarUpa yathArthapaNe samajIne samyagdarzana pragaTa karavuM joIe. samyagdarzana te "darzanasAmAyika che; ane te mULanA AdhAre pragaTatuM vItarAgI cAritra te "cAritra sAmAyika che. tathA samyagdarzana pote "mithyAtvanuM pratikramaNa" che ane vItarAgI cAritra te "asaMyamanuM pratikramaNa" che. e vItarAgI cAritra samyagdarzanarUpa Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 11 : mULa vinA hotuM nathI. samyagdarzana-mULa upara ugatuM zuddhopayogarUpa vItarAgI cAritra-vRkSa (dharma) che ane te zuddhopayogarUpa cAritra vRkSanuM phaLa kevaLajJAna ane siddhapada che. e rIte badhA guNonI zuddhatAnuM bhAjana samyakatva che ema bhAvanA karavI. A sivAya A graMthamAM bIjA ghaNA upayogI viSayo lIdhA che. tenI vigata anukramaNikAmAM ApI che, tethI ahIM batAvavA jarUra nathI. A adhyAtma graMtha zarUthI chevaTasudhI kALajIpUrvaka vAMcI teno bArikIthI abhyAsa karavAnI mumukSuone vinaMti karI viramuM chuM. vIrazAsana jayantI 2476 sonagaDha-sorASTra rAmajI mANekacaMda dozI pramukha, zrI jaina svAdhyAya maMdira TrasTa sonagaDha Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates vi Sa yA nu 6 maNi kA 14 22 25 28 viSaya dravya adhikAra guNa adhikAra samyakatvanI pradhAnatA jJAna guNanuM svarUpa darzana guNanuM svarUpa cAritranuM svarUpa guNanI siddhi paryAyathI ja che pariNamanazakti dravyamAM che kAraNa-kAryabhAva dravyano sat-utpAda ane asat-utpAda sAmAnya-vizeSanuM svarUpa sAmAnya-vizeSarUpa vastu upara anaMta naya vyavahAra nizcaya paryAyArthika nayanA prakAro sukha adhikAra jIvana zakti prabhutva zakti dravyanuM prabhutva 39 41 43 47 53 58 64-66 64 Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 65 67-78 (o 10) ': 12 : guNanuM prabhutva paryAyanuM prabhutva vIrya zakti dravyavIrya guNavIrya paryAyavIrya kSetravIrya kALavIrya tapavIrya bhAvavIrya eka guNamAM sarva guNonuM rUpa saMbhave che pariNAmazaktinA bheda pradezatvazakti dravya-guNa-paryAyano vilAsa bhAvabhAvazakti eka samayanA kAraNa-kAryamAM traNa bheda dravyanA kAraNakArya guNanA kAraNakArya paryAyanA kAraNe kArya paramAtmasvarUpanI prAptino upAya samyakatvanA 67 prakAra jJAtAnA vicAra anaMta saMsAra kema maTe? mananI pAMca bhUmikA samAdhinuM varNana 1. laya samAdhi > $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ w 9O 92-95 84 96-101 102 104 1/8 11) 113 Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 13 : 2. prasaMjJAta samAdhi 3. vitarka anugata samAdhi 4. vicAra-anugata samAdhi 5. AnaMda anugata samAdhi 6. asmitA-anugata samAdhi 7. nirvitarka anugata samAdhi 8. nirvicAra-anugata samAdhi 9. nirAnaMda-anugata samAdhi 10. nirasmitA-anugata samAdhi 11. vivekakhyAti samAdhi 12. dharmamegha samAdhi 13. asaMprajJAta samAdhi 114 115 117 118 119 120 121 121 122 123 123 124 Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates raLataUND - DO pUjya gurudeva zrI kAnajIsvAmI Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 113011 maiM bhagavAna zrI kuMdakuMdAcArya devane namaskAra ho. zrI zAha paM. dIpacaMdajI kAzalIvAla kRta cihna vilAsa -: maMgalAcaraNa : avicala jJAna prakAzamaya, guNa anaMtanuM sthAna: dhyAna dharata ziva pAmIe, 52masiddha bhagavAna. anaMta cidzaktithI zobhAyamAna evA 52ma siddha paramezvarane namaskAra karIne A 'civilAsa karuM chuM. dravya adhikAra prathama ja vastu viSe dravyaguNa-paryAyano nirNaya karIe chIeH tyAM dravyanuM svarUpa kahIe chIe:- *'dravya sat lakSAM (arthAt dravyanuM lakSaNa sat che)' ema jinAgamamAM kahyuM che. *paMcAstikAya gA. 10; tattvArtha sUtra a-5 sU. 29; pravacanasAra gA. 97. AlApa pati pR. 96. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 2 : cidra vilAsa tyAM ziSya prazna* kare che ke he prabho! (1) "muLasamuvAyo dravya (arthAt guNono samudAya te dravya che )" evI zrI jinavacana che, mATe eka sattAmAtrane (dravyanuM lakSaNa kahevAmAM) anaMta guNanI siddhi thatI nathI. (2) vaLI 'guNa samudAya (te dravya che )" ema kahetAM mukhaparyaya dravya " (arthAt guNa-paryAyavALuM dravya che)" evI siddhi thatI nathI. ane (3) 'dravyadyo II dravyuM ( arthAt dravyatvanA saMbaMdhathI dravya che)" evuM paNa jo dravyanuM vizeSaNa (lakSaNa) karo to ame kahIe chIe ke dravya svataHsiddha che tethI te vizeSaNa jUThuM Thare che, kemake tene AdhIna dravya nathI. [-e rIte uparanAM koI lakSaNo nibaMdha siddha thatAM nathI-evo ziSyano prazna che.] tenuM samAdhAna karIe chIe: he ziSya! vastumAM mukhyagauNa vivakSAthI kathana karavAmAM Ave che, tyAM (1) jyAre "sattA" nI mukhyatA karIne kahIe tyAre sattAne dravyanuM lakSaNa kahevAmAM Ave che. kemake sattA "che" evA lakSaNavALI che. tethI "che" evA lakSaNamAM guNono samudAya," "guNa-paryAya" ane "dravyatva" e badhuM AvI jAya che, mATe sattAne dravyanuM lakSaNa kahevAmAM koI doSa ke virodha nathI. (2) "guNasamudAya" kahetAM temAM aguslaghu Avyo. agurulaghuguNamAM pa guNa vRddhi-hAni (rUpa) paryAya AvI gayo, tethI guNasamudAya" mAM paryAyanI siddhi thaI; tema ja guNomAM dravyatva guNa paNa AvI gayo. mATe * jAo paMcAdhyAyI gA. 97. 1 paMcAdhyAyI gA. 73, 2 tatvArtha sUtra 5-38, pravacanasAra gA. 95; paMcAdhyAyI gA. 7ra. 3 paMcAdhyAyI gA. 8. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dravya adhikAra : 3 : muLasamuddAyo dravyuM ( arthAta guNono samudAya te dravya che)' e paNa vivekSAthI pramANa che. guNaparyayavat dravya' (arthAt guNaparyAyavALuM dravya che )" ema kahetAM temAM "sattA" ane "sarva guNaparyAya" AvI gayA, tethI "guNaparyAyavAn dravya' e paNa vivakSAthI pramANa che. (3) "vyatvayori dravya' (arthAt dravyatvanA saMbaMdhathI dravya che ) e paNa pramANa che-kaI rIte? (te kahe che:-) guNaparyAyone dravyA vagara dravya na hoya tethI dravavApaNuM dravyatva guNathI che; (dravya pote) dravIne guNa-paryAyamAM vyApIne tene pragaTa kare che tethI guNa-paryAyanuM pragaTa karavApaNuM dravyatva guNathI che. mATe dravyatvanI vivakSAthI 'dravyatvayor dravya (arthAt dravyatvanA saMbaMdhathI dravya che )" e paNa pramANa che. "dravya svata:siddha che" e paNa pramANa che; kemake e cAre ya dravyano svataHsvabhAva che, potAnA svabhAvarUpe dravya svataH pariName che, tethI svata:siddha kahevAya che. [ A rIte "sattA, guNono samudAya,' "guNaparyAyavALuM, ne 'dravyatvano saMbaMdha" e cAre lakSaNo pramANa che. temAMthI koI ekane jyAre mukhya karIne kahevAmAM Ave tyAre bAkInAM traNe lakSaNo paNa temAM garbhitarUpe AvI ja jAya che-ema samajavuM.) dravya guNa-paryAyone drave che, guNa-paryAyo dravyane drave che, tethI teo "dravya' evuM nAma pAme che. dravyArthikanayavaDe dravya (nA je) vizeSaNa che tenA aneka bheda che. * (te A pramANe:-) abheda dravyArthikanaya dravyane potAnA svabhAvathI abheda batAve che; bheda kalpanAH sApekSa azuddha dravyArthikanaya dravyane bhedarUpa batAve che; zuddha dravyArthikanaya dravyane zuddha batAve che; * jAo, AlApapaddhatti pR-69 thI 7ra Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates vizeSamada, zuddha ityAnA vizakharanI gaNa-pozI jAya : 4 : cidra vilAsa anvayadravyArthikanaya dravyane guNAdi svabhAvarUpa batAve che; sattAsApekSa dravyArthikanaya (dravyane) sattArUpa batAve che; anaMta jJAnasApekSa dravyArthikanaya (dravyane) jJAnasvarUpa batAve che; darzana sApekSa dravyArthikanaya (dravyane) darzanarUpa batAve che; anaMtaguNasApekSa dravyArthikanaya (dravyane) anaMtaguNarUpa batAve che.-ItyAdi aneka vizeSaNo dravyanAM che te, dravyamAM naya-pramANa vaDe sAdhavA. [ upara je abheda, bheda, zuddha ityAdi prakAro kahyA che te badhA dravyanA vizeSaNolakSaNo che, ane te badhAnA vizeSyarUpa lakSyarUpa dravya che.] ahIM koI prazna kare che. he prabho! "guNa-paryAyano puMja dravya che,'-ema kahetAM temAM guNanA lakSaNa vaDe to guNane jANyA ne paryAyanA lakSaNavaDa paryAyane jANyA, dravya to koI vastu nathI. Ama kahetAM to, te dravya, jema "AkAzanuM phUla" kahevA mAtra che tema, dravyanuM svarUpa paNa kahevA mAtra ja che (-ema Tharaze); tenuM rUpa to guNaparyAya che, bIjAM kAMI nathI. mATe guNa-paryAya ja che, dravya nahi ? tenuM samAdhAnaH je svabhAva che te svabhAvathI utpanna che; svabhAvI na hoya to svabhAva na hoya agni na hoya to uSNa svabhAva na hoya, sonuM na hoya to pILAza-cIkAza-vajana svabhAva na hoya, tethI guNa-paryAya dravyanA Azraye che. A saMbaMdhamAM tattvArtha sUtramAM kahyuM che ke "TravyAzrayA niALA :'' dravyanA Azraye guNa che, guNanA Azraye guNa nathI. A saMbaMdhamAM daSTAMta Ape che. jema eka goLI vIza auSadhinI banelI che; | 1 tattvArtha sUtra 5-41. 2 AtmAvalokana pR 96. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dravya adhikAra ': 5 : paraMtu te vIzeya auSadhi goLIne Azraye che (tethI) goLIne "vIza auSadhino eka rasa' kahevAya che. jo ke vIzaya auSadhi judA-judA svAdane dhAraNa kare che topaNa jo goLI-bhAvane (-goLInA svarUpane) joIe to koI auSadhino rasa te goLIthI jAdo nathI, je rasa che te guTikA bhAva viSe rahelA che. te vIza auSadhirasano eka puMja te ja goLI che-Ama jo ke kathanamAM bhedavikalpa jevuM Ave che paraMtu (vastumAM bheda nathI, kemake ) eka ja samayamAM vIza auSadhirasano bhAva eka goLI che. tema guNo potapotAnA svabhAvane lIdhe jAdA jAdA che. koI guNano bhAva bIjA koI guNa sAthe maLI jato nathI, jJAnano bhAva, darzana sAthe na maLe, darzanano bhAva, jJAna sAthe na maLe, e pramANe anaMtaguNo che temAMthI koI guNa bIjA koI guNa sAthe maLato nathI. badhA guNono ekAMta bhAva cetanAno puMja dravya che. jo (dravya vagara) ekalA guNane ja mAnIe to te "AkAzanA phUla" nI jema kahevA mAtra ja Thare. guNI vagara guNa kaI rIte hoya?na hoya. eka jJAna guNa to mAnyo (paNa dravya na mAnyuM) to dravya vagara jJAna ja vastu nAma pAmyuM, tyAre jJAna vastu TharI. e rIte anaMta guNo anaMta vastu thaI jAya, ema thatAM viparItatA thAya che, ema to nathI. badhA guNono AdhAra eka vastu che, tene dravya kahevAya che. koI prazna kare che ke A dravya che te vastu che ke vastunI avasthA che? tenuM samAdhAnaH- vastunuM svarUpa sAmAnya-vizeSanA ekAMtarUpa che; dravIbhUta (dravyatva) guNa vaDe dravya' kahevAya che. dravya_vaDe te vastunI avasthA 'dravya rUpa thaI, te vastu ja che; vizeSaNathI Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 6 : cihna vilAsa vizeSa saMjJA hoya che svAdvAdamAM virodha nathI; apekSA sahita nayathI vastunI siddhi che. kahyuM che ke: mithyAsamUho mithyA cenna mithyaikAMtatAsti nH| nirapekSA nayA mithyA sApekSA vastuH te'rthakRt // 108 // (AcArya zrI samantabhadra kRta devAgama stotra ) uparanA padamAM zrI AcAryadeva kahe che keH- je naya paraspara apekSA rahita che te to mithyA che ane je naya paraspara apekSA sahita che te vastusvarUpa che ne prayojana siddha kare che. je mithyAnayono samUha che te to mithyA che, vaLI ( syAdavAdInA ) matamAM je nayono samUha che te mithyA nathI. mATe A (upa2 pramANe ) dravyanuM kathana siddha thayuM. amArA AE agre Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 1 guNa adhikAra che guNa adhikAra have guNa-adhikAramAM guNanuM kathana karIe chIeH dravya dravyAna puSyate te guNaT: vyate'' arthAt eka dravyane bIjAM dravyothI bhinna jaNAve tene guNa kahevAya che. ) guNo vaDe dravya judAM jaNAya che. cetanaguNa vaDe jIva jaNAya che. eka "astitva" guNa che, (te) sAdhAraNa che. (te astitva guNa) mahAsattAnI vivakSAthI badhA (dravyo) mAM rahelo che; (ane) avAntara sattA (nI vivakSAthI) badhA (dravya) ne potapotAnuM astitva che tyAM svarUpa sattA traNa prakAre che-dravyasattA, guNasattA ne paryAyasattA. temAM "dravya che" tene dravyasattA kahIe. dravya (nuM svarUpa) to kahyuM. have, guNa che' tene guNa sattA kahIe guNo anaMta che. sAmAnya vivakSAmAM anaMta ja pradhAna che, vizeSa vivakSAmAM je guNane pradhAna karIe te mukhya che (ne) bIjA gauNa che, tethI mukhyatA-gauNatA ( rUpa) bheda, vidhiniSedha (rUpa) bheda jANavA; sAmAnya vizeSamAM badhuM siddha thAya che, naya vivakSA (tathA) pramANa vivakSA (te) yukti che. yukti pradhAna che, yukti vaDe vastu sAdhIe. ( A saMbaMdhI ) "nayacakra' graMthamAM kahyuM che ke: 1 AlApa paddhati pR. 87. 2. pravacanasAra gA. 96. 3. pravacanasAra gA. 107 Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 8 : cidra vilAsa taccANNesaNakAle samayaM bujjhehi juttimggenn| No ArAhaNasamaye paccakkho aNuhavo jmhaa|| 266 / / arthAt tattvanA avalokanakALe padArthane yuktimArgathI jANavA joIe, paraMtu ArAdhana vakhate to pratyakSa anubhava hovAthI tyAM yuktinI jarUra nathI. mATe naya (ane pramANa (te) yukti che ema jANavuM. guNasattA" mAM anaMta bheda che te guNanA anaMta bheda che. eka sUkSmaguNanA anaMta paryAyo che, jJAnasUkSma darzanasUkSma e ja rIte badhA guNo sUkSma jANavA, sUkSma (guNa ) nA paryAyo che. sUkSmaguNano jJAnasUkSma paryAya jJAyakatArUpa anaMtazaktimaya nRtya kare che; eka jJAna-nRtyamAM anaMta guNano ghATa jANavAmAM Avyo che tethI (te anaMta guNano ghATa) jJAnamAM che; anaMta guNanA ghATamAM ekeka guNa anaMtarUpe thaIne potAnA ja lakSaNane dhAre che, te kaLA che; ekeka kaLA guNarUpa hovAthI anaMtarUpane dhAre che; ekeka rUpa je rUpe thayuM tenI anaMta sattA che; ekeka sattA anaMta bhAvane dhare che; ekeka bhAvamAM anaMta rasa che; ekeka rasamAM anaMta prabhAva che.*-A prakAre AvA bhedo anaMta sudhI jANavA. ekeka guNa sAthe bIjA guNane lagADavAthI anaMta saptabhaMgI sAdhI zakAya che (arthAt eka eka guNamAM bIjA guNanI apekSA laIne temAM anaMta saptabhaMgI utare che). tenuM kathana - ahIM sattA guNa sAthe jJAna guNanI apekSA laIne saptabhaMganuM svarUpa vicAre che:-) * vistAra-varNana mATe jAo; Aja graMthakartAkRta adhyAtma paMca saMgraha-savaiyA TIkAH pRSTa, 1-2. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates guNa adhikAra : 9 : sattA jJAnarUpa che ke nathI?-(1) jo sattA jJAnarUpa kahIe to ( jJAnaguNa sattAguNanA Azraye Thare, ane ema thatAM), 'dravyAzraya ninA guNa" A sUtramAM guNamAM guNanI manA karI che te sUtra jajUThuM Thare che. (a) (2) jo (sattAne) jJAnarUpa na mAnIe to (te) jaDa Thare che. tethI saptabhaMga sAdhIe chIe. te A pramANe - (1) kevaLa caitanyanuM astitva che ema jyAre kahIe tyAre (sattA) jJAnarUpa che (syAt asti). (2) kevaLa sattAlakSaNasApekSa, anyaguNanirapekSa laIe tyAre (sattA) jJAnarUpa nathI. (ssAt nAsti). (3) banne vivakSAomAM (sattAkathaMcit ) jJAnarUpa che, nathI. (syAt asti-nAsti). (4) (sattAno) anaMta mahimA vacanagocara nathI tethI avaktavya che. [ athavA sattA jJAnarUpa che ane jJAnarUpa nathI evA banne prakAra ekasAthe kahI zakAtA nathI mATe syAt avaktavya che. ] ( syAt avaktavya). (5) "(sattA) jJAnarUpa che" ema kahetAM "(sattA jJAnarUpa) nathI" evA bhaMganuM kathana bAkI rahI jAya che tethI sattA jJAnarUpa che; paraMtu avaktavya che. (syA ati avaktavya) (6) "( sattA) jJAnarUpa nathI' ema kahetAM "( sattA) jJAnarUpa che" evA bhaMganuM kathana bAkI rahI jAya che tethI (sattA jJAnarUpa nathI ane) avaktavya che. (syA nAsti avaktavya) (7) asti-nAsti bane bhaMga eka sAthe kahI zakAtA nathI tethI ( sattA jJAnarUpa che-jJAnarUpa nathI ne) avaktavya che (sAta asti-nAsti avaktavya ). 1. tattvArtha sUtra 5-41. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 10 : cihna vilAsa A pramANe caitanya vaDe sattAnA sAta bhaMga jJAna sAthe sadhAya che. eja pramANe caitanya vaDe sattAnA sAta bhaMga darzana sAthe sAdhavA; tathA e ja pramANe vIrya sAthe, prameyatva sAthe, temaja anaMta guNo sAthe (sAdhavA ) cetanAnI jema badhA guNo sAthe (sattAnA sAta bhaMga) sAdhIe tyAre (sattAmAM ) anaMta sAta bhaMga sadhAya che. vaLI sattAnI jagyAe vastutva mUkIne, tenI sAthe sattAnI jema sAdhIe tyAre anaMtavAra sAta bhaMga thAya che. e ja rIte vastutva sAthe. evI ja rIte ekeka guNa sAthe anaMtavAra judA judA sAdhavA. e rIte anaMta guNa siddha thAya che. sattAnI jagyAe ( cetana ) mUkIe tyAre eka cetananI vivakSAthI (sAta bhaMga) sadhAya che, te ja pramANe cetanAnI mAphaka ekeka guNane vivakSAvaDe sAdhIe tyAre badhA guNo paryaMta anaMtAnaMta (sAta bhaMga) eka eka guNa sAthe sadhAya che. evI rIte A carcA svarUpanI ruci pragaTe tyAre pAme ane kare. nija gha2nAM nidhAna nijapArakhI ja parakhe. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates samyakatvanI pradhAnatA jIvamAM guNo anaMta che; temAM samyakatva, darzana, jJAna, cAritra, sukha e vizeSarUpa che-pradhAna che. vastuno yathAvat nizcaya thavo tene samyak kahIe. te >> anaMta prakAre che. samyaka nirvikalpa darzana (upayoga) tene kahIe ke je dekhavA-mAtra pariNamyuM samyaka savikalpa darzana (upayoga) tene kahIe ke je azeyabhedone judA judA dekhe che ne parazeyabhedone judA dekhe che. (je) jJAna jANavAmAtra pariNamyuM te nirvikalpa samyagrajJAna che. (je jJAna) svayabhedane judA jANe che ne parazeyabhedane judA jANe che tene savikalpa sabhya jJAna kahIe. (je) AcaraNa rUpa pariNamyuM tene nirvikalpa samyaka cAritra kahIe. (je) ajJayane Acare che ne parazeyanA tyAgane Acare che tene savikalpa samyaphacAritra kahIe. ityAdi ghaNA bhedo che. ahIM koI prazna kare keH samyakatva upayoga che ke nahi? jo upayoga hoya to upayoganA bAra bheda kema kahyA? ATha * ahIM darzana apekSAe be bheda, jJAna apekSAe be bheda ne cAritra apekSAe be bheda-e rIte samyakatvanA che bheda samajAvyA che. ane e rIte anaMta guNonI apekSAe samyakatvanA anaMta bheda paDe che, tethI ahIM samyakatvane anaMta prakAre kahyuM che, ema samajavuM. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 12 : cit vilAsa jJAnanA ane cAra darzananA; (temAM) samyakatva to na lAvyA? jo (samyakatva) upayoga nathI to pradhAna kaI rIte saMbhave che? tenuM samAdhAna A samyakatva guNa che te pradhAna guNa che; kemake sarva guNo samyapha AnAthI che, sarva guNonuM astitvapaNuM AnAthI che, sarva guNono nizcaya yathAavasthitabhAva- (AnAthI) che. nizcayanuM nAma samyakatva che ke jyAM vyavahAra, bheda, vikalpa nathI, azuddhatA nathI, nija anubhava svarUpa samyaka che. jJAna jANavAmAtra pariNamyuM. (te) nirvikalpa sabhya jJAna che. jJAna zeyone jANe che te asaddabhUtaupacaritanayathI che. darzana dekhavArUpa pariNamyuM, (tene) nirvikalpa samyaka darzana kahIe (darzana) jJayane judAM dekhe che ne parazeyane jAdAM dekhe che, te bheda vyavahArathI [ ] ema kahIe. asaddabhUta upacarita nathI [ darzana] parane dekhe che. te nirvikalparUpa jJAna ane darzana samyaka thayAM te samyaka (8) guNathI samyaka thayAM e rIte anaMta [ guNo] samyak thayA te samyaka guNanI pradhAnatAthI thayA. zuddha dravyArthika nayathI A jIva anAdithI kevalajJAnAdi anaMta guNone dhAraNa kare che, paraMtu jyAM sudhI samyak na pragaTayuM tyAM sudhI [te guNo] azuddha rahyA. [ sva paryAyanA puruSArtharUpa ] kALa labdhi* pAmIne jyAre samyakatva thayuM tyAre samyaphanI zuddhatAthI te guNo vimaLa thayA tethI prathama samyakatva guNa thayo, pachI bIjA guNo thayA; siddha bhagavAnanA guNomAM paNa * jAo, mokSamArga prakAzaka-"mokSa sAdhanamAM puruSArthanI mukhyatA pR. 311. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates guNa adhikAra : 13 : prathama samyakta ja kahyuM; tethI samyakatva pradhAna che. upayoga to darzana ane jJAna che, jyAM "samyagdarzana' kahyuM hoya tyAM "samyakatva samajavuM ane jyAM "darzana" kahyuM hoya tyAM "dekhAvArUpa darzana samajavuM. vastunA nizcayarUpa, anubhavarUpa samyakatva che te pradhAna che. 0&s Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates jJAna guNanuM svarUpa have jJAnaguNanuM svarUpa kahIe chIe. jJAna jANapaNuM e rIte nirvikalpa che, te svajJeyane jANe che; te 52zeyone jANavAmAM, jJAna nizcayathI jANe to jJAna jaDa thAya-tAdAtmyavRttithI eka thaI jAya; tethI nizcayathI to na jANe, upacA2thI jANe to sarvajJatA kaI rIte [bane ] ? jo upacAramAtra to jUTho che to sarvajJa [paNuM] jAThuM thAya, te na bane. tenuM samAdhAnaH- jema arIsAmAM ghaDo-vastra vagere dekhAya che, tyAM je 'dekhavuM' te to upacAra darzana nathI, [tema jJAna] zeyone pratyakSa dekhe che te to jUThuM nathI; paraMtu ATaluM vizeSa che ke upayoga jJAnamAM sva-paraprakAzaka zakti che, te potAnA svarUpa-prakAzanamAM nizcaLa vyApya-vyApaka vaDe lIna thayelo akhaMDa prakAza che; paranuM prakAzana to che, paraMtu vyApakarUpa ekatA nathI [ arthAt 52ne jANatAM jJAna 52 sAthe ekameka thatuM nathI ], tethI upacAra saMjJA thaI. vastuzakti upacAra nathI. e vAta vizeSa lakhIe chIe: koI eka mithyAvAdI ema mAne che ke zaiyonuM jANapaNuM che te ja azuddhatA che, jyAre te maTaze tyAre azuddhatA maTaze 1 jIo, samayasAra gA. 356 thI 365 u52 jayasenAcAryanI TIkAmAM 466-467. 