Pind Vishuddhi

Author(s): Kulchandrasuri, Punyaratnasuri
Publisher: Divya Darshan Trust

Page 493

• પ્રક્ષિત દોષ = સચિત પૃથ્વીકાયાદિથી ખરડાયેલો આહાર ગ્રહણ કરવો તે.
(૨) || મુસિત || (G-531)
પૃથ્વીકાય
સચિત્ત
શુષ્ક
આર્દ્ર પૂર્વકર્મ પશ્ચાતકર્મ સસ્નિગ્ધ ઉદકાડર્દ
→ નિક્ષિપ્ત દોષ = સચિત્ત પૃથ્વી વગેરે ઉપર મુકેલો આહાર ગ્રહણ કરવો તે.
(૩) II નિક્ષિપ્ત || {G-540)
સચિત્ત
-
અખાય
વનસ્પતિકાચ
મિશ્ર
બાલ
અનંતર
પરંપર
પરંપર
અનંતર
અનંતર અનંતર સચિત્ત +મિશ્ર ોવ – પરંપર તુ ભજના - (યતનયા) આમાં કુલ ૪૩૨ ભાંગા છે (તે ગ્રંથમાંથી જોઈ લેવા)
પરંપર
→ પિહિત દોષ = સચિત્તાદિ વસ્તુથી ઢાંકેલો હોય તેવો આહાર ગ્રહણ કરવો તે.
(૪) || પિતિ ॥ (G-558)
અત્તિ (પૃથ્વીકાયાદિ દુને વિરો)
અચિત્ત
ગતિ
→ આમાં પણ સચિત્તાદિ ભેડવડે - પૂર્વોક્ત રીતિએ – ૪૩૨ ભેદ (ભાંગા) થાય છે. → સંહત દોષ = સચિત્ત વસ્તુવાળા વાસણને ખાલી કરી તેમાંથી જ જે આહાર ગ્રહણ કરવો તે. (૫) || સંત |
(G-563) અદેય વસ્તુને બીજે ઠેકાણે (બીજા ભાજનમાં) મુકીને જ અપાય તે...સંસ્કૃત...કહેવાય → દાયક દોષ = શાસ્રનિષિદ્ધ ૪૦ વ્યક્તિનાં હાથે આહાર ગ્રહણ કરવો તે.
(૬) || દાયક II (૪૦ પ્રકારે) (G-572)
વૃદ્ધ भत ઉન્મત વેપમાન જ્વરિત અંધ પ્રગલિત આરુઢ નિગડ છિન્નહસ્ત પ્રેરાશિક ગુર્વિણી બાલવત્સા ભોજનકરતા મનંતી ભજ્જતી દલતી -પાદ (નપુંસક)
ઇતર
સચિત્ત વસ્તુ
ઉપર
ચાલતી આવે તો
પિસંતિ પિંજતી રુચંતી કંતતી મહમાની સચિત્તથી સચિત્ત (રુ છુટુ કરતી)
ખરડાયેલ હાથવાળી
વસ્તુને નીચે મુકીને આવે તો
લિપ્તહસ્ત લિપ્તપાત્ર ઉર્તતી સાધારણ ચોરેલુ પ્રાકૃતિકા સપ્રત્યયાય અન્યોદ્દેશ આભોગ અનાભોગ
સચિત્ત વસ્તુથી સંઘટિત હોય તો વા સંઘટો કરતા આવે તો
હસ્તા કડતી
ષટ્કાયાદિનો આરંભ કરતી હોય તો
ઉન્મિશ્ર દોષ = સચિત્તાદિથી ભેળસેળ થયેલ આહાર ગ્રહણ કરવો તે.
(૭) || ઉન્નિ
(G-605)
સચિત્તાદિથી ભેળસેળ થયેલ આહાર ગ્રહણ કરવો. તે ઉન્મિશ્ર દોષ હોય છે. આમાં પણ નિક્ષિપ્તવત્ ૪૩૨ ભાંગા છે.
પ્ર. - ઉમિશ્ર અને સંત આ બન્નેમાં શું ફેરફાર છે ?
ઉત્તર – ઉનિશ્રમાં સચિત્તાદિ સાથે ભેળસેળ કરીને અપાય જ્યારે સંત – વાસણમાં રહેલ સચિત્તાદિ કાઢીને તે વાસણથી અપાય છે.
→ અપરિણત દોષ = અચિત્ત નહી થયેલો આહાર ગ્રહણ કરવો તે.
(૮) II અપરિણત II
+
દ્રવ્ય
(G-609)
દાતૃ
ગૃહિત્
દાત્
લિપ્ત દોષ = સચિત્તાદિથી ખરડાયેલા હાથ-વાસણાદિથી આહાર ગ્રહણ કરવો તે. (૯) || લિસ ||
ક
(૧) ખરડાયેલા હાથ, ખરડાયેલુ વાસણ-સાવશેષ દ્રવ્ય (૩) ખરડાયેલા હાથ, ન ખરડાયેલું વાસણ–સાવશેષ દ્રવ્ય (૫) ન ખરડાયેલા હાથ, ખરડાયેલું વાસણ-સાવશેષ દ્રવ્ય (૭) ન ખરડાયેલ હાથ, ન ખરડાયેલુ વાસણ-સાવશેષ દ્રવ્ય, ચ્
આપ્
ભાવ
(G–613)
“સચિત્તાદિ” થી ખરડાયેલ હાથ - વાસણાદિથી આહારાદિ આપવું - તેને ગ્રહણ કરવું તે લિપ્તદોષ. (તે આ અષ્ટભંગીથી જાણવું.)
• ઉપરોક્ત ૪૨ દોષોથી યુક્ત ગોચરી નિષ્કારણ વ્હોરીએ તો..... (૧) આજ્ઞાભંગ (૨) અનવસ્થા (૩) મિથ્યાત્વ (૪) વિરાધના -રુપ દોષો લાગે છે. (મધુ(પય:)બિંદુનું દૃષ્ટાંત જાણવું)
ગૃહિતૃ
(૨) ખરડાયેલા હાથ, ખરડાયેલું વાસણ-નિરવશેષ દ્રવ્ય (૪) ખરડાયેલા હાથ, ન ખરડાયેલુ વાસણ-નિવશેષ દ્રવ્ય
(૬) નખરડાયેલા હાથ, ખરડાયેલું વાસણ-નિવશેષ દ્રવ્ય (૮) ન ખરડાયેલા હાથ, ન ખરડાયેલુ વાસણ-નિરવશેષ દ્રવ્ય, ય
૫
→ છર્દિત દોષ = જમીન ઉપર વેસ્તા - વિખરેતા - ઢોળતા આહાર આપે તે.
(૧૦) || છર્દિત II
(G-627) → જમીન ઉપર ઢોળતા ઢોળતા વ્હોરાવે. તે “છર્દિત” દોષ યુક્ત કહેવાય. આમાં પણ નિક્ષિપ્તવત્ સચિત્તાદિ ભેદે ૪૩૨ ભાંગા થાય છે.
અ
5
(સંયમ-આત્મ-પ્રવચન વિરાધના રુપ