________________
મહારથી
૧૬૯
મુંબઈમાં શત્રુ જય તીર્થની પ્રતિકૃતિ કરવાના કોડ થયા હતા. તેથી તક મળતાં ભાયખાલાની પિતાની જમીનમાં વિશાળ જિનાલય બંધાવવું શરૂ કર્યું. આગળ પુંડરીક ગણધર, પાછળ સુરજકુંડ, રાયણવૃક્ષ, ચરણપાદુકા વગેરે સિદ્ધાચળની ટુંકની પવિત્ર ભૂમિકાઓ સાથે આ ભવ્ય ટુંક તૈયાર થતાં ધામધુમથી સં. ૧૮૮૫ માં પ્રભુપ્રતિષ્ઠા કરી. દર્શને આવનારના આરામવિશ્રામ માટે બાજુમાં ધર્મશાળા પણ બંધાવી. મહત્સવ-સમારંભ ને સંધજમણમાં છૂટા હાથે ખર્ચ કરી મુંબઈને દર સોમવાર અને પર્વતિથિએ તીર્થયાત્રાને લાભ લેવાને ભાયખાલામાં યાદગાર તીર્થ વસાવી દીધું.
મુંબઈ શહેર જેમ જેમ વેપાર-વણજમાં ખીલતું હતું તેમ તેમ દેશ-પરદેશની પેઢીઓને જામ થવા લાગ્યો હતો. અમદાવાદના સંઘપતિ શેઠ વખતચંદ ખુશાલચંદ, શેઠ હઠીસંગ કેસરીસીંગ, શેઠ સુરજમલ વખતચંદ, મારવાડી અમરચંદ બદરીચંદ, કચછી કેશવજી નાયક, નરશી નાથા, વેલજી માલ, સુરતી ઉદયચંદ ઝવેરી એવી એવી જૈન પેઢીઓની એક પછી એક જમાવટ થઈ રહી હતી. આ સમકાલીન શ્રીમંતો સાથે ધંધાને અંગે તેમજ સંધ કાયમ મેતીશાને સંબંધ-સહકાર રહતે.
વખતચંદ શેઠે મુંબઈમાં પેઢી ખોલવા છતાં તેઓ જાતે ત્યાં આવ્યા ન હતા. તેમના પુત્ર હેમાભાઈ અમદાવાદના નગરશેઠ અને સંઘપતિની ગાદીએ આવ્યા હતા. તેમના કુટુંબની મુગલસતાના સમયથી રાજદરબારમાં લાગવગ હતી. પેશ્વાઈમાં પણ તેમને પગ હતો ને બ્રીટીશ અમલમાં પણ તેમને મરતબો જેવો ને તે