2. juo, samayasAra kalaza-251; Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates jJAna guNanuM svarUpa : 15 : paraMtu ema to nathI, kemake jJAna viSe evI sva-paraprakAzakatA potAnA sahaja bhAvathI che, te azuddhabhAva nathI. arUpI Atmapradezono prakAza loka-alokanA AkArarUpa thaIne mecaka upayoga [ anekAkAra upayoga ] thayo che. A saMbaMdhamAM kahyuM che ke'nirupaatmprdeshprkaashmaanlokaalokaakaarmeckopyoglkssnnaa svcchtvaza9i:' [ arthAt amUrtika AtmapradezomAM prakAzamAna lokAlokanA AkArothI mecaka [ arthAt aneka AkArarUpa ] evo upayoga jenuM lakSaNa che evI svacchatva zakti che ]. te ja svaccha [8] zakti che, jema arIsAmAM jo ghaTa paTa dekhAya to nirmaLa che; ane jo na dekhAya to malina che, tema ja jJAnamAM jo sakaLa zeya bhAse to nirmaLa che, na bhAse to nirmaLa nathI. jJAna potAnA dravya-pradezavaDa to zeyamAM jatuM nathI-zayamAM tanmaya thatuM nathI. jo e pramANe tanmaya thaI jAya to jJayAkArono nAza thatAM jJAnano vinAza thaI jAya. mATe dravyathI [ jJAnane ] zeya vyApakatA nathI. jJAnanI koI [evI] sva-paraprakAzaka zakti che, te zaktinI paryAyavaDe zeyone jANe che. vastunuM svarUpa jJAnamAtra che; te saMbaMdhamAM cAra prazno Upaje che, [1] eka to prazna e ke jJAna zeyanA avalaMbane che ke potAnA avalaMbane che? [2] bIjo prazna ema ke jJAna eka che ke aneka che? [3] trIjo prazna evo che ke jJAna atirUpa che ke nAstirUpa che? [4] cotho prazna evo che ke jJAna nitya che ke anitya che?* 1. gujarAtI samayasAra pR. 504; 2. samayasAra kalaza. 255-6. * samayasAra kalaza TIkA pR. 282 tathA samayasAra gujarAtI pR. 488 thI 5OO. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates cihna vilAsa : 16 : tenuM samAdhAna A pramANe che: [1] je jeTalI vastu che teTalI dravya-paryAyarUpa [che], jJAna paNa dravya-paryAya rUpa che; dravyarUpa nirvikalpa jJAnamAtra vastu, paryAya mAtrasvajJeya-52zeyane jANe che. zeyanA paryAya vaDe jJAnanuM paryAyarUpa thavA vaDe jJAna jJeyonA avalaMbane che. [je zeyone jANavArUpa pariNati che te jJAnano paryAya che, tethI jJAnano paryAya kahetAM jJAna zeyanA avalaMbane che ema kahevAmAM Ave che.) ane vastumAtra [ kahetAM ] potAnA avalaMbane che. [2] jJAnane paryAya mAtra kahetAM aneka che, vastu mAtra [ kahetAM ] eka che. [3] jJAna paryAyamAtra [ kahetAM ] nAsti che, vastumAtra [ kahetAM ] asti che. [4] [ jJAna ] paryAyamAtra [ kahetAM ] anitya che, vastumAtra [ kahetAM ] nitya che. A pramANe samAdhAna karavuM te syAdvAda che, ane e ja pramANe vastunuM svarUpa che. jJAna vastu potAnA astitvapaNAthI cAra bhedavALI che. jJAnamAtra jIva svadravyapaNe asti, svakSetrapaNe asti, svakALapaNe asti ane svabhAvapaNe asti [che], [te ] 52dravyapaNe nAsti, parakSetrapaNe nAsti, 52 kALapaNe nAsti ne 52bhAva paNe nAsti [che], jJAnanAM dravya-kSetra-kALa-bhAva jJeyamAM nathI. zeyanAM [dravyakSetra-kALa-bhAva ] jJAnamAM nathI. jJAnanA potAnA nija lakSaNanI apekSAvaDe [ ane ] anya guNa lakSaNa nirapekSatA vaDe jJAnanI Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates jJAna guNanuM svarUpa : 17 : saMjJA-saMkhyA-lakSaNa-prayojanatA jJAnamAM che, anyanI nathI. anya guNonI saMjJA-saMkhyA-lakSaNa-prayojanatA anya guNomAM che. (vaLI, temAM koI eka vizeSa bheda lakhIe chIe, te vizeSa jJAnathI vizeSa sukha che, jJAna [ane] AnaMdanuM sAmIpyapaNuM che. tethI jJAnaviSe sAta bheda che, te A pramANeH-1-nAma, 2lakSaNa,-3-kSetra, 4-kALa, 5-saMkhyA, 6-sthAnasvarUpa ane 7-phaLa e sAta bheda kahIe chIe: 1. nAma-jJAna' evuM nAma zA mATe kahevuM? [ te kahe che.] 'jJAtIti jJAna' [ arthAt je jANe che te jJAna che]', enAvaDa jANavAmAM Ave che tethI jJAna kahIe; je [ pote] jANe che [ athavA] jenA vaDe jIva jANe che, tethI [ tenuM] "jJAna" nAma che. 2. lakSaNa-jJAnanuM lakSaNa sAmAnyapaNe nirvikalpa che, te ja sva-para prakAzaka che. vizeSa ema kahIe chIe [ka] jo [ jJAna], kevaLa svaveda ja [ arthAt mAtra potAne ja jANanAra] che, te svapara prakAzaka nathI to mahA dUSaNa thAya; svapadanI sthApanA paranA sthApanathI che. paranI sthApanAnI apekSA dUra karavAmAM Ave to svanuM sthApana paNa siddha thatuM nathI. mATe sva-para prakAzaka zakti mAnavAthI sarva siddhi che, AmAM kAMI saMdeha nathI. [ prazna-] jJAna anaMta guNone jANe che, eka darzanane paNa te jANe che, darzanamAtrane jANatuM hovAthI [ ] ekadeza jJAna che ke sarvadaza jJAna che? [1] [ mAtra darzanane jANanArA Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 18 : cidra vilAsa jJAnane ] jo sarvadeza kaho to te sarvadaza saMbhavatuM nathI [ kAraNa ke] te mAtra darzanane ja jANanAruM na rahyuM paNa badhAne jANanAruM TharyuM. [2] [ ane jo te jJAnane ] ekadeza aMzakalpanA che, [ eka kaho to] te kevaLajJAnamAM saMbhavatI nathI. tenuM samAdhAnaH- darzanamAM sarvadarzitva zakti che, tethI tene jANatAM sarva jANuM,-eka to A nyAya che. [vaLI] yugapat sarva guNone jANatAM temAM darzanane paNa jANuM, yugapat jANavAmAM vikalpa nathI. eka ja nirAvaraNa jANavAthI sarva guNo nirAvaraNa jANyA. jema eka AtmAnA asaMkhya pradeza, pradeza-pradezamAM anaMta guNa [ ane ] guNa-guNamAM asaMkhya pradeza. te eka pradeza nirAvaraNa thatAM sarva pradezo nirAvaraNa thayA; ekane jANe te sarvane jANe, sarvane jANe te ekane jANe, ema AgamamAM kahyuM che; [tethI] nirAvaraNa eka darzanane jANavAmAM sarvadeza jJAna siddha thAya che. ahIM koI prazna kare che ke-darzana nirAkAra che, tene jANavAthI jJAna paNa nirAkAra thayuM? tenuM samAdhAnaH- darzana guNa dekhavAmAtra lakSaNane dhAraNa kare che; ane sarvadarzitva zaktine dhAraNa kare che e darzananuM vizeSa che; tene (jJAna) jANe che (tethI darzanane jANanAru jJAna nirAkAra nathI)-eka to A samAdhAna che. bIjuM vizeSa e che ke jJAnanI sarvajJa zaktimAM sarvane jANatAM darzana paNa AvyuM badhA guNonuM jANapaNuM mukhya thayuM temAM darzana paNa AvI gayuM, paNa jJAna te rUpa (thayuM)-ema na kahIe (arthAt anaMta 1. gujaO samayasAra pR. 504; 2. pravacanasAra gA. 48-49. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates jJAna guNanuM svarUpa : 19 : guNo sAthe darzanane jANavA chatAM jJAna te darzanarUpe thaI jatuM nathI.) jJAnanI zakti yugapa-badhAne eka sAthe-jANavAnI che tethI ( jJAnane) juduM vizeSaNa (guNa) levuM. jema pAMca rasa jemAM garbhita che evo rasa koIe cAkhyo, tyAM ema kahevAnuM banatuM nathI ke A puruSe madhura rasa cAkhyo. tema darzana anaMta guNomAM AvI gayuM, eka (jAdA darzana-guNa ) nI kalpanA karavAnuM banatuM nathI-ema jANavuM. jJAna potAnA satpaNAthI sattArUpa che. jJAna potAnA sUkSmatathI sUkSmarUpa che, jJAna potAnA vIryathI anaMta baLarUpa che, jJAna potAnA agurulaghutvathI agurulaghurUpa che-e pramANe anaMta guNonAM lakSaNa jJAnamAM Ave che. jJAna trikALavartI sarvane eka samayamAM yugapatuM jANe che. tyAM, A prazna UThe che ke AtmAne bhaviSyakALanA samayasamayamAM je pariNAmadvArA je sukha thaze te to jJAnamAM AvI pratibhAsyuM, (to pachI) svasavedana pariNatinuM sukha samaye samaye navuM navuM kahevAnuM kaI rIte rahyuM? tenuM samAdhAna - jJAnabhAvamAM bhaviSyakALa thatAM je pariNAma vyakta thaze tyAre te sukha vyakta thaze. ahIM (vartamAnamAM ) vyakta pariNAma thayA tethI sukha che; pariNAma eka samaya ja rahe che tethI samayamAtra pariNAmanuM sukha che, jJAnanuM sukha yugapat che. pariNAmanuM (sukha) samaya mAtranuM che (tethI) samaya samayanA pariNAma jyAre Ave tyAre vyakta sukha thAya. bhaviSya kALanA pariNAma jJAnamAM AvyA, paNa thayA nathI, tethI pariNAmanuM sukha kramavartI che, te to samaye samaye navuM navuM thAya che. jJAnano upayoga yugapata che, te upayoga pota Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 20 : | cidra vilAsa potAnA lakSaNane dhAraNa kare che tethI pariNAmanuM sukha navuM kahIe (a) jJAnanuM sukha yugapat che jJAnanI anvaya ane yugaparUpa zakti che, tenA paryAyanI vyatirekarUpa zakti che, te) vyApaka rUpa thaIne anvayarUpa thAya che. anvaya yugapata che ekeka samayanA pariNAmadvAramAM Ave che, tene pariNameluM jJAna kahe che, athavA jJAnarUpe jJAna pariName che tyAre vyatireka zaktirUpa jJAna thAya che. anvaya-vyatireka paraspara eka bIjArUpa thAya che (arthAt te banne avinAbhAvIrUpa che, ) tethI ( jJAnanuM) parama lakSaNa je vedakatA, temAM (te banne) che. vedakatA (jANavApaNuM) pariNAmathI (che); pariNAma, dravyatvaguNanA prabhAvathI dravyaguNanA AkAre thAya che (ane ) dravyaguNo paryAyanA AkAre thAya che. A pramANe jJAnanA ghaNA bhedo sadhAya che. (ahIM, ) jJAnanuM lakSaNa jANapaNuM che te nizcita thayuM. teno bIjo vistAra che. (pUrve jJAna viSe sAta bheda kahyA hatA temAMthI nAma ane lakSaNa e be bhedanuM vivecana ahIM pUruM thayuM. have trIjA bhedanuM vivecana kare che.) have jJAnanuM kSetra kahIe chIe. 3. kSetra- ( jJAnanuM kSetra) asaMkhyAta pradeza bheda vivakSAmAM kahIe. ane abhedamAM jANanamAtra vastunuM sattva (jeTalAmAM che teTaluM) kSetra che. 4. kALa- jeTalI jJAnanI maryAdA che teTalo jJAnano kALa che. (sAmAnya apekSAe jJAnano kALa anAdianaMta che ane vizeSa apekSAe jJAnano kALa eka samaya che. ) 5. saMkhyA- jJAna mAtra vastu sAmAnyatAthI eka che (ane ) * jAo, gujaO pravacanasAra gA. 111 TIkA. pR. 192. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates jJAna guNanuM svarUpa : 21 : paryAyathI anaMta che, zakti anaMta che. bheda kalpanAmAM darzanane jANe te 'darzananuM jJAna' (evuM) nAma pAme, sattAne jANe te 'sattAnuM jJAna ' ( evuM ) nAma pAme; tethI kalpanA karatAM bheda saMkhyA che, nirvikalpa avasthAmAM eka che. A saMkhyA jo pradezamAM gaNIe to jJAnanA asaMkhyAta pradezo che. 6. sthAnasvarUpa-jJAnamAtra vastunuM sthAnaka jJAnamAtra vastumAM che tethI (jJAna) jJAnasvarUpa potAnA sthAnakamAM che, te ja sthAnasvarUpa kahIe. ( je jJAna, ) darzanane jANe te darzanane jANavAnuM sthAnasvarUpa darzananuM jJAna che-evI bheda klpanA UThe che, jJAtA jANe che. 7. phaLa-jJAnanuM phaLa che te jJAna che, eka to ema che, kemake ekanuM phaLa bIjuM na hoya, (koI guNa ) nijalakSaNane na taje, guNamAM guNa hoya nahi, mATe (jJAnanuM) nirvikalpa nijalakSaNa phaLa che. jema pote potAne saMpradAna kare tema (jJAnanuM) potAnuM phaLa ( svabhAvaprakAza che. bIjuM, jJAnanuM phaLa * sukha kahIe. bAramA guNasthAne moha gayo, paNa anaMta sukha (evuM nAma jJAna anaMta thavAthI teramA (guNasthAnaka) mAM pAmyuM; tethI jJAnanI sAthe AnaMda che te jJAnanuM phaLa che.-A saMbaMdhamAM kahyuM che ke nAsti jJAnasamaM susvam (arthAt jJAna samAna sukha nathI).' " (ahIM jema jJAnamAM nAma, lakSaNAdi sAta bheda utAryA tema) e sAte bhedo darzanamAM lagADavA, vIryamAM ( paNa ) lAge, anaMta guNomAM (paNa ) te sAte bheda jANo. A rIte jJAnanuM (svarUpa) ane tenA bheda saMkSepamAtrathI kahyA. * pravacanasAra. gA. 54 heDIMga tathA gA.59-60-61. jJAna samAna na Ana jagata meM sukhako kAraNa / yaha paramAmRta janmajarAmRtu - roga - nivAraNa / / chahu DhALA:4-3. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates darzana guNanuM svarUpa I / have darzananA bheda kahIe chIeH je dekhe che te darzana che athavA jenA vaDe jIva dekhe che tene darzana kahIe. nirAkAra upayogarUpa dazi (darzana) zakti che. A saMbaMdhamAM jinAgamamAM ema kahyuM che ke "nirIvAraM varNana, savAre jJAna' (eTale ke darzana nirAkAra che ane jJAna sAkAra che arthAta darzanano viSaya nirAkAra che ane jJAnano viSaya sAkAra che.) jo darzana guNa na hoya to vastu adazya thatAM sarva vastuonuM jJAna ja na thAya ane ema thatAM zeyono abhAva Thare, mATe darzana pradhAna guNa che. "sAmAnya varzana vizeSa jJAna' [darzana sAmAnya che ane jJAna vizeSa che arthAt darzanano viSaya sAmAnya che ne jJAnano viSaya vizeSa che- ] ema (AgamamAM) kahyuM che. koI eka vaktAe siddhastotra'nI TIkA karI che teNe tathA bIjAe paNa ema kahyuM che ke sAmAnya zabdano artha AtmA kahyo che, tethI AtmAnuM avalokana te darzana che ane sva-paranuM avalokana te jJAna che. [ paraMtu ] ema kahevAthI eka guNa ja Thare. [kema ke] je darzana Atma-avalokanamAM hatuM te ja para-avalokanamAM AvyuM; 1 juo samayasAra gujarAtI pR. 503. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates darzana guNanuM svarUpa : 23 : AvaraNa be na hoya. paraMtu A kathana to niHsaMdeha che ke jJAnAvaraNa ane darzanAvaraNa e be jatAM siddha bhagavAnane (kavaLajJAna ane kevaLadarzana evA) be guNo pragaTe che. [vaLI jo] AtmAnuM avalokana ja darzana hoya to sarvadarzitva zaktino abhAva thAya (paraMtu AgamamAM) te sarvadarzitva zakti kahI che. siddhAMtanuM evuM vacana che ke 'vizvavizvasAmAnyabhAvapariNAmAtmadarzanamayI sarvadarzitvazakti:" [ samasta vizvanA sAmAnya bhAvane dekhavArUpe (arthAt sarva padArthonA samUharUpa lokAlokane sattAmAtra grahavArUpe) pariNamelA evA AtmadarzanamayI sarvadarzitvazakti] Ama samayasAranA upanyAsa [-pariziSTa] mAM kahyuM che. ahIM koI prazna kare che ke-darzanane nirAkAra kahyuM. [ paraMtu] sarvadarzitva zaktimAM to sarvajJayone dekhavAthI [te] nirAkAra na rahyuM? tenuM samAdhAna-gommasArajI (jIvakAMDa) mAM kahyuM che ke - bhAvANaM sAmaNNavisesayANaM sarUvamettaM jN| vaNNaNahoNaggahaNaM jIveNa ya daMsaNaM hodi|| 483 / / [ artha- jIvadvArA je sAmAnyavizeSAtmaka padArthonI rUpara sattAnuM nirvikalparUpe avabhAsana thAya che tene darzana kahe che.) TIkAH- "mAvAnAM sAmAnyavizeSAtmabpArthInAM yasvarupamAtra vikalparahitaM yathA bhavati tathA jIvena saha svaparasattAvabhAsanaM tadarzanaM bhvti| pazyati dRzyate anena darzanamAtraM vA darzanaM" A kathanamAM, sAmAnya vizeSamaya sarva padArthonuM svarUpa mAtra, vikalparahita, jIva sahita sva-paranuM bhAsavuM (tene) 1. guja0 samayasAra. pR. 574. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 24 : cidra vilAsa darzana kahIe. A kathanamAM, banne siddha thayA. nirAkAra to vikalparahita svarUpamAtranA grahaNamAM siddha thayuM; sarvadarzI (7) sarva padArthanA grahaNamAM siddha thayuM tethI A kathana pramANa che. A kathanamAM A vivakSA levI ke potAnuM svarUpamAtra (te) sva levuM, te ja sAmAnya thayuM mATe e levuM, ane guNaparyAyanA bhedarUpa para kahetAM nirvikalpa svarUpathI bIjo bheda te ja vizeSa thayuM AvuM sAmAnya-vizeSa (paNuM) sarva bhAvomAM (badhA padArthomAM) che. tadAtmaka (sAmAnya vizeSAtmaka ) vastunA nirvikalpa svarUpa mAtranuM avabhAsana (tene) darzana kahIe. (pUrva jema jJAna viSe sAta bheda kahyA hatA tema) darzana viSe paNa sAta bheda che, te kahIe chIe: (1) (nAma) darzana evuM nAma, dekhavAthI paDayuM tethI (darzana) te nAma che. (2) (lakSaNa-) dekhavAmAtra lakSaNa che. (3) (kSetra-) asaMkhyAta pradezamAM kSetra che. (4) (kALa-) darzananI sthitinI maryAdAne kALa kahIe. (5) (saMkhyA-) vasturUpe eka che, zakti (ane) paryAye aneka che, te saMkhyA che. (6) (sthAna svarUpa-) (darzana) vastu potAnA sthAnamAM potAnA svarUpane dhArIne rahe che te sthAnasvarUpa che. (7) [ phaLa-] AnaMda (tenuM) phaLa che, (athavA) vastu bhAvavaDe A darzanano zuddha prakAza te ja (tenuM) phaLa che. vipakSAo aneka che te pramANa che. A rIte darzananuM saMkSepamAtra kathana kahyuM. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates cAritranuM svarUpa have cAritranuM kathana kahIe chIe - AcaraNanuM nAma cAritra che. (je) Acare athavA jenAvaDe AcaraNa karavAmAM Ave tene cAritra kahIe. cAritra pariNAmavarDa vastune AcarIe te cAritra (che). caraNa mAtra cAritra che, A nirvikalpa che; nijAcaraNa ja che, parano tyAga che e paNa cAritrano bheda che. dravya viSe sthiratA-vizrAma-AcaraNane dravyAcaraNa kahIe; guNa viSe sthiratA-vizrAma-AcaraNane guNAcaraNa kahIe. tenuM vizeSa kathana kahIe chIe - sattAguNa viSe pariNAmanI sthiratA (te) sattAnuM cAritra che. koI prazna kare ke sthira (to) avinAzInuM nAma che. pariNAmanI pravRtti svarUpamAM Ave te cAritra che, pariNAma samaya sthAyI che, to ( sthirapaNuM ) kaI rIte bane? tenuM samAdhAna-jJAna-darzana svarUpamAM sthiratArUpe sthitievI sthiratAnuM nAma paNa cAritra che e cAritra pariNAmanI pravRtti svarUpamAM thatAM jJAna-darzananI sthiti svarUpamAM thAya che. pariNAma vastune vedIne svarUpamAM UThe che tyAM svarUpano lAbha thAya che, pachI te ja (pariNAma) vastumAM lIna thAya che, Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 26 : cihna vilAsa uttara-pariNAmanuM kAraNa che. vastuno-dravya-guNano-AsvAda laIne (pariNAma ) vastumAM lIna thayA tyAre vastunuM sarvasva enAthI pragaTa thayuM, vyApakapaNAthI vastunA sarvasvanI mULa sthitino nivAsa vastu thaI. te paNa pariNAmanI lInatAmAM jaNAI gayuM. tethI jJAnadarzananI zuddhatA pariNAmanI zuddhatAthI che. jemake, abhavyanAM darzana-jJAna nizcayathI siddhasamAna che, ( paraMtu ) tenA pariNAma kadI sulaTA thatA nathI tethI tenA darzana-jJAna sadA azuddha rahe che; bhavyanA pariNAma zuddha thAya che tethI tenA darzana-jJAna paNa zuddha thAya che. A nyAye pariNAmanI nijavRtti thatAM svabhAvaguNarUpa vastumAM upayoganI sthiratA te cAritra che. ( pariNAma ) dravyane drave che, pariNAmamAM dravatva zakti che te (dravya-guNane ) drave che, dravyamAM dravyatva zakti che (tethI) te guNaparyAyone drave che. ane guNamAM dravatva zakti che (tethI ) te dravyaparyAyone drave che. A dravatva zakti dravya-guNa-paryAyamAM che. pariNAma guNamAM dravIne vyApe tyAre guNadvAra pariNati thaI (ane ) te vakhate guNa potAnA lakSaNathI prakAzarUpa thayo. ( pariNAma dravyamAM dravIne vyApe tyAre) dravyarUpa pariNati thaI (ane) te vakhate dravyanuM lakSaNa pragaTa thayuM; mATe pariNAma vinA dravatA (dravavApaNuM) hoya nahi, dravyA vinA vyApakatA hoya nahi; tethI vyApakatA vinA dravyano praveza guNa-paryAyamAM thAya nahi; tethI ( dravya-guNa-paryAyanI ) anyonya siddhi thAya nahi, mATe anyonya siddhinuM nimitta pariNAma sarvasva che. pariNAmavaDe AtmAmAM jJAna-darzananI sthiti thaI te cAritra che; vedakatA-vizrAma, svarUpamAM thayo te vizrAmarUpa cAritra che. (te cAritra) vastunA-guNanA svarUpane AcaraNavaDe prakaTa kare che, Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates cAritranuM svarUpa : 27 : tethI AcaraNarUpa cAritra che. cAritra sarvasva guNa-dravyanuM che. sattAnA anaMta bheda che. anaMta guNanA anaMta sattva thayAM, jJAnanuM sattva, darzananuM sattva-e pramANe (anaMta guNonuM) sattva jANo, te anaMta sattvanuM AcaraNa-vizrAma, sthiratAbhAva cAritre karyAM. ahIM prazna thAya che ke-jJAnanuM cAritra edeza che ke sarvadeza ? tenuM samAdhAnaH- jJAna eka guNa che, paraMtu jJAnaviSe samasta guNone jANe ( evI ) sarvajJa jJAnazakti jJAnamAM che, tethI jJAnanA AcaraNathI sarvanuM AcaraNa che. jJAnane vedyuM tyAM badhA guNone vedhA. A jJAna-vizrAma thayo. jJAnanI sthiratA thaI, (ane) sarva guNanI sthiratA jJAnanI sthiratAmAM AvI, tethI sarvacAritra AvyuM. e ja pramANe darzananuM cAritra tema ja sarva guNanA cAritranA bheda jANo. GO GO G GO GO O Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates - kalanI si ipayadharI che guNanI siddhi paryAyathI ja che. jJAnanuM lakSaNa jANapaNuM che; jJAna jANapaNArUpa pariName che. ahIM prazna thAya che ke-jJAnanI siddhi jANapaNAthI che ke pariNamanathI che? tenuM samAdhAna-jANapaNA vinA to jJAnano abhAva thAya. (a) pariNamana vinA jANapaNuM hoya nahi. jANapaNuM guNa che, pariNamavuM te paryAya che. paryAya vinA guNa hoya nahi ane guNa vinA paryAya hoya nahi; paryAyavaDe guNa che, avinAbhAvI che. tyAM pharI prazna upaje che ke-paryAya kramavartI che ane guNa yugapata che, to kramavartIthI yugapa guNanI siddhi kaI rIte thAya che? tenuM samAdhAna-guNanI siddhi paryAyathI ja che-te kahIe chIe:aguslaghuguNanI siddhi paryAya vinA thatI nathI; e ja pramANe sarva (guNomAM) jANo. agurulaghuguNano vikAra (pariNamana) te paguNI vRddhi-ni che. jo paguNI vRddhi-hAni na hoya to agurulaghu na hoya ! jo sUkSma guNano paryAya na hoya to sUkSma (guNa) na hoya. jJAnasUkSma, darzana-sUkSma te sUkSma (guNa) nA paryAya che. tethI paryAya sAdhaka che, guNa siddhi (sAdhya ) che. paguNI vRddhi-hAninuM svarUpa zuM che? evo prazna thayo. tenuM samAdhAna - siddha bhagavAna che temane viSe padgaNI vRddhi Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates guNanI siddhi paryAyathI ja che : 29 : hAninuM svarUpa* kahIe chIe: 1. siddha paramezvara potAnI zuddha sattAsvarUpe pariName che, ema kahIe tyAre temAM anaMtaguNamAMthI eka sattA guNa Avyo, (tethI ) aMnata guNano anaMtamo bhAga thayo. te pariNamananI je vRddhi ( utpAda ) tene anaMtabhAgavRddhi kahIe. 2. bhagavAnamAM asaMkhya guNanI vivakSA laIne ema kahevuM ke bhagavAna dravyatva guNarUpa pariName che, (tyAre) temAM asaMkhyamAMthI eka (guNa ) Avyo; tyAMasaMkhyAtamo bhAga thayo. te pariNamananI vRddhi te asaMkhyAtabhAga-vRddhi kahIe. 3. siddha bhagavAnamAM ATha guNa che, temAM kahevuM ke siddha samakitarUpe pariName che. tyAM (ATha guNamAMthI eka guNa Avyo eTale ) saMkhyA tamo bhAga thayo, (te pariNamananI vRddhi ) te saMkhyAtabhAgavRddhi che. 4. te siddha AThe guNarUpa pariName che, tyAM ATha guNa pariNamananI vRddhi thaI te saMkhyAtaguNIvRddhi kahIe. 5. siddha asaMkhyAta guNarUpa pariName che tyAM asaMkhyaguNa pariNamananI vRddhi thaI te asaMkhyaguNIvRddhi kahIe. 6. siddha anaMtaguNarUpa pariName che tyAM anaMtaguNa pariNamananI vRddhi thaI te anaMtaguNI vRddhi kahIe. e cha prakAranI vRddhivaDe pariNAma vastumAM lIna thaI gayA tyAre SaT prakAra hAni (vyaya ) kahIe. * ahIM mAtra daSTAMtarUpa kathana che, agurulaghuguNanuM sUkSma pariNamana to Agamagamya che, vacana agocara che. juo, AlApapaddhati pR. 89. