________________
૧૧૪
સરકારી
અરે! બાપુ!” કામદારના દીકરાએ કહ્યું: “વાતે મ કરો, દરિયામાં ઈ મુંબઈ બાંધી છે, તે આંહીથી ઠેઠ જાણે કે વાઘણીયા સુધીના પથક જેવડી મોટી.”
માળું ! એવડું બધું મેટું ! પણ તઈએ ઈ મુંબી દરિયામાં શું કામ બાંધી ? ઇ ટોપીવાળાને કયાંય જમીન ને મળી તે ઠેઠ દરિયામાં પૂગ્યો ! કીધું હોત તો આપણે પાટીમાંથી એકાદ કટકું કાઢી દેત ના!” અભિમાનથી છાતી ફૂલાવતાં કાઠીએ પિરસ કર્યો, અને પોતાની ભરાવદાર દાઢી-મૂછ ઉપર હાથ ફેરવી ફાટી આંખે ડાયરાને ડારવા મથત આસપાસ જેવા લાગે.
હજામની અદકપાંસળી જીભ સળવળી ઊઠી હોય એમ તે બોલ્યાઃ “બાપુ! ઇ ટોપીવાળાને કારણે એ ન સમજે. એણે મુંબી દરિયામાં શું કામ બાંધી કે જે આગ લાગેને તો દરિયામાંથી પાણી લઈને ઠારી દેવાય. બાપુ! ભી તે ટોપીવાળાને ચોરાશી બંદરને વાવટે !”
ચોરાશી બંદરને વાવટ! ઈ વળી કેવડેક મોટા હેય ?”
અરે બાપુ ! ઈ પીવાળાની તે વાત જ ન કરે. ગામનાં બધાં ય ગોદડાંને ફાળીયાં ભેગાં કરીને સીવીયે તે ય એનાથી એ મોટે. ઠેઠ મલક બધામાં દેખાય ! ઈ વાવટો કાંઈ ના હોય ? ઇ પવનમાં ફરફરે ને એને ફડ! ફડ ! ફડ! અવાજ થાય તે બાપુ! ઠેઠ સુરત સુધી સંભળાય. અમસ્તી સુરત મુંભીથી દબાઈ ગઈ હશે?” *
દરબાર હજામ સામે ભાવથી જોઈને ડાયરા તરફ ફરીને બોલ્યાઃ “ માળો, હજામ તે કાંઈ હજામ ! ઈ પણ મલક આખાની ખબરું રાખે છે ને? મારે બેટે કામદાર થાવાને લાયક.”
હજામ ફૂલાઈને બેઃ “બાપુ! ઇતો હું ભણ્યો નહિ;
