________________
૩૯૮
રાજહૃદય ભાગ-૫ ગુણસ્થાનમેં જો પ્રવર્તિત હૈ ઐસે પરિણામોં કો આત્મા કી મુક્તિકા વાસ્તવિક માર્ગ કહતે હૈ, જિનમાર્ગ કહતે હૈ, રાજમાર્ગ કહતે હૈ. ઔર. ઇસ માર્ગકો પ્રાપ્ત કરને કે લિયે જો કુછ પૂર્વભૂમિકા હૈ ઉસકો ઉપદેશ પ્રાપ્તિ કા માર્ગ કહતે હૈ
દો માર્ગ બતલાયે. માર્ગ માટે કાર્યપદ્ધતિ. માર્ગ માને વિધિ. તો યે માર્ગ કે દો વિભાગ કર દિયે. એક તો જ્ઞાનીકો માર્ગ મિલા હૈ વહ તો ચતુર્થ ગુણસ્થાન સે લેકર આગે જિતના-જતના સ્વયં પુરુષાર્થ હૈ ઉસીકે અનુસાર તે મોક્ષમાર્ગમેં વિચરતે હૈ, યે તો વાસ્તવિક માર્ગ હૈ, દૂસરા જો ઉસ માર્ગમેં નહીં આયે હૈં ઉનકે લિયે ક્યા હૈ ? કિ ઉનકે લિયે ઉસકી પ્રાપ્તિ કા જો ઉપાય, પ્રાપ્તિ કી જો વિધિ
હૈ. ઉસકો ભી માર્ગ કહતે હૈ. માને મમક્ષ કી ભૂમિકામેં જીવ માર્ગ બદલતા હૈ ઔર માર્ગ બદલનેસે વહ માર્ગ કો પ્રાપ્ત કરતા હૈ. - અનાદિસે જિસ માર્ગ પર વહ ચલ રહા હૈ. ઉસી માર્ગપર વહ ચલતા રહે તો કહીં મોક્ષમાર્ગ આનેકા, મિલકા કોઈ મૌકા નહીં હૈ, કોઈ અસર નહીં હૈ. ઉસકો માર્ગ જો બદલના હૈ, મુમુક્ષુકી ભૂમિકાને માર્ગ બદલના હૈ. ઉસકો ઉપદેશ પ્રાપ્તિકા માર્ગ કહતે હૈ, આત્મહિતકા માર્ગ કહતે હૈં લિખનેવાલે કી યે નજર બહુત સાફ હૈ કિ ઉસને સાથે માર્ગ કો દો ટુકડોંમેં બાટ દિયા હૈ. એક તો મુમુક્ષુ કે લિયે ક્યા કરના ચાહિયે ? ઔર એક તો મોક્ષમાર્ગમેં જો વિચરનેવાલે ધર્માત્મા હૈ ઉનકા માર્ગ, કાર્યપદ્ધતિ કૈસી હોની ચાહિયે ? બસ ! ઉસમેં પ્રારંભ સે લેકર અંત તક સારી વાત પૂરી હો જાતી હૈ.
એક વચનમેં કિતની બાત લિખી હૈ યે ઇસલિયે ઇસ બાત કો લિખી કી વિચારસાગર' ઉપદેશપ્રાપ્તિકે લિયે તુમ લોગોં કો વિચારણીય હૈ. તુમ મુમુક્ષકો ‘વિચારસાગર' ઉપદેશપ્રાપ્તિકે લિયે પઢના આવશ્યક હૈ. ઇસમેં સે થોડા પઢો, પઢના. જરૂરી હૈ. દેખો ! કિતની વિશાલ દષ્ટિ હૈ ઈનકી ! - સહી મુમુક્ષુતા પ્રાપ્ત કરની હૈ, પાત્રતા પ્રાપ્ત કરની હૈ ઔર મોક્ષમાર્ગ સમ્યગ્દર્શન-જ્ઞાન-ચારિત્ર તક પહુંચના હૈ તો ઈસકી જો પૂર્વભૂમિકા જૈસી યથાર્થ હોની, ચાહિયે, ઐસી યથાર્થ ભૂમિકામાં આને કે લિયે ભી કોઈ એક પરિસ્થિતિ ચોક્કસ હું નિયત પરિસ્થિતિ હૈ. જૈસે મોક્ષમાર્ગ નિયત હૈ, વૈસે મોક્ષમાર્ગી પ્રાપ્તિકે લિયે જો કુછ પૂર્વભૂમિકા હૈ વહ ભી નિયત હૈ. વાસ્તવિક ઈસકી કોઈ પરિસ્થિતિ હૈ. ઇસકે
