________________
७७
# गोवत्सकदृष्टांते उपनयः॥ अत्रोपनयो यथासौ गोवत्सो निजाहारे मूर्छितो गृद्धश्च दत्तावधानो न पूर्वोक्तस्वरूपं गृहं नापि कृतश्रृङ्गारालङ्कारा वधूः पश्यति । किं तर्हि गोभक्तमेवावलोकयतीत्येवं साधुरपि चारित्रे मूर्छितो गृद्धश्चोपयुक्तो न विषयभिक्षादात्रीषु मूछौं करोति । कि तर्हि चारित्रोपष्टम्भिकायां भिक्षायामेवोपयोगं ददातीत्येवं उपयुक्त आधाकर्मिकतां शेषैषणादोषांश्च श्रमणः श्रवणचक्षुःप्रभृतिकरणोपयोगवान् दात्र्याः साधवे भिक्षादानाय गमनागमनादिं कुर्वन्त्याः सत्कारश्रवणादिप्रकारेण जानातीत्येवं संशोध्य भिक्षा ग्राह्येति गाथार्थः । ।२३ ।। अवतरणिका- अधुना छलनाख्यमष्टमं द्वारं व्याचिख्यासुराह। मूलगाथा- थोवंति न पुटुं न कहियं व गूढेहिं नायरो व कओ।
__ इय छलिओ न लग्गइ सुउवउत्तो असढभावो।।२४।। संस्कृतछाया- स्तोकमिति न पृष्टं, न कथितं वा गूढ दरो वा कृतः।
इति छलितो नैव लगति, श्रुतोपयुक्तोऽशठभावः ।।२४।। म स्तोकाशनदानादिना छलितोऽपि शुद्धः ॥
• વાછરડાના દૃષ્ટાંતનો ઉપનય ઉપનય :- જેમ આ વાછરડું પોતાના આહારમાંજ મૂર્છાવાળું-વૃદ્ધ (આસક્ત) અને ઉપયોગવાળું બનીને શણગારેલ ઘરને કે શૃંગાર અને અલંકારવાળી વધૂને ન જોતા માત્ર ચારાપાણીને જુવે છે. તેમ સાધુ પણ ચારિત્રમાં મૂચ્છિત, ગૃદ્ધ = આસક્ત અને ઉપયોગવાળો થઈને ઈન્દ્રિયના વિષયો કે ભિક્ષા આપનાર દાત્રીમાં મૂચ્છ કરતો નથી. એ તો માત્ર ચારિત્રને ટકાવનાર ભિક્ષામાં જ ઉપયોગવાળો હોય છે.
આ રીતે પાંચે ઈન્દ્રિયમાં ઉપયોગવાળો સાધુ વહોરાવવા માટે આવ-જાવ કરતી દાત્રીના સત્કારશ્રવણાદિ પ્રકારો વડે આધાકર્મ અને બાકીના દોષોને જાણે છે. આ પ્રમાણે દોષોને ટાળીને ગોચરી पडोरवी..।।२।।
અવતરણિકા :- હવે “છલના” નામક આઠમું દ્વાર કહે છે. __ भूगाथा-शार्थ :- थोवंति = थोडं डोपाथी, न पुढे = पूछ्युं न8, न कहियं = ( नाड, वा = अथवा, गूढेहिं = गूढहया तरे, न = न, आयरो = मा६२, वा = अथवा, कओ = ४यो, इय = 41 डारे, छलिओ = ४॥येसाने, न लग्गइ = घोष सातो नथी, सुउवउत्तो = श्रुतमा ५योगवाणो, असढभावो = Hश भावाणो.॥२४||
મૂળગાથા-ગાથાર્થ :- વસ્તુ થોડી હોવાથી પૂછ્યું નહિં, અથવા દાતાએ માયાવીપણાથી સાચુ કહ્યું નહિ, અથવા ગૂઢહૃદયવાળા દાતારે આદર કર્યો નહિ. આ રીતે છેતરાયા છતાં મુનિને કર્મબંધ નથી કારણકે શ્રુતનો ઉપયોગ છે અને અશઠભાવ છે. ૨૪
• ઓછું અશનદાન વગેરેથી છેતરાય છતાં મુનિ શુદ્ધ છે•
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
