________________
दात्र्या, तथैवाकृतमेव ददाति तदा कल्पं साध्वर्थं क्रियाविशेषस्याकरणात् सङ्कल्पमात्रस्य च क्रियाशुन्यस्यादुष्टत्वात्, यदुक्तं'न खलु परिणाममेत्तं पयाणकाले असक्कियारहियम् । गिहिणय(यंत) तु जयं दूसइ आणाए पडिबद्धम्' ।।१।।
इत्यलं प्रसङ्गेनेति गाथार्थः । ।३१।।
अवतरणिका- उक्तमौद्देशिकद्वारं, साम्प्रतं पूतिकर्मद्वारं व्याचिख्यासुस्तस्याः स्वरूपं भेदप्ररूपणं च वक्तुमाह। मूलगाथा- उग्गमकोडिकणेण वि असुइलवेणं व जुत्तमसणाई।
सुद्धं पि होइ पूई, तं सुहुमं बायरं ति दुहा ।।३२।। संस्कृतछाया- उद्गमकोटिकणेनाऽप्यशुचिलवेनेव युक्तमशनादि।।
शुद्धमपि भवति पूति, तत्सूक्ष्मं बादरमिति द्विधा ।।३२ ।। સંબંધિ તે અશનાદિ કર્યુ હોય તો પણ એ અકથ્ય છે કારણ કે સાધુઓ માટે એ અવિશુદ્ધિકોટિવાળું હોય છે.
તથા, ભિક્ષા માટે પ્રવેશેલ સાધુને જોઈને જ્યારે ગૃહસ્થ એમ કહે કે- આગળના ઘરોમાં વહોરીને પાછા વળતા આપે મારા ઘરે આવવું, જેથી આપના માટે વાલાદિ વઘારીને આપને આપી શકાય.' આમ કહ્યા પ્રમાણે દાતા વડે તેજ રીતે કરાય અને વહોરાવે તો એ અકથ્ય છે, કારણ કે એમાં કદેશિકનો દોષ લાગે. પરંતુ જો કહ્યા પ્રમાણે કરીને આપવા ઈછ્યું હોય પણ તે પ્રમાણે કર્યું ન હોય અને આપે તો એ કહ્યું કારણ કે એમાં વિશેષ કોઈ ક્રિયા સાધુ માટે કરાઈ નથી. અને માત્ર જે સંકલ્પ કરાયો છે તે તો ક્રિયા શૂન્ય હોવાથી અદુષ્ટ છે. કહેવાયું છે કે :
અર્થ :- સંકલ્પ માત્ર હોવા છતાં આપતી વખતે અસન્ક્રિયા કરી ન હોવાથી જયણાવાળા આજ્ઞા પ્રતિબદ્ધ મુનિને તે ગ્રહણ કરતા દોષ લાગતો નથી કારણ કે જો ગૃહસ્થ “આ ગોચરી સાધુને આપવી એમ માત્ર ચિંતવી રાખે પણ સંસ્કારાદિ કશુંય ન કરે, ત્યારે તેમાં સ્થાપનાનો દોષ સંભવે પણ આમાં તો માત્ર સંસ્કારનો સંકલ્પ છે, પરંતુ રાખવાનો સંકલ્પ નથી અને સંકલ્પ પ્રમાણે સંસ્કાર પણ કર્યો નથી માટે એના ગ્રહણમાં દોષ લાગતો નથી.//૩૧ી
અવતરણિકા :- આ પ્રમાણે ઔદેશિકાર કહ્યું. હવે, પૂતિકર્મદ્વારની વ્યાખ્યા કરવાની ઈચ્છાવાળા તેના સ્વરૂપ અને ભેદ કહે છે.
મૂળગાથા-શબ્દાર્થ :- ડામોદિન વિ = અવિશોધિકોટિના ઉદ્ગમદોષના સૂક્ષ્મઅંશવડે પણ, સમુફનાં ૩ = અશુચિના અંશની જેમ, નુત્તમ = યુક્ત, સVI૬ = અશનાદિ, સુદ્ધ પિ = શુદ્ધ હોય તો પણ, દોડ઼ = થાય છે, પૂર્વ = પૂતિદોષવાળું, તે = તે પૂતિદોષ, સુદH = સૂક્ષ્મ, વાયર = બાદર, રૂતિ = એમ, કુદી = બે પ્રકારે..૨૩ી.
મૂળગાથા-ગાથાર્થ :- જેમ સારી વસ્તુમાં અશુચિનો છાંટો પડવાથી અપવિત્ર બને છે તેમ અવિશોધિકોટિના ઉદ્ગમદોષના ઝીણા કણીયાથી મિશ્રિત બીજું સર્વ અશનાદિ શુદ્ધ હોવા છતાં પણ પૂતિદોષવાળું
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
