________________
સૂબા
૭૫
ગાયકવાડે તેને બેસારી દીધે ને મહેતાને પૂછયું: “એને પુરાવો બતાવવો જોઈએ.” પરંતુ મહેતા પહેર્યો કપડે દરબારમાં આવેલા હતા એ જોઇને હવે શું જવાબ દેશે? તે વિચારથી સૌ મૂછમાં હસવા લાગ્યા.
નામદાર ! એના ચોપડા મને જવા દ્યો. એટલે તેમાંથી જ બધું દેખાઈ જશે.”
સવજી દેસાઇએ આણેલા ચોપડા તરફ આંગળી ચીંધી. માવજી મહેતે એક ચોપડે હાથમાં લઈ પાના ફેરવવાં શરૂ કર્યો. અને જાણે ચોર પકડાય હાય તેમ એક પાના ઉપર આંગળી ફેરવી બોલ્યાઃ “ જુઓ નામદાર ! માગસર સુદ ૫ ને પોષ વદ ૧૦ ની વચમાં રૂ. પચાસ હજાર રોકડા ખવાઈ ગયા છે.”
“એ મોઢાની વાત ન ચાલે ! હકીકત સમજાવો.”
હિસાબી પાસે પડે લઈ જઈને મહેતાએ કહ્યુંઃ “જુઓ માગસર સુદ ૫ ને રોજ દેશાઈએ એક હાથી વેચાતી લીધો છે, તેના રૂ. ૪૦ હજાર ઉધાર્યા છે.”
હા ! એ તો મને હાથી! અહીંની મંજુરીથી જ એ - હાથી દેશાઈએ ખરીદ્યો હતો અને લીધે ત્યારે એમણે જાહેર પણ કર્યું હતું.” હિસાબીએ ખુલાસો કર્યો.
તેમ તો કરેલું જ હશે, પણ પુરી વિગત જોઈ લે. જુઓ. પિષ વદ ૫ ને દિવસ હાથી મરી ગયો એમ ચોપડામાં લખી હાથીને દાટવાનું ખર્ચ ચોપડે ઉધાયું છે. ને તે અરસામાં દરરોજ ૨૦૦ રૂપીઆ હાથીની ખેરાકીના અને હાથીની રખવાળ કરવા માટે એક માણસ ને એક મહાવતનાં ખર્ચે પણ ઉધાર્યા છે. આ ખર્ચો. પિોષ વદ ૫ સુધી ઉધર્યા છે.
