________________
२२३
___ इत्यादि । इह यश्च्यावयितुमिष्टाया वर्णः कृष्णादिरुत्कटोऽस्ति तेन तां दूषयति । यदि च स्थापयितुमिष्टापि च्यावयितुमिष्टसदृशवर्णा स्यात्तदा तां विशेषतः श्लाघ्यवर्णामपरगुणसम्पर्कादिना वक्ति । च्यावयितुमिष्टां च निन्द्यवर्णामिति । तदिह च्यावयितुमिष्टा स्थविरादिवयस्त्वेन स्थूलस्तनादित्वेन कृष्णादिवर्णत्वेन वा युक्ता वर्त्तते इति न सम्यग् योगः | स्थापयितुमिष्टा च तरुणीत्वेन लक्षणयुक्तस्तनतया नातिकृष्णागौरवर्णतया च सम्पन्नेत्यतस्तद्गृहस्वामी साध्वभिप्रेतां धात्री पुनरप्यङ्गीकरोतीतरां મુખ્યતીતિ
____ क्षीरधात्रीत्वे दोषाः ॥ अत्र चैवं विधानेऽमी दोषाः स्युः। यथा या क्षीरधात्रीत्वच्याविता सा साधूपरि विद्वेषं कुर्यात् । प्रद्विष्टा च सती चौरोऽयमित्यादिकमनृतं छोभकं दद्यात्। यद्वा अनया धात्र्या सह तिष्ठतीति ब्रूयात् । वधादिकं वा तस्य कुर्यादधिकरणं चेत्थं महत्साधोः स्यात् तथा या स्थापिता सापीदृशं व्यतिकरं दृष्ट्वा ममापि धात्रीत्वविघ्नमित्थमसौ करिष्यतीति विचिन्त्य विषादि तन्मरणाय
જેને ખસેડવી છે એ ધાત્રીનો જે વર્ણ ઉત્કટ = અત્યંતકાળો વગેરે હોય તો તે ઉત્કટ વર્ણ દ્વારા તેને દોષિત ઠરાવે છે, હવે જેને સ્થાપવાની ઈચ્છા છે અને જેને ખસેડવાની ઈચ્છા છે, એ બન્ને જો સમાન વર્ણવાળી હોય, ત્યારે સ્થાપવાની ઈચ્છાવાળીના વિશેષ પ્રશંસનીય વર્ણ અને બીજા પણ ગુણોનો સંપર્ક = બીજા પણ ગુણોનો સુમેળ વગેરેને કહે, અને ખસેડવાની ઈચ્છાવાળી ધાત્રીના વર્ણને વિશેષ નિન્ય રૂપે કહે.
આ રીતે, જેને ખસેડવી છે એ માટે કહે કે “ધાત્રી તો સ્થવિરાદિ ઉંમરવાળી છે કે જાડાસ્તનવાળી આદિ છે કે કાળા વગેરે વર્ણવાળી છે. માટે એનો યોગ સારો નથી, એમ કહે. જ્યારે, જેને સ્થાપવી છે, એ માટે કહે છે “ફલાણી ધાત્રી તો તરુણ છે કે લક્ષણયુક્ત સ્તનવાળી છે કે ન અતિકાળી-ન અતિગોરી એવા વર્ણથી સંપન્ન છે એમ કહે. આવું બધું સાંભળીને તે ઘરધણી સાધુને અભિપ્રેત ધાત્રીને ફરીવાર સ્થાપે અને હાલ કામ કરતીને છોડી દે.
• ક્ષીરપાત્રીપણામાં દોષો છે. અહીં, આવું ધાત્રીપણું કરવામાં આ પ્રમાણેના દોષો રહેલા છે.
જેમકે, જે ક્ષીરપાત્રીને ખસેડાઈ, એ ધાત્રી સાધુ પર રોષે ભરાય અને રોષે ભરાયેલી તે “આ ચોર છે ઈત્યાદિ ખોટું આળ આપે. અથવા “આ નવી ધાત્રી સાથે આ સાધુનો સંબંધ છે' એવું કહે. અથવા તો સાધુનો વધ વગેરે કરે. આમ સાધુમાટે એ ધાત્રીપણું મોટું અધિકરણ રૂપ થઈ જાય છે.
તેમજ, જેને સ્થાપવામાં આવી છે, તે પણ સાધુનું આ બધું સ્વરૂપ જોઈને વિચારે કે “મારા ધાત્રીપણામાં પણ આ સાધુ આ રીતે વિઘ્ન લાવી શકે છે” માટે તે સાધુને મારવા માટે, વિષ વગેરે ભિક્ષામાં ભેળવીને આપે. કારણ કે એ ધાત્રી વિચારે કે, “જેમ મારી વિનંતિથી આ સાધુએ બીજીને ખસેડી નાંખી એમ બીજી કોઈની વિનંતિથી મને પણ રખેને ખસેડી નાંખે ?'
(ટૂંકમાં – અહીં ત્રણેય પ્રકારની વિરાધનાનો સંભવ છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