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 30 : cidra vilAsa A (pat prakAra) vRddhi-hAni thAya che tyAre agurulaghuguNa rahe che; aguslaghuguNathI vastunI siddhi che. tethI guNanI siddhi guNaparyAyathI che, dravyanI siddhi dravyaparyAyathI che, paryAyanI siddhi dravya-guNathI che, dravya-paryAyanI siddhi dravyathI che (ane ) guNaparyAyanI siddhi guNathI che. dravyamAMthI ja paryAya UThe che, (jo) dravya na hoya to pariNAma UThe nahi. dravya, vagara pariName dravyarUpa kaI rIte hoya? mATe dravyathI paryAyanI siddhi che. jo jJAnaguNa na hoya to jANapaNArUpa kaI rIte pariName? guNadvArA pariNati che. jema dvAra na hoya to kAramAM praveza kayAMthI hoya? guNa na hoya to guNapariNAma paNa na hoya. (jo) sUkSma guNa na hoya to sUkSma guNano paryAya kyAMthI hoya? A pramANe sarva guNa viSe jANo. guNapariNati guNamaya hoya che. 3 3tt jiiv Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates pariNamanazakti dravyamAM che koI prazna kare che ke-guNadvArathI je pariNati UpajI te guNanI che ke dravyanI che? jo guNanI hoya to, guNo anaMta che tethI pariNati paNa anaMta hoya. ane jo te pariNati) dravyanI hoya to guNapariNati zA mATe kaho cho ? tenuM samAdhAnaH- e pariNamana zakti dravyamAM che; dravya guNono pUMja che, te potAnA guNarUpe pote ja pariName che; tethI guNamaya pariNamatAM (tene) guNaparyAya kahIe. tethI dravyanI pariNati, guNanI pariNati-ema to kahIe chIe, paraMtu A pariNamana zakti dravyamAMthI UThe che, guNamAMthI nahi. enI sAkSI sUtrajImAM (tasvArtha sUtramAM) dIdhI che ke- 'dravyAyAM nirNA :" dravyanA Azraye guNa che, guNanA Azraye guNa nathI. mukhaparyayavet dravya (-guNaparyAyavALuM dravya che )-ema paNa kahyuM che. paryAyavALuM dravya ja kahyuM (paNa) guNa na kahyo. ahIM koI prazna kare che ke-jJAnasUkSma sarvaguNasUkSma (te) sUkSmaguNanA paryAyo che, guNomAM A sUkSmapaNuM sUkSmaguNanuM che ke dravyanuM che? ( jo ) dravyanuM che to sUkSma guNanA anaMta paryAya zA mATe kahyAM? ane (jo) sUkSmaguNanuM che to (tene) 1. tattvArtha sUtra 5-41. 2. tattvArtha sUtra pa-38. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 32 : cihna vilAsa dravyanI pariNati zA mATe kaho cho? tenuM samAdhAnaH- dravya sUkSma che. te sUkSma guNane lIdhe che; dravya sUkSma hovAthI anaMta guNono puMja te dravya che, tethI sarve guNo sUkSma thayA; paraMtu e (sUkSmatArUpa ) pariNamanazakti dravyathI che. dravya guNalakSaNarUpe pariName che. tethI krama-akrama svabhAva dravyano kahyo che. tenuM samAdhAna pharIne karIe chIe. kramanA be bheda kahyA che-eka pravAhakrama (ane ) eka viSkabhakrama. pravAhakrama ene kahIe-jema anAdithI kALano samaya pravAha cAlyo Ave che tema dravyamAM samaye samaye pariNAma Upaje che-evo pravAha cAlyo Ave che tene pravAhakrama kahIe. te (pravAhakrama ) dravyanA pariNAma viSe che. A bAbata siddhAMta pravacanasArajI (gA. 99) mAM kahyuM che tyAMthI jANavuM vidhvaMbhakrama guNono che; te guNo pahoLAIrUpa (vistArarUpa ) che. pradezo pahoLAIrUpa che tene kramathI gaNatAM asaMkhya thAya che; pradezono A krama guNamAM che tethI ( tene ) vidhvaMbhakrama kahIe; athavA guNakramathI kahIe to ) darzana, jJAna ityAdi sarve vistArane dhare che tethI (tene ) viSmabhakrama kahIe. ahIM pravAhama dravyanA pariNAma vaDe che tethI guNomAM [te ] nathI, mATe guNa [te] pariNatino pravAha nathI, guNathI [ to ] vistA2krama ja kahyo che. dravyanI pariNati che te sarve guNomAM che. AtmA jJAnamaya pariName che, jJAna jANapaNArUpa pariName che ema lakSya-lakSaNa bhedathI to eka pariNAmamAM bheda che, paraMtu evuM to nathI ke jJAnanI pariNita jAdI che ne AtmAnI [pariNati ] judI che. ema mAnavAthI [te bannenuM] sattva jIduM Thare che, sattva juduM thatAM vastu aneka [thaIne ] jAdI jAdI avasthA dhAraNa karIne Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates pariNamanazakti dravyamAM che : 33 : varte. ema thatAM to viparyaya thAya che, vastuno abhAva thAya che. tyAM prazna Upaje che ke-(guNa ane dravyanI) jAdI pariNati mAnavAmAM zuM doSa che? guNa (ane) AtmAnI abheda pariNati mAnavAthI to jJAna jANapaNArUpa pariName, darzana dekhAvArUpa pariName ema kahevuM vRthA thayuM, abhedamAM bheda Upaje nahi, mATe samAdhAna karo. samAdhAnaH- dravyanA pariNAmanI vRtti UThatAM, dravya anaMta guNano puMja che tethI guNathI paNa UThI kahIe; dravya ane guNanA sarva be nathI, eka che. (pariNAma ) dravyamaya pariNamatAM guNa AvyA tethI guNamaya pariNAma che. A prakAre eka vastunA pariNAma nirvikalpa che. jJAnarUpa AtmA pariNamyo to pariNAma jANapaNAmAM AvyA. tethI jJAna jANapaNArUpa pariName che evI vivekSA che te jANavI. vastunA pariNAmane sarvasva kahyuM che. te kaI rIte? pariNAmavarDa anvaya svabhAva pamAya che. jo pariNAma na hoya to anvayI dravya na hoya, anaMta guNo pariNamyA vagara dravya na hoya. tethI vastunA vedanamAM sarvasva pariNAma te vedakatA che guNa pariNAmathI guNanA AsvAdano lAbha thAya che; dravya pariNAmathI dravyanA AsvAdano lAbha thAya che, kahevAmAM to lakSya-lakSaNa bheda evo batAvyo che, kema ke lakSaNa vagara lakSya evuM nAma pAme nahi e rIte to che, paraMtu paramArthathI abheda nizcayamAM-nirvikalpa vastumAM dvatakalpanAno vikalpa kyAM saMbhave che? eka abheda vastumAM sarva siddhi che, jema caMdra ane 1. pravacanasAra gujaO pR. 192. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 34 : cidra vilAsa caMdrano prakAza eka ja che. sAmAnyatAthI nirvikalpa che; vizeSatAthI ziSyane pratibodha karavAmAM Ave tyAre jema jema ziSya, gurunA pratibodhavAthI guNanuM svarUpa jANI jANIne vizeSa bhedI thato jAya tema tema te ziSyane AnaMdanA taraMga UThe, te samaye vastuno nirvikalpa AsvAda kare. A kAraNe guNa-guNIno vicAra yogya che. guNanA vizeSane (pariNAma) kahyA che; A pariNAmathI ja utpAdavyaya vaDa vastunI siddhi che ema kahIe chIe. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kAraNa-kAryabhAva prathama ja sarva siddhAMtanuM mULa e che ke vastunA kAraNakArya jANavA; jeTalA saMsArathI pAra thayA che te sarve paramAtmAnAM kAraNa kArya jANI jANIne thayA che. traNe kALe je paramAtmAne dhyAvavAthI mukta thayA tenA (-te paramAtmAnA) kAraNakArya jo na jANyA to teNe zuM jANuM? (kAMI jANyuM nathI.) mATe kAraNa-kArya jANavA joIe. te kAraNa-kArya kaI rIte Upaje che te kahIe chIe - *puvvapariNAmajuttaM kAraNabhAveNa vaTTade dvvN| uttarapariNAmajudaM taM ciya kajjaM have nniymaa|| siddhAMtamAM ema batAvyuM che ke pUrva pariNAmayukta je dravya che te kAraNabhAva ( rUpa) pariNameluM che. (ane) uttara pariNAmayukta je dravya che te kAryabhAva ( rU5) pariNameluM che. kema ke pUrva pariNAma uttara pariNAmanuM kAraNa che, pUrva pariNAmano vyaya te uttara (pariNAma ) nA utpAdanuM kAraNa che. jema-mATInA piMDano vyaya ghaTa kAryanuM kAraNa che. koI prazna kare ke uttara pariNAmanA utpAdamAM zuM kArya thAya che? * jAo, svAmI kArtikeyAnuprekSA gA. 222 ane 23). Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 36 : cidra vilAsa tenuM samAdhAnaH- svarUpalAbha lakSaNavALo utpAda che, svabhAva pracyavana lakSaNavALo vyaya che; tethI svarUpalAbhamAM kArya che.-A niHsaMdehu jANo. (utpAdanA kAryarUpa svarUpalAbha) paramAtmAmAM samaye samaye thAya che. mATe he saMto! evA kAraNa-kAryane pariNAma dvArA jANo kAraNa ane kArya pariNAmathI ja thAya che. vastunA upAdAnanA be bheda kahyA che, te kahIe chIe - aSTasahastrImAM kahyuM che ke tyaktA'tyaktAtmarUpaM yat pUrvApUrveNa vrtte| kAlatraye'pi tadravyamupAdAnamiti smRtm|| yatsvarUpaM tyajatyeva yannAtyajati srvthaa| tannopAdAnamarthasya kSaNikaM zAzvataM ythaa|| artha:- dravyano tyakta svabhAva to pariNAma (rUpa) -vyatireka svabhAva che, ane atyakta svabhAva guNarUpa-anvayasvabhAva che. te guNa to pUrve hatA te ja rahe che, pariNAma apUrva-apUrva thAya che. A dravyanuM upAdAna che te pariNAmane to taje che paNa guNane sarvathA tajatuM nathI; tethI pariNAma kSaNika upAdAna che ane guNa zAzvata upAdAna che. vastu upAdAnathI siddha che ahIM koI prazna kare che ke utpAdAdi jIvAdikathI bhedasvarUpe sadhAya che ke abhedarUpa sadhAya che? jo abhedarUpa sadhAya che to trilakSaNapaNuM na hoya, jo bhedarUpa sadhAya che to sattAbheda thatAM sattA ghaNI thaI, tyAM, viparItatA thAya che. 1. jAo. guja. pravacanasAra pR. 150. * juo zloka 58 nI TIkA, pR. 210 Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kAraNa-kAryabhAva : 37 : tenuM samAdhAna- lakSaNabheda che, sattAbheda nathI, tethI sattA apekSAe abheda ane saMjJAdi (apekSAe) bheda jANavo. vastunI siddhi utpAda-vyaya-dhruva traNathI che. aSTasahastrImAM kahyuM che ke payovrato na dadhyatti na payo'tti ddhivrtH| agorasavato nobhe tasmAttatvaM tryaatmkm||6|| ghaTa mauli-suvarNArthI naashotpaadsthitissvym| zoka-pramoda-mAdhyasthaM jano yAti shetukm||69|| [devAgama-AkhamimAMsA ] jema koI puruSe dUdhanuM vrata lIdhuM che ke huM dUdha ja pIza. te dahIMnuM bhojana karato nathI, ane jene dahIMnuM vrata che te dUdhanuM bhojana karato nathI, tathA jene gorasano niyama che ke huM gorasa nahi lauM, te gorasane grahaNa karato nathI. mATe tattva che te traNe thaIne che. dUdha che te gorasano paryAya che ane dahIM (paNa gorasano) paryAya che, eka paryAyamAtrane grahaNa karavAthI gorasanI siddhi thatI nathI, gorasa sarva (AkhuM) (temAM) AvI jatuM nathI. tema eka utpAdamAM athavA vyayamAM athavA dhruvamAM vastunI siddhi thatI nathI, (paNa) vastu traNe vaDe siddha che. jema koI paMcaraMgI citra che, (temAMthI) eka ja raMgane grahavAthI citranuM grahaNa thatuM nathI; tema utpAda-vyaya-dhruva e traNeya vastu che, (utpAdAdi koI ) eka ja vaDe tenuM grahaNa thatuM nathI. jo vastune dhruva ja mAno to be doSa lAge-* eka to dhruvano ja nAza thAya; utpAda-vyaya vagara (vastu) arthakriyA kAraka na hoya ane arthajhiyA vagara vastunI siddhi na thAya- (vastumAM ) paTa guNI vRddhi-hAni na thAya; ema thatAM (vastu ) * jAo, pravacanasAra gA. 1OO TIkA. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 38 : cid vilAsa agurulaghu na rahe te vastu halakI-bhAre thaIne jaDa thaI jAya, tethI cidhruvatA na rahe. bIjo e doSa-kSaNavartI paryAya paNa nitya thaI jAya, ema thatAM adhruva paNa dhruva thaI jAya. vaLI kevaLa utpAda ja mAnIe to be doSa lAge-eka to utpAdanA kAraNa-vyayano abhAva thAya, vyayano abhAva thatAM utpAdano abhAva thAya. bIjo doSa e-jo asano utpAda thAya to AkAzanA phUlanI paNa utpatti dekhAya paNa e kalpanA jUThI che. kevaLa vyaya ja mAnavAmAM Ave to be doSa lAge-eka to vinAzanuM (-vyayanuM) kAraNa je utpAda teno abhAva thAya, ema thatAM vinAza paNa hoya nahi; kAraNa vagara kArya hoya nahi, bIjo e doSa-sano uccheda thaI jAya ane satano uccheda thatAM jJAnAdi cetanAno nAza thaI jAya. mATe (utpAda-vyaya-dhruva e ) trilakSaNarUpa vastu che.' * juo, pravacanasAra gA. 100 TakA. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dravyano sautpAda ane asautpAda.* have dravyano sautpAda ane asautpAda batAve che. dravyano A sasvabhAva anAdinidhana che; dravya-guNa anvayazaktivALAM che; te kramavartI paryAyathI vyApta hovA chatAM paNa, dravyArthikanayathI potAnI vastunA satvaDa jevA che tevA Upaje che. paryAyanI apekSAe UpajavuM evuM che, paraMtu anvayazaktimAM to jevA ne tevA che, topaNa levAmAM AvyA che. paryAyazaktimAM asat utpAda batAvyo che, kemake paryAya navA navA Upaje che tethI (tene asat utpAda) kahyo che; paraMtu te anvayazaktithI vyApta che. (asat utpAda) paryAyArthikanayathI che. ahIM koI prazna kare ke zuM zeya jJAnaviSe viNase che? Upaje che? (jo zeyo jJAnaviSe Upaje che ema kaho to) tyAM asatutpAda che, (ane jo jJayo jJAnaviSe nathI UpajatAM ema kaho to ) zeyo jJAnaviSe na AvyA. zeyanA UpajavAthI ( jJAnane) UpajyuM kaho cho ke jJAnanA paryAya apekSAe tene UpasyuM kaho cho? tenuM samAdhAnaH- dravya vaDe sat utpAda che, paryAyathI asat utpAda che. zeya-jJAyaka, upacAra saMbaMdha che, upacArathI ya jJAnamAM ane jJAna jJayamAM; tethI vastutvathI sat utpAda che, paryAya vaDe asat utpAda che. * pravacanasAra gA. 111-2-3. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 40 : cidra vilAsa ahIM koI prazna kare che ke-paryAya vagara dravya hotuM nathI, dravyanI siddhi paryAyathI che, paryAya vaDe asat utpAda (che) tethI asat utpAda vaDe sat utpAda siddha thayo! (tema ja ) dravyathI paryAya thAya che tethI sat utpAdathI asautpAda thayo! (-to pachI) paryAya vaDe asautpAda, dravya vaDe sautpAda-ema zA mATe kaho cho? tenuM samAdhAna:- paryAya dravyanuM kAraNa che; dravya paryAyanuM kAraNa che-e to (eka bIjAne) kAraNarUpa che. paraMtu paryAyanuM kArya paryAyathI ja thAya che. dravyanuM kArya dravyathI ja thAya che; tethI paryAyathI asatautpAda (rUpa) kArya thAya che (ane ) dravyathI satautpAda (rUpa )-thAya che. A kAraNa-kArya (no) bheda che te vivekI pAme che. dravya-samudramAMthI paryAya-taraMga UThe che tyAre AnaMdanI kelimAM magna thaIne varte che. pariNAmapravRttithI dravya-guNanI pravRtti che ane vastunI sthiratA che, vizrAma che; AcaraNa che, vedakatA che, sukhano AsvAda che, utpAda-vyaya che, paguNI vRddhi-hAni che; pariNAma ja vastunA guNano prakAza pragaTa kare che. guNa-guNInA vilAsano rasa nirvikalpa dazAmAM Avyo che. eka vastu anaMta guNano puMja che, vastumAM guNa AvyA; vastu pariNAma vede tyAre anaMtaguNa paNa vede. tethI guNa-guNI bane vede. sAmAnyamAM vizeSa che, vizeSamAM sAmAnya che. kahyuM che ke nirvizeSaM hi sAmAnyaM bhavet khrvissaannvt| sAmAnyarahitatvAcca vizeSastadvadeva hi||1|| artha:- kharekhara vizeSa vagaranuM sAmAnya gadheDAnA ziMgaDA samAna che, ane sAmAnya vinAnuM hovAthI vizeSa paNa gadheDAnA ziMgaDA samAna ja che. 1. jAo, AlApapaddhati pR. 102. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sAmAnya-vizeSanuM svarUpa sAmAnya-vizeSanuM svarUpa lakhIe chIeH vastu' ema (kahevuM te) vastunuM sAmAnya (kathana) che ane sAmAnyavizeSAbha vastu' 1 (arthAt vastu sAmAnya vizeSasvarUpa che)-ema kahevuM te vastunuM vizeSa kathana che ati te sat ema kahevuM te sAmAnya sat che, ane (parathI) nAsti-abhAva ( rUpa) sat ema kahevuM te vizeSa sat che. dekhavAmAtra darzana-e sAmAnya darzana che ane sva-para sakala zeyone dekhe te vizeSa darzana che. jANavAmAtra jJAna sAmAnya (jJAna) che, sva-para sakala jJayone jANe te jJAnane vizeSa kahIe. A pramANe sarve guNomAM sAmAnya-vizeSa che. sAmAnya vizeSa vaDa vastu pragaTe che; te kahIe chIe:(vastune) jo sAmAnya ja kahIe to vizeSa vinA vastunA guNo jANavAmAM Ave nahi, guNa vinA vastu na jaNAya; mATe sAmAnyane vizeSa pragaTa kare che, sAmAnya na hoya to vizeSa kyAMthI hoya? vizeSane sAmAnya pragaTa kare che, tethI sAmAnya-vizeSamaya vastu che. ahIM koI prazna kare che ke sAmAnya to anvayazaktine kahIe, vizeSa vyatireka zaktine kahIe-ema kahyuM che, te kaI rIte che ? 1. juo, pravacanasAra gA. 114 TIkA. AlApapaddhati pR. 86. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 42 : cidra vilAsa tenuM samAdhAna - avayazakti yugapat sadA potAnA svabhAvarUpa rahe che, temAM koI vizeSa nathI; potAnA svabhAvanA bhAvamAM je dazA che te ja che, (te) nirvikalpa abAdhita che. vyatireka paryAya judA judA (navA navA) rUpa thAya che tethI vizeSa che. A vastunI lakSaNa-zaktinAM sAmAnya-vizeSa kahyAM; sakaLa sAmAnya-vizeSa je che te AmAM AvI gayA. (A sAmAnyavizeSa ) vastunuM sarvasva che. (vastumAM ) saMjJA Adi bheda vaDe ghaNA bheda che. A artha-vicAramAM-anvaya-vyatirekamAM sarve AvI gayA. anaMta guNo ane dravya anvayamAM AvyA, paryAya vyatirekamAM AvyA; (A rIte) dravya-guNa-paryAya AvI jatAM (temAM) sarva AvI gayuM. tethI syAdvAdanI siddhi sAmAnya-vizeSa vinA thatI nathI. (jo vastune) abhedarUpa mAno to, bheda vinA guNane na pAme (-guNa siddha na thAya) ane guNa vinA guNIne na pAme tethI bhedaabheda bannene mAnavAthI vastunI siddhi che. avaktavyatAmAM kAMI kahI zakAtuM nathI, vacanathI agocara che, jJAnagamyamAM pragaTe che. A ja sAmAnya-vizeSarUpa vastu upara anaMta nayo sAdhI zakAya che. tenuM thoDuMka vizeSaNa (-vivecana) lakhIe chIe. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sAmAnya-vizeSarUpa vastu Upara anaMta naya. jJAna sAmAnya grAhakanayathI jJAna sAmAnyarUpa kahIe; jJAnavizeSa grAhakanayathI jJAna vizeSarUpa kahIe. (e pramANe) anaMtagaNomAM anaMta sAmAnya-vizeSanayathI sAmAnya-vizeSa banne bheda sAdhavA. paryAyasAmAnya grAhakanayathI pariNamanarUpa paryAya; paryAyavizeSa grAhakanayathI guNaparyAya, dravyaparyAya, arthaparyAya, vyaMjanaparyAya (temaja) eka guNanA anaMta paryAyo (che te) sarve levA. * sAmAnya saMgrahanayathI dravyo paraspara aviruddha kahIe. vizeSa saMgrahanayathI sarva jIvo paraspara aviruddha kahIe. kanaigamanaya traNa prakArano che-bhUta, bhAvi, vartamAna; bhUtanaigama A pramANe; Aje dIpamAlikAnA divase vardhamAnajI mokSa gayA. bhAvI tIrthaMkarajIne vartamAna tarIke mAnavA (tene) bhAvinaigama kahIe. vartamAnanaigamathI 'govana: vyate'--bhAta thAya che, ema kahIe. naigama (naya) nA be prakAra che(1) dravya naigama (2) paryAya naigama. * AlApapaddhati pR. 66; 1. AlApapaddhati pR. 64. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 44 : cidra vilAsa dravya naigamanA be bheda che(1) zuddha dravya naigama, (2) azuddha dravya naigama. paryAya naigamanA traNa bheda che (1) arthaparyAya naigama, (2) vyaMjanaparyAya naigama, (3) arthavyaMjanaparyAya naigama. arthaparyAya naigamanA traNa bheda che (1) jJAna-arthaparyAya naigama, (2) zeya-arthaparyAya naigama, (3) jJAnazeya-arthaparyAya naigama. vyaMjanaparyAya naigamanA cha bheda che - (1) zabdavyaMjanaparyAyanaigama, (2) samabhirUDhavyaMjana paryAyanaigama, (3) evaMbhUtavyaMjanaparyAyanaigama, (4) zabda samabhirUDhavyaMjanaparyAyanaigama, (5) zabdaevabhUtavyaMjana paryAyanaigama, (6) samabhirUDhaevaMbhUtavyaMjanaparyAyanaigama. arthavyaMjanaparyAyanaigamanA traNa prakAra che. (1) zabda-arthavyaMjanaparyAyanaigama, (2) samabhirUDhaarthavyaMjanaparyAyanaigama, (3) evaMbhUtavyaMjanaparyAyanaigama. (e pramANe paryAyarnagamanA bhedo jANavA) (zuddha dravya naigamanaya temaja azuddha dravyanaigamanayanA cAra cAra bheda che- ) (1) zuddhadravyaRjAsUtra. (2) zuddhadravyazabda, (3) zuddhadravyasamabhirUDha, (4) zuddhadravya evaMbhUta. (1) azuddhadravyaRjusUtra, (2) azuddhadravyazabda (3) azuddhadravyasamabhirUDha, (4) azuddhadravyaevaMbhUta. -e pramANe dravya naigamanA ATha bhedo che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sAmAnya-vizeSarUpa vastu upara anaMta naya. : 4pa : [ have dravyArthikanayanA daza bhedonuM varNana kare che:- * ] (1) pudgalono eka skaMdha che, tene dvi-aNukAdithI nirapekSa evA zuddha dravyArthikanayathI kahevAmAM Ave to te skaMdhamAM jeTalA paramANuo che te sarva avibhAgI paramANunI mAphaka zuddha che. (2) te skaMdhamAM rahela badhA paramANuomAM jo utpAda vyayanI gauNatA laIne sattagrAhaka (zuddha dravyArthika) naya laIe to (te) sarve nitya che. (3) bheda kalpanA nirapekSa (zuddha dravyArthika) naya laIe to (te skaMdhano dareka paramANu ) potAnA guNa paryAyathI abheda che. (4) 4 sattA gauNa utpAda-vyayagrAhakanayathI sarve paramANu anitya che; te azuddha dravyArthika (naya) che. (5) ddhi aNukAdithI sApekSa evA azuddha dravyArthikanayathI skaMdhAdi azuddhapudgaladravya kahIe. (6) bheda kalpanA [ sApekSa] azuddha dravyArthikanayathI guNano guNIthI bheda kahevAya che. (7) svadravyAdicatuSTaya grAhaka [ dravyArthika ] nayathI [ vastune ] ati kahIe. (8) paradravyAdi [ catuSTaya] grAhaka [dravyArthika ] nayathI nAsti kahIe. * jAo, AlApapaddhati pR. 55 thI 90 ahIM pugalamAM utAryA che, AlApapaddhatimAM jIvamAM utAryA che. 4 utpAdavyayasApekSaazuddhadravyArthikanayathI jotAM dravya eka samayamAM utpAdavyayadhrauvyAtmaka che, (AlApapaddhatipramANe ) Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 46 : cidra vilAsa (9) anvaya dravyArthikanayathI guNaparyAyasvabhAvavALuM dravya che. (10) 52mabhAvagrAhaka dravyArthikanayathI mUrtika jaDasvabhAvI pudgala che. e pramANe sAmAnya-vizeSarUpa vastu upara anaMta nayo lAgu paDe che. [ ahIM dravyArthikanayanA daza bheda kahyA che, paryAyArthika- nayanA cha bheda che te AgaLa kaheze. ] Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates vyavahAra paryAyArthikanayanA aneka bheda temaja guNanA bheda vaDa vyavahAranaya kahIe. sAmAnyasaMgraha bhedakavyavahArathI jIva, ajIva dravya kahIe. vizeSasaMgrahu bhedakavyavahArathI jIva, saMsArI, muktarUpa kahIe. "zuddha sadabhUtavyavahAra, jema ke zuddha guNa, zuddha guNI (sevA) bheda karIe. azuddha bhUtavyavahAra, jema ke matiAdi guNa jIvanA kahIe. vyavahAranA aneka bheda che. - vyavahArathI parapariNatirUpa, rAga-dveSa-moheM-krodha-mAna-mAyAlobhAdi (che, te) avalaMbana heya karavuM; saMsArI jIvoe eka caitanya AtmasvarUpa viSe avalaMbana karavuM,-sarvathA svarUpa upAdeya karavuM, ane vairAgyatA, saMvara ekadeza upAdeya karavA. vyavahAra-heyaupAdeyano Avo upadeza jANavo. paryAyabheda karavo te vyavahAra che. sva (-potAmAM) svabhAva, svabhAvI kahevuM te zuddha vyavahAra che. ane svabhAvathI anyathA kahevuM te azuddha vyavahAra che. | * Atma-avalokana pR 21 thI 25 sudhImAM A varNana che. 4 AlApapaddhati pR. 68; 1. AlApapaddhati pR. 81; 2. AlApapaddhati pR. 127 Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 48 : cidra vilAsa [ A ja graMthakartAkRta Atma-avalokana graMthamAM vyavahAranuM varNana karyuM che, tyAM prathama eka gAthA lakhIne vyavahAranA cAra prakAra jaNAvyA che. te A pramANe - " paryAyabhAvanA sarve sarve bhedakaraNA ca jogarakSaNA hi| svabhAvato'nyathA kathanA taM vyavahAra jinbhnnitN||" (1) paryAyanA