Pind Vishuddhi

Author(s): Kulchandrasuri, Punyaratnasuri
Publisher: Divya Darshan Trust

Page 406

गृहीतृविषयं भावाऽपरिणतं
ग्रहीतृविषयं भावापरिणतमाह । 'जइणो' इत्यादि भिक्षार्थं सङ्घाटकरूपेण गृहे गतयोः साध्वोर्यत्तन्मध्यादेकस्य कस्यचिद्यतेः साधोरेतल्लभ्यमानमशनादि शुद्धं दोषरहितमिति मनसि चित्ते परिणमितं निर्णीतं, तदेवाशनादि, न नैवान्यस्य कस्यचिद्यतेः साधोः शङ्कायुक्ततया शुद्धत्वेन मनसि परिणतं तद् गृहीतृभावापरिणतमेतदपि न ग्राह्यमन्योन्यं कलहादिसम्भवादिति गाथार्थः । । ९० ।। अवतरणिका - उक्तमपरिणतद्वारमथ लिप्तद्वारं विवरीषुस्तत्स्वरूपं तद्गतं विधिविशेषं चाह । मूलगाथा - दहिमाइलेवजुत्तं लित्तं तमगेज्झमोहओ इहयं । संसट्ठमत्तकरसावसेसदव्वेहिं अडभंगा । ।९१ । ।
संस्कृतछाया
दध्यादिलेपयुक्तं लिप्तं तदग्रामोघत इह ।
સંસૃષ્ટમાત્ર-ર-સાવશેષદ્રવ્યરષ્ટમક્: ||૧૧||
लिप्तद्वारस्वरूपं, तस्यौघतोऽग्रहणं, तत्र ग्रहणे दोषा, अपवादे ग्रहणं • ગ્રહીતૃવિષયક ભાવઅપરિણત ૭
હવે ગૃહીતુવિષયક ભાવઅપરિણતને કહે છે. ‘વ’ = ‘વા’= વિકલ્પના અર્થમાં છે, તે જ જણાવતાં કહે છે, ‘ખો’ = ‘યોઃ’ = સંઘાટકરૂપે ભિક્ષામાટે ગૃહસ્થના ઘરે ગયેલા સાધુઓમાંથી ‘FIRમળે શુદ્ધ’ = ‘સ્થ મનસિ શુ' = સંઘાટક એવા તે સાધુઓમાંથી કોક એક સાધુને “આ મળતું અશનાદિ શુદ્ધ છે” એવું મનમાં પરિણત થયું. અર્થાત્ એ પ્રમાણે નિર્ણય થયો. પરન્તુ, ‘નન્નલ્લ પરિમિત્રં’ ‘નાન્યસ્થ પરિમિતમ્’ = તે જ અશનાદિ બીજા સાધુને શંકા થવાથી શુદ્ધ રૂપે મનમાં પરિણમ્યું નહિ. આને ગૃહીતૃવિષયક ભાવઅપરિણત કહેવાય છે. આ ભાવઅપરિણત પણ ગ્રાહ્ય નથી. કારણ કે એમાં પરસ્પર કલહાદિનો સંભવ છે.ા
અવતરણિકા :- આમ ‘અપરિતદ્વાર' કહ્યું. હવે ‘ત્રિપ્તદ્વાર' નું વિવરણકરવાની ઈચ્છાથી તેનું સ્વરૂપ અને તેની વિધિવિશેષ બતાવે છે.
મૂળગાથા-શબ્દાર્થ :- દિમારૂ = દહીં વિગેરેથી, તેવનુત્ત = લેપવાળું દ્રવ્ય, નિતં = લિપ્તદોષવાળું, તેં = તે લિપ્તદોષવાળું, ગજેન્દ્ર = ગ્રહણ કરવાને અયોગ્ય, સોદો = ઉત્સર્ગથી, હૃદય = ભગવાનનાં શાસનમાં, સંસજ્જ ખરડાયેલ, મત્ત = ભાજન, ર = હાથ, સાવસેસન્વેદિ થોડું બાકી રહેલા દ્રવ્યથી, ગડીમં આઠમાંગા.।।૯૧)
મૂળગાથા-ગાથાર્થ :- ભગવાનના શાસનમાં ઉત્સર્ગમાર્ગે સાધુઓને દહીં, દૂધ, ઘી વગેરે લેપવાળા દ્રવ્યો લેવા કલ્પે નહિ. પરન્તુ અપવાદથી યતનાપૂર્વક તે લેવા કલ્પી શકે. હવે તે યતના બતાવતા લેપવાળા દ્રવ્યથી પ્રથમખરડાયેલભાજન તથા ખરડાયેલહાથ અને સાવશેષદ્રવ્ય એ ત્રણ પદના યોગે આઠ ભાંગા થાય છે.
=
३७३
=
=
• લિપ્તદ્વારનું સ્વરૂપ, તેનું ઓઘથી અગ્રહણ અને તેના ગ્રહણમાં દોષ, તથા અપવાદે ગ્રહણ ૦
-