________________
૧૩ર
સેરઠી
આ વાતને બારેક વર્ષ વીતી ગયાં. દરમિયાન શ્રી ધરમશી શેઠ મુંબઈ અને અરબસ્તાનના વેપારના પાયા નાખી પાંચેક વર્ષે ગુજરી ગયા. તેમના પુત્ર કપુરચંદ કે જેની ઉમર તે વખતે પચીશેક વર્ષની હતી તેમની શરીરસંપત્તિ બરાબર રહેતી નહી. જો કે બન્ને સ્થળે મહેતા-મુની ખાનદાન અને શેઠના હાથ નીચે તાલીમ લઈને તૈયાર થયેલા હતા એ અનુકૂળ સંયોગ હતા. કપુરચંદ શેઠને તેમના પિતાની પાછળ પાંચેક વર્ષે (સં. ૧૮૯૧) દેહવિલય થયે. આ વખતે તેમના પુત્ર ચત્રભુજ તેર વર્ષના અને બીજા પ્રેમજી દશ વર્ષના હતા. આમ ઘડીયે ઘર થઈ જવાથી ચાલતા વહીવટનું શું કરવું તે વિચારણીય પ્રશ્ન હતો. પુરચંદ શેઠના ધર્મપત્ની અમૃત શેઠાણી સંસ્કારી હતાં. માંગરોળમાં જ તેમનું પિયર હોવાથી નાનપણથી જ તેમને ધરમશી શેઠના પરાક્રમ અને પ્રતિષ્ઠાને અનુભવ હતો. દાયકા પહેલા ગામે ઉચાળા ભરેલા ત્યારે તો તેમના લગ્ન થઈ ગયેલાં એટલે પિતાના અટંકી સસરાનું આત્મબળ અને અગમ બુદ્ધિના તેમને સંસ્કાર પડેલા. હવે ઘરને ભાર તેના ઉપર આવી પડયા. તેમણે આવી પડેલ આપત્તિમાં હૈયે રાખીને બને પુત્રોને ઉછેરવા અને તેને આદર્શ સંસ્કાર આપવા ઉપરાંત પેઢીઓને વહીવટ પણ સંભાળી લીધો.
સવારમાં છોકરાઓને ઉઠાડી દેવદર્શન વગેરે નિત્યકર્મ કરવા પ્રેરે, પછી દાતણ કરવા બહારને ઓટલે બેસારે ત્યારે અનાજભરેલી ટોપલી અને દોકડાની થેલી તેની પાસે મુકાવે. બને ભાઈએ દાતણ કરતાં ગરીબ-ગુરબાંને વાટકે ભરી અનાજ અને કોઈ અપંગ કે રોગી દુખીયાને મુઠી ભરીને દોકડા આપે. પછી ભાજીને વંદન કરી ધુળી નિશાળે જાય-આ તેનો નિત્યને કાર્યક્રમ રાખેલો.
ઘરમાં અમૃત શેઠાણ વહેલાં ઊઠી નિત્ય નિયમથી ફારેગ થાય
