________________
२४५
# निर्ग्रन्थशाक्यादीनां प्रशंसाकरणतो वनीपकत्वं ॥ __ यथा कश्चित् साधुः भिक्षार्थं गृहे प्रविष्टो निर्ग्रन्थानाश्रित्य वक्ति यथा भो श्रावकतिलक ! तवैते गुरवः सातिशयश्रुतोपेताः शुद्धक्रियानुष्ठानपालनपरा अत्यन्तं मोक्षाभिलाषिण इति। तथा शाक्योपासकगृहं प्रविष्टः शाक्यांस्तत्र भुञ्जानान् दृष्ट्वा तद्भक्तानां पुरतस्तत्प्रशंसां कुरुते, यथा अहो शाक्याश्चित्रलिखिता इव निश्चला भुजते । युक्तमित्थं भोक्तुं । तथा दयालवो दानशीलाश्चैते । तथा रासभवदत्यन्तं मैथुनप्रसक्तेषु द्विजेष्वप्यशनादि दत्तं न निष्फलं भवति किं पुनः शाक्यमुनिष्विति । एवं शेषानपि तापसादीनाश्रित्य तत्शंसाकरणेन वनीपकत्वं ज्ञेयम् ।
__ अतिथि-द्विज-कृपण-श्वान-काक-शुकादिभक्तानां प्रशंसाकरणतो वनीपकत्वं ॥
अतिथिभक्तेषु(क्तानां) पुरतोऽतिथिदानं प्रशस्यं वदति यथा प्रायेण लोक उपकारकेषु प्रत्युपकाराय यतते, सर्वदा परिचित्ते वा, तन्निश्रया आश्रिते वा नतु मार्गपरिश्रान्तातिथिरूपप्राघूर्णकेष्वत
ભાવાર્થ એ થયો કે શ્રમણાદિના ભક્તોની આગળ, જે સાધ્વાભાસ = વેષમાત્રધારી સાધુ, તે શ્રમણાદિ વિશે પોતાનું ભક્તપણું દર્શાવે છે, તે સાધુ “વનીપક' છે. એટલે કે, વનપકદોષને લગાડવા દ્વારા પોતેજ વનપકસ્વરૂપ બને છે.
• નિન્જ, શાક્ય વગેરેની પ્રશંસા કરવા પૂર્વક વનીપકત્વ છે આ સાધ્વાભાસ - સાધુ, કેવી રીતે તે શ્રમણાદિને વિશે પોતાનું ભક્તપણું દર્શાવે ? તે કહે છે, શ્રમણાદિની પ્રશંસાકરવાથી, જેમકે, (A) કોક સાધુ ભિક્ષા માટે શ્રમણપ્રેમી ઘરમાં પ્રવેશીને, નિર્ચન્થોને આશ્રયીને કહે, “ઓ શ્રાવક-તિલક ! તમારા આ ગુરુઓ સાતિશય = લોકમાં અત્યંત આશ્ચર્યભૂત શ્રુતજ્ઞાનવાળા છે અને શુદ્ધક્રિયાના અનુષ્ઠાનોના પાલનમાં તત્પર છે. મોક્ષના અત્યંત અભિલાષી છે.
હવે શાક્યઆદિના ભક્ત-ઘરોમાં પ્રવેશીને સાધુ શી શી પ્રશંસા કરે તે એક પછી એક બતાવે છે.
શાક્યના ઉપાસક ઘરમાં પ્રવેશેલ સાધુ શાક્યોને જમતા જોઈને તે શાક્યના ભક્તોની આગળ તેની પ્રશંસા કરે કે, “અહો આ શાક્યો તો જાણે કે ચિત્રેલા ન હોય એ રીતે નિશ્ચલપણે આરોગે છે', આ જ રીતે આરોગવું એ યોગ્ય છે. તેમજ, આ લોકો દયાળુ અને દાની હોય છે. તથા, ગધેડાની જેમ અત્યંત મૈથુન-પ્રસક્ત એવા બ્રાહ્મણોને પણ અપાયેલું અનાદિ જો નિષ્ફળ જતું નથી, તો પછી, શાક્યમુનિઓને અપાયેલા અશનાદિની તો વાત જ શી કરવી ? અર્થાત્ એ અત્યંત ફળ જ છે.” આ પ્રમાણે શેષતાપસવગેરેને પણ આશ્રયીને તેઓની પ્રશંસા કરવાદ્વારા વનપકપણું જાણવું.
• અતિથિ, દ્વિજ, કૃપણ, શ્વાન, કાક, શુક વગેરેના
ભક્તોની આગળ પ્રશંસા કરવાપૂર્વક વનીપકત્વ છે (B) અતિથિના ભક્તોની આગળ અતિથિદાનને પ્રશસ્ય = પ્રશંસવા યોગ્ય, આ રીતે કહે કે, ઘણું કરીને લોકો, એમના પર ઉપકાર કરેલાઓને જ પ્રત્યુપકાર કરે છે. અથવા તો હંમેશા સાથે રહેનારા = સદા પરિચિત કાંતો પોતાની નિશ્રામાં રહેનારા ઉપર જ ઉપકાર કરાય છે, પરંતુ માર્ગની મુસાફરીથી થાકેલા એવા અતિથિરૂપ મહેમાનો પર ઉપકાર કરાતો નથી, માટે તેઓને અપાયેલું અનાદિ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
