________________
બેતાજ બાદશાહ
૧૭
જેની સુલેહના સંદેશા શરૂ કર્યા. યુદ્ધનાયકે સમજી ગયા કે આવી ઘર ઉઠી કરવામાં સાધન, સમૃદ્ધિ અને માનવગણની હાનિ પિતાના ઘરમાં જ થઈ છે. આવા ગૃહકલેશના પરિણામે તે હારેલા હારે છે તેમ નહિ પરંતુ જીતેલા પણ હાર્યા જ (પાયમાલ થયેલા) હેય છે. રાંડ્યા પછી પણ અમેરિકાને આ ડહાપણુ આવવાથી રાષ્ટ્રએજ્ય માટે ફેડરલ્સના ધોરણે અમેરિકાની લડાઈ એકદમ સંકેલાઈ ગઈ.
પુરજોશમાં ચાલી જતી ગાડીને એકદમ ધક્કો વાગવાથી જેમ સમતોલપણું ગુમાવી બેસે, તેમ એકાએક અમેરિકાની સુલેહ-શાંતિના ખબર મળતાં રૂઉના લાડ ઉતરી ગયાં. અમેરિકન રૂઉના અભાવે હિંદી ઉના મેં માગ્યા ભાવ દેનાર ખસી જવાથી લીવરપુલમાં ચડેલે ભાલ ઠેકાણે પાડ મુશ્કેલ થઈ પડ્યો. બસોના બારસ થવામાં સમય-સંજોગ જોઈએ, પણ બારસેના બસ થતાં ક્ષણ માત્ર નથી લાગતી, તેમ અમેરિકાની શાંતિના ખબર પડતાં વીજળીના વેગે મુંબઈમાં અશાંતિનું મોજું ફરી વળ્યું. ભલભલા સદ્ધર ઓફીસેનાં તળીયાં દેખાઈ જતાં સેંકડે બકે હજારે પેઢીને તાળાં દેવાઈ ગયાં-કઈકે નાદારીમાં ચેપડા મોકલી દઇ દેવાળાં કાઢ્યાં. એક ક્ષણ પહેલાના અમીર ઘડીમાં ફકીર જેવા થઈ ગયા. રૂઉના ધંધા માટે મુંબઈમાં ઉઘડેલી પરદેશી પેઢીઓ પિતાનું કામ સંકેલવા લાગી, ખરીદ-વેચાણના સોદા કે આડ-દેઢાંની પતાવટ અકારી થઈ પડી.
જોગાનુજોગ રૂના ફાટી ગયેલ બજારને લાભ લેવા દેશભરમાં કપાસનું વાવેતર વધારે થયેલું અને અમેરિકા પણ રૂઉ નીપજાવનાર દેશ હેવાથી ત્યાંના ખેડુતેએ લડાઈ બંધ થવાથી કપાસની વાવણું કરી એટલે રૂઉના મંદા બજારે નાના ગામડામાં પણ બી બેવડાંને