jeTalA bhAva che te sarve vyavahAra nAma pAme (2) jeTalA ekanA aneka bheda karavAmAM Ave te sarve vyavahAra nAma pAme che. (3) baMdhANuM ane chUTayuM-evA jeTalA bhAva che te sarve vyavahAra nAma pAme che. ane (4) svabhAvathI anya bhAvanuM je kathana che te sarva vyavahAra nAma pAme che-Avo vyavahAra jinAgama viSe kahyo che." have ahIM vyavahAranA prakAronuM vistArathI varNana kare che - ahIM je vistAra-varNana karyuM che te Atma avalokanamAM kahelA cAra prakAranA krama anusAra che; [ ane e varNana AtmaavalokanamAM paNa akSaraza: che]. (1). AkAza viSe sarva dravyonuM rahevuM, jIva-pudgalane gatisthitimAM dharma-adharmadravyano sahakAra hovo; athavA sarva dravyone pariNAma pariNamAvavAmAM kALanI vartanAno sahakAra hovo; pudagalAdinI gativaDa kALa dravyanA pariNAma upajAvavA; jJAna viSe ya, jJaya viSe jJAna, jJAna darzananI eka eka zakti eka eka Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates vyavahAra : 49 : sva-para zeya bheda pratye ja lagAvavI,-AvA AvA bhAvo, temaja paraspara sarva dravyono meLApa thavo-evA evA paryAyanA bhAvo | te vyavahAra che]. vaLI, vikAra Upajyo ne svabhAva nAza thayo, tema ja svabhAva Upajyo ne vikAra nAza thayo; jIva Upajyo, jIva maryo; A pudgalo skaMdharUpa thayA athavA karmarUpa thayA (athavA) avibhAgI pudgala thayA, saMsAra pariNati nAza thaI, siddha pariNati UpajI; AvaraNa-moha aMtarAya karmanI roka nAza thaI, anaMtajJAnaanaMtadarzana-anaMtacAritra ane anaMtavIrya khUlyAM; mithyAtva gayuM, samyakatva thayuM; azuddhatA gaI, zuddhatA thaI; pudgalavaDe jIva baMdhAyo, jIvanuM nimitta pAmIne pudgalo karmarUpa thayA, jIve karmono nAza karyo, A vaNasyuM, A UpasyuM,evA paryAyanA UpajatA-vaNasatA bhAvane lIdhe sarve, vyavahAra nAma pAme che. (2) vaLI, eka AkAzanA loka ane aloka (evA) bheda karIe kALanI vartanAnA atIta, anAgata ane vartamAna [ evA] bheda karavA. -e pramANe bIjAM [ paNa samajavuM]. vaLI, eka vastunA dravya-guNa-paryAya vaDe bheda karavA Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 5) : cidra vilAsa 1[ eka sanA utpAda-vyaya-dhrauvya vaDe bheda karavA; eka vastunA kartA-karma-kriyA vaDe bheda karavA]; eka jIva vastunA bahirAtmA, aMtarAtmA, paramAtmA (evA bheda karavA); * eka dravya samUhanA asaMkhyAta ke anaMta pradezo vaDe bheda karavA, [ eka dravyanA anaMta guNo vaDe bheda karavA; eka guNanA anaMta zakti vaDe bheda karavA]. eka dravyanA, eka paryAyanA anaMta pariNAma vaDe bheda karavA, eka dravya-ekavastu-nA asti-vidhi vaDe ane avidhi-nAsti vaDa (bheda) karavA; eka vastunA dravya, sattva, (xpadArtha, guNI,) paryAyI; anvayI, artha, nitya-evA nAma bheda karavA eka jIvanA AtmA, paramAtmA, jJAna, samyakatvI, cAritrI, sukhI, vIryavAna, darzanI, cidAnaMda, caitanya, siddha, cita, darzana-jJAna-cAritra, kavaLI, sarvajJa, sarvadarzI, sukhI, matijJAnI, zrutajJAnI vaDa (nAma) bheda karavA jJAna, bodha, jJapti-evA (jJAnanA) nAmabheda karavA; samyakatva, Astikaya, zraddhAna, niyat pratIti, yat tat (je che te), etat (A) (-evA samyakatvanA nAmabheda karavA ); cAritra, AcaraNa, (sthira), vizrAma, samAdhi, saMyama, samaya, ekAMtamagna, sthagita, anubhavana, pravartana-(evA cAritranA 1. A vAkyo ciDhilAsamAM nathI, AtmAvalokanamAM chepR. 23. *. A vAkaya hiMdI cidvilAsamAM be vAra che. 4 AtmAvalokana. pR. 23. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates zuddhipatra : 51 : nAmabheda karavA); sukha, AnaMda, rasa-svAda, bhogatupti, saMtoSa (-evA sukhanA nAmabheda karavA), vIrya, baLa-zakti, baLa, upAdAna, teja, oja (pratA5)-( evA vIryanA nAmabheda karavA). eka azuddhanA vikAra, vibhAva, azuddha, maLa, parabhAva, saMsAra, Asrava, raMjakabhAva, kSaNabhaMga, bhrama-(evA nAma bheda karavA ); -e pramANe bIjA eka ekanA nAma mAtrathI bheda karavA. eka jJAnanA mati-zruta-avadhi-mana:paryAya ane kevaLaparyAya vaDa bheda karavA-e rIte anya ( guNomAM samajavuM ); jJAna-darzanacAritra vigere ekeka guNamAM koI jaghanya-utkRSTapaNAthI pariNatibheda karavA, eka vastunA nizcaya-vyavahAra pariNatithI bheda karavA-( e pramANe) te sarve bhedabhAva, vyavahArapariNati (evA) bheda karavA. evI evI rIte ekekanA bheda karavA te sarve bhedabhAva vyavahAra nAma pAme. (3) guNa baMdhAyA, guNa chUTayA, dravya baMdhAyuM, dravya chUTuM-evA sarve bhAvone paNa vyavahAra kahIe. vaLI cirakALanA (vi) bhAvanA vazathI, svabhAva choDIne dravya-guNa-paryAyane anyabhAva kahIe. (jema ke-) jJAnIne ajJAnI, samyakatvIne mithyAtvI, svasamayane parasamaNI, sukhIne duHkhI; anaMta jJAna-darzana-cAritra sukha-vIryane alparUpa kahIe; jJAnane ajJAna, samyakatvane mithyAtva, sthirane capaLa, sukhane duHkha, upAdeyane heya, amUrtikane mUrtika, parama zuddhane azuddha, eka Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AtmaDharma.com for updates : 52 : cihna vilAsa pradezI puddagalane bahu pradezI, puddagalane karmatva, eka cetanarUpa jIvane mArgaNAguNasthAnAdi jeTalI pariNati vaDe nirUpavo (te vyavahAra che); vaLI, eka jIvane puNya-pApa, Asrava-saMvara (-nirjarA )-baMdha ane mokSapariNati vaDe nirupo (te), ane jeTaluM vacanapiMDavaDe kathana che te sarva vyavahAra nAma pAme. vaLI eka sAmAnyathI-samuccayathI vyavahArano ATalo artha jANavo;-ATalo dravya vyavahAra jANavo ke, je bhAva vastu sAthe avyApakarUpa saMbaMdhavALo hoya-vastu sAthe vyApyavyApaka (rUpa ) ekameka saMbaMdhavALo na hoya te vyavahAra nAma pAme-AvuM vyavahAra bhAvanuM kathana dvAdazAMga viSe cAlyuM che te jANavuM. A pramANe vyavahAranuM svarUpe kahyuM. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates nizcaya jesiM guNANaM pacayaM NiyasahAvaM ca abheyabhAvaM c| davvapariNamaNAdhiNaM taNNicchayaM bhaNiyaM vvhaarenn|| yeSAM guNAnAM pracayaM, nijasvabhAvaM ca abhedabhAvaM c| dravyapariNamanAdhInaM, taM nizcayaM bhaNitaM vyvhaarenn|| yeSA guNAnAM pracayaM ekasamUhaM taM nishcyN| punaH yeSAM dravyaguNa-paryAyANAM nijasvabhAvaM nijajAtisvarupaM taM nishcyN| punaH yeSAM dravya-guNAnAM guNazakti paryAyANAM yaM abhedabhAvaM ekaprakAzaM taM nishcyN| punayeSAM dravyANAM yaM dravyapariNamanAdhInaM tasya dravyasya pariNAma AzrayaM bhAvaM taM nizcayaM, etAdazaM nizcayaM vyavahAreNa vacanadvAreNa bhaNitaM vrnnitN| (1) 4 ni4 anaMta shue| (cha) teno 4 52252. me 4 samUI-puMja te nizcayanuM rUpa jANavuM (2) eka nija dravyanA anaMta guNa-paryAyonuM je kevaLa nijajAti svarUpa te paNa nizcayanuM rUpa jANavuM (3) eka nija dravyanA anaMta guNone eka kahevA (tema ja) guNanA anaMta paryAyone je eka ja svarUpathI bhAvavA; (4) te ja dravyane (AdhIna) pariNAma pariName, anya pariNAma na pariName-e nizcaya jANavo; evA evA bhAvone vacanadvArathI nizcaya saMjJA kahI. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates Version 001: remember : 54 : cidra vilAsa bhAvArtha- (1) he saMta ! A nijanija anaMta guNo maLIne je eka piMDa (rUpa) bhAva-eka ( rUpa) saMbaMdha ja (che), tene guNano puMja kahIe; te guNa-pujane vastu evuM nAma kahIe. A vastutva evuM nAma guNanA puMja sivAya bIjA kone kahIe? e guNa-pujane vastu kahIe; mATe A vastune nizcayasaMjJA jANavI. (2) vaLI, je je guNa je je svarUpane dhAraNa karIne UpajyA che te sarve potapotAnA rUpane dhare; guNa bIjA guNothI potAnA judA rUpe anAdi anaMta rahe che.-AvuM je jAduM rUpa tene nija jAti kahIe. potAthI pote anAdi nidhana che, te rUpa koI bIjA-koI rUpa-sAthe na maLe. vaLI, je rUpa te ja guNa, je guNa te ja svarUpa-AvuM ja che (te) tAdAbhya lakSaNa (che). vaLI, jo koI te rUpa nAsti ciMtave to teNe ) guNanI nAsti ciMtavI. e pramANe je potapotAnuM rUpa che, te rUpane nija jAti-svabhAvarUpa kahIe, evA nijarUpane nizcaya saMjJA kahIe. (3) vaLI, anaMta guNonA eka puMjabhAvane dekhavo, paNa (guNane) judA na dekhavA tema ja anaMta zakti vaDe je guNa che te eka guNane ja dekhavo, te zaktine ja na dekhavI; tathA jaghanya utkRSTa evA bheda na dekhavA, te zaktine ekane ja dekhavI.-AvuM je abheda darzana-eka ja rUpanuM darzana-che tene paNa abhadadarzana ( rU5) nizcaya saMjJA kahIe. (4) vaLI, he saMta! guNanA puMja viSe to koI (judo) guNa nathI-e vAta to niHsaMdeha che-ema ja che; paraMtu te bhAvano te guNa che, dravya guNa-paryAyane dhAraNa karIne pariNAma vaDe pariName che. te bhAva te guNa-pariNAmathI jAdo nathI, paraMtu Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates nizcaya : pa5 : te ja bhAvarUpa thaIne pariName che; (te ahIM kahIe chIe) :- jema pugala vastu viSe skaMdha-karma-vikAra koI guNa to nathI, paraMtu te pudgala vastunA pariNAma te skaMdha-karma-vikAra bhAvarUpa svAMga dharIne pariName che. bIjA koI dravyanA pariNAma e (skaMdha- ) karma-vikAra bhAvane dhAraNa karIne pariNamatA nathI, paNa A eka pudgala ja te svAMga dhAraNa karIne varte che-e niHsaMdeha che. evI ja rIte A jIva vastunA pariNAma (paNa) raMjaka (malina), saMkoca-vistAra, ajJAna, mithyAdarzana, avirata Adi cetana-vikArarUpe thaIne pariName che; evo cetanavikArabhAva to te cetanadravyanA pariNAma viSe ja jovAmAM Ave che, acetana dravyanA pariNAma viSe te kadI jovAmAM Avato nathI.-e vAta niHsaMdeha che. e pramANe ne vikArabhAva (che, te) potapotAnA dravyanA pariNAma viSe ja thAya che, ane te te dravyanA pariNAma Azrita (ja te vikAra) hoya che,-te paNa nizcaya saMjJA nAma pAme. Iti nizcayaH vaLI, "ra' kArathI bIjA paNa nizcayabhAva jANavA. (te prakAronuM varNana kare che) : (5) nija vastunI jeTalI parimiti (-kSetra) che teTalI parimiti viSe ja dravya-guNa-paryAyanA ja vyApya-vyApaka, thaIne varte che, potapotAnI sattA viSe ja vyApya vyApaka thaIne anAdi anaMta rahe che-ene paNa nizcaya kahIe. (6) vaLI, je bhAva je bhAvanA pratipakSI-verI hoya te tenI sAthe ja vaira kare, bIjA sAthe na kare-ene paNa nizcaya kahIe. (7) je kALa viSe je kAMI jema thavAnuM che tema ja Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 56 : cihna vilAsa thAya-ene paNa nizcaya kahIe chIe (8) vaLI, je je bhAvanI jevI jevI rIta vaDe pravartanA che (te te bhAva ) tevI tevI rIta pAmIne pariName-ene paNa nizcaya kahe che. (9) eka potAnA svadravyanuM paNa nizcaya nAma che. (10) vaLI, eka prakAra A che ke eka guNanA rUpane mukhya laIe tyAre bIjA sarve anaMta nija guNonuM je rUpa che te, te (eka) guNarUpanA bhAva thAya che. bhAvArtha:- kahevAmAM to eka jAduM rUpa laIne kahIe chIe; paraMtu te ja eka guNanuM rUpa che, (ane) te ja sarvano 2sa che. vaLI, jo koI ema ja mAne ke 'anya rUpa nathI, eka ja che.' to tyAM anartha Upaje che. jema ke eka jJAnaguNa che, te jJAna viSe bIjA guNanuM rUpa nathI-ema jeNe mAnyuM te puruSe jJAnane cetanarahita, tema ja astitva-vastutva-jIvatva amUrtatva vagere rati mAnyuM. paraMtu ema mAnatAM jJAnaguNa kaI rIte rahyo ? zA kAraNe rahyo? te na ja rahyo. tethI ahIM e vAta siddha thaI ke je eka eka guNanuM rUpa che te sarva svarasa che (arthAt eka guNanA rUpamAM badhA guNonuM rUpa abhedapaNe AvI jAya che), AvA sarva svarasane paNa nizcaya kahIe. (12) vaLI, koI dravya (bIjA) koI dravya sAthe na maLe, koI guNa (bIjA) koI guNa sAthe na maLe (ane ) * juo svAmI kArtikeyAnuprekSA gA. 321-2-3. samayasAra gA. 308 thI 311 nI TIkA, pravacanasAra. gAthA 99 nI TIkA. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates nizcaya : 57 : koI paryAya-zakti (bIjI) koI paryAyazakti sAthe na maLe, Avo je amilanabhAva tene paNa nizcaya kahIe. nizcayano sAmAnya artha to ATalo kahIe-saMkSepathI ATalo ja artha jANavo. nija vastu sAthe je bhAva vyApya-vyApakarUpa ekameka saMbaMdhavALo hoya tene nizcaya jANavo. (13) kartA bheda viSe (tema ja) karma bheda viSe paNa (ane) kriyA bheda-viSe paNa-e traNeya bheda viSe eka ja svabhAvane dekhavo; eka bhAvanA e traNa bheda nipaje che,-evo (je) eka bhAva (tene) paNa nizcaya kahIe. (14) svabhAva gupta che ke pragaTarUpa pariName che (paraMtu ) tenI nAti to nathI, Avo je astitvabhAva tene nizcaya kahIe. AvA AvA bhAvone nizcaya saMjJA jANavI. jinAgama viSe ema kahI che. e pramANe nizcayanuM varNana pUruM thayuM. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paryAyArthika nayanA prakAro RjAsUtra naya kahIe chIe - samaye samaye je pariNati thAya te sUkSma RAsUtra (evo ) bheda che (ena) lAMbA kALanI maryAdAvALo je sthaLa paryAya thAya tene sthULa RjAsUtra kahIe. doSarahita zuddha zabda kahevA tene zabdanaya kahe che. jeTalA zabda teTalA naya. eka zabdanA aneka arthomAMthI eka artha mukhya ArUDha thAya tene samabhirUDha kahIe, jema ke go zabdanA aneka artho che, paraMtu gAya arthane viSe te samabhirUDha che. te samabhirUDhanA aneka bheda che.sAdirUDha, anAdirUDha, sArthakarUDha, asArthakarUDha, bhedarUDha, abhedarUDha, vidhirUDha, pratiSadha rUDha,-ityAdi bhedo che. jevo padArtha hoya tevuM ja tenuM nirUpaNa karavuM te evabhUtanaya che. jema ke rUMvatIti phaMdra na : (arthAt je zAsana kare che te idra che, zaka nathI ema kahevuM ) te evabhUta che. (have) paryAyArthika nayanA cha bheda che; (te kahe che-* ) (1) anAdi nitya paryAya, jema ke nitya meru Adi. (2) sAdinitya paryAya; jema ke siddha paryAya. (3) sattAne gauNa karIne utpAda-vyayagrAhakasvabhAva anitya-zuddhaparyAyArthika; jema ke paryAyo samaye samaye vinAzI che. * juo, AlApapaddhati pR. 59 thI 63; nayacacaka pR. 6-7. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates jJAnaguNa svarUpa : 59 : (4) sattAsApekSa svabhAva anitya azuddha paryAyArthika; jema ke paryAya eka ja samayamAM trayAtmaka che. (5) karmopAdhi nirapekSa svabhAva anitya zuddha paryAyArthika; jema ke saMsArI jIvonA paryAyo siddhaparyAyasaMdeza zuddha che. (6) karmopAdhi sApekSa vibhAva anitya azuddha paryAyArthika; jema ke saMsArI jIvone janma-maraNa che. -paryAyArthika nayanA A che bheda che. pR. 43 thI zarU karIne ahIM sudhI naigama, saMgraha vyavahAra, jAsUtra, zabda, samabhirUDha, ane avaMbhUta e sAta nayonuM varNana karyuM]. A nayomAM pahelA pahelAno naya pachInA nayanI apekSAe viruddha mahAviSayavALo che, ane pachI pachInA naya pahelA nayanI apekSAe sUkSma-alpa anukULa viSayavALo che. [ A saMbaMdhI ghaNo suMdara *khulAso tattvArtharAjavArtika pR. 493-4 mAM karyo che. TUMkamAM tenI samajaNa A pramANe - jema ke eka pakSIno avAja sAMbhaLIne eka mANase kahyuM ke A nagaramAM pakSI bole che-1, bIjAe kahyuM-A nagaranA eka jhADa Upara pakSI bole che-2, trIjAe kahyuM-jhADanI moTI DALa Upara pakSI bole che.-3, cothAe kahyuM-nAnI DALI Upara pakSI bole che-4, pAMcamAe kahyuM-DALInA eka bhAga Upara besIne pakSI bole che-pa, chaThThIe kahyuM-pakSI potAnA zarIramAM bole che-6, ane sAtamAe kahyuM-pakSI potAnA kaMThamAM bole che-7, jema A daSTAMtamAM pakSInA bolavAnuM sthAna pahelAM moTuM batAvyuM che ane pachI krame krame ochuM thatuM jAya che tema naigamathI evaMbhUta sudhInA sAta nayamAM paNa samajavuM. naigama nayano viSaya sauthI * AlApa paddhati pR.77 Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 6O : cidra vilAsa vadhAre che ane evabhUta nayano viSaya sauthI alpa che. A apekSAe kahyuM ke pahelA pahelA nayano viSaya mahAna che ane pachI pachInA nayano viSaya sUkSma-alpa che. vaLI, pahelA naye jeTalA padArthono viSaya karyo che teTalA padArthone bIjo naya viSaya karato nathI. A apekSAe pahelA pahelAnA nayo viruddha mahA viSayavALA che, ane pachInA naye je padArthano viSaya karyo che te padArtho pahelA nayanA viSayamAM garbhita che, tethI pachI pachInA nayo alpa anukULa viSayavALA che. vizeSa mATe juo, tattvArtharAjavArtika. e pramANe nayonA prakAronuM varNana karIne have tenuM phaLa batAvatAM graMthakAra kahe che ke naya-pramANa dvArA sukha thAya che]. -sukha adhikAra A naya-pramANa dvArA yuktithI zivasAdhana thAya che, ane tenAthI anaMtaguNo zuddha thAya che. te anaMta guNanI zuddhatAnuM phaLa sukha che, te kahIe chIeH sva vastune dekhatAM, jANatAM, pariNamatAM sukha thAya, AnaMda thAya; te anupama, abAdhita, akhaMDita, anAkuLa (ane) svAdhIna che, (te) sarva dravya-guNa-paryAyanuM sarvasva che. jema sarva udyama phaLa vinA vRthA hoya, phaLa yukta kAryakArI hoya, tema sukha kAryakArI vastu che. e pramANe sukha-adhikAra pUro thayo. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates jIvana zakti jIvanazakti kahIe chIe: A AtmA anAdinidhana che, anaMta guNayukta che, eka eka guNamAM anaMtazakti che. prathama jIvanazakti che; A AtmAne kAraNabhUta caitanyamAtra bhAva che, te bhAvane dhAraNa karanArI jIvanazakti che. te jIvanazakti vaDe je jIvyo, jIve che ane jIvaze tene jIva kahIe. A jIvanazakti ciprakAzathI zobhAyamAna dravya viSe che, guNa viSe che, paryAya viSe che. tethI te sarve jIva thayA. (dravya-guNa-paryAya traNe thaIne) jIva to eka che, jo jIva traNa bhedamAM hoya to tenA traNa prakAra thaI jAya. paNa ema to nathI. dravya-guNa-paryAya jIvanI avasthA che ane jIva e traNarUpa eka vastu che. jema (vastunA) anaMta (guNomAM) guNa bheda che tema jIvamAM bheda nathI, jIvanuM svarUpa abheda che. ahIM koI prazna kare che ke-jIva abhedarUpa che, to bheda vinA abheda kaI rIte thayuM ?--jo guNa anaMta na hota to dravya na hota, paryAya na hota, to jIva vastu paNa na hota. mATe dravya-guNaparyAyanA bheda kahevAthI abheda siddha thAya che. tenuM samAdhAna-he ziSya ! bheda vagara abheda to na hoya, 1. gujarAtI samayasAra pR. 503. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 6ra : cid vilAsa paNa, bheda vastunuM aMga che. aneka aMga vaDe eka vastu kahIe. tenuM daSTAMtaH- jema eka nagara che temAM ghaNA mahollA che ane te mahollAmAM ghaNAM ghara che. tyAM te (mahollA, makAna vagere) judAM judAM aMgamAM to nagara nathI (paraMtu ) te sarvanA eka bhAvarUpa nagara che. jema eka naranAM aneka aMga che, (tyAM koI ) eka aMgamAM nara nathI; sarva aMgarUpa nara che. tema dravyarUpa, guNarUpa, paryAyarUpa jIva nathI; jIva vastu dravya-guNa-paryAyanuM ekatva che. jo eka aMgamAM jIva hoya to jJAnajIva, darzanajIva-e pramANe anaMta guNo anaMta jIva thaI jAya. mATe anaMta guNano puMja jIvavastu che. [vaLI jIvamAM eka citizakti (caitanyazakti) kahevAmAM AvI che.) ahIM koI prazna kare ke-jo cetanA bhAvane (jIvanazaktinI vyAkhyAmAM) jIvanuM lakSaNa kahyuM, to caitanyazakti judI zA mATe kahI ? tenuM samAdhAna-caitanyazakti je che te jaDanA abhAvathI che. ane jJAnacetanA Adi anaMta cetanA sahita che. te anaMta cetanAnA prakAzarUpa cizakti hoya to jIvanazakti rahe, cetanAnA abhAvathI jIvano abhAva che. cetanA prakAza rUpa che. anaMta guNa-paryAya (rUpa) cetanA prANane dhAraNa karIne jIvanazakti sadA jIve che. vizeSa (rUpe jotAM ) guNa tattva, paryAya tattva ane dravya tattva e traNe maya jIvatattvane jIvanazakti prakAze che. te cetanA-lakSaNano prakAza sadA prakAzita rahe to jIvatva nAma pAme. mATe cetanAlakSaNa jIva vastunuM che; ane cidRzakti jAdI kahI, te caitanyazakti potAnA anaMta prakAzarUpa mahimAne dhAraNa kare che te batAvavA mATe 1. guja. samayasAra pR. 503. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates jIva mukti [: 63 : (tene) judI kahI, paNa (abhedapaNe) dekhIe to te lakSaNa jIvanazaktinuM ja che. jema-sAmAnya cetanA cetanAnA paMjarUpa che ane vizeSa cetanA jJAnacetanA, darzanacetanA (vagere) anaMtarUpa che; sAmAnya cetanAthI vizeSa cetanA judI nathI; vizeSa cetanA vinA cetanAnuM svarUpa jANavAmAM na Ave tema- jIvanazaktithI cetanAbhAva jAdo nathI, paNa cetanAbhAvanuM vizeSa kahyA vinA jIvanazaktinuM svarUpa jANavAmAM na Ave. A jIvanazakti anAdinidhana anaMta mahimAne dhAraNa kare che ane sarva zaktiomAM te sAra che, tathA te sarvano jIva che, (arthAt jIvanazakti badhI zaktiono AtmA che). AvI jIvanazaktine jANavAthI jIva jagapUjya padane pAme che, mATe jIvanazaktine jANo. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates prabhutva zakti have prabhutvazakti kahIe chIe: akhaMDa pratApa svataMtra zobhita prabhutvazakti [jeno pratApa akhaMDita che evA svAtaMtryathI (-svAdhInatAthI) zobhAyamAnapaNuM jenuM lakSaNa che evI prabhutvazakti.1] sAmAnyapaNAthI to ekarUpa vastunuM prabhutva birAjI rahyuM che, ane vizeSapaNe dravyanuM prabhutva jA che, guNanuM prabhutva juduM che ane paryAyanuM prabhutva juduM che. dravyanA prabhutvathI guNa-paryAyanuM prabhutva che ane guNa-paryAyanA prabhutvathI dravyanuM prabhutva che; kemake dravya vaDe guNa-paryAya che, guNa-paryAya vaDedravya che. dravya guNI che, guNa (te) guNa che. guNIdvArA guNanI siddhi che, guNa dvArA guNInI siddhi che, (have ) vizeSa prabhutva kahIe chIe. dravyanuM prabhutva dravyamAM je prabhutva che te guNa-paryAyanA anaMta prabhutva sahita che, tathA akhaMDita pratApa sahita che; (te) guNa-paryAyane drave che tethI guNa-paryAyanA svabhAvane dhAraNa karIne dravyanA anaMta mahimArUpa prabhutvane dravyamAM prakaTa kare che. te eka acala dravyanuM prabhutva aneka svabhAva-prabhutvanuM kartA pravarte che eTale sarva prabhutvano puMja dravyaprabhutva che. have guNanuM prabhutva kahIe chIe. 1. samayasAra guja. pR. 573-4. