________________
१७९
मालापहृतं यतीनामकल्प्यं संयमविराधनादिदोषदुष्टत्वात् ।
__ ऊर्ध्वमालापहृते दोषाः ॥ तथाहि सीक्ककादेरधोदत्तेभ्यो मुडकादिभ्यः पाण्र्युत्पाटनादिना वा दात्र्या अस्थिराधारस्थिततया भ्रश्यमानाया हस्तपादादिभङ्गः स्यात्, तया पतन्त्या भूम्यादिस्थितपृथ्वीकायादेश्च विनाशः स्यादिति संयमविराधना तथा तद्रव्यान्य-द्रव्यलाभनिषेधश्च स्यात् । यद्रव्यं हि गृह्णती पतति तदेवान्यदपि न ददातीति तद्र्व्यव्यवच्छेदः, अपरं न ददातीति इतरः। अनेन यतिनाऽहं परमार्थतः पातितेति विचिन्त्य साधूपरि द्वेषं कलहादिकं घातादिकं वा विदध्यादित्यात्मविराधना । जैना दात्र्या अनर्थकारणमप्याहारं न परिहरन्तीत्यादिजनखिंसासद्भावादेवंविधमपि दायनर्थं नैते जानन्ति इति लोके अज्ञानिप्रवादाच्च प्रवचनविराधनेत्येवं त्रिविधा विराधना भवतीति । विशेषतश्च सीक्ककादौ दृष्ट्याऽदृष्टे दीयमाने दात्र्या अहिदशनादयो दोषाः स्युः। अत्राख्यानकं । વગેરેવાળું આસન સ્વરૂપ પીઠ રાખે, અથવા “મળ્યોદૂરવર્તે’ = “મગ્ન હતૃવત્ર' ખાટલો કે ખાંડણી રાખે, અથવા અનાજદળવાની ઘંટી રાખીને એના પર ચઢીને શીંકાદિપર રહેલ અશનાદિને દાત્રી ગ્રહણ કરે.
• ઉર્ધ્વ માલાપહતમાં દોષો . આ માલાપહત આમ તો સામાન્યથી યતિઓને અકથ્ય છે. કારણ કે એમાં સંયમવિરાધના વગેરે દોષોની દુષ્ટતા રહેલી છે. તે આ રીતે.
(૧) સંયમવિરાધના :- દાત્રી શાંકાની નીચે ભોય પર મૂકેલ મુડકવગેરે પરથી પગની પાની ઊંચી કરવા જતા, ડગમગતા આધાર પર ઉભી રહી હોય અને જો ચૂકે અને પડે તો હાથ-પગવગેરે ભાંગી જાય અને આ રીતે પડે ત્યારે ભોંય પર રહેલ પૃથ્વીકાયાદિનો વિનાશ થાય. આ રીતે સંયમવિરાધના થાય.
વળી, જે દ્રવ્ય લેતા નીચે પડાયું તે દ્રવ્ય તો ન આપે પણ તે સિવાય બીજાદ્રવ્યો પણ ન આપે. આ રીતે તે દ્રવ્ય અને બીજા પણ દ્રવ્યના લાભનો નિષેધ થઈ જાય. અથવા ઉપલક્ષણથી, પડવાનું થવાથી કાયમ માટે કોઈપણ સાધુને વહોરાવવાનું જ બંધ કરી દે. અથવા દાત્રીને પડતી જોઈને ઘરના બીજાસભ્યો કે પડોશીવગેરે પણ સાધુને વહોરાવવાનું બંધ કરી દે.
(૨) આત્મવિરાધના :- આહારાદિ લેવા જતા પડવાનું થાય એટલે દાત્રી વિચારે કે “પરમાર્થથી આ સાધુએ જ મને પાડી છે.” એમ વિચારી સાધુ પર ગુસ્સે ભરાઈને ઝઘડો કરવા માંડે, અથવા તો રોષમાં સાધુનો ઘાત પણ કરી દે. આ રીતે આત્મવિરાધના થાય.
(૩) પ્રવચનવિરાધના :- “આ તે જૈનો (જિન સંબંધી સાધુઓ) કેવા? દાત્રી પાસેથી અનર્થકારી આહાર લેવાનું પણ ટાળતા નથી” આથી લોકોમાં નિંદા થવાથી, અને “આહારાદિ લેતા દાત્રીને આવું અનર્થ થાય” આવું પણ આ લોકો જાણતા નથી. એમ લોકમાં અજ્ઞાનીઓનું બોલવાનું થાય. આ રીતે આત્મવિરાધના થાય. આમ ત્રણેય વિરાધના થાય છે.
વળી બીજું વિશેષ આ પણ કે – દાત્રી શીકાવગેરે પરથી દષ્ટિ ન પડતી હોય તેવા આહારાદિ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
