Book Title: Pind Vishuddhi
Author(s): Kulchandrasuri, Punyaratnasuri
Publisher: Divya Darshan Trust
View full book text
________________
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
વ્યાખ્યા સહિત ૪૭ દોષ
(૧) આધાકર્મ દોષ : સાધુને માટે જ જે આહારાદિ કરવામાં આવ્યો હોય તે... (૨) ઓદ્દેશિક દોષ ઃ સાધુ વગેરે બધા જ ભિક્ષાચરોને ઉદ્દેશિને આહારાદિ કરવામાં આવેલ હોય છે...
(૩) પૂત્તિકર્મ દોષ : શુદ્ધ આહારની સાથે અશુદ્ધ આહાર ભેગો કરવામાં આવ્યો
હોય તો.
(૪) મિશ્ર દોશ - શરૂઆતથી જ ગૃહસ્થ અને સાધુ બન્નેને માટે તૈયાર કરવામાં આવ્યો હોય તે.
(૫) સ્થાપના દોષ : સાધુ માટે આહારાદિ રાખી મુકવા તે.
(૬) પ્રાકૃતિકા દોષ : સાધુને હોરાવવાનો લાભ મળે તે હેતુથી લગ્ન વગેરે પ્રસંગ વ્હેલા કે મોડા કરવા.
(૨) પાદુકરણ દોષ : સાધુને વ્હોરાવવા માટે અંધારુ દૂર કરી બારી-બારણા
વીજળી-દીવાદિથી પ્રકાશ કરવો.
(૮) કીત દોષ = સાધુને વ્હોરાવવા માટે વેરાતું લેવું. (૯) પ્રામિત્વ દોશ = સાધુને વ્હારાવવા માટે ઉધાર લઈ લાવવું. (૧૦) પરાવર્તિત દોષ = સાધુને વ્હોરાવવા માટે વસ્તુની અદલા-બદલી કરવી. (૧૧) અભ્યાત દોષ = સાધુને વ્હોરાવવા માટે સાથે લઈ જવું.
(૧૨)
ઉભિન્ન દોષ = સાધુને હોરાવવા માટે માટી વગેરે સીલ લગાવેલ હોય તે તોડીને આપવું.
(૧૩) માલાપહત દોષ = સાધુને વ્હોરાવવા માટે ભોરારુ કે માળ ઉપરથી લાવવું. (૧૪) આડેધ દોષ = સાધુને વ્હોરાવવા માટે પુત્ર/નોકરા પાસેથી બળજબરી પૂર્વક ઝુંટવી લઈને આપવું.
(૧૫) અતિસૃષ્ટ શોપ = ઘણાની માલીકીની વસ્તુ બીજાની રજા વગર એક વ્યક્તિ આપે. (૧૬) અધ્યવપૂરક દોષ = પોતાની માટે રસોઈની શરૂઆત કર્યા પછી, સાધુને માટે તેમાં અધિક નાંખેલું આપવું તે.
(૧૭) ઘાત્રી દોશ = ગૃહસ્થનાં બાળકોને રમાડીને મેળવાતી બિટ્ટા. (૧૮) દુતિ દોષ = ભિક્ષા માટે જ સામાસામે ગૃહસ્થનાં સંદેશા લાવવા લઈ જવા. (૧૯) નિમિત દોષ = ભૂત-વર્તમાન ભાવીકાળનાં ૮ પ્રકારમાંથી કોઈપણ નિમિત્ત કહી ભિક્ષા મેળવવી.
(૨૦) આજીવક દોષ – સામાની સાથે પોતાની સમાન કુલ-કલા-જાતી વગેરે જે હોય તે પ્રગટ કરી ભિક્ષા મેળવવી.
(૨૧) વણીપક દોષ = ગૃહસ્થ જે પરિવ્રાજક, બ્રાહ્મણ, કુતરા વગેરેનો ભક્ત હોય તેની પ્રશંસા કરી પોતાને પણ તેમનો ભક્ત બતાવી ભિક્ષા મેળવવી.
