________________
લાખોના લશ્કરમાં નવું જીવન રેડી શકતી. આ કારણથી એ સમયે રણસંગ્રામમાં કવિઓની અગત્ય અનિવાર્ય હતી.
વારૂ બારોટ એક વિખ્યાત કાવ્યકાર હતા. એટલું જ નહિ પણ રાજકારણના ભેદ પણ સારી રીતે સમજી શકે એવી એનામાં ડહાપણભરેલી બુદ્ધિ હતી. તે શરીર પણ હતો, અને સુલેહ-શાતિનો ચાહક પણ હતો. એક નજીવા કારણને માટે આખું ગામ આવી રીતે તારાજ અને પાયમાલ બની જાય, એ વાત એના મનમાં કાંટાની પેઠે ખૂંચતી હતી-ખટકતી હતી. એણે પિતાની મનભાવના યુક્તિપૂર્વક રાઓશ્રી સમક્ષ રજૂ કરી.
વારૂ બારોટની વાફ-છટાપૂર્ણ વાણીએ રાઓશ્રીના હદયને ધાનિ પર શીતલ જલ સમાન અસર કરી. એકના કારણે અનેક નિર્દોષોને ઘાણ નીકળી જાય, એ પાડાને વાંકે પખાલીને ડામ દેવા જેવું જ થતું હતું. આ વસ્તુ એણે રાઓશ્રી રાયધણજીના અંતર પર ઠીક કરીને ઠસાવી દીધી. આટલી સફળતા પ્રાપ્ત કર્યા પછી, વારૂ બારોટે એક નવી પેજના ઘડી. રાઓશ્રીની રજા લઇને વિષ્ટિની વાતચીત ચલાવવા માટે તે રતાડી ઠાકોર પાસે પહોંચી છે, અને ‘વા તેવી પુંઠ દે” તેને સમજાવ્યું.
ઠાકરના મનમાં પણ અનેક વિચારો અને ગભરામણની ઘટમાળ ચાલતી હતી બળિયા સાથે બાથ ભીડવામાં સલામતી નથી, એ વાત હવે ઠાકૅર સાહેબને વહેલી જ સમજાઈ ગઈ હતી. કયાં સમસ્ત કચ્છ-ધરણને ધણુ, અને કયાં એક નાનકડે જાગીરદાર !
વારૂ બારેટ પિતાની અપૂર્વ બુદ્ધિ-ચાતુરી અને કાર્યદક્ષતાથી સુલેહ સાચવવામાં સફળ થયા. રતાડીઆ દરબારે તેની સર્વ શરતો સ્વીકારી લીધી અને પિતાના આપ્તવ સાથે, તે દરબારી છાવણી તરફ ચાલવા લાગે.
