________________
१७६ परिहतो भवति । तथा पिहितोद्भिन्नमाश्रित्य जतुसन्धिपूरणवर्जिते दवरकग्रन्थिप्रान्ते जतुस्तबकरहिते वा श्लथदवरकमयपाशनिबद्धे घटादावुद्घाटिते घटादिमुखबन्धनवस्त्रादिखण्डं वा यत्र प्रतिदिनं बध्यते छोट्यते वा तस्मिंश्चापनीते साध्वर्थं तन्मध्यवर्तिनोऽशनादेर्ग्रहणमनुज्ञातमेतेन कायषट्कवधे યતના કૃતા ચાવિતિ પથાર્થ૪૮ )
अवतरणिका- उक्तमुद्भिन्नद्वारं, अथ मालापहृतद्वारं व्याख्यातुमाह । मूलगाथा- उड्डमहोभयतिरिएसु, मालभूमिहरकुंभीधरणिठियं ।
करदुग्गेझं दलयइ जं, तं मालोहडं चउहा।।४९ ।। संस्कृतछाया- उर्ध्वाऽधोभय-तिर्यक्षु मालभूमिगृहकुम्भीधरणिस्थितम् ।
करदुर्गाह्यम् ददाति यत्तन्मालापहतम् चतुर्दा ।।४९।।
# मालापहृतद्वारं तद्गतो;दिभेदस्वरूपं च ॥ व्याख्या- ऊर्ध्वं चाधश्चोभयं च तिर्यक्च तानि तथा तेषूर्वाधोभयतिर्यक्षु ऊर्ध्वादिभेदस्वरूपेકારણ કે એમાં ઉલ્લાલકના ઘર્ષણમાં ઉપરવગેરે ભાગોમાં થતા ઘર્ષણના લીધે ગિરોળી-કુંથુઆવિગેરે નાનામોટા જીવોના વધનો પરિહાર થાય છે.
તથા, “વિહિતમિત્ર' લેપાદિ ઉખેડવા બાબતમાં પણ જતુથી જેના સન્ધિસ્થાનો પૂરાયા ન હોય એવા, અથવા તો દર્દક (કપડું) ની ઉપર બાંધેલ દોરીના છેડે બાંધેલી ગાંઠ પર જતુની મહોરછાપ ન હોય એવા ઢીલી દોરી બાંધવામાં લાવેલ ઘડા વગેરેને ઉઘાડીને આપે અથવા ઘડાદિની ઉપર બાંધેલ કપડું રોજ ખોલાતું હોય અને બંધાતું હોય. તેવું કપડું સાધુમાટે ખોલે, તેમાંથી અપાતા અશનાદિના દાનનું ગ્રહણ અનુજ્ઞાત છે. કારણ કે આમ કરવામાં પકાયના વધની યતના થાય છે (પકાયનો વધ થતો નથી.)ll૪૮
અવતરણિકા :- આ પ્રમાણે ઉભિન્નદ્વાર કહ્યું. હવે “મના પત’ વાર કહે છે.
મૂળગાથા-શબ્દાર્થ :- ઉર્દૂ = ઊંચે, દો = નીચે, સમય = ઉપર-નીચે, તિરિણું = તિછું, માન = મેડો, ભૂમિદર = ભોંયરું, ” = મોટીકોઠી, ઘરવુિં = જમીન ઉપર રહેલું, હુન્ન = હાથથી દુઃખે કરીને ગ્રહણ કરી શકાય તેવું, ઉત્તય = આપે, નં = જે, તેં – તે, મનોદ૬ = માલાપહત, વડદા = ચાર પ્રકારનું //૪
મૂળગાથા-ગાથાર્થ :- માલાપહૃત ઊંચે, નીચે, ઉભય અને તિછું એ ચાર પ્રકારનું છે. (૧) સાધુને આપવામાટે શીંકુ, છાજલી તથા માળવગેરે ઉપરથી લાવેલું ઉર્ધ્વમાલાપહત. (૨) ભોંયરા વગેરે નીચેના સ્થાનમાંથી લાવેલું અધોમાલાપહૃત. (૩) કોઠી, કોઠાર વગેરેમાંથી લાવેલું તેમાંથી લેતા પ્રથમ ઊંચા અને પછી નીચા થવાનું હોવાથી ઉભયમાલાપહત. (૪) જમીન ઉપર બેઠાં બેઠાં ગોખલા વગેરેમાંથી કષ્ટપૂર્વક હાથ લાંબોકરીને લીધેલું તિર્યમાલાપહૃત દોષવાળું બને છે.
• માલાપહતસ્કાર અને તેના ઉáવગેરે ભેદોનું સ્વરૂપ છે વ્યાખ્યાર્થ :- “મદોમ -તિરિપતુ' = “ઉદ્ઘઘોમય-તિર્યક્ષ' = ઉપર, નીચે, ઉભય = ઉપર અને
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