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates prabhutva zakti guNanuM prabhutva prathama sattAguNanuM prabhutva kahIe chIe. dravyanuM sattA lakSaNa che; te sattAlakSaNa akhaMDita pratApavALI svataMtratAthI zobhita che, te sAmAnya-vizeSa prabhutva sahita che te sattAnuM sAmAnya prabhutva kahIe chIe-sattA akhaMDita pratApavALI che, svataMtra zobhAvALI che, svarUparUpa birAje che temAM dravya-sattva, paryAyasattva, guNasattvanA vizeSa kahevA na paDe te sAmAnya sattvanuM prabhutva che. dravyasattvanuM prabhutva to pUrve dravyanuM vizeSaNa (varNana ) karyuM temAM jANavuM : 65 : sarva guNasattvanuM prabhutva kAMIka [ -thoDuM] kahIe chIe-guNo anaMta che, [temAM ] eka pradezatva guNa che, tenuM je satva tene pradezatva kahIe. ekeka pradezamAM anaMtaguNa potAnA mahimA sahita birAje che. ekeka guNamAM anaMta zakti-pratizakti che. anaMta mahimA sahita ekeka zaktinA anaMta paryAyo che, te sarve ekeka pradezamAM che. evA asaMkhya pradezo potAnA akhaMDita prabhutva sahita potAnI pradezasattAnA AdhAre che. tethI pradezasattvanuM prabhutva sarve guNonA prabhutvanuM kAraNa che. 'sUkSma ' sattAnuM prabhutva paNa anaMtaguNanA prabhutvanuM kAraNa che. [AtmAmAM jo] sUkSma guNa na hoya to sarve [guNo] sthULa hoya ane indriya-grAhya hoya ema thatAM [te] potAnA anaMta mahimAne dhAre nahi. mATe sUkSma [guNanI] sattAnA prabhutvane lIdhe sarve guNo potAnA anaMta mahimA sahita che. jJAnanuM sattva sUkSma che tethI te iMdriya-grAhya nathI; e pramANe anaMta guNonuM sattva sUkSma che, tethI [ te ] anaMta mahimA sahita che. mATe anaMta guNanI sattAnuM prabhutva eka sUkSma [tva Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 66 : cidra vilAsa guNanI] sattAnA prabhutvathI che. tethI e pramANe sarve guNonuM prabhutva jAduM jAdu jANo. bahu vistAra thaI jAya tethI ahIM lakhyuM nathI. paryAyanuM prabhutva. paryAyanuM pariNamana-rUpa, vedakabhAvavaDe svarUpa lAbha-vizrAmasthiratArUpa vastunA sarvasvane vedIne [ -anubhavIne] pragaTa kare cheevA akhaMDita prabhutvane dhAraNa kare che, tene paryAyanuM prabhutva kahIe -A prabhutvazaktine jANavAthI jIva potAnA anaMta prabhutvane pAme che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates vIryazakti vIryazaktinuM svarUpa kahIe (chIe) : potAnA svarUpane niSpanna karanArI, sAmarthyarUpa vIryazakti che, te sAmAnya ane vizeSa evA be bhedavALI che. vastunA svarUpane niSpanna rAkhavAnuM je sAmarthya te to sAmAnya vIryazakti che. vizeSa vIryazaktinA traNa bheda che-dravyavIryazakti, guNavIryazakti, paryAyavIryazakti, [vaLI], kSetravIrya, kALavIrya, tapavIrya, bhAvavIrya, ityAdi vizeSa che. te keTalAka vizeSo lakhIe chIe. prathama ja dravyavIrya lakhIe chIe. 1. samayasAra gujaO pR. 503. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dravyavIrya dravyavIrya guNa-paryAyavIryano samudAya che. ahIM koI prazna kare che ke-guNa-paryAyane drave, [temAM] vyApe te dravya che, tema ja guNaparyAyano samudAya paNa dravya che.- e rIte] guNa-paryAyano samudAya ane [ guNa-paryAyamAM] vyApavuM- e] vizeSa judA che, to zuM dravya paNa judA- [ be prakAranA ] che? tenuM samAdhAna-vyApakabhAvanA be bheda cheH- [1] bhinnavyApaka, [2] abhinnavyApaka. bhinnavyApakanA be bheda chebaMdhavyApaka, (ane ) abaMdhavyApaka, jema tala viSe tela baMdhavyApaka che, tema deha viSe AtmA baMdhavyApaka che; dhanAdika viSe abaMdhavyApaka che. (-bhinna vyApakapaNAnA A banne prakAro) azuddha avasthAmAM che. ahIM zuddhatAmAM guNaparyAyathI abhinna vyApaka che; te abhinna vyApakanA be bheda che-eka yugapa sarvadazavyApaka ane bIjo kramavartI ekadezavyApaka. dravya (potAnA) guNomAM yugapat sarvadezavyApaka che (a) paryAyamAM kramavartI vyApaka che; kemake sarve guNaparyAyanuM eka dravya nipajeluM che; tethI sarva (vyApaka ane) kramavyApaka abhinnatA guNa-paryAyathI thaI. eTale vyApakapaNAmAM, guNa-paryAyano samudAya Avyo; mATe vyApakatA ane "guNa-paryAya (no samudAya)" (e to) kahevA mAtra bheda che, (-dravya kAMI be bhedarUpa nathI.) vastuno svabhAva anya anya bheda vaDe (tathA) sattAthI abhedavaDa siddha che. dravyanuM Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates vIryazakti : 69 : vizeSa ( varNana ) pUrve kahyuM tene TakAvI rAkhavAnI sAmarthyatA ( te ) dravyavIryazakti che. (ahIM ) koI prazna kare che keH (1) A dravyavIrya bheda che ke abheda che? (2) asti che ke nAsti che? (3) nitya che ke anitya che? (4) eka che ke aneka che? (5) kAraNa che ke kArya che? (6) sAmAnya che ke vizeSa che? tenuM samAdhAna karIe chIe: (1) sAmAnyapaNe kahIe tyAre to dravyavIrya abheda che ane guNonA samudAyanI vivakSAthI kahIe tyAre bheda che; guNonA bheda jAdA che tethI A vivakSAmAM bheda Avyo, paraMtu abhedane sAdhavAnuM nimitta A bheda che. bheda vinA abheda hoya nahi; tethI (dravyavIryane ) bheda-abheda kahIe. (2) (dravyavIrya ) potAnA catuSTayathI asti che (ane) paracatuSTayathI nAsti che. (3) dravyavIryathI nitya che, ( ane ) A dravyavIryamAM paryAyavIrya paNa Ave che te (paryAyavIrya) vaDe anitya che. paraMtu dravyavIrya nitya che tene paryAyavIrya sAdhe che, tethI anitya te nityanuM sAdhana che. te (dravyavIrya ) no nityAnityAtmaka svabhAva che. ( e rIte te ) aneka dharmAtmaka che. nayacakra graMthamAM kahyuM che ke'nAnAsvabhAvasaMyun dravya jJAtvA pramALatA:| x ('arthAt x jIo, nayacakra gA. 173. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 7) : cit vilAsa aneka svabhAva saMyukta dravyane pramANa vaDe jANIne-') e vacanathI paryAya svabhAvathI anitya che. (ahIM) koI prazna kare che ke-paryAyane anitya kaho, paNa dravyane anitya na kaho. tenuM samAdhAna - upacArathI dravyane (anitya ) kahIe; lakSaNathI paryAyane anitya kahIe. (vaLI ahIM) bIjo prazna thAya che ke-utpAda-vyaya-dhruva to sattAnuM lakSaNa che ane sattA dravyanuM lakSaNa che, (mATe tene ) paryAyanuM lakSaNa na kaho. tenuM samAdhAna karIe chIeH- utpAda-vyaya paNa paryAyasattAnuM ja lakSaNa (che), upacArathI (tene) dravyamAM kahIe. nayacakramAM kahyuM che ke "dravya paryAyopavIra: paryAye dravyopavAra: (arthAt dravyamAM paryAyano upacAra thAya che ane paryAyamAM dravyano upacAra thAya che)' mATe (anitya paryAyano) upacAra karIne (dravyane anitya) kahIe chIe. anitya dravya mULabhUta vastu nathI-ema jANavuM (4) (dravyavIrya) dravyathI eka che ane guNa-paryAyanA svabhAvathI aneka che; aneka svabhAvavaDa eka che, mATe aneka upacArathI kahIe. eka svabhAva sAdhavAnuM nimitta anekapaNuM ema upacArathI sAdhyuM che. (5) pUrva pariNAmathI yukta (te) kAraNarUpa dravya che (ane ) uttara pariNAmathI yukta (te) kAryarUpa dravya che,'-kAraNa kArya 1. tattvArtha sUtra 5-3); 2 tattvArtha sUtra 5-29; 3. jAo, nayacakra gA. pa1. 4. svAmI kArtikeyAnuprekSA. gA. ra22, 23). Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates vIryazakti : 71 : svabhAva dravyamAM ja che; tethI navivakSAvaDe dravyamAM kAraNa-kArya sAdhavAmAM koI doSa nathI. pUrva pariNAma grAhakanaya (ane ) uttara pariNAma grAhakanaya vaDe (kAraNa-kArya) sAdhavuM. (6) dravyavIrya sAmAnya che, tene guNa-paryAyavIryathI vizeSa kahIe; tethI sAmAnyavizeSarUpa tenuM ja che. dravyavIryanA A badhAM vizeSaNo nayathI kahIe. guNavIrya have guNavIryanuM vizeSa kahIe chIe: guNane (TakAvI ) rAkhavAnuM je sAmarthya tene guNavIrya kahIe. sAmAnya-vizeSa guNavIrya kahIe chIe. jJAnaguNamAM jJAyakapaNAne (TakAvI ) rAkhavAnuM je sAmarthya che te jJAnaguNavIrya che; darzanamAM dekhavAnI zakti che tene (TakAvI) rAkhavAnuM je sAmarthya che te darzana ( guNa )-vIrya che. sukhane (TakAvI ) rAkhavAnuM je sAmarthya che te sukha( guNa )-vIrya che. ityAdi guNone (TakAvI) rAkhavAnuM sAmarthya te vizeSa-guNavIrya che; ekeka guNamAM vIryazaktinA prabhAvathI AvuM sAmarthya che te kahIe chIe: eka sattAguNa vIryanA prabhAvathI AvA mahimAne dhAraNa kare che ke dravya-sattAvIryanA prabhAvathI dravyanA 'che' paNAnI sAmarthyatA AvI, guNa-sattAvIryanA prabhAvathI guNanA 'che' paNAnI sAmarthyatA AvI; paryAya-sattAvIryanA prabhAvathI paryAyanA 'che' paNAnI sAmarthyatA AvI; eka sUkSmaguNa-sattA-vIryamAM evI zakti che ke (tene lIdhe sarva guNa ) 'sUkSma che' evI sAmarthyatA thaI. jJAna 'sUkSma che' evI sAmarthyatA AvI, ityAdi sarve guNomAM vIryasattA (-sattAvIrya) no prabhAva phelAI rahyo che. A prakAre sarve guNomAM potapotAnA guNaguNanuM vIrya, anaMta prabhAvane dhAraNa kare che. vistAra (thaI jAya te) mATe , Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 7ra : cidra vilAsa (ahIM) lakhyuM nathI. jJAna asAdhAraNa guNa che, sattA sAdhAraNa guNa che, emAM sattAnI mukhyatA laIe tyAre (ema) kahIe ke jJAna sattAnA AdhAre che tethI sattA pradhAna che. sattA dravya-guNa-paryAyanA rUpane rAkhe che tema ja jJAnanA rUpane paNa rAkhe che, tethI asAdhAraNa vaDe sAdhAraNa che. - have jJAnanI pradhAnatA kahIe chIe. jo jJAna na hota to sattA acetana thaIne vartatI hota. A (sattAnI) cetanA jJAnathI che (ane) cetanAvaDe cetananI sattA che, mATe cetana sattAne rAkhavAnuM kAraNa jJAna cetanA che. jJAna vaDe sarvajJazakti che, (te) sarvemAM pradhAna che, pUjya che. te jJAna hoya to sarve guNo hoya. jema nigodiyAne jJAna hIna che, tethI sarve guNo dabAyelA che, jJAna vadhyuM tyAre guNo vadhatA gayA. jema jema svasaMvedana-jJAna vadhyuM tema tema sukhAdi sarve guNo vadhyA. bAramA guNasthAne cAritra zuddha thayuM, paraMtu (kevaLa) jJAna vinA anaMta sukha (evuM) nAma na pAmyuM, mATe jJAna guNa sarva cetanAmAM pradhAna che. tenAthI ja cetanA sattA che. sAdhAraNa sattA hatI tene cetanA sattA evuM nAma maLyuM te cetanAne lIdhe maLyuM che. cetanAmAM jJAna pradhAna che. sAdhAraNa sattA apradhAna hatI tene asAdhAraNa cetanatArUpa jJAnanI pradhAnatAthI "asAdhAraNa cetanasattA' evuM pradhAna nAma maLyuM. sattA jJAnamAM Avo mahimA sattAjJAnanA vIryathI che, tethI vIryaguNa pradhAna che. paryAyavIrya. have paryAya vIryanuM vizeSa (svarUpa) kahIe chIe - vasturUpa pariName tene paryAya kahIe. tene niSpanna rAkhavAnI Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates vIryazakti : 73 : sAmarthyatAne paryAyavIrya kahIe. (pariNAma varDa) vastune veThe, guNane vede tyAre vastu pragaTe. vastunuM ane guNanuM svarUpa paryAya dvArA pragaTa thAya che. vasturUpa na pariName to avastu thaI jAya, guNarUpa na pariName to guNanuM svarUpa na rahe; jo jJAnarUpa na pariName to jJAna na 2he. tethI sarva guNo na pariName. to sarva guNo kaI rIte hoya ? sarvanuM mULa kAraNa paryAya che. paryAya anitya che, (te) nityanuM kAraNa che, nitya-anitya vastu che. paryAya (rUpI) caMcaLa taraMgo dravya (rUpI ) dhruva samudrane darzAve che. (ahIM ) koI prazna kare che ke-paryAya vastu che ke avastu che? jo te vastu hoya to vastune vastusaMjJA na kahevI joIe (kema ke) paryAya ja vastu che, avastu hoya to te nAzarUpa hoya (arthAt te abhAvarUpa hoya ) mATe teno virodha Ave che. tenuM samAdhAnaH- dravya-guNa-paryAyarUpa vastu che. paryAya, pariNAma, dravya-vedanA, guNa-utpAda Adi paryAya che. tethI paryAyane vastu saMjJA AvivakSAthI kahIe. ( dravya-guNa-paryAya ) traNenI ( pariNAma sattA abheda che tethI vastu saMjJA pariNAma svarUpane pariNAma apekSAe kahIe. dravya apekSAe pariNAmane vastu na kahIe. jo A apekSAe (-pariNAma apekSAe ) paNa (paryAyane ) vastu na kahIe to pariNAma koI vastu rahetI nathI-(teno) nAza thAya che. mATe (paryAyanuM vastupaNuM) vivakSAthI pramANa che. (te ) dravyarUpa nathI ( paNa ) paryAya (rUpa ) vastu che. (te) anaMtaguNathI dhruvarUpavastunA kAraNa (rUpa) vastu che; ( paNa pote ) dhruvarUpa kArya nathI (arthAt paryAya te dhruva dravyaguNanuM kAraNa che paNa pote ja dhruva dravyaguNarUpa nathI ) ( ahIM ) A eka Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 74 : cidra vilAsa judI vivekSA che. ghaNe ThekANe to dravya-guNa te kAraNa ane paryAya te kArya-ema batAvavAmAM Ave che. paraMtu A ThekANe to paryAyane kAraNa kahyuM che ane dravya-guNane tenuM kArya kahyuM che, kemake ahIM *paryAyamAM paNa vastupaNuM che ema siddha karavuM che ); kArya pariNAma ja dekhADe che e vivakSA jAdI che, e (vAta) pahelAM kahI che. nAnA (aneka ) bhedathI nAnI (-aneka) vivekSAo che; nayane jANavAthI vivakSA jaNAya che. tethI paryAyarUpa vastu dravyAtmaka nathI e kathana siddha thayuM. paryAyanAM dravya-kSetra-kALa-bhAva kevAM che? te kahIe chIe - [ paryAya] UpajavAnuM kSetra to dravya che; svarUpa kSetra pradeza pradeze pariNAmazakti che, te zaktisthAna ja kSetra che; kALa samaya-maryAdA che, nija-vartanAnI maryAdA kALa che, bhAva-sarva pragaTa-sarvasva pariNamana-sarve nijalakSaNa (rUpa) avasthAthI zobhita che te bhAva kahIe A pramANe paryAyanA svarUpane sadA nizcala rAkhe evI sAmarthyatAnuM nAma paryAyavIryazakti kahIe. kSetravIrya have kSetravIrya kahIe chIe. potAnA pradezane kSetra kahIe; tene paripUrNa niSpanna rAkhavAnI sAmarthyatA te kSetravIryazakti che. kSetravIryane lIdhe kSetra che, kSetramAM anaMtaguNano nivAsa che, ekeka guNamAM anaMta zakti che, anaMta paryAya che. ekeka guNanA * pravacanasAra gA. 87 TIkA. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates vIryazakti ': 75 : rUpamAM sarve guNonuM rUpa sadhAya che sattAguNanA rUpamAM sarve guNonuM rUpa sadhAya che. sattAthI sarve guNo "che" lakSaNavALA che, sattA sarvemAM vyApaka che. jJAna "che," darzana "che," dravya "che,'-e pramANe dravyatva, agurulaghutva vagere badhA guNomAM ( sattAnuM vyApakapaNuM ) jANavuM. kSetramAM guNano vilAsa, paryAyano vilAsa che. dravya-maMdiranI mULa bhUmikA pradezanuM kSetra che. kSetra-pradezamAM anaMta guNo che, kSetravaDe dravyanI maryAdA jANavAmAM Ave che. dravya-guNa-paryAyano vilAsa, nivAsa athavA prakAza kSetranA AdhAre che. A kSetra badhAnuM adhikaraNa che. jema, narakanuM kSetra duHkha utpanna karavAnuM kAraNa che, koI devAdika nArakInAM duHkhane maTADI zake nahi, evo te kSetrano prabhAva che. ane svargabhUmimAM sahajapaNe zItAdi vedanA nathI (evo te) kSetrano prabhAva che. te pramANe AtmapradezanA kSetrano evo prabhAva che ke anaMta cetanA dravya-guNa-paryAyanA vilAsane pragaTa kare che. [ ahIM] eTaluM vizeSa che ke narakAdi kSetra to bhinna vastunuM kAraNa che [ane] Atmapradeza kSetra guNa paryAyathI abhinna che. A pradeza kSetramAM utpAda-vyaya-dhruva paNa siddha thAya che. [ te A pramANe-] *upacArathI eka pradezane mukhya karIe teno utpAda, bIjA pradezanI gauNatA te vyaya gaNavo [ane] dhruva mukhya-gauNapaNA rahita anusyuta zakti-vasturUpa zakti che-e prakAre dhAravuM. e pramANe pradeza kSetrano anaMta mahimA che. A pradeza kSetra, lokAlokane jANavA mATe arIso che. je jIvoe A pradeza-A pradezakSetra-mAM nivAsa karyo che teo ja anaMta sukhanA bhoktA thayA che. AvA pradezakSetrane [ TakAvI] rAkhavAnA sAmarthyanuM nAma kSetravIryazakti che. * jAo, pravacanasAra gA. 99 TIkA. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 76 : cid vilAsa kALa vIrya. have kALavIrya [ zakti] kahIe chIe: kALa-potAnA dravya-guNa-paryAyanI maryAdA te kALa che. tene [ TakAvI] rAkhavAnI sAmarthyatAnuM nAma kALavIryazakti che. dravyanI vartanA te dravya-kALa-kSaNa che. guNanI vartanA te guNa-kALa che, paryAyanI vartanA te paryAya-kALa che. ahIM koI prazna kare che ke dravyavartanA to guNaparyAya-vartanAthI che, mATe guNaparyAyavartanA paNa dravyavartanA che. [ tathA] dravyavartanAthI guNaparyAyavartanA che. mATe dravyavartanAmAM guNaparyAya-vartanA kaho (ane) guNaparyAya (vartanA) mAM dravyavartana kaho? tenuM samAdhAna- he bhavya! te je prazna karyo te to sAco che, paraMtu ahIM je vivakSA che te kahIe chIe. guNaparyAyanA pejanI vartanA te dravyavartanA che kema ke guNaparyAyano puMja te dravya che. dravyano svabhAva guNa-paryAya che, te dravya potAnA svabhAvarUpe varte che tethI dravya vartanAmAM svabhAva Avyo. paraMtu eTaluM vizeSa che ke jAdI guNavartanAmAM guNavartanA che. jJAnavartanAmAM jJAnavartanA che, darzanavartanAmAM darzanavartanA che e pramANe judA judA guNamAM guNavartanA judI judI che. paryAyamAM paryAyavartanA che; temAM eTaluM vizeSa che ke je samaye je paryAya che te paryAyanI vartanA temAM che; bIjA samayanA paryAyanI vartanA bIjA samayanA paryAyamAM che. eka paryAyamAM bIjA paryAyanI vartanA (hotI) nathI, (kemake ) paryAya judA jAdA che. tethI dravyanI-guNa paryAyanA pejanIvartanA eka guNamAM ke eka paryAyamAM AvI jatI nathI, kema ke vastuno eka guNa (AkhA) dravyarUpa hoya nahi. jo guNapuMja (-dravya) eka guNamAM ja AvI jAya to guNa anaMta (hovAthI) anaMta dravya thaI jAya. guNa Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates vIryazakti : 77 : puMjavartanA dravyanI (che), tene eka guNavartanA na kahIe, kema ke eka guNarUpa dravya nathI; puMja guNovaDe guNapuMjamAM varte che. temAM dravyavivakSAmAM dravyavartanA, guNavipakSAmAM guNavartanA, paryAyavivakSAmAM paryAyavartanA, (e rIte) anekAMta siddhi vivekSAthI che. tethI guNaparyAya-dravyanI vartanA-maryAdA athavA sthiti, tene niSpanna rAkhavAnuM (je) sAmarthya tenuM nAma kALavIrya zakti che. tapavIrya have tapavIryanuM varNana karIe chIe- tapa nizcaya ane vyavahAra (evA) be bhedane dhAraNa kare che. bAra prakAranA tapa, parISahasahanarUpa tapa te vyavahAra (tapa che ); tenAthI karmanI nirjarA tyAre ja thAya ke jyAre IcchAno nirodha karIne varte, para IcchA maTADe (ane) svarasane bheTe. sAdhanavaDe siddhi sAcA vyavahAra dvArA thAya che. tene niSpanna rAkhavAnuM (je ) sAmarthya, tenuM nAma vyavahAratapavIryazakti che, tenA prabhAvathI aneka Rddhio Upaje che. have nizcaya tapavIryazaktinuM svarUpa kahIe chIe: tapa eTale teja; teja eTale potAnI tejasvI anaMtaguNa cetanAnI prajAno prakAza tene niSpanna rAkhavAnA sAmarthyanuM nAma nizcayatapavIryazakti kahIe jJAnacetanAno prakAza svasavedana [35] tathA svaparaprakAza rUpa ], "nijaprabhAbhAranA vikAsathI zobhita teja [7] e ja prakAre darzana nirAkAra-upayoga [ rUpa ] sarvadarzitva [ rUpa] sAmAnya cetanAnA prabhAbhAranA prakAza [ rUpa ] teja [O] eja pramANe anaMta guNanA tejapuMjanA prabhAbhArano prakAza [2] dravyanuM teja [], paryAya svarUpanA prabhAbhArano prakAza [te paryAyanuM teja che. e pramANe dravya-guNa 1 nijaprabhAbhAra-niraprabhAno samUha. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 78 : cidra vilAsa paryAyanA prabhAbhArano prakAza te (nizcaya) tapa kahIe, tene niSpanna rAkhavAnuM [ je] sAmarthya, tenuM nAma nizcaya tapavIryazakti kahIe. bhAvavIrya have bhAvavIryazakti kahIe chIe - jenA prabhAvathI vastu pragaTe tene bhAva kahIe. vastuno sarva svarasa bhAva che. bhAva te vastuno svabhAva che. vastunuM vastupaNuM bhAvadvArA jANIe chIe. jema akSarArtha bhAvArtha vaDe saphaLa che tema bhAvavaDe vastu che. vastunuM upAdAna akrama-krama svabhAvabhAva che; tenA traNa bheda che-dravyabhAva, guNabhAva (ane) paryAyabhAva. (have) dravyabhAva kahIe chIe-guNaparyAyanA bhAvanA samudAyarUpa dravyabhAva kahIe. guNanA bhAvanA anaMta bheda che. jJAna dravya che, jJAna-jANavArUpa zaktino bhAva-guNa che [ane] jJayAkAra paryAya dvArA jJAna thAya che te paryAya che. [e rIte ] traNe [ dravya-guNa-paryAya] jJAnanA bhAvavaDe sadhAya che. bhAvaguNavaDa guNI sadhAya che; te [ A rIte ke-] dravyathI bhAva che, paNa guNathI guNI ema kahetAM bhAvathI ja dravyanI siddhi zuM thAya che ; paryAyanI siddhi paNa bhAvathI ja che. guNano zaktirUpa bhAva, guNaparyAyarUpa bhAva, tene guNabhAva kahIe. paryAyamAM je pariNamanazaktinuM je lakSaNa che te paryAyano bhAva che. guNe guNano bhAva judo judo che; paryAyano vartamAnabhAva atItabhAva sAthe maLato nathI, atIta anAgata sAthe, vartamAna anAgata sAthe maLato nathI [ane] anAmata vartamAna [ka] atIta sAthe maLato nathI. je pariNAma vartamAna che teno bhAva temAM ja che. ( A pramANe potAnA ) bhAvane niSpanna rAkhavAnuM je sAmarthya tenuM nAma bhAvavIrya kahIe. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates eka guNamAM sarva guNonuM rUpa saMbhave che vastumAM anaMta guNo che. te eka eka guNamAM sarva guNonuM rUpa saMbhave che. kaI rIte? te kahe che. jo sattAguNa che to sarve guNa che; mATe sattA vaDe sarve guNonI siddhi thaI. jo sUkSma tva] guNa che to sarve guNo sUkSma che; jo vastutva guNa che to sarve (guNo) sAmAnya vizeSatA sahita che; jo vatva guNa che to dravyane drave che- vyApe che; jo agurulaghutva guNa che to sarve guNo agurulaghu che; jo abAdhita guNa che to sarve guNo abAdhita che; jo amUrtika guNa che to sarve [ guNo] amUrtika che-A pramANe eka eka guNa sarvamAM che [ane te ] sarvanI siddhinuM kAraNa che. ekeka guNamAM dravya-guNa-paryAya traNe sAdhIe. [jema ke ] eka jJAna guNa che. tenuM jJAnarUpa to dravya che, tenuM [jANapaNArUpa ] lakSaNa te guNa che, tenI pariNati te paryAya che, AkRti te vyaMjanaparyAya che. ahIM koI prazna kare che ke-je pariNita te paryAya che, jJAna zeyo viSe paryAya vaDe AvyuM che, to pariNita to na AvI! to paryAya vaDe [ jJAna zeyomAM ] kaI rIte AvyuM ? tenuM samAdhAnaH- [jJAnanI ] pariNati abhedarUpe athavA tAdAtmyarUpe [ to zeyamAM] AvI nathI, paraMtu paryAyanI zakti Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 80 : cihna vilAsa [jJeyamAM ] upacAra pariNatithI pariNamI che; upacArathI [tene ] zaiyAkAra kahIe. dravya-guNa-paryAya vastunA che je vastunuM sat che te ja jJAnanuM sat che, kema ke je asaMkhya pradeza vastunA che te ja [ pradezo ] jJAnanA che. tethI abheda sattAnI apekSAe abheda guNaparyAyanI siddhi thaI. bheda [ apekSA ] mAM jJAnarUpa dravya, [ jANapaNA ] lakSaNa guNa ane tenI pariNati te paryAya[ema ] bhedavaDe [ traNe ] sadhAya che. upacArathI samasta jJeyanA dravya-guNa-paryAya jJAnamAM Ave che. upacAranA aneka bheda che te kahIe chIe: [1] svajAti upacAra, [2] vijAti upacAra ane [3] svajAti-vijAti upacAra. dravyamAM traNe upacAra, guNamAM traNe upacAra, paryAyamAM traNe upacAra [ema ] nava bheda thayA. nava svajAti, nava vijAti, nava svajAti-vijAti, nava sAmAnya[ -e pramANe ] chatrIza bheda jJAnamAM Ave tyAre jJAnamAM sadhAya che. jJAna ane darzana [ e banne] guNo cetanAnI apekSAe svajAti che, lakSaNa apekSAe upacArathI vijAti che. [ane] banne apekSA [sAthe letAM ] svajAti-vijAti che eka guNa dravya-guNa-paryAyane sAdhe; (tathA ) svajAti, vijAti ane mizra-e sAdhe tyAre anaMta guNomAM chatrIsa-chatrIsa bheda upacArathI sadhAya che. [jaina siddhAMta darpaNamAM A saMbaMdhI nIce pramANe varNana cheeka prasiddha dharmano bIjAmAM Aropa karavo te asadbhUta vyavahA2no viSaya che; tenA traNa bheda che: 1-sajAti upacAra, 2-vijAti upacAra, 3-sajAti vijAti upacAra. