________________
कल्पते वृक्षावृक्षनिबन्धना तु छाया सुतरां परिभोक्तुं कल्पते, यतः सूर्यहेतुकापि छाया भवति न च सा वृक्षारोपकका सूर्येण वा साधून मनस्याधाय निर्वर्त्तिता येनाधाकर्मलक्षणयोगात् सा तथा सत्ययोग्या स्यादित्यलमगीतार्थाधाकर्मिकयतिजनकथयेति गाथार्थः ।।११।।
अवतरणिका- द्वारमिति प्रभूतार्थसूचकं पदमित्यर्थः। उक्तमाद्यद्वारमिदानीं यस्येति द्वितीयद्वारं व्याचिख्यासुराह। मूलगाथा- साहम्मियस्स पवयणलिंगेहि कए कयं हवइ कम्मं ।
__ पत्तेयबुद्ध निण्हयतित्थयरट्ठाए पुण कप्पे ।।१२।। संस्कृतछाया- साधर्मिकस्य प्रवचनलिङ्गाभ्यां कृते कृतं भवति कर्म ।
प्रत्येकबुद्ध-निह्नव-तीर्थकरार्थाय पुनः कल्पते ।।१२।।
___ प्रवचन-लिङ्गाभ्यां साधर्मिकाऽर्थं कृतं - तदाधाकर्म ' व्याख्या- साधर्मिकस्य समानस्वरूपस्य, समानधर्मा च दर्शनज्ञानादिनापि स्यादिति केनात्र समानधर्मते ? त्याह-पवयणलिंगेहि त्ति प्रवचनं सङ्घः, साध्वादिचतुष्करूपस्तथा लिङ्ग्यते चिढ्यते साधुरनेनेति કલ્પ બને છે. કારણ કે છાયા તો સૂર્યના કારણે પણ થાય છે. એ છાયા કાંઈ વૃક્ષારોપક ગૃહસ્થ વડે અથવા સૂર્ય વડે સાધુને મનમાં લાવી કરાતી નથી. તેથી એમાં આધાકર્મનું લક્ષણ ન હોવાથી તે છાયા અયોગ્ય = અકથ્ય થતી નથી.
વૃક્ષાદિ આધાકર્મ હોવાથી એની છાયામાં પણ આધાકર્મનું લક્ષણ હોવાથી તે અકથ્ય છે' ઈત્યાદિ અગીતાર્થોની વાતોથી સર્યું.
'द्वारम्' से ५९॥ अर्थोनू सूय ५६ छ मेम uj. अवत1ि :- सा प्रमाणे 'तं पुण जं' नाम प्रथम. द्वा२ पू[ थयु. वे 'जस्स' नाम द्वितीय वरनी व्याण्याने ४ .
भूगा -शार्थ :- साहम्मियस्स = साधर्मि, पवयणलिंगेहिं = अवयन भने वेषथी, कए = भाटे, कयं = २j, हवइ = थाय छ, कम्मं = माया, पत्तेयबुद्धनिण्हयतित्थयरट्ठाए = प्रत्येसुद्ध, निन्छ तथा तीर्थ ४२ने भाटे, पुण = मन। 43 ४८५।-८५नी विभाग मतावना२, कप्पे = ४८५..।।१२।।
મૂળગાથા-ગાથાર્થ :- પ્રવચન અને લિંગથી જે સાધુના સાધર્મિક હોય તેને માટે બનાવેલ વસ્તુ આધાકર્મ દોષવાળી બને છે. તે સાધુને કલ્પી શકે નહિ. પરન્તુ પ્રત્યેકબુદ્ધ, નિનવ (લોકમાં જાહેર થયેલા) અને તીર્થકર માટે બનાવેલું કલ્પી શકે છે. (કારણકે પ્રત્યેકબુદ્ધ વગેરે ત્રણેય બન્ને રીતે સાધર્મિક नथी.)॥१२॥
• પ્રવચન અને લિંગથી સાધર્મિક માટે કરેલું તે આધાકર્મી છે • व्यायार्थ :- ‘साहम्मियस्स' = 'साधर्मिकस्य' = समानस्प३५वाणानो समानधर्म तो शन-शानाहिया ५५५ ५६ : छ. तो मा समानधर्मपy शेनाथी लेवानु छ ? ते ४ छ. 'पयवणलिंगेहि' = 'प्रवचनलिंगाभ्यां' = प्रवयन भने लिंगथी, प्रवयन भेटले संघ = साधु-साध्वी-श्राव:-श्रावि स्१३५
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