(૨૨) ચિકિત્સા દોષ = દવા આપી કે બતાવીને ભિક્ષા મેળવવી. (૨૩) ક્રોધ રોષ = ક્રોધ કરીને ભિક્ષા લેવી. (૨૪) માન દોષ = માન કરીને ભિક્ષા લેવી. (૨૫) માયા દોષ = માયા કરીને ભિક્ષા લેવી. (૨૬) લોભ દોષ = લોભ કરીને ભિક્ષા લેવી.
(૨૭) પૂર્વ-પÜાતસંસ્ત્રાવ દોષ = માતાદિ-સાસુ આદિના સંબંધ કાઢીને બિક્ષા લેવી. (૨૮) વિધા દોષ = વિધાનો પ્રયોગ કરી ભિક્ષા લેવી. (૨૯) મંત્ર દોશ = મંત્રનો પ્રયોગ કરી ભિક્ષા લેવી.
(૩૦) યુર્ણ દોષ = જેનાથી અદૃશ્ય થઈ શકાય એવા એંજન-તિલક વગેરે ચુર્ણનો પ્રયોગ કરી શિક્ષા લેવી.
(૩૧) યોગ દોષ = જેનાથી સૌભાગ્યાદિ-આકાશગમનાદિ કરી શકાય એવા રાંલેપ વગેરે યોગનાં પ્રયોગથી ભિક્ષા મેળવવી.
(૩૨) મૂલકર્મ દોષ = વશીકરણ, ગર્ભસારન વગેરે મૂલકર્મનાં પ્રયોગથી ભિક્ષા
લેવી.
(૩૩) શંકિત દોષ = આધાકર્માદિની શંકાવાળો આહાર ગ્રહણ કરવો તે. (૩૪) મુકિત દોષ – સચિત પૃથ્વીકાયાદિથી ખરડાયેલો આહાર ગ્રહણ કરવો તે. (૩૫) નિટિમ દોષ – સચિત્ત પૃથ્વી વગેરે ઉપર મુકેલો આહાર ગ્રહણ કરવો તે. (૩૬) પિતિ દોષ “ સચિત્તાદિ વસ્તુથી ઢાંકેલો હોય તેવો આહાર ગ્રહણ કરવો તે. (૩૭) સંહત દોષ = સચિત્ત વસ્તુવાળા વાસણને ખાલી કરી તેમાંથી જ જે આહાર ગ્રહણ કરવો તે.
(૩૮) દાયક દોષ = શાસ્ત્રનિષિદ્ધ ૪૦ વ્યક્તિનાં હાથે આહાર ગ્રહણ કરવો તે. (૩૯) ઉમિશ્ર દોષ = સચિત્તાદિથી ભેળસેળ થયેલ આહાર ગ્રહણ કરવો તે. (૪૦) અપરિણત દોષ = અચિત્ત નહી થયેલો આહાર ગ્રહણ કરવો તે. (૪૧) લિપ્ત દોષ = સચિત્તાદિથી ખરડાયેલા હાથ-વાસણાદિથી આહાર ગ્રહણ
=
કરવો તે.
(૪૨) છર્દિત દોષ = જમીન ઉપર વેરતા - વિખરેતા - ઢોળતા આહાર આપે તે. (૪૩) સંયોજના દોષ = વાપરવાનાં ૨-૩ દ્રવ્યાદિ સ્વાદાર્થે ભેગા કરવા. (૪૪) પ્રમાણ દોષ = જરૂર કરતા વધારે આહાર વાપરવું. (૪૫) અંગાર દોષ = વાપરતા વાપરતા આહારનાં વખાણ કરવા. (૪૬) ધુમ્ર દોષ = વાપરતા વાપરતા આહારની નિંદા કરવી.
(૪૭) કારણ દોષ = આહાર વાપરવાના ૬ કારણ સિવાય પણ આહારાદિ વાપરવા.
Page Navigation
1 ... 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506