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates vIryazakti ': 81 : e traNemAMthI darekanA nava nava bheda thAya che; te A pramANe: 1. dravyamAM dravyano Aropa, 2. dravyamAM guNano Aropa, 3. dravyamAM paryAyano Aropa, 4. guNamAM guNano Aropa, 5. guNamAM dravyano Aropa, 6. guNamAM paryAyano Aropa, 7. paryAyamAM paryAyano Aropa, 8. paryAyamAM guNano Aropa, 9. paryAyamAM dravyano Aropa. temAM sajAti dravya-guNa-paryAyano eka bIjAmAM Aropa karavo te sajAti upacAra che. jema ke caMdranA pratibiMbane caMdra kahevo te sajAti paryAyano sajAti paryAyamAM Aropa che. vijAti dravya-guNa paryAyano eka bIjAmAM Aropa karavo te vijAti upacAra che. jemake jJAnane mUrta kahevuM te vijAti guNano vijAti guNamAM upacAra che. sajAti-vijAti dravya-guNa-paryAyamAM Aropa karavo te sajAti-vijAti upacAra che, jema ke jIvaajIvarUpa yo jJAnano viSaya hovAthI tene jJAna kahevuM te sajAtivijAti dravyamAM sajAti-vijAti guNano Aropa che. [ jAo, jainasiddhAMta darpaNa pR. 32-33.] bheda-abhedavaDe dravya-guNa-paryAya sadhAya che, ema jANavuM. eka jJAna potAnA svabhAvanuM kartA che, jJAnano bhAva te karma che, jJAna potAnA bhAvavaDe potAne sAdhe che tethI pote karaNa che. potAno svabhAva potAne soMpe che tethI pote saMpradAna che. potAnA bhAvamAMthI potAne pote sthApe che tethI apAdAna pote che, potAno AdhAra pote che tethI adhikaraNa pote che. (e pramANe) A ja cha kArako ekeka guNamAM judA judA anaMta guNa paryata sAdhavA. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 8ra : cidra vilAsa utpAda-vyaya-dhruva traNe guNe guNamAM sAdhIe, sUkSma- (7) guNa che, tenA anaMta paryAyo che. jJAnasUkSma, darzanasUkSma, anaMta guNa sUkSma, [te sUkSmatva guNanA paryAyo che]. eka guNasUkSmanI mukhyatAno utpAda bIjA guNanI gauNatArUpa sUkSmano vyaya ane sUkSma (C) sattAvaDe dhruva-e pramANe sUkSma (tvaguNa ) mAM utpAda-vyaya-dhruva utaryA. e rIte sarve guNomAM utpAda-vyaya-dhruva sadhAya che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates pariNAmazaktinA bheda have, vastu viSe pariNAmazaktinuM varNana karIe chIe: guNasamudAya dravya che, te dravya potAnA guNa-paryAya svabhAvavaDa utpAda-vyaya-dhruvathI AliMgita che. guNarUpa sattAnA be bheda che-eka sAdhAraNa, eka asAdhAraNa. dravyatva Adi sAdhAraNa, jJAnAdi asAdhAraNa sattA che. jJAna-darzanAdi vizeSa guNonA sattvathI jIva pragaTayo (arthAt jaNAyo) tyAre (jIvanA) vastuttva vagere sarve guNo jaNAyA. mATe asAdhAraNa vaDe sAdhAraNa che, sAdhAraNa vaDe asAdhAraNa che. e sarve dravya-guNa-paryAya potAnA yathAavasthitapaNAvaDe svaccha thayA, tyAre paranA abhAvane lIdhe abhAvazaktirUpa thayA. nija vastuno sakaLa bhAva paranA abhAva vaDa cidvilAsathI zobhita svarasathI bharelo, tyAgaupAdAnazUnya, sakaLa karmano akartA, (tathA) abhoktA, sarvakarmamukta Atmapradeza, sahaja magna, paramUrti rahita amUrtarUpa, paTTArakarUpa, dravya-kSetra-kALabhAvarUpa, saMjJA-saMkhyA-lakSaNa-prayojanAdirUpa. nityAdi svabhAvarUpa sAdhAraNAdi guNarUpa (tathA) anyonya upacArAdi rUpa-evA anaMta bheda-abheda (rUpa) che. (temAM) sAmAnya-vizeSa Adi anaMta nayothI, anaMta vivakSAothI anaMta saptabhaMga sAdhavA. 1. juo, samayasAra guja0 pR. 504 Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 84 : cidra vilAsa anAdi anaMta, anAdisAMta, sAdisAMta ane sAdianaMta-e cAra bhaMga sarve guNomAM lAgu paDe che. te kahIe chIe: prathama jJAnamAM sAdhIe chIe. (1) jJAna vastuthI anAdianaMta che. (2) jJAna dravyathI anAdi, paryAyathI sAMta, (e rIte) anAdisAMta che. (3) jJAna paryAyathI sAdisAMta che. (4) paryAyathI jJAna sAdi, dravyathI anaMta che, tethI sAdianaMta che, e pramANe darzanamAM e ja rIte jANo. sattAmAM (e cAra prakAra) sAdhIe chIe: (1) dravya sattA anAdianaMta, (2) dravya sattA anAdi, paryAye sattA sAMta (e rIte sattA) anAdisAMta; (3) paryAye sattA sAdisAMta; (4) paryAye sattA sAdi, dravya sattA tathA guNe sattA anaMta, (e rIte sattA) sAdianaMta che. A pramANe ( sattAmAM cAra bhaMga) sAdhatAM prazna UThe che ke sattA to "che" lakSaNavALI che, sAdisAMtamAM (to) sattAno abhAva thAya che, tyAM, (sattAnuM) "che" (evuM) lakSaNa rahetuM nathI. tenuM samAdhAna karIe chIe-paryAya samayathAyI che, tenI sattA paNa samaya mAtranI kALamaryAdA sudhI "che" lakSaNa sahita che. anAdianaMtano kALa ghaNo che tethI paryAyamAM te saMbhavato nathI. paryAya samayasthAyI na hoya to utpAda-vyaya-dhruva eka samayamAM siddha na thAya; to utpAda-vyaya-dhruva vinA sattA hoya Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates prabhutvazakti : 85 : nahi, sattAno nAza thatAM vastuno nAza thAya. mATe paryAyanI maryAdA samaya ( pUratI ) hovAthI (sattAnuM) sAdisAMtapaNuM siddha thayuM, A sarve pariNAmazaktinA bheda che. AmAM sarve garbhita che tethI tenA ja bheda che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates pradezavazakti A avasthAmAM thatAM carama AtmA viSe pradezatvazakti che, tenuM varNana karIe chIe. saMsAra avasthAmAM anAdi saMsArathI pradeza-kAyA saMkoca vistAra (pAme che), mukta thatAM carama zarIrathI kiMcit UNA AkArane dhara* che. te ekeka pradezamAM anaMta guNo che, evA lokapramANa asaMkhyAta pradezo che. abhedavivakSAmAM "pradezatva', bhedavivakSAmAM asaMkhya', (tathA) vyavahAramAM "dehapramANa" kahIe. tema ja avasthAna vivakSAthI lokAgra avasthAnarUpa thaIne nivAsa kare che. ekeka pradezanI gaNatarI karatAM asaMkhya (pradezo) che. ahIM koI prazna kare che ke-jinAgamamAM 'novAmAba-pravezo di nizcayena ninAma' A pramANe kahyuM che. A bhedamAM asaMkhya kahetAM nizcaya siddha thato nathI, (kemake) nizcayamAM bheda siddha thAya nahi ? tenuM samAdhAnaH- bhedathI asaMkhya (pradezo hovAnuM) pramANa karyuM, tenAthI ochA ke vadhAre (pradezo) nathI-A niyamarUpa nizcaya jANavo. koI prazna kare che ke-eka pradezamAM anaMta guNo che te sarva pradezomAM che. [je anaMta guNo che] te [ eka pradezamAM] AkhA AvyA ke ochA AvyA? * jAo, samayasAra gujapR. 505. 1. jAo, dravyasaMgraha gA. 10 Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates pradezatvazakti : 87 : tenuM samAdhAnaH- sarva pradezomAM jJAna che. pradeza judA judA mAnavAthI jJAna jAduM juduM thaI jAya; jJAnapramANa AtmA dravya che te paNa judo judo thaI jAya, e rIte viparIta thAya che; mATe vastumAM aMzakalpanA nathI (tema ja) guNamAM paNa (aMzalpanA) nathI. paraMtu paramANumAtra gajathI vastunA pradeza gaNIe tyAre eTalA (- asaMkhya ) che-ema kahIe chIe. ( paraMtu ) jema pradezonuM ekatva te vastunuM svarUpa che tema jJAnasvarUpa che. kramanA be bheda che- (1) viSphabhama ane (2) pravAhakrama; vikhaMbhakrama pradezomAM che ne pravAhakrama pariNAmamAM che. dravyamAM kramabheda nathI, vastunA aMga ja evA bhedane dhAraNa kare che; paNa aMgamAM kramabheda che, vastumAM nathI. jema naranA aMgamAM kramabheda che ( paNa ) naramAM nathI; e prakAre jANavuM. jema arIsAmAM prakAza che, (tyAM ) AkhA arIsAmAM ( jevo prakAza ) che tevo ja arIsAnA eka pradezamAM che. te pradeza arIsAmAM judo to nathI paNa ( jyAre ) paramANumAtra pradezane kalpIe tyAre te pradezamAM jAtizakti to tevI (arIsA jevI ) ja che, paraMtu saMpUrNa vastu badhA pradezonuM nAma pAme che. e prakAre jAti-zakti bhedathI to pradezamAM guNa Avyo, paraMtu saMpUrNa Atmavastu to asaMkhya pradezamaya che; eka pradeza lokAlokane jANe te ja sarva pradezo jANe, paraMtu sarva pradezono ekatvabhAva te vastu che. ahIM koI prazna kare che ke-eka guNanA anaMta paryAyo che; eka pradezamAM eka guNa che temAM anaMta paryAyo kaI rIte AvyA ? 1. juo, pravacanasAra gA. 141. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 88 : cidra vilAsa tenuM samAdhAna-eka pradezamAM sUkSma -] guNa che tema ja anaMtaguNo che, te sarve sUkSma che; tethI sUkSmaguNanA sarve paryAyanA jAtibheda-zaktibheda eka che ema AvyuM. vastuno eka guNa che te vastumAM vyApaka che [ane] vastu sarve guNomAM vyApaka che. tethI sUkSma ta ] guNa paNa potAnA paryAyavaDe sarve guNomAM vyApaka che, akhaMDita che. [ jo] eka guNane khaMDakhaMDa paryAyavaDe judo judo vyApaka kahevAmAM Ave to sUkSma tva guNa ] anaMta thaI jAya, eka na rahe ane ema thatAM dravya paNa anaMta thaI jAya. [ paraMtu] guNadravya eka che tethI sarva pradezarUpa vastu che tema ja guNa [ paNa sarvapradezarUpa ] che. [jema eka guNa to sarve guNomAM potAnuM rUpa dhare che [ane] vyApaka che tema eka pradeza sarve pradezomAM vyApaka nathI. eka pradezanuM astitva eka pradezamAM che ne bIjAnuM bIjAmAM che. paraMtu cetanAnA abhinnapaNAne lIdhe sarve pradezo abhinnasattArUpa che. eka vastunA pradeza paraspara *anusmRtirUpa abheda che. pradezanA svarUpano nirNaya karavA mATe kathanamAM to bheda kahyo paraMtu (sarve pradezonI) jAti-zakti-sattA-prakAza vagere abheda che. eka sUkSma(tva) guNa che te sarve pradezomAM potAnA saMpUrNa astitvane dhAraNa kare che. tenAmAM saMpUrNatA che (eTale) sarve guNone saMpUrNa sUkSma karyA. vastumAM jeTalA pradezo kahyA temAM te ekeka pradezano sUkSmatvaguNa judo na kahIe, (kema ke) e pramANe sUkSma( - ) guNa jAdo kahetAM to guNakhaMDa thaI jAya. mATe (sarva pradezomAM) abheda prakAza che. temAM bheda aMzakalpanA (hovA) chatAM abheda che; pradezo-avayavono paMja * pravacanasAra gA. 99 TIkA. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates pradezavazakti : 89 : che te eka vastunI siddhi kare che. A pradezomAM *sarvajJatva ane sarvadarzitvazakti che e pradezo potAnA yathAvat svabhAvarUpa che tethI te "tattva' zaktine dhAraNa kare che (ane) parapradezorUpa thatA nathI tethI atattva' zaktine dhAraNa kare che, (tema ja te pradezo) jaDatA rahita [ hovAthI] caitanya zaktine dhAraNa kare che.-ityAdi anaMta zaktione e prakAre dhare che. [ e rIte] pradezazakti anaMta mahimAne dhare che. DD) * samayasAra guja0 pR. 504; 1-2 samayasAra. gujaO pR. 505; 3 juo, gujaO samayasAra. pR. 503. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dravya-guNa-paryAyano vilAsa sattAnA AdhAre sarva dravya-guNa-paryAya che, tethI sattA ja sarva dravya-guNa-paryAyanA rUpano vilAsa kare che. koI prazna kare ke sattA to 'che' lakSaNavALI che, ( te ) vilAsa kaI rIte kare che? tenuM samAdhAnaH- dravyano vilAsa dravya kare, guNano (vilAsa ) guNa kare, ( ane ) paryAyano (vilAsa ) paryAya kare; ( paraMtu ) e traNenA vilAsano astibhAva sattA vaDe che, tethI sattA ja (teno vilAsa ) kare che. dravya-guNa-paryAyano vilAsa jJAnamAM Avyo; jJAnanA vedanapaNAne lIdhe jJAna ja e traNeno vilAsa kare che. e ja pramANe darzanamAM paNa (te vilAsa) Avyo, ( tethI ) darzana sarva dravya-guNa-paryAyanA rUpano vilAsa kare che. pariNAma sarvane vedIne rasAsvAda le che, tethI paryAya sarvano vilAsa kare che. A pramANe, anaMta guNo che. ekeka guNa dravya-guNa-paryAya traNeno vilAsa kare che. 00 Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates bhAvabhAvazakti samasta padArthonA samasta vizeSone jJAna jANe che, tema ja pUrve jANyuM hatuM ne bhaviSyamAM jANaze. e (jJAna) zakti je pUrve hatI te ja zakti bhaviSyamAM rahe che, tethI jJAnamAM bhAvabhAvazakti che. e pramANe darzanamAM je bhAva pUrve hato te ja bhaviSyamAM rahe che tethI bhAvabhAvazakti darzanamAM paNa che. jJAnamAM, darzanamAM e pramANe anaMta guNomAM bhAvabhAvazakti che. sarve guNano bhAva eka eka guNamAM che tethI eka guNanA potAnA bhAvathI sarve guNano bhAva che ane sarve guNonA bhAvathI eka guNano bhAva che, mATe bhAvabhAvazakti sarve guNomAM che. eka guNamAM dravya-paryAyano bhAva che ane dravya-paryAyanA bhAvamAM guNano bhAva che tethI bhAvabhAvazakti kahIe. ekeka bhAvamAM anaMtabhAva che ane anaMtabhAvamAM eka bhAva che. vastuno saddabhAva pragaTavo te bhAva che; eka bhAvamAM anaMta rasano vilAsa che. vilAsanA prabhAvane pragaTapaNe (vastu) dhAraNa kare che, vastumAM ja aneka aMganuM varNana jinadeva batAve che. vastumAM anaMta guNa che, eka eka guNamAM anaMta zakti ( rU5) paryAya che, paryAyamAM sarve guNanuM vedana che, vedavAmAM avinAzI sukharasa che. e sukharasanA pIvAthI cidAnaMda ajara amara thaIne nivAsa kare che. * juo samayasAra gujapR. 505. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates eka samayanAM kAraNa-kAryamAM traNa bheda samaya samaya (nAM) kAraNa kAryadvArA AnaMdano vilAsa thAya che. te kAraNakArya pariNAmathI che. pUrva pariNAma kAraNa che te uttara pariNAma (rUpa) kAryane kare che. te eka ja kAraNakAryamAM traNa bheda sadhAya che, te kahIe chIe. jema paguNI vRddhihAni eka samayamAM sadhAya che tema eka vastunA pariNAmamAM bheda kalpanAdhAra vaDa kAraNakArya traNa bheda sAdhIe chIe. (te A pramANe-) dravya kAraNakArya, guNa kAraNakArya ane paryAya kAraNakArya. prathama dravyanA kAraNakArya kahIe chIe: - dravyanA kAraNakArya (1) dravya pote ja potAnA svabhAvathI potAnuM kAraNa che ane pote ja kAryarUpa che; athavA, (2) guNa-paryAya te dravyanuM kAraNa che (ane dravya kArya che ). *guNa paryAyavAna dravya AvuM sUtranuM vacana che; (3) pUrva pariNAma yukta dravya kAraNa che ane uttara pariNAma yukta dravya kArya che; athavA (4) "sat' kAraNa che ane dravya kArya che; athavA 1. jAo, tattvArtha sUtra 5-38. 2. svAmI kArtikeyAnu prekSA gA. 222; 23). Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates eka samayanAM kAraNa-kAryamAM traNa bheda : 93 : (5) "dravatvayoti dravya' (eTale ke dravatvanA yogathI dravya che)-dravatvaguNa kAraNa che ane dravya kArya che. dravyanAM kAraNakArya dravyamAM ja che, kema ke dravya pote ja potAnA kAraNa svabhAvapaNe pariNamIne potAnA kAryane pote ja kare che. dravyamAM jo kAraNakArya na hoya to dravyapaNe kevI rIte rahe? mATe saMsAramAM jeTalA padArtho che te te sarve potapotAnAM kAraNa-kAryane kare che tethI jIvadravyanA kAraNa-kAryavaDe jIvanuM sarvasva pragaTe che je kAMI che te kAraNa-kArya ja che [arthAt kAraNa kAryamAM badhuM AvI jAya che]. have guNanA kAraNe kArya kahIe chIe: guNanAM kAraNakArya (1) dravya-paryAya te guNanuM kAraNa che ane guNa kArya che; (2) kevaLa dravya-paryAya (guNanuM ) kAraNa che eTaluM ja nahi paraMtu guNa paNa guNanuM kAraNa che ane guNa ja kArya che. eka sattAguNa sarve guNonuM kAraNa che ane sarve guNo (tenuM) kArya che. eka sUkSmatatva) guNa sarve guNonuM kAraNa che ane sarve guNo kArya che. eka agurulaghu guNa sarve guNonuM kAraNa che ane sarve guNo kArya che eka pradezatvaguNa sarve guNonuM kAraNa che ane sarve guNo kArya che, Aja prakAre ekeka guNa sarve guNonuM kAraNa che ane sarve guNo kArya che. (3) have te ja guNanAM kAraNa (kAryo temAM kahIe chIe:sattAnuM nija kAraNa sattAmAM ja che; sattA dravya-guNa-paryAyanAM hovApaNArUpa lakSaNavALI che, tethI utpAda-vyaya-dhruva ke je sattAnuM lakSaNa che te-sattAnuM kAraNa che ane sattA kArya che. e ja pramANe agurulaghutvaguNa nijakAraNavaDa nijakAryane kare che. te Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 94 : cidra vilAsa agurulaghutvaguNano vikAra (-pariNamana) paTaguNI vRddhi-hAni che; e vRddhi-hAnivaDe ja agurulaghukArya nIpajyuM che, tethI agurulaghu pote potAnuM ja kAraNa che. A pramANe sarve guNo potapotAnuM kAraNa che ane potAnA kAryane pote ja kare che. "anyaguNanimittakAraNa grAhaka naya" nI vivAthI anya guNanA kAraNathI anya guNanuM kArya thAya che; "anyaguNagrAhakanirapekSa, kevaLa nijaguNagrAhakanaya" nI vivakSAthI nija guNa pote ja nijanAM kAraNakAryane kare che. dravya vinA guNa hoya nahi, mATe guNakAryanuM dravya kAraNa che; paryAya na hoya to guNarUpa koNa pariName? mATe paryAya kAraNa che, guNa kArya che. e pramANe guNakAraNakAryanA aneka bheda che. have paryAyanA kAraNakArya kahIe chIe: paryAyanAM kAraNakArya (1) dravya (tathA) guNa te paryAyanuM kAraNa che ane paryAya kArya che; kema ke dravya vinA paryAya hoya nahiM,-jema samudra vinA taraMga hotAM nathI tema A pramANe paryAyano AdhAra dravya che, dravyamAMthI ja pariNati uThe che. (AlApapaddhattimAM) kahyuM che ke anAdinidhane dravye svaparyAyAH prtikssnnN| unmaMti nimannati naknonavaMA pRSTha. 26. (artha- jaLamAM jaLanA kallolonI samAna anAdinidhana dravyamAM dravyanA nija paryAyo pratyeka samayamAM utpanna thAya che tathA naSTa thAya che.) A pramANe paryAyanuM kAraNa dravya che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates eka samayanAM kAraNa-kAryamAM traNa bheda : 95 : (2) have guNa te paryAyanuM kAraNa che e kahIe chIe:guNono samudAya dravya che; guNa vinA dravya na hoya, ane dravya vinA paryAya na hoya.-e rIte guNa te paryAyanuM kAraNa che.-eka to A vizeSaNa (-prakAra) che. ane bIjAM guNa vinA guNapariNati na hoya mATe guNa, paryAyanuM kAraNa che. guNa paryAya (rUpe ) pariName che tyAre guNapariNati (evuM) nAma pAme che, mATe guNa kAraNa che ane paryAya kArya che. (3) paryAyanuM kAraNa paryAya ja che. guNa vinA ja (arthAt guNanI apekSA vagara ja) paryAyanI sattA paryAyanuM kAraNa che; paryAyanuM sUkSmatva paryAyanuM kAraNa che, paryAyanuM vIrya paryAyanuM kAraNa che, paryAyanuM pradezatva paryAyanuM kAraNa che. athavA, (4) utpAda-vyaya kAraNa che (ne paryAya kArya che). kema ke utpAda-vyayavaDe paryAya jANavAmAM Ave che mATe te paryAyanuM kAraNa che ane paryAya (tenuM) kArya che. e pramANe kArya-kAraNanA bheda che. vastuno sarvarasa sarva svakAraNa kArya ja che. kAraNa kArya jANyA teNe sarva jANyuM. A paramAtmAne anaMtaguNo che, anaMta zakti che, anaMta guNonA anaMtAnaMta paryAyo che, anaMta cetanA-cihnamAM anaMta, anaMtAanaMta sapta bhaMga sadhAya che. A vagere prakAre vastuno anaMta mahimA che. te (mahimAne) koI kayAM sudhI kahe? mATe jeo saMta che teo svarUpanA anubhava (rUpI) amRtarasa pIne amara thAo. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAtmasvarUpanI prAptino upAya. have ziSya prazna kare che ke-he prabho! evA paramAtmAnuM svarUpa kaI rIte pAmIe? te kaho. tyAre te ziSyane paramAtmAne pAmavAnA nimitte have kathana karIe chIe. (jIva) aMtarAtmA thaIne paramAtmAne dhyAve che. te aMtarAtmA (paNuM ) cothA guNasthAnathI zarU karIne bAramA guNasthAna sudhI che. tenuM kathana saMkSepathI lakhIe chIe. cothA guNasthAnavALo jIva zrI sarvajJa kahelA vastusvarUpane ciMtave che, tene samyakatva thayuM che te samyakatvanA 67 bheda che, te kahIe chIe samyakatvanA 67 prakAra. (1-4) prathama, zraddhAnanA cAra bheda che tenA nAma prathama, paramArthasastava, 1; bIjo, munita paramArtha 2. trIjo, yatijanasevA 3; ane cotho, kudaSTiparityAga 4. e cAra bhedamAMthI pahelo bheda kahIe chIe. 1. (paramArthasaMtava-) sAta tattvo che. temanuM svarUpa jJAtA ciMtave che. cetanA lakSaNa, darzanazAnarUpa upayoga-Adi anaMta zakti sahita anaMta guNothI zobhita mAruM svarUpa che; anAdithI parasaMyoga sAthe maLyo che, to paNa (mAro ) jJAna upayoga 1. mokSa prAbhRta 7. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAtmasvarUpanI prAptino upAya : 97 : mArA svarUpamAM zeyAkAra thAya che, para zeyarUpa thato nathI; (mArI) jJAnazakti avikArarUpa akhaMDita rahe che. zeyonuM avalaMbana kare che. (paNa) nizcayathI para zeyone sparzatuM nathI; (upayoga) parane dekhato (hovA) chatAM aNadekhato che, parAcaraNa karavA chatAM akartA che evA upayoganA pratItibhAvane zraddhA che. ajIvAdi padArthone heya jANIne zraddhA kare che. vAraMvAra bhedajJAna vaDe svarUpaciMtana karIne svarUpanI zraddhA thaI, tenuM nAma paramArthasastava kahIe. 2. (munitaparamArthI-jinAgama-dravyasUtra-dvArA arthane jANIne jJAnajyotino anubhava thayo, tene munitaparamArtha kahIe. 3. (yatijanasevA)-vItarAga svasaMvedanadvArA zuddha svarUpano rasAsvAda thayo, te viSe prIti-bhakti-sevA, tene yatijanasevA kahIe. 