________________
૩૦
કચ્છનો
અર્થાત– જગડુશાહ! તું આજે મને જીવતો મૂકે તે ફરીથી હું પોતેરે દુષ્કાળ પૃથ્વી પર પડું નહિ. છે ઉપરોક્ત શબ્દો શ્રવણપટ પર અથડાતાં જ સૌ કોઈ આશ્ચર્યવિસ્ફારિત આંખે ખંભિત થઈ ગયા. આ વ્યક્તિ અન્ય કેઈ નહિ પરંતુ માનવ રવરૂપે પનતેરે દુષ્કાળ પિતે જ છે એ જાણું બધા દિગમૂઢ જ બની ગયા. આ કથા અલ્પ સમયમાં જ જગજાહેર થઈ ગઈ અને જગડુશાહની કીતિને સૂર્ય દેશ-વિદેશમાં પ્રચંડ તેજથી પ્રકાશવા લાગે.
( ૩) જગડુશાહના વડીલેનું મૂળ સ્થાન કછ-કંથકોટ હતું. કંથકોટની સ્થિતિ આજે તે એક ઉજ્જડ નગરી જેવી બની ગઈ છે, પરંતુ પુરાતન સમયનું કંથકોટ મહાસમૃદ્ધ હતું. કંથકોટની સ્થાપના વિષે એક અતિ રસિક લોકકથા પ્રચલિત છે.
કચ્છના રાજ્યકર્તાઓ અસલ સિંધથી આવેલા છે. સિંધના સુવિખ્યાત રાજ્યાધિકારી જામ લાખા ઘુરારાને રાજય અમલ સિંધમાં ચાલતો હતો. વીર વિક્રમની નવમી સદીને એ સમય હતે. જામ લાખાને બે રાણીઓ હતી. ચાવડી અને ગોહિલ. મોટી ચાવડી રાણીને પેટે મેડ, વરેઆ, સાંધ અને એઠે નામના ચાર પુત્રો થયા હતા.
જામ લાખાની અત્યંત વૃદ્ધાવસ્થામાં એનાં લગ્ન સૂર્યપર અર્થાત પાલીતાણાના ગોહિલ રાજા સૂર્યસિંહની કુંવરી વેર થયાં હતાં. આ ગોહિલ રાણી પિતાની એક ટેકની ખાતર મરણપથારી પર પડેલા જામ લાખા ઘુરારાને જાતે આવીને વરી હતી. ગોહિલ રાણની આણની વેલ આવવા વખતે સિંધને જામ છેક પથારી
