________________
-
-
૯૮
સરકારી
શાખા ઓફિસ છે કે?” સરકારી ગૌરવની છાપ પાડનારું વિવરણ કરતાં સાહેબે પુનઃ એ જ પ્રશ્ન કર્યો.
સમજ્યો મિ. બાર્નેલ! કહે ને કે કાઠિયાવાડની મુશ્કગીરી અને જોરતલબીને અંગે એકઠા થયેલા કંપની સરકારના વરાડના પૈસા મુંબઈ ઓફિસે જમે કરાવવા મોકલવા છે. પણ તેમાં બેન્કનું શું કામ છે? સાહેબ, અમારા કાઠિયાવાડમાં નાણાંની ભરજર માટે ગામોગામ સરાફની પેઢીઓ છે. તેઓ મુંબઈ કે કલકત્તા તમે જ્યાંની ભાગે ત્યાંની ગમે તેટલી રકમની હુંડી લખી શકે છે, કે જે હુંડીનાં નાણું તુર્તજ ચુકાવી દેવાય છે. એવી દરેક સ્થળે બેન્ક અને ચેકની સરાફી સગવડવાળા કાઠિયાવાડને પારકી બેન્કની શું પડી હોય?” માવજી મહેતાએ ખુલાસો કર્યો.
આ..હા...હા..મિ. મહેતા! હું તમારી સરાફી સમજો, પણ કંપની સરકારને ત્રણ લાખ રૂપીયાની રકમ મેકલવાની છે તે તમારા ધ્યાનમાં છે કે?” કેપને હડીના આંકની ગંભીરતા તરફ ધ્યાન ખેંચ્યું.
“કેમ ખબર ન હોય સાહેબ! કાલે આપણે કાઠિયાવાડની મુકગીરીને હિસાબુ કર્યો છે, એટલે કંપની સરકારના વરાડની રક. મની તે ખબર હોય જ ને?”
ઠીક. ત્યારે એ સરાફ કેણ છે?”
“સાહેબ આપને કહ્યું નહિ કે આવા સરાફે ગામેગામ છે, કે જે પ્રતિદિન હજારો બલકે લાખની હુંડીઓની લે-દે કરે છે. આપને તે ત્રણ લાખની હુંડી જોઈએ તેમાં દર પૂછવાની શું જરૂર છે? આ જુઓને માણેકવાડાની હદને છેડે બગસરા રહ્યું ત્યાં પણ આટલી ઉંડી લખનારા છે.”