4. (kudaSTiparityAga)-parAlaMbI bahirmukha mithyASTi janonA tyAgane kudaSTiparityAga kahIe. (5-7) have samyakatvanAM traNa cihno kahIe chIe 1. (jinAgamazuzruSA)-anAdinI mithyAdaSTine choDIne, jinAgamamAM kahelA jJAnamaya svarUpane pAmIe, (temAM) upakArI jinAgama che, te (jinAgama) pratye prIti kare. evI prIti kare ke jema daridrIne koIe ciMtAmaNi dekhADayo, tyAre te vaDe ciMtAmaNi pAmyo. te vakhate te dekhADanAra pratye jema te daridrI prIti kare, tevI prIti zrI jinasUtra pratye (samyagdaSTi) kare, tene jinAgamazuzruSA kahI che. 2. (dharmasAdhanamAM paramaanurAga)-nijadharmarUpa anaMtaguNano vicAra te dharmasAdhana che; temAM parama anurAga kare; dharmasAdhanamAM paramaanurAga bIjAM cihna che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 98 : cidra vilAsa 3. ( jinagurUvaiyAvRtya)-jinaguru dvArA jJAna-AnaMda pAmIe chIe, mATe temanI vaiyAvRtya-sevA-sthiratA kare te jinaguruvaiyAvRtya trIjanuM cihna kahIe. e cihna anubhavInAM che. [8-17] have daza vinayanA bheda kahIe chIe 1. arihaMta, 2. siddha, 3. AcArya, 4. upAdhyAya, 5. sAdhu, 6. pratimA, 7. zruta, 8. dharma, 9. cAra prakAranA saMgha ane 10. samyakatva-A dazano vinaya kare; te vaDe svarUpanI bhAvanA thAya che. [18-20] have traNa zuddhi kahIe chIe mana-vacana-kAya zuddha karIne svarUpa bhAve, ane svarUpabhAvI puruSomAM e traNe lagAve; svarUpane niHzaMka-niHsaMdehapaNe grahe. (21-25) have, pAMca doSano tyAga kahe che1. sarvajJa-vacanane niHsaMdehapaNe mAne; 2. mithyAmatanI abhilASA na kare; para-dvatane na icche. 3. pavitra svarUpane grahe, para Upara glAni na kare. 4. mithyAtvI paragrAhI dvatanI manavaDe prazaMsA na kare. temaja 5. vacana vaDa (te mithyAtvInA ) guNa na karyuM. (ra6-33) have, samyakatvanI prabhAvanAnA ATha bheda kahe che tenA ATha bheda-1. pavayaNI (arthAt siddhAMtane jANanAra) 2. dharmakathA, 3. vAdI, 4. nimitta, 5. tapasI, 6. vidhAvAna, 7. siddha, 8. kavi. te have kahIe chIe 1. siddhAMtamAM svarUpane upAdeya kahe, 2. jinadharmanuM kathana kahe, 3. huThavaDe dvaitano Agraha hoya te choDAve ane mithyAvAda maTADe, 4. svarUpa pAmavAmAM nimitta jinavANI, guru tathA svadharmI che ane nija vicAra che; nimittapaNe je dharmajJa che temanuM hita kahe. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAtmasvarUpanI prAptino upAya : 99 : 5. paratanI icchA maTADIne nija pratApa pragaTa kare, 6. vidyAvaDa jinamatano prabhAva kare, jJAnavaDa svarUpano prabhAva kare, 7. svarUpAnaMdInuM vacanavaDe hita kare, saMghanI sthiratA kare, jenA vaDe svarUpanI siddhi thAya tene siddha kahIe. 8. kavi svarUpa saMbaMdhI racanA race, paramArthane pAme, prabhAvanA kare. A ATha (bhedo) vaDe jinadharmano-svarUpano prabhAva vadhe ema kare. e anubhavInuM lakSaNa che, (34-39) huve che bhAvanA kahe che 1. mULabhAvanA, 2. dvArabhAvanA, 3. pratiSThAbhAvanA, 4. nidhAnabhAvanA, 5. AdhArabhAvanA ane 6. bhAjanabhAvanA. (teno khulAso kare che) : 1. (mULabhAvanA)-samyakatva-svarUpa-anubhava te sakaLa nijadharmamULa-zivamULa che. jinadharmarUpI kalpatarunuM mULa samyakatva che ema bhAve. 2. (dvArabhAvanA)-dharmanagaramAM pravezavA mATe samyakatvadvAra che. 3. (pratiSThAbhAvanA)-vrata-tapanI, svarUpanI pratiSThA samyakatvathI che. 4. (nidhAnabhAvanA)-anaMta sukha devAne nidhAna samyakatva che. 5. (AdhArabhAvanA)-nijaguNono AdhAra samyakatva che. 6. (bhAjanabhAvanA)-sarve guNonuM bhAjana samyaktva che. (A) cha bhAvanAo svarUparasa pragaTa kare che. (40-44) have samyakatvanAM pAMca bhUSaNa lakhIe chIe 1. kauzalyatA, 2. tIrthasevA, 3. bhakti, 4. sthiratA (ane ) 5. prabhAvanA. (teno khulAso kare che ) : 1. (kauzalyatA)-paramAtmabhakti, paraMpariNAma (ane) pApaparityAga (rUpa) svarUpa, bhAvasaMvara ane zuddha bhAvapoSaka kriyAne kauzalyatA kahIe. 1. juo, vaMsaLamUno dhammo-darzanaprAbhRta-2 Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates cidra vilAsa 2. (tIrthasevA ) anubhavI vItarAga satpuruSonA saMgane tIrthasevA kahIe. : 100 : 3. ( bhakti )-jinasAdhu ( ane ) svadharmInI AdaratA vaDe (temano ) mahimA vadhAravo tene bhakti kahIe. 4. (sthiratA )-samyaktvabhAvanI daDhatA te sthiratA che. 5. (prabhAvanA )-pUjA-prabhAva karavo te prabhAvanA che. e bhUSaNa samyaktvanAM che. (45-49) samyaktvanAM pAMca lakSaNa che, te kayA kayA ? ( te kahe che ) : 1. upazama. 2. saMvega, 3 nirveda, 4. anukaMpA ane 5. Astikaya. te kahIe chIe: 1. ( upazama )-rAga dveSane maTADIne svarUpane bheTavuM te upazama che. 2. (saMvega )-nijadharma tathA jinadharma pratye rAga te saMvega che. 3. (nirveda )-vairAgya bhAva te nirveda che. 4. ( anukaMpA ) svadayA-paradayA te anukaMpA che. 5. ( Astikaya )-svarUpanI (tema ja ) jinavacanonI pratIti te Astikaya che. -e anubhavInAM lakSaNo che. (50-55 ) have cha jainasAra lakhIe chIe 1. vaMdanA, 2. namaskAra, 3. dAna, 4. anuprayANa, pa. AlApa (ane ) 6. saMlApa. 1. ( vaMdanA )paratIrtha, paradeva (ane ) paracaitya-temane vaMdanA na kare; 2. ( namaskA2 ) ( temanI ) pUjA ke namaskAra na kare; 3. (dAna )-(temane ) dAna na kare, 4. ( anuprayANa )-anuprayANa kahetAM khAna-pAnathI adhika na kare, Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paramAtmasvarUpanI prAptino upAya : 101 : 5. ( AlApa)-praNati sahita saMbhASaNa, tene AlApa kahIe, te na kare, 6. (saMlApa)-guNa-doSa [ saMbaMdhI] pUchavuM ke vAraMvAra bhakti -saMlApa na kare. (pa6-61) have samyakatvanAM [7] abhaMga kAraNo lakhIe chIeH- je A [ samyakatvanA] bhaMganAM kAraNo pAmIne na Dage tene abhaMga kAraNa kahIe; tenA cha bheda:- 1. rAjA, 2. janasamudAya, 3. baLavAna, 4. deva, 5. pitAdika vaDIlajano [ane] 6. mAtA - e [ samyakatvanA] abhaMgANAmAM che bhaya [ che tene] jANato rahe [ ane ] temanA bhayathI nijadharma-jinadharmane na taje. (62-67) have samyakatvanAM cha sthAno lakhIe chIe-* 1. jIva che, 2. nitya, 3. kartA, 4. bhoktA, 5. atidhruva (mokSa) ane 6. (mokSano) upAya. 1. AtmA anubhavasiddha che. cetanAmAM citta lIna kare; jIva ati (rUpa) che te kevaLajJAnavaDe pratyakSa che. 2. dravyArthika (naya) thI nitya che. 3. (AtmA) puNya-pApano kartA che. 4. (AtmA) bhoktA paNa che. (A puNya-pApanuM kartA bhoktApaNuM) mithyASTimAM che. nizcayanayathI (AtmA teno) kartA ke bhoktA nathI. 5. nirvANa svarUpa ati dhruva che. vyakta nirvANa te akSaya mukti che. ane 6. (samya) darzana-jJAna-cAritra te mokSano upAya che. samyakatvanA e 67 bhedo paramAtmAnI prAptino upAya che. * jAo, zrImad rAjacaMdrajIno cha padano patra. 1. tattvArtha sUtra 1-1 Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates - ghAtAnA vicAra jJAtAnA vicAra jJAtA evo vicAra kare che ke upayoga zeyonuM avalaMbana kare che, yAvalaMbI thAya che. zeyane avalaMbanArI zakti zeyanuM avalaMbana karIne choDI de che. jJayano saMbaMdha asthira che, jJayapariNAma paNa chUTI jAya che; tethI zaya, yapariNAma nija vastu nathI. jJayane avalaMbanArI zaktine dharanArI cetanAvastu che. zeya (sAthe) maLavAthI azuddha thaI, paraMtu zakti zuddha gupta che. je zuddha che te rahe che, azuddha che te rahetuM nathI, mATe azuddha (to) uparano maLa che. ane zuddha (te) svarUpanI zakti che. jema sphaTika viSe lAla raMga dekhAya che (te) sphaTikano svabhAva nathI tethI maTI jAya che, svabhAva (che te) jato nathI. jema mayUra (pratibiMbavALA) arIsAmAM mora padArtha dekhAya che, paNa (kharekhara arIsAmAM) mora padArtha nathI, arIsAmAM to mAtra pratibiMba che. karmadaSTimAM AtmA parasvarUpa thayelo bhAse che paraMtu AtmA para thato nathI. jema dhatUrAne pIvAthI daSTi vyaMta zaMkhane pILo dekhe che, paraMtu (te) daSTi vikAra che, daSTinAza nathI. tema (jIva) mohanI ghelachAthI parane potA ( rUpa) mAne che paraMtu te potA- (rUpa) thatuM nathI. jema kaThiyArAne ciMtAmaNi prApta thayo, (paNa) tenI parIkSA na jANI, topaNa ciMtAmaNino prabhAva na gayo. tema [ jIve] ajJAnathI svarUpano mahimA na jANyo topaNa svarUpano prabhAva na gayo. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates jJAtAnA vicAra : 103 : jema vAdaLanI ghaTAmAM sUrya chupAyo che, paraMtu chUpAyelo paNa prakAza dhare che. rAtrinI jema aMdhArUM nathI; tema AtmA karmaghaTAmAM chupAyo che, to paNa [ tenAM] darzana-jJAna prakAza kare che, netradvArA darzana prakAza kare che, tathA IndriyadvArA (ane) mana dvArA ( jJAna ) kare che-jANe che; acetananI jema jaDa nathI. AvuM svarUpa parama gupta che to paNa jJAtA tene pragaTa dekhe che. je baMdharUpathI mukta thavA cAhe, te kevI rIte zuddha thAya? (te kahIe chIe):- je potAnI cetanA prakAza zakti upayogavaDa pragaTa che tene pratItimAM lAve. pANInA taraMganI jema baDabaDiyAM ( - vikalpa) thAya che to thAo, paNa pariNAma darzana-jJAnamAM DUbatAM nija samudramAM maLe (ane svabhAvano) mahimA pragaTa kare. paramAM pariNAmane lIna kare che paraMtu (para) vastu to judI che, te chUTI jAya che, kheda thAya, melA thAya tyAM pariNAma na gopavavA, svarUpamAM lagADavA azuddha jJAnamAM paNa jANapaNuM to na gayuM, te jANapaNA tarapha jotAM, nija jJAna jAti che, evI bhAvanAmAM nija rasAsvAda Ave che. A vAta kaMI kahevA mAtra nathI, cAkhavAmAM (anubhavamAM ) svAda che; ( e svAda ) jeNe cAkhyo te jANe che, lakhANamAM (te) Avato nathI. A tarapha bAhyamAM dekhI dekhIne aMtarane visaryo che tethI ja corAzImAM loTe (-bhaTaka) che. jema *loTanajaDIne dekhI dekhIne bilADI loTe che, tema bAhyamAM dekhI dekhIne jIva bhaTake che. je bAhyamAM dekhavAnuM choDe to loTavAnuM chUTe; mATe para darzana maTADI nija avalokanavaDe A muktapada che, anubhava che, anaMta sukha (rUpa) cidvilAsano prakAza che. 1, AtmAvalokana pR. 50, 58, anubhavaprakAza gujaO bIjI AvRtti pR. 22 Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates anaMta saMsA2 kema maTe ? koI kahe ke saMsAra anaMta che. te kema maTe ? tenuM samAdhAna-vAMdarAnuM phasAvuM eTaluM ja che ke mUThI choDato nathI; popaTanuM phasAvuM eTaluM ja che ke naLIne choDato nathI. kUtarAnuM phasAvuM eTaluM ja che ke te bhase che. koI traNa vAMkavALI doraDImAM sarpa mAne che. tyAM sudhI ja (tene) bhaya che. mRga, mRgajaLamAM jaLa mAnIne doDe che, tethI ja du:khI che. tema AtmA parane potArUpa mAne che, eTalo ja saMsAra che, na mAne to mukta ja che. jema eka *nArIe kASTanI pUtaLI banAvIne. tene alaMkAra-vastra paherAvIne potAnA mahelamAM pathArImAM suvADI rAkhI, ( ane tene ) lUgaDAthI DhAMkI dIdhI. tyAM te nArIno pati Avyo, teNe ema jANyuM ke mArI nArI zayana kare che, tene halAve, pavana nAMkhe, paraMtu te (pUtaLI ) to bole nahi. AkhI rAta bahu sevA karI. prabhAta thayuM tyAre teNe jANyuM ke (A to) kASTanI (pUtaLI) che. tyAre te pastAyo ke meM jAThI sevA karI. tema (anAdithI) AtmA para acetananI sevA vRthA kare che. jJAna thatAM te jANe che ke A jaDa che tyAre te teno sneha tyAge che ane svarUpAnaMdI thaIne sukha pAme che. upayoganI uThaNI (utpati ) sadA thAya che, te (upayoga) ne saMbhALe, 52mAM upayoga na de. AtmAno upayoga je tarapha lAge terUpa thaI jAya che; mATe upayogavaDe potAnA dravya-guNa-paryAya vicA *anubhava prakAza AvRtti bIjI pR. 22-23. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates anaMta saMsAra kema maTe ? : 105 : rIne svarUpanI sthiratA-vizrAma-AcaraNa karavAM. anaMta guNamAM upayoga lagADavo. manadvArA upayoga caMcaLa (thAya) che te caMcaLatAne rokavAthI cidAnaMda ughaDe che-jJAnanayana khUle che. anaMtaguNamAM mana lAge tyAre upayoga anaMtaguNamAM aTake che, ane tyAre vizuddha thAya che; pratItivaDa rasAsvAda Upaje che, temAM magna thaIne rahevuM. pariNAmane vastunI anaMtazaktimAM sthira karavA*. A jIvanA pariNAma parabhAvonuM ja avalaMbana karIne (tene) sevyA kare che, tyAM, te bhAvone ja sevatAM, (parabhAvarUpa) pariNAmabhAvane ja nija pariNAma svabhAvapaNe dekhe che, jANe che, seve che; parane nijasvarUpa ThIka karIne [ mAnIne ] rAkhe che. ene e ja pramANe anAdithI karatAM A jIvanA pariNAmanI avasthA ghaNA kALa sudhI vItI; paNa [0] kALa pAmIne bhavyatA paripakava thaI tyAre zrIgurunA upadezarUpa kAraNa pAmyo. te gurue ema upadeza karyo ke-[ huM bhavya! tuM] pariNAmavaDa paranI sevA karI karIne nIca evA parane ucca evA svapaNe dekhe che. e para (ane) nIca che (tenAmAM) sva (paNuM ) ke uccapaNuM nathI [te para vastuo] tane mAtra paNa kAMI daI zakatI nathI. te mane de che ema tuM jADuM ja mAnI rahyo che. e to nIca [ ane] para che, tuM te nIcane sva-paNe ane uccapaNe mAnIne bahu ja nIca thayo che. he bhavya ! pariNAmamAM je kAMI nija uccapaNuM che tene te [kadI] dekhyuM nathI, jANyuM nathI ne sevyuM nathI, tethI tene tuM kyAMthI yAda rAkhe ? vaLI, jo have te svabhAvane (8) dekha, jANa ane tenI * AtmAvalokanamAM rAjAnuM daSTAMta ApIne A prakaraNa vistArathI samajAvyuM che. jAo pR. 167 thI 181. ahIM svadravyanuM upAdeyapaNuM batAvavA tene ucca kahyuM che ne para dravyanuM heyapaNuM batAvavA tene nIca kahyuM che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 1O : cidra vilAsa sevA kara, tyAre potAthI ja tane yAda paNa raheze, tuM sukhI thaze, ayAcI (ayAcaka, svAdhIna) mahimA lahIza ane tuM prabhu thaI jaIza. A je cha dravyo che temAM cetana rAjA che. (cetana sivAyanA anya) te pAMca dravyomAM to tuM na aTaka. tAro mahimA bahu ja UMco che. je nokarma (rUpa) vasatI vase che te tArAthI ja (cetana rAjAthI ja) vasatI jevI lAge che. ane ATha karmane dekha, te paNa pudagala dravyanI jAti che, potAnuM aMga nathI. (karma vagere) paugalika jAtinI je je saMjJA che, te ja te ja jAtinI saMjJA cetanapariNAmamAM dharI che; te svabhAva nathI, te para kalita [ -para sAthe yukta] bhAva che. mATe nija cetanAe [ parabhAvano je] jUTho svAMga dharyo che te parabhAva [ rUpI] svAMgane dUra kara. tene dUra karatAM ja [8] pratyakSa sAkSAt svabhAva-sanmukha sthira thaIza-vizrAma pAmIza ane vacanAtIta mahimAne pAmIza. [ e pramANe potAnA svabhAvane prApta karyA pachI], para-nIca pariNAmane dhAraNa karavA chatAM paNa cetanarAjAne ThIka karyo che [oLakhI lIdho che] tethI te nIca saMbaMdhamAM tuM ThagAze nahi. [ e rIte] vadhatAM vadhatAM paramapadane pAmIza, ane traNe lokamAM tArI duhAI vartAvIza [ -phelAze.) -e pramANe guruvacana sAMbhaLIne jJAtA potAnI cetanAzaktine grahe che. [ ane paramAM] jyAM jyAM dekhe che tyAM tyAM jaDano namUno che, anupama jJAnajyoti te potAnuM pada che. svarUpa prakAzavarDa anAdi vibhAvano vinAza thAya che. potAnA svarUpamAMthI darzana-jJAnano prakAza UThe che, te [ darzana-jJAna] para padane dekhIjANIne azuddha thAya che. ahIM eTaluM vizeSa che ke jyAM rAgAdi pariNAmarUpe dekhavuM-jANavuM che tyAM vizeSa azuddhatA che [ane] sAmAnya padanI dazAthI dekha-jANe che tyAM sAmAnya azuddhatA che. cothA guNasthAnavALAne ekadeza upayoganI saMbhALa thaI che, tyAM, Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates anaMta saMsAra kema maTe ? ': 107 : (tene) ekadeza zuddhatA jANavI. have, pAMcamA guNasthAnamAM apratyAkhyAna saMbaMdhI rAgAdika gayA teTalI azuddhatA gaI ane sthiratA caDhatI gaI; tyAM ekadeza sthiratA thatAM eka deza saMyama nAma pAmyo. chaThThI guNasthAnamAM pratyAkhyAna (AvaraNa saMbaMdhI rAgAdika ) no abhAva thayo ane sthiratA vizeSa thaI; sakaLa AkuLatAnuM kAraNa sakaLa pApa che, teno abhAva thayo; paNa azubhabhAva evo gauNatArUpa thaI gayo ke durgatinA kAraNarUpa pApabaMdha thato nathI. (tyAM) zubha mukhya che (ne) zuddha gauNa che. zuddha gauNa hovA chatAM paNa te mukhyatAne dore che tethI mukhya jevuM ja kAma kare che. (zuddha) gauNa hovA chatAM paNa te baliSTha che. chaThThAvALAne bhedavijJAnanA vicAramAM zuddhopayogarUpa sAtamuM (guNasthAna) jaladI thAya che. zubha upayogamAM garbhita zuddhatA che tethI sAtamAnuM sAdhaka chaThuM che. (chaThThI guNasthAne) kriyA [ane] upadeza hoya che paraMtu vizeSa sthiratAne lIdhe [tyAM] sakalavirati saMyama nAma pAme che. sAtamA guNasthAnathI zarU karIne AgaLa AgaLa vItarAga nirvikalpa samAdhi vadhatI gaI, niSpamAda dazA thaI, potAnA svabhAvano rasAsvAda mukhya thayo ane vadhatA vadhatA guNasthAna anusAra vadhyo. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates mananI pAMca bhUmikA pariNAma manadvArA thaIne varte che. te mananI pAMca bhUmikA che1. kSipta, 2. vikSipta, 3. mUDha, 4. ciMtAnirodha ane 5. ekAgra, A [ pAMca] bhUmikAomAM mananuM pharavuM che. tenuM vivecana kahIe chIe - 1. kSipta tene kahIe ke jyAM viSaya-kaSAyamAM vyApta thaIne raMjakarUpa [ -azuddha] bhAvamAM sarvasva joyuM [ mAnI lIdhuM ] che. 2. vikSipta (tene) kahIe [ ke jyAM ] ciMtAnI AkuLatAvaDe kAMI vicAra UpajI zake nahi. 3. mUDha [ tene] kahIe ke jyAM hitane ahita mAne, ahitane hita mAne, devane kudeva mAne, kudevane deva mAne, dharmane adharma mAne, adharmane dharma mAne, parane sva mAne ane potAne jANe nahi. [ e pramANe ] viveka rahita [ hoya tene ] mUDha mana kahIe. 4. je ciMtAnirodha kahIe te ekAgratAne kahIe. pa. brahma viSe sthiratA thaI, svarUparUpa pariNamyo, ekatva dhyAna thayuM te svarUpa-ekAgratA che. paraviSe ekAgrapaNuM to thAya che paraMtu temAM to AkuLatA che, te aneka vikalpanuM mULa che, duHkha ane bAdhAno hetu che, mATe tene ekAgra na kahIe. ahIM svarUpa sthiti [ rUpa] ekAgra jANavuM. para viSe [ ekAgratA ] baMdhanuM mULa che. te svarUpa-sAdhaka che ke jeNe potAmAM ekAgraciMtAnirodha karyo che, [teno upayoga] paramAM lAge tyAM paNa te evo ja sthira rahe che ke anya ciMtA rahetI nathI. sAmAnyapaNe A pAMce [ bhUmikA ] saMsAra avasthAmAM sneyukta lagA Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates mananI pAMca bhUmikA : 109 : DIe to te saMsAranuM kAraNa che. vizeSapaNe vicAratAM dharmagrAhakanayathI ciMtAnirodha ane ekAgratA e banne bhUmikAo dharmadhyAna ane zukladhyAnanuM kAraNa che, ane te samAdhine sAdhe che. tenI sAkSIrUpa zloka [ A pramANe che] : sAmyaM svAsthyaM samAdhizca yogshcetonirodhnm| zuddhopayoga ityete bhvntyekaarthvaackaaH|| 64 / / (padmanaMdipaMcavizatikA-eka_saptati ) artha- sAmya, svAthya, samAdhi, yoga, cittanirodha ane zuddhaupayoga-e badhA ekAryavAcaka che. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check htfp://www.AtmaDharma.com for updates samAdhinuM varNana ciMtAnirodha, ekAgratA vaDe samAdhi thAya che; te ja [ ahIM ] lakhIe chIe: samAdhi kahIe [chIe ] :- rAgAdi vikalparahita svarUpa viSe nirvighna sthiratAthI vastu rasAsvAda vaDe svarUpano anubhava svasaMvedanajJAnadvArA thayo tene samAdhi kahIe. koI eka to samAdhi A pramANe kahe che:- zvAsa-uzvAsa pavana che, tene aMtamAM pUre tene pUraka kahIe. pachI kuMbhanI jema bhare ane bharIne thaMbhAvI rAkhe tene kuMbhaka kahIe. pachI dhIre dhIre tene bahAra kADhe tene recaka kahIe; * pAMca ghaDInuM kuMbhaka kare tene dhAraNA kahIe, sATha ghaDInuM kuMbhaka kare tene dhyAna kahe che, tethI AgaLa kuMbhaka kare tene samAdhi kahe che. te A kAraNe samAdhi che kemake tenAthI manano jaya thAya che, manano jaya karavAthI rAga-dveSamoha maTe che ane rAga-dveSa-moha maTatAM samAdhi lAge che. sthira mana hoya to nija guNaratna pAmIe, mATe [ samAdhi ] kAraNa che. koI nyAyavAdI nyAyanA baLathI chae matano nirNaya kare che, tyAM samAdhi nathI [ paNa ] vikalpano hetu che. [te cha matamAMthI ] jaina matamAM arihaMta deva che; jIva, ajIva, Asava, baMdha, saMvara, nirjarA ne mokSa e sAta tattvo che, pratyakSa * jIo, jJAnArNava pR. 285. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates samAdhinuM varNana : 111 : ane parokSa e be pramANa che, nitya-anitya Adi anekAMtavAda che, samyagdarzana-jJAna-cAritra te mokSamArga che ane sarva karmono kSaya te mokSa che. * naiyAyika matamAM je jaTAdhArI, teno [matamAM] Izvara deva che; pramANa, prameya, saMzaya, prayojana, daSTAMta, siddhAMta, avayava, tarka, nirNaya, vAda, jalpa, vitaMDA, hetvAbhAsa, chala, jAti ane nigrahasthAna-e soLa tattvo che; pratyakSa, upamA, anumAna ane zabda e cAra pramANa che, nityapaNuM vagere ekAMtavAda che; du:kha, janma, vRtti doSa ane mithyAjJAnano uttarottara nAza te mokSamArga che; cha iMdriya, cha viSaya, cha buddhi tathA zarIra, sukha ane duHkha e pramANe ekavIza duHkhano atyaMta uccheda tene mokSa mAne che. have bauddhamata [viSe ] kahe che. bauddha 2kta vastradhArI che, tenA matamAM buddha deva che, du:kha, samudAya, nirodha ane mokSamArga e cAra tattva che, pratyakSa ane anumAna-e be pramANa che, kSaNika ekAMtavAda che, sarva kSaNika che, sarva nairAtmyavAsanA [sarvamAM AtmavAsanAno tyAga ] te mokSamArga che, vAsanA, klezano nAza tathA jJAnano nAza te mokSa che. have zivamata [ saMbaMdhI ] kahe che. zivamatamAM [vaizeSikamatamAM ] ziva deva che; dravya, guNa, karma, sAmAnya, vizeSa ane samavAya e cha tattva che; pratyakSa, anumAna ane Agama e traNa pramANa che, [bheda ekAMta ] vAda che. mokSamArga naiyAyikanI samAna che; buddhi, sukha, IcchA, dveSa, prayatna, dharma, adharma ane saMskAra e navano atyaMta nAza te mokSa che. * jIo mokSamArgaprakAzaka adhyAya 5. guja. AvRtti 1, pR. 129 thI 140. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 112 : cidra vilAsa have jaiminIya mata [ saMbaMdhI] kahe che. jaiminIya bhaTTanA matamAM deva nathI; preraNA, lakSaNa ane dharma e traNa tattva che; pratyakSa, anumAna, upamA, Agama, arthapatti ane abhAva e cha pramANa che; nitya ekAMtavAda che, vedavihita | vedadvArA pharamAveluM | AcaraNa te mokSamArga che, nitya atizayapaNe sukhanI vyaktatA te mokSa che. have sAMkhyamata [ saMbaMdhI] kahe che. sAMkhyamatamAM bahu bheda che, koI koI Izvarane deva mAne che; koI kapilane mAne che pacIza tattva che-rAjasa, tAmasa ane sAtvika e traNa prakRtinI avasthAo che. prakRtimAMthI mahata, mahatamAMthI ahaMkAra, ahaMkAramAMthI pAMca tanmAtrA (tathA) agIAra idriya; te viSe sparzataknAtrAthI vAyu, zabdatanmAtrAthI AkAza, rUpatanmAtrAthI teja, gaMdhatanmAtrAthI pRthvI, rasatanmAtrAthI pANI; sparza, rasa, prANa, cakSu [ane] zrotra e pAMca buddhi-Indriya che. pAMca karma-iMdriyavacana, hAtha, paga, gudA (ane ) liMga, tathA agIAramuM mana che. puruSa amUrtika caitanyarUpI kartA ane bhoktA che, mULa prakRti avikRta che, mahat Adi sAta, prakRtinI vikRti che, [ bAkInA] soLa tattvo vikAra paNa nathI ne prakRti-vikRti paNa nathI. paraMtu paMgu samAna (evA) prakRti ane puruSanA yoge thayela che. pratyakSa anumAna ane zabda e traNa pramANa che, nitya ekAMtavAda che. pacIza tattvonuM jJAna te mokSamArga che. prakRti (ane) puruSano viveka dekhAvAthI, prakRti viSe rahela puruSanuM [ bhinna thavuM] te mokSa che. sAtamAM nAstika mata viSe deva nathI, puNya-pApa nathI, mokSa nathI. teo pRthvI, apa, teja ane vAyu e cAra bhUta mAne che, 1 prakRrtemahAn tato'haMkArastasmAdguNazca ssoddshkH| tasmAdapi SoDazakAtpaMcabhyaH paMca bhuutaani|| -sAMkhyakAruikA Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates samAdhinuM varNana : 113 : eka pratyakSa pramANane ja mAne che, jema mAdaka sAmagrInA samavAyathI madazakti utpanna thAya che tema cA2 bhUtanA samavAyathI caitanyazakti Upaje che; adazya sukhano tyAga ane dazya sukhano bhoga te ja puruSArtha che. [ ema te mAne che.] -A pramANe badhA bhedano nirNaya kare paraMtu [te ] samAdhi nathI. samAdhinA tera bheda che te kahIe chIe: 1. laya, 2. prasaMzAta, 3. vitarka-anugata, 4. vicAra-anugata, 5. AnaMda-anugata, 6. asmitAanugata, 7. nirvitarka-anugata, 8. nirvicAra-anugata, 9. nirAnaMda-anugata, 10. nirasmitAanugata, 11. vivekakhyAti, 12. dharmamegha ane 13. asaMprajJAta-e tera ja samAdhinA bheda che. temAM asaMprajJAtanA be bheda che-eka prakRtilaya ane bIjo puruSalaya, [have e tera samAdhinuM svarUpa kahe che ]. 1. layasamAdhi tra prathama laya samAdhi kahIe chIe: laya eTale pariNAmonI lInatA; nija vastu viSe pariNAma varte eTale rAga-dveSa-moha maTADIne darzana-jJAnarUpa potAnA svarUpane pratItimAM anubhave. ( pahelAM ) jema dehamAM potApaNAnI buddhi hatI tema have AtmAmAM buddhi dharI; jyAMsudhI svarUpamAMthI te buddhi na khase tyAM sudhI potAmAM lInatA che, tene (laya) samAdhi kahe che. 'laya'nA traNa bheda che-zabda, artha ane jJAna. laya [ evuM pada te ] zabda thayo, potAmAM pariNAmanI lInatA' te artha thayo,' ane zabda tathA arthanuM jANapaNuM te jJAna thayuM. traNe bheda layasamAdhinA che. zabda AgamavaDe " * jIo anubhavaprakAzamAM samAdhivarNana. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 114 : cidra vilAsa arthaAgama, arthaAgamavaDe jJAna Agama- [ ema ] zrI jinAgamamAM kahyuM che. koI kahe ke "zabda"-(zabda-layasamAdhi evo bheda) zA mATe kahyo? tenuM samAdhAnaH- zukladhyAnanA bhedamAM zabdathI zabdAMtara batAvyuM che te rIte [ahIM] jANavuM. jyAM, dravya-guNa-paryAyanA vicAradhArA vastumAM lIna thavuM (te artha-layasamAdhi che); jJAnamAM pariNAma AvyA (to) tyAM ja lIna thayA, darzanamAM pariNAma AvyA (to) tyAM ja lIna thayA. layasamAdhinA vikalpa-bhedane maTADIne nijamAM vizrAma, AcaraNa, sthiratA, jJAyakatA varte che. je je iMdriyaviSaya pariNAmavaDa iMdriya-upayoga nAma dhAryuM hatuM ane saMkalpavikalpa rUpa mana upayoga nAma pAmyuM hatuM te upayoga chUTatAM buddhi dvArA jJAna upayoga Upaje. te [ iMdriya-upayoga ane saMkalpavikalparUpa mana-upayogarUpa] jANapaNuM buddhithI jAduM che. jJAna, jJAnapariNativaDa jJAnane vedatAM AnaMda pAme che ane lIna thatAM svarUpamAM tAdAmya hoya che. jyAM jyAM pariNAma vicare tyAM tyAM zraddhA kare ane lIna thAya. mATe jyAre dravya-guNamAM pariNAma vicare tyAre tyAM zraddhA karIne lIna thAya, tene layasamAdhi kahIe. 2. prasaMjJAta samAdhi. have prasaMzAta samAdhino bheda kahIe chIe: samyakatvane jANe ane upayoga viSe evo bhAva bhAve ke cetanAno prakAza anaMta che, paraMtu [temAM] darzana-jJAna-cAritra mukhya che; mArI daSTAzakti nirvikalpa UThe che, jJAnazakti vizeSane jANe che, cAritra pariNAma vaDe vastune avalaMbIne-vedIne-vizrAma karIne AcarIne sthiratAne dhAraNa kare che. pote potAnA svabhAvakarmane karIne Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates samAdhinuM varNana : 115 : kartA thAya che, svabhAva karma che. nija pariNativaDe pote potAne sAdhe che, potAnI pariNati potAne soMpe che, pote [ potAne] potAmAM potAthI sthApe che. potAnA bhAvano pote AdhAra che. [ e pramANe ] potAnAM dravya-kSetra-kALa-bhAvane sArI rIte vicArIne sthiratAvaDe rAgAdi vikArane na AvavA de; jema jema upayoganuM jANapaNuM varte tema tema dhyAnanI sthiratAmAM AnaMda vadhe, ane samAdhisukha thAya. vItarAga paramAnaMda samarasIbhAvanA svasaMvedanane sukha-samAdhi kahIe. dravya dravavAnA bhAvarUpa che, guNa lakSaNabhAvarUpa che ane paryAya pariNamanalakSaNa vaDe vedanAnA bhAvarUpa che-e pramANe vastu rasanuM sarvasva jaNAvAyogya bhAva che tene samyaka prakAre jANIne samAdhine siddha kare; tene prasaMjJAta samAdhi kahIe. AmAM paNa traNa bheda che. prasaMzAta [ evo zabda te ] zabda che, [ e] zabdano je "samyajJAnabhAva" te artha che ane tenuM [ zabda tathA arthanuM] jANapaNuM te jJAna che.-e traNe bheda ahIM jANavA jANanAranA matane jANI-mAnIne temAM mahAtarUpapaNe samAdhi dhArIe. te prasaMjJAta (samAdhi) kahIe. 3. vitarka-anugata samAdhi have, vitarkAnugata samAdhi kahIe chIe: dravya zrutavaDa vicAra karavo te vitarkazrata che. arthamAM mana lagAvavuM te bhAvakRta che. vItarAga nirvikalpa svasaMvedanarUpa samarasIbhAvavaDa utpanna AnaMda te bhAvathuta che. kaI rIte? te kahIe chIe. bhAvakRta arthamAM bhAva [7]; tyAM, dravyazrutano artha evo che ke dravyazrutamAM jyAM upAdeya vastunuM varNana che tyAM anupama AnaMdaghana cidAtmA anaMta caitanya cihnanA anubhavano rasAsvAda batAvyo che. anAdithI mana-indriya dvArA cetanAvikAra vartato huto te zubha-azubha vikArathI Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 116 : cidra vilAsa choDAvIne zrutavicAravaDe jJAnAdi upayoganI pravRttidvArA potAnuM svarUpa-pichANuM. jema * dIpakanI ADA pAra paDadA hatA, temAMthI traNa paDadA dUra thatAM prakAza pichANyo ane tethI) dIpaka che-avazya che [ ema | prakAzano anubhava thayo. (cotho paDado dUra thatAM dIpaka sAkSAt pragaTa thaze) tema (AtmAnA caitanya prakAza ADA cAra kaSAyarUpa cAra paDadA che ), traNa kaSAya-cokaDI gaI tyAre cetanA prakAza svajAti jyotino anubhava nijavedanathI evo thayo tyAre cetanA-prakAzano anubhava evo thayo ke paramAtmabhAvano AnaMda A bhAvazruta-AnaMdamAM mAno ke pratItirUpe saMpUrNa prApta thayo che. [ jyAre ] cotho paDado jaze tyAre kRtakRtya paramAtmA thaI nivaDaze. anubhavanA prakAzanI jAta to te ja che, anya nathI. koI evI vitarkaNA kare che ke-vizeSa lakSaNa avayavane jANanAruM jJAna che ane sAmAnya-vizeSarUpa padArthanA nirvikalpa sattAmAtra avalokanarUpa darzana che; jJAna che te darzanane jANe che to tyAM jJAnamAM sAmAnya avalokana kaI rIte thayuM? ane darzana che te jJAnane paNa dekhe che, jJAna darzanane jANe che, [ tyAM] darzana to sAmAnya che, te sAmAnyane jANatAM sAmAnyanuM jJAna thayuM to tyAM vizeSa jANavuM kaI rIte thayuM? tenuM samAdhAna - ciprakAzamAM A pramANe siddha thAya che. jJAne darzananA sarva pradeza jANyA, darzananuM sva-para dekhavApaNuM sarva jANuM. darzananuM lakSaNa, saMjJAdi bheda, dravya-kSetrAdi bheda e sarvane jJAna jANe che eTale darzananA vizeSane jJAna jANe che. ane jJAnane darzana kaI rIte dekhe che? tenuM samAdhAna- " jANavuM" te jJAnanuM sAmAnya (lakSaNa) ane "sva-parane jANavuM' te jJAnanuM vizeSa ( lakSaNa )-e banne lakSaNamaya jJAna che | te] jJAna saMjJAdi * juo, anubhavaprakAza guja. AvRtti bIjI. pR. 14. Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates samAdhinuM varNana : 117 : bhedavALuM che; tene nirvikalparUpa dekhe che, tethI sAmAnya avalokana thayuM. ( jJAna ane darzana) e banneno prakAza eka cetanasattAthI thayo che, te bannenI sattA eka che-Avo tarka samAdhAnakArathI bhAvazrutamAM thayo che. A bhAvakRtanuM nAma "vitarka" che. "anugata' kahetAM te (vitarka) nI sAthe ja sukha thayuM tene [ vitarka anugata ] samAdhi kahIe. chAsthane te (sukha) bhAvakRtanA vilAsathI caitanya prakAzane jANatAM-vedatAM-avalokatAM-anubhavatAM thAya che. jJAtAne potAnA AnaMdathI samAdhi Upaje che. tenA traNa bheda che. prathama to vitarka evo zabda che, teno artha, zruta-vitarkano artha che. (ane) te arthanuM jJAna, tene jJAna kahIe. zabda dvArA artha, artha dvArA jJAna ane jJAnadhArA AnaMdarUpa samAdhi che. e pramANe vitarkasamAdhinuM svarUpa kahyuM te jANavuM. 4. vicAra-anugata samAdhi. have, vicAra-anugata samAdhi kahIe chIe: zrutanA judA judA artha vicAravA tene vicAra kahIe. zrutanA arthadvArA svarUpanA vicAramAM vastunI sthiratA-vizrAma-AcaraNajJAyakatA-AnaMda-vedanA-anubhava. nirvikalpa samAdhi thAya che te kahIe chIe. artha kahetAM dhyeya ( rUpa) vastu-dravya, athavA guNa athavA paryAya. dravya-vicAra aneka prakAre che; guNaparyAyarUpa athavA sattArUpa athavA cetanApuMja-e pramANe dravyane vicArI pratItimAM lIna thatAM samAdhi thAya che kevaLa vicAra ja na kare paNa potAne anubhave. je jJAna guNano prakAza, teno vicAra kahetAM prApti thAya, te ja dhyAna che. paryAyane svarUpamAM lIna kare, manane dravyamAMthI guNamAM lAve, guNamAMthI paryAyamAM lAve athavA bIjA prakAre dhyeyane dhyAve tene (arthathI) arthAtara kahIe. athavA Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 118 : cid vilAsa sAmAnya-vizeSa dvArA ke bheda-ebhedadvArA vastumAM dhyAna dharIne siddhi kare tene paNa arthathI arthAtara kahIe. zabda eTale vacana; eka dravya vacana, bIjAM bhAva vacana. ahIM bhAvavacana samajavuM. bhAvazruta eTale vastunA guNamAM lInatA. bhAva vacanamAM je guNa-vicAradvAra hatuM te pharI bIjA guNamAM bIjA vicAra na karatAM sthiratA vaDe AnaMda thAya che. vastune pAmavAnA bIjA bIjA (navA navA ) vicAra zabdadvArA aMtaraMgamAM thAya tene zabdAMtara kahIe. upayogamAM ema jANyuM ke huM dravya chuM, huM jJAnaguNa chuM, huM darzana chuM, vIrya chuM. ahaM" eTale pote potAnA padamAM dravya-guNadvArA "ahuM" evI zabda-kalpanAvaDe svapadanI pratIti sthApI (ane ) AnaMdakaMdamAM svarUpAcaraNavaDa sukha thAya che te samAdhi che. vacanoganA bhAvathI guNasmaraNa thayuM; vicAra sudhI vacana hatuM, vicAra chUTI jatAM mana ja lInatAmAM rahI gayuM-vacanayogathI chUTIne manoyogamAM Avyo tene yogathI yogAMtara kahIe. vicAra evo zabda che, "dhyeya [ rU5] vastu" evo vicArano artha che ane te dhyeyarUpa vastunA vicArane jANe te jJAna che-A pramANe (traNa) judA bheda lagADavA-athavA vicAramAM je upayoga Ave te upayogamAM pariNAmanI sthiratA te ja dhyAna, tenAthI Upajelo je AnaMda temAM lInatA (rUpa) vItarAga nirvikalpa samAdhi [7] tenuM nAma vicAra-anugata samAdhi kahIe. 5. AnaMda-anugata samAdhi. have, AnaMda-anugata samAdhi kahIe chIe:jJAnavaDe nijasvarUpane jANe, te jANatAM AnaMda thAya te jJAnAnaMda, darzanavaDe nijapadane dekhatAM AnaMda thAya te darzanAnaMda, nija Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates samAdhinuM varNana : 119 : svarUpamAM pariNamatAM AnaMda thAya te cAritrAnaMda, AnaMdane vedavAvALAne sahajapaNe potAnI pariNati potapotAnA darzana-jJAnamAM rahe tyAre AnaMda jANavo. jJAnanuM jJAna karatAM, darzanane dekhatAM ane vedanArane vedatAM cetanAprakAzano AnaMda thAya che. pote potAne vedatAM anubhavamAM sahuja cidAnaMda svarUpano AnaMda thAya che, te AnaMdanA sukhamAM samAdhinuM svarUpa che. dhyAnamAM vastune vedI vedIne AnaMda thAya che. AnaMdanI dhAraNA dharIne sthira rahevuM tene AnaMda-anugata samAdhi kahIe. jIva ane karmanA anAdi saMbaMdha [ rUpa ] baMdhanavaDa avyApakamAM vyApakapaNe ekatva jevI dazA thaI rahI che; bhedajJAnabuddhivaDa te jIvapudgalane jAdA judA kare-jANe. nokarma ane dravyakarmavargaNA jaDa mUrtika [ che] ane mAruM jJAyaka rUpa jJAna upayoga (che)-evAM lakSaNavaDa jIva-pudgalane jAdA judA pratItimAM jANe. jyAM svarUpamannatA thaI, tyAM (te) svarUpamannatA thatAM ja AnaMda thayo. AnaMda evo zabda che, AnaMda zabdano "AnaMda" evo artha che. AnaMda zabdane tathA AnaMda arthane jANe te jJAna che-e traNe bheda AnaMda anugata samAdhimAM lagADavA. jyAM AnaMdaanugata samAdhi che tyAM sukhano samUha che. 6. asmitA-anugata samAdhi have, asmitA-anugata samAdhi kahIe chIeH parapadane potAnuM mAnIne jIve anAdithI janmAdi duHkha sahana karyA, paNa eka asmitA-anugata samAdhi prApta karI nathI. te [ janmAdi duHkha] dUra karavA mATe A samAdhi zrIgurudeva kahe che:- ' brahmAMDarima (huM brahma chuM') zuddha caitanyamaya parama jyoti huM chuM jIvano prakAza darzana-jJAna che, jIva sadA prakAze che. saMsAramAM zuddha paramA Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 120 : cidra vilAsa tmAne zuddha darzana-jJAna hoya che ne aMtarAtmAne ekadeza zuddha darzanajJAna hoya che. darzana-jJAnano prakAza jJayane dekhuM-jANe che; te zakti zuddha che. temAM evA bhAva kare che ke A darzana-jJAna AtmA vagara hoya nahi, e mAro svabhAva che-ema darzana-jJAnane pratItimAM mAne. '36 mammi [ -huM chuM]' ema potAne darzana-jJAnamAM sthApe, dhyAnamAM "maTuM mi-mi (arthAt huM chuM-huM chuM.) ' ema mAne. jema dehamAM ahaM buddhi dharIne potApaNuM mAne che tema darzana-zAnamAM "huM" paNuM mAnIne ahuM (buddhi) dhare. darzana-jJAnamAM, dhyAnamAM ahaMpaNuM mAne tyAre anAdi duHkhanuM mULa evuM dehAbhimAna chUTe, svarUpamAM potApaNuM jANe ane jJAnasvarUpa upayoga huM chuM-evI ahaMbrahmabuddhi Ave tyAre brahmamAM ahaMbuddhi AvatAM evuM sukha thayuM ke duHkhalokane choDIne avinAzI AnaMdalokane pAmyo; "huM brahma-huM brahma-huM brahma chuM" ema vAraMvAra buddhidvArA pratIti kare tyAre keTaloka kALa dhyAnamAM evo pratIti bhAva daDha rahe. pachI (e pramANe) daDha rahetAM rahetAM ahaMpaNuM (- "huM" paNuM ) chUTI jAya ane asmi" ( - "chuM' -evo bhAva) rahe, asmi eTale "caitanya chuM" evo (bhAva) rahe, caitanya "huM" chuM evo bhAva ( asmibhAva) rahI jAya "chuM-chuM" evo bhAva rahI jAya tyAre paramAnaMda vadhe ane vacanAtIta mahimAno lAbha thAya, tathA svapadanI pratItirUpa rahyA kare-tene asmitA-anugata samAdhi kahIe. tenAthI apUrNa AnaMda vadhe che. arhaasmi (arthAt huM chuM) evo zabda che, svarUpamAM "huM chuM' evo bhAva te teno artha che. ane te banne) nuM jANapaNuM te jJAna che. e pramANe traNe bheda AmAM paNa lagADavA. 7. nirvitarka-anugata samAdhi. have, nirvitarka-anugata samAdhi kahIe chIe: Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates samAdhinuM varNana : 121 : abheda nizcala svarUpabhAva(rUpa ) dravyamAM athavA guNamAM ke jyAM vitarkaNA nathI, (ane) nizcaLatAmAM nirvikalpa nirbheda bhAvanA (che), ekAgra, svasthira, svapadamAM lInatA che, tyAM nirvitarka samAdhi kahIe. nirvitarka evo zabda che. 'nirvitarka eTale tarkarahita svapadamAM lInatA-evo teno artha che, ane tenuM jJAna te jJAna che. traNa bhedo AmAM paNa lagADavA. 8. nirvicA2-anugata samAdhi. have, nirvicAra-anugata samAdhi kahIe chIe: abheda svAdamAM ekatva avasthA jANI, tyAM vicAra nathI, svarUpa bhAvanAnI nizcaLavRtti thaI che, dravyamAM hoya toya nizcaLa che, guNabhAvanA hoya toya nizcaLa che ane paryAyavRtti paNa nizcaLa che, rAgAdi vikAra mULamAMthI gayA sahajAnaMda samAdhi pragaTI, nija vizrAma prApta thayo, vizuddha vizuddha thato gayo, sthiratA thaI, nirvikalpadazA thaI; arthathI arthAtara, zabdathI zabdAMta2 ke jogathI jogAMta2 ( evo ) vicAra maTayo, bheda vicArarUpa vikalpathI chUTayo ane paramAtmadazAnI najIka Avyo. (-AvI dazAne ) nirvicAra samAdhi kahIe. nirvicAra evo zabda, 'vicAra rahita, evo teno artha (ane tenuM) jANapaNuM te jJAna-e traNe bheda (ahIM paNa ) lagADavA. 9. nirAnaMda-anugata samAdhi. have nirAnaMda-anugata samAdhi kahIe chIe: saMsAra-AnaMda sarva chUTayo, iMdriyajanita viSayavallabha- dazA gaI, vikalpavicAradvArA je AnaMda hato te mithyA jANyo, paramizrita Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 122 : cidra vilAsa AnaMda Avato hato te gayo ane sahajAnaMda pragaTayo. paramapadavInI najIka bhUmikA upara ArUDha thayo, ahIM jyAM vibhAva maTayo tyAM ema jANyuM ke A muktidhAramAM praveza najIka che, aviSNapaNe muktivadhu sAtheno saMbaMdha tathA atIndriya bhoga thavAnuM najIka jANyuMAvI (dazAne ) nirAnaMda-anugata samAdhi kahIe. nirAnaMda evo zabda, "para- (indriyajanita) AnaMda rahita evo teno artha ane tenuM jANapaNuM te jJAna-e traNa bheda AmAM paNa lagADavA. 10. nirasmitA-anugata samAdhi. have, nirasmitA-anugata samAdhi kahIe chIe:- vrazna: madaM rima (arthAt huM brahma chuM )-evo je asmi bhAva hato. te asmibhAva (huM chuM--evo vikalpa) paNa dUra thayo, vikAra atyaMta maTI gayo, "asmi" (-huM -ema) meM mAnyuM hatuM te paNa maTI gayuM; nijapadano ja khela che, paranuM baLa na thayuM; parama sAdhaka che, parama sAdhya sAthe bheTa thaI che, (te bheTa) evI thaI che ke mana maLI gayuM. svarUpamAM pote potAne ja svasaMvedana vaDe jANyo paNa paramAtmadazA najIkamAM najIka che. parama viveka thavAnuM.. sopAna che. mAna vikAra gayo ne vimaLa cAritrano khela thayo, mananI mamatA maTI ne svarUpamAM evo haLI-maLI eka meka thaI gayo ke te AnaMda kevaLIgamya che, tyAM samAdhimAM sukhanA kallola UThe che; duHkhanI upAdhi maTI gaI che, AnaMda-gharamAM pahoMcI gayo che, rAjya karavAnuM rahyuM che, to hamaNAM rAjyano kaLazAbhiSeka thaze, kevaLajJAnarUpI rAjyamukuTa kinAre dharyo che, samaya najIka che, hamaNAM ja zira upara kevaLajJAna mukuTa dhAraNa karaze-A nirasmitA-anugata samAdhi che. zabda, artha ane jJAna e traNa bheda AmAM paNa lagADavA. Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates samAdhinuM varNana : 123 : : 123 : 11. vivekakhyAti samAdhi. have, vivekakhyAti samAdhi kahIe chIe - prakRti ane puruSanuM vivecana kahetAM judo judo bheda jANavA tene viveka kahIe. bIjA bheda maTayA ane zuddha cikkariNati (tathA) caitanya puruSa e bannenI pratIti (pUrvaka) jJAnamAM viveka thayo. cid pariNati vastune ane vastunA anaMta guNone vedanArI che, utpAdavyaya kare che, paguNIvRddhi-hAni lakSaNa che, vastune vedIne te AnaMda upajAve che. jema samudramAM taraMga Upaje te samudrabhAvane jaNAve che tema (cid pariNati) svarUpane jaNAve che. sakaLa-sarvasva pariNatine prakRti kahIe ane puruSa kahetAM paramAtmA, temAMthI prakRti Upaje che. jema samudramAMthI taraMga Upaje che tema. puruSane anaMtaguNadhAma, cidAnaMda, paramezvara kahIe. te bannenuM jJAnamAM jANapaNuM thayuM paNa pratyakSa na thayuM vedavedakamAM pratyakSa che paNa saMpUrNa kevaLajJAna jevuM pratyakSa nathI tethI sAdhaka che, thoDA ja kALamAM paramAtmA thaze-Ane vivekakhyAti samAdhi kahIe. zabda, artha ane jJAna evA traNa bheda ahIM paNa lagADavA. 12. dharmamegha samAdhi. have dharmamegha samAdhi kahIe chIeH dharma kahetA anaMta guNa athavA nijadharmaupayoga, tenI vizuddhatA meghanI jema vadhI. jema megha varase tema upayogamAM AnaMda vadhyo-vizuddhatA vadhI. cAritra upayogamAM anaMta guNanI zuddha pratItivedanA thaI. kevaLajJAnamAM laIe to tyAM anaMta guNo vyakta thayA; Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates : 124 : cit vilAsa jJAna upayogamAM cAritra zuddha hoya (chatAM) tyAM kevaLajJAna na paNa hoya. bAramA guNasthAne cAritra zuddha to che paNa kevaLajJAna nathI; bAramAM guNasthAne yathAkhyAta cAritra che ane tera-caudame guNasthAne parama yathAkhyAta cAritra che; tethI cAritra apekSAe dharmamaghasamAdhi bAramAM guNasthAne thaI. kevaLa jJAnamAM (to paramAtmadazA) vyakta che tethI tyAM sAdhakasamAdhi na kahIe. ahIM bAramA guNasthAnamAM sAdhaka che, aMtarAtmA che. Ane dharmamaghasamAdhi kahIe. temAM paNa zabda, artha ane jJAna e traNa bheda lagADavA. 13. asaMprajJAta samAdhi have, teramI asaMprajJAta samAdhi kahIe chIe: jemAM paravedanA nathI, nijane ja vede che, jANe che, paranuM vismaraNa che, nija avalokana che tene asaMprajJAta (samAdhi) kahIe. bAramAM guNasthAnanA aMta samaya sudhI to cAritra vaDa paravedanA maTelI, kema ke tyAM mohano abhAva thayo hato; teramAM guNasthAnane jJAna kevaLa advaita thayuM. tyAM jJAnamAM nizcayathI (-tanmayapaNe) paranuM jANapaNuM nathI; vyavahArathI lokAloka pratibiMbita thayA.-tethI ema kahyuM ke A samAdhi cAritra vivakSAmAM bAramAM guNasthAnanA aMte che. kevaLa (jJAna) mAM vyakta che tyAM sAdhakaavasthA nathI, pragaTa paramAtmA che. A asaMprajJAta samAdhinA bheda jANavA. sAdhaka avasthAmAM, kahevAyelA [ zabda ], jJAnAdi traNa bheda ahIM paNa lagADavA. samAdhinA A tera bheda che te paramAtmapada pAmavAnA sAdhaka che. A graMthamAM pahelAM to paramAtmAnuM varNana karyuM (ane) pachI paramAtmapadanI prAptino upAya dekhAyo. je paramAtmAno anubhava karavAne cAhe te A graMthane vAraMvAra vicAre; Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates samAdhinuM varNana ': 125 : A graMtha dIpacaMda sAdharmIe karyo che. sAMgAneramAM nivAsa hato, (tyAMthI) AMberamAM AvyA tyAre A graMtha karyo. saMvat 1779 nA phAgaNa vada 5 nA roja A graMtha pUrNa karyo. saMtajano teno abhyAsa karajo. -: dohA deha parama maMgaLa karo, parama mahAsukhadAya; sevata zivapada pAmIe, he tribhuvanake rAya. e pramANe zrI sAdharmI zAha dIpacaMda kAzalIvAlakRta cidra vilAsa nAmanA adhyAtmagraMthano gujarAtI anuvAda saMpUrNa thayo. samAsa Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